Międzynarodowy zespół naukowców z Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierowany przez prof. Jonathana Heddle, zbudował niespotykaną w przyrodzie, stabilną białkową klatkę o średnicy 22 nanometrów. Fragmenty białek spięte są w niej jonami złota. W efekcie badacze otrzymali figurę „matematycznie niemożliwą”, czyli niemal regularny wielościan archimedejski zbudowany z jedenastokątów. Wyniki opublikowano w prestiżowym piśmie „Nature".
Model "matematycznie niemożliwej" białkowej złotej klatki o średnicy ok. 22 nm. Klatka zbudowana jest z 24 11-kątnych pierścieni białkowych (na rysunku każdy w innym kolorze) połączonych jonami złota (żółte kulki). W tle modele innych niemożliwych brył, o których mowa w artykule w "Nature". Źródło: Heddle Lab.
Zaprojektowana przez zespół białkowa “złota klatka” składa się z 264 jednakowych białek (TRAP), które są spięte w 11-kątne pierścienie. 24 pierścienie są ze sobą połączone za pomocą 120 „spinek" z jonów złota. Powstałe w ten sposób klatki TRAP mogą okazać się bardzo użyteczne z tego względu, że z jednej strony są bardzo stabilne i trwałe, a z drugiej - we wnętrzu komórki łatwo rozpadają się na części składowe. Stwarza to teoretyczną możliwość umieszczenia wewnątrz klatki leku i użycia jej do bezpiecznego dostarczenia go do wnętrza komórki, gdzie zostaną następnie uwolnione.
Prof. Heddle jest głównym i korespondencyjnym autorem publikacji. Projekt pt. „Produkcja nanoobiektów o geometrii niewystępującej w przyrodzie”, w ramach którego prowadzone były badania, został finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w konkursie SYMFONIA 4.
Prof. Jonathan Heddle, fot. Elżbieta Wątor
Artykuł dostępny jest pod adresem: https://www.nature.com/articles/s41586-019-1185-4.
Źródła: informacja prasowa zespołu prof. Heddle, informacja PAP, opis projektu prof. Heddle.