W myśl przepisów unijnych, przedsiębiorstwem może być organizacja prowadząca badania i upowszechniająca wiedzę, czyli np. jednostka naukowa lub instytut badawczy. W związku z tym, wsparcie udzielane ze środków NCN na realizację projektów badawczych realizowanych w organizacjach prowadzących badania i upowszechniających wiedzę może stanowić pomoc publiczną dla tych organizacji.
Definicja organizacji prowadzącej badania i upowszechniającej wiedzę
Organizacją prowadząca badania i upowszechniająca wiedzę zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt. 83 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu jest podmiot (jak np. uniwersytet lub instytut badawczy, agencja zajmująca się transferem technologii, pośrednik w dziedzinie innowacji, fizyczny lub wirtualny podmiot prowadzący współpracę w dziedzinie badań i rozwoju) niezależnie od jego statusu prawnego (ustanowionego na mocy prawa publicznego lub prywatnego) lub sposobu finansowania, którego podstawowym celem jest samodzielne prowadzenie badań podstawowych, badań przemysłowych lub eksperymentalnych prac rozwojowych lub rozpowszechnianie na szeroką skalę wyników takich działań poprzez nauczanie, publikację lub transfer wiedzy. W przypadku, gdy tego rodzaju jednostka prowadzi również działalność gospodarczą finansowanie, koszty i dochody związane z tą działalnością gospodarczą należy rozliczać oddzielnie. Przedsiębiorstwa mogące wywierać decydujący wpływ na taki podmiot w charakterze, na przykład, jego udziałowców/akcjonariuszy czy członków mogą nie mieć preferencyjnego dostępu do uzyskanych przez niego wyników”.
Kiedy organizacja prowadząca badania jest przedsiębiorstwem?
Zgodnie z pkt. 17 Zasad ramowych dotyczących pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną (2014/C 198/01) (dalej: Zasady ramowe) finansowanie publiczne działalności B+R prowadzonej przez organizacje prowadzące badania będzie kwalifikowane jako pomoc państwa, jeśli będą spełnione wszystkie warunki określone w art. 107 ust. 1 traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z orzecznictwem ETS oznacza to m.in. wymóg, aby taka organizacja spełniała kryteria kwalifikujące ją jako przedsiębiorstwo. Nie zależy to od jej statusu prawnego (ustanowienia na mocy prawa publicznego lub prywatnego) ani charakteru ekonomicznego (tzn. nastawienia lub nienastawienia na zysk). Elementem decydującym o zakwalifikowaniu danej organizacji jako przedsiębiorstwa jest to, czy organizacja prowadzi działalność gospodarczą polegającą na oferowaniu towarów i/lub usług na określonym rynku. W związku z tym, organizacja prowadząca badania i upowszechniająca wiedzę jest przedsiębiorstwem w myśl przepisów prawa Unii Europejskiej, w zakresie w jakim prowadzi działalność gospodarczą.
Kiedy finansowanie projektu realizowanego przez organizację badawczą będzie stanowić pomoc publiczną?
Zgodnie z pkt. 2.1.1 Zasad ramowych organizacja prowadząca badania i upowszechniająca wiedzę może prowadzić zarówno działalność o charakterze gospodarczym, jak i niegospodarczym. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności wynajem wyposażenia lub laboratoriów przedsiębiorstwom, świadczenie usług dla przedsiębiorstw lub prowadzenie badań na zlecenie. W przypadku, jeżeli ten sam podmiot prowadzi zarówno działalność o charakterze gospodarczym, jak i niegospodarczym, finansowanie publiczne działalności niegospodarczej nie będzie objęte pomocą publiczną, jeśli oba rodzaje działalności oraz ich koszty, finansowanie i przychody można wyraźnie rozdzielić. Dowodem na odpowiednie rozdzielenie kosztów, finansowania i przychodów mogą być roczne sprawozdania finansowe odpowiedniego podmiotu.
W przypadku, gdy wnioskowane finansowanie projektu badawczego nie będzie stanowić finansowania wyłącznie działalności niegospodarczej lub gdy brak jest możliwości wyraźnego rozdzielenia obu rodzajów działalności (gospodarczej i niegospodarczej) na zasadach określonych powyżej, wówczas uzyskane finansowanie od Narodowego Centrum Nauki będzie stanowić pomoc publiczną dla tej organizacji, co związane jest z koniecznością złożenia odpowiedniego wniosku o finansowanie i załączników wymaganych przy ubieganiu się o pomoc publiczną.
Przed przystąpieniem do wypełniania wniosku o finansowanie organizacja prowadząca badania i upowszechniająca wiedzę powinna przeanalizować, czy wsparcie finansowe, o które się ubiega, będzie stanowić dla niej pomoc publiczną.