Fakty i liczby

Lata 2011-2023

• 29 584 finansowanych projektów
• 21 111 laureatów
• 15,69 mld zł przyznanego finansowania
• 55 988 wnioskujących

Młodzi naukowcy

NCN organizuje konkursy przeznaczone dla naukowców na wszystkich etapach kariery. W ofercie agencji znajdują się programy skierowane do osób rozpoczynających pracę, dojrzałych badaczy oraz takie, w których młodzi naukowcy rywalizują z bardziej doświadczonymi.

• Wśród składających wnioski w konkursach NCN dominują badaczki i badacze do 12 lat po doktoracie, w wieku do 40-45 lat.
• W 2023 roku NCN przekazał naukowcom na badania ponad 1,2 mld złotych. 50% tej kwoty wsparło rozwój młodych badaczek i badaczy.
• Ogółem od 2016 r., gdy rozpoczęto pomiary, do 2023 na wsparcie rozwoju młodych badaczek i badaczy NCN przyznał ponad 5,2 mld zł, co stanowiło 47% kwoty przyznanej ogółem w konkursach krajowych i międzynarodowych agencji.

Dzięki finansowaniu z NCN młodzi naukowcy mają szansę na zrealizowanie projektów, zbudowanie własnych zespołów, stypendia w szkołach doktorskich lub zatrudnienie w polskich jednostkach naukowych. Jest już całe pokolenie młodych badaczek i badaczy (pokolenie NCN), które naukowo dojrzewało pod parasolem agencji. Możliwość uzyskania finansowania w rzetelnej procedurze opartej na międzynarodowych ekspertach (wolnej od koneksji czy polityki) zatrzymała ich w Polsce lub zachęciła do powrotu do kraju.

Wiek naukowy i wiek biologiczny. Liczba wniosków złożonych przez naukowców w poszczególnych konkursach (pdf)

Finansowanie młodych naukowców w konkursach NCN (plik pdf)

Młodzi naukowcy w konkursach NCN (podcast)

Geografia grantów

• W latach 2011-2023 wnioski o finansowanie do NCN złożyły 824 uczelnie, instytuty naukowe PAN, instytuty badawcze i inne podmioty. Najwięcej wniosków wpłynęło z największych ośrodków akademickich – ponad 33 procent jednostek mieści się w województwie mazowieckim, na drugim miejscu jest województwo małopolskie, z którego wpłynęło ponad 11 procent wniosków. Taka sama tendencja jest widoczna wśród laureatów. Najwięcej grantów otrzymują Mazowsze i Małopolska, co jest wynikiem większej liczby podmiotów aplikujących z tych województw.
• W perspektywie 13 lat najwyższe wskaźniki sukcesu w konkursach NCN mają jednostki z województwa wielkopolskiego (55 proc.), mazowieckiego (53 proc.)i lubelskiego (po 52 proc.).
• W 2023 roku 31,8 procenta wszystkich grantów NCN zostało przyznanych jednostkom naukowym z województwa mazowieckiego, a 18,5 procenta – z województwa małopolskiego. Na kolejnych miejscach są województwa wielkopolskie i dolnośląskie – ich udział we wnioskach zakwalifikowanych do finansowania wynosi odpowiednio 11,2 i 9,1 procenta.

Centrum prowadzi działania, które mogą być wsparciem dla mniejszych ośrodków akademickich. Promuje mobilność naukową, wprowadza limity w liczbie realizowanych grantów, ogłasza konkurs MINIATURA, organizuje szkolenia dla wnioskodawców i Dni NCN poza największymi miastami. W 2024 roku Dni NCN odbyły się w Bydgoszczy.

Liczba i kwota wniosków, podmioty wnioskujące, wnioskodawcy – w podziale na województwa (4 slajdy, pdf)

Geografia grantów (podcast)

Równy dostęp kobiet i mężczyzn do środków na badania

• Kwestia równego dostępu kobiet i mężczyzn do środków finansowych na badania jest jednym z priorytetów Narodowego Centrum Nauki od lat. W 2022 roku przyjęliśmy Plan równości Płci NCN. Regularnie publikujemy też dane dotyczące udziału kobiet w finansowanych projektach.

Udział kobiet i mężczyzn w projektach finansowanych przez NCN (pdf)

Kobiety i mężczyźni w nauce (podcast)

Eksperci oceniający wnioski w konkursach NCN

Wnioski o finansowanie projektów w konkursach NCN oceniane są przez polskich i zagranicznych naukowców – członków Zespołów Ekspertów oraz recenzentów zewnętrznych. Podstawą wyboru ekspertów jest doskonałość naukowa i brak konfliktu interesu.

