Klimat naszej planety podlega ciągłej ewolucji. Zrozumienie, co wpływa na zmiany klimatu, jest szczególnie istotne w kontekście drastycznego przyspieszenia ich tempa w ostatnim czasie. Pomogą w tym badania nad strukturami nazywanymi świecami krasowymi.
Struktury krasowe powstają w wyniku rozpuszczania matrycy skalnej przez kwas węglowy (woda z rozpuszczonym dwutlenkiem węgla) oraz kwas huminowy pochodzący z rozkładu substancji organicznych w glebie. Odkrycie zależności między kształtami świec krasowych a warunkami klimatycznymi, w których powstawały jest celem projektu prof. dra hab. Piotra Aleksandra Szymczaka z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego pt. „Świece krasowe jako nowe wskaźniki paleoklimatyczne”. Na swoje badania naukowiec otrzymał ponad 1,2 mln zł w konkursie CEUS-UNISONO.
W projekt będzie zaangażowany polski zespół fizyków oraz słoweński zespół geomorfologów. Fizycy za pomocą modeli numerycznych i eksperymentów przeprowadzanych w warunkach laboratoryjnych będą próbowali odkryć zależności pomiędzy czynnikami środowiskowymi a charakterystykami powstałych form krasowych. Geomorfolodzy z kolei przeprowadzą badania terenowe istniejących świec krasowych, aby na ich podstawie wnioskować o paleoklimacie. Wnioski te zostaną następnie zweryfikowane poprzez ich porównanie z wynikami innych technik rekonstrukcji paleoklimatu. Ważną rolę w programie badań będą odgrywały eksperymenty laboratoryjne, które pozwolą na testowanie różnych teorii powstawania form krasowych. Będą też stanowiły punkt odniesienia do walidacji modeli numerycznych.
Program CEUS realizowany jest we współpracy między NCN i agencjami finansującymi badania naukowe z kilku krajów, w oparciu o procedurę agencji wiodącej (Lead Agency Procedure). Ma na celu finansowanie projektów z zakresu badań podstawowych, we wszystkich dyscyplinach naukowych, planowanych do realizacji we współpracy zespołów badawczych z dwóch lub trzech krajów uczestniczących w programie CEUS. Szczegóły dotyczące konkursu CEUS-UNISONO są dostępne tutaj.