• W 2023 roku w ocenie wniosków wzięło udział 2207 ekspertów i 8321 recenzentów oceniających wnioski. Blisko 98% recenzentów i ponad 91% ekspertów to naukowcy afiliowani w ośrodkach zagranicznych. Największy udział ekspertów z afiliacją zagraniczną jest w obszarze ST, najniższy w HS. Umiędzynarodowienie recenzentów w obszarze NZ i ST przekracza 99 proc.
• Wśród recenzentów biorących udział w ocenie wniosków w NCN w latach 2011-2023 przeważają naukowcy zatrudnieni w USA, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Włoszech, Francji i Hiszpanii.
• Niemal wszyscy eksperci, którzy wzięli udział w badaniach ewaluacyjnych NCN w latach 2017-2023 (blisko 5 tys. osób), mieli doświadczenie w pełnieniu funkcji kierownika projektu badawczego (średnio 95%, w 2023 r. 92%). Większość z nich pełniła również funkcję recenzenta w innych instytucjach grantowych (średnio 87%, w 2022 r. aż 95%) oraz członka Zespołu Ekspertów NCN.
• Niemal wszyscy recenzenci, którzy wzięli udział w ewaluacji wewnętrznej NCN w latach 2021-2023 (ponad 6 tys. osób), byli recenzentami w czasopismach naukowych (99%), zdecydowana większość pełniła funkcję recenzenta w innych instytucjach grantowych (średnio 91%) i funkcję kierownika projektu naukowego (średnio 80%).

Nazwiska i afiliacje ekspertów biorących udział w ocenie wniosków w NCN

Sprawozdanie z ewaluacji działalności NCN (2023)

Budżet NCN

Wyzwaniem, z jakim od dłuższego czasu mierzy się NCN, jest niski budżet, który nie pozwala na finansowanie wielu bardzo dobrych projektów naukowych.

• W 2024 roku w krajowym budżecie na szkolnictwo wyższe i naukę zaplanowano ponad 31,349 mld zł. Dotacja dla NCN wynosi ponad 1,643 mld zł. A to oznacza, że na działalność agencji przeznaczone jest tylko 5,2% budżetu krajowego.
• Wspomniana kwota 1,643 mld zł obejmuje 200 mln zł przekazane NCN przez MNiSW w trakcie roku. Wzrost dotacji był możliwy dzięki zaangażowaniu środowiska naukowego, które od wielu miesięcy wspierało NCN i apelowało o wzrost jego budżetu.
• Dzięki dodatkowym 200 mln zł nasze Centrum mogło sfinansować 584 projekty, które zostały ocenione bardzo wysoko przez ekspertów i znalazły się na listach rezerwowych. Finansowanie otrzymały 322 projekty z list rezerwowych w konkursach OPUS 25, PRELUDIUM 22, MAESTRO 15 i SONATA BIS 13 i 262 projekty w konkursach OPUS 26 i SONATA 19.
• W poprzednich latach budżet NCN był praktycznie zamrożony. W 2015 roku dotacja z budżetu państwa dla NCN na finansowanie badań wynosiła 871 mln złotych. Trzy lata później wzrosła do 1,226 mld. W 2022 roku wynosiła 1,392 mld złotych i na niezmienionym poziomie pozostała w 2023 roku. A to oznacza, że w latach 2015-18 budżet agencji na projekty wzrósł o ponad 40%, a od 2018 do 2023 o zaledwie 13%.

• Jeszcze kilka lat temu współczynnik sukcesu w konkursach NCN wynosił około 25%. W efekcie niskiego finansowania NCN z budżetu krajowego i rosnących kosztów badań (wynikających z powodu drastycznego wzrostu cen usług i materiałów, a także aparatury badawczej) współczynnik ten w 2022 roku spadł do 17%, a w 2023 w niektórych konkursach spadł poniżej 10%. W konkursach z rozstrzygniętych w 2024 roku – już po przyznaniu NCN dodatkowej dotacji – wyniósł kilkanaście procent (15 w konkursie OPUS 26 i 19 w SONATA 19).
• Jesteśmy przekonani, że mając na celu długofalowy rozwój nauki i potrzeby środowiska naukowego, należy dążyć przynajmniej do powrotu do współczynnika sukcesu w okolicach 25%, dlatego nieustannie apelujemy do władz publicznych o zwiększenie finansowania agencji.

Materiały z 2023 roku:

Apel dyrektora i przewodniczącego Rady NCN w sprawie finansowania NCN

Apel przewodniczących międzynarodowych paneli oceniających wnioski w konkursach NCN

Budżet NCN (podcast)