O ewolucji i ekologii w mieście

dr hab. Marta Szulkin, prof UW (fot. Stephan Tillo)

Wiele ważnych pytań z dziedziny ekologii i biologii ewolucyjnej dotyczy zmienności cech osobniczych, jakie można zaobserwować u zwierząt w ich naturalnym środowisku. Do niedawna niemal wszystkie długoterminowe badania wolno żyjących kręgowców, często uznawane jako kluczowe w badaniach z zakresu ekologii i biologii ewolucyjnej, były prowadzone w środowisku naturalnym i mało przekształconym przez człowieka. Biorąc pod uwagę fakt, że w 2000 r. tereny miejskie zajmowały 0,5% powierzchni Ziemi, a ich obszar wzrośnie wielokrotnie w latach 2000-2050, potrzebne staje się dogłębne poznanie biologii i ekologii ewolucyjnej wolno żyjących zwierząt w środowiskach miejskich.

Środowiska miejskie niewątpliwie narzucają nowe presje selekcyjne na organizmy żywe, wyraźnie inne od presji występujących w pierwotnie zasiedlanych przez nie środowiskach. Sikora bogatka Parus major to idealny obiekt badawczy dla biologów i ekologów ewolucyjnych zajmujących się wpływem miast na dziko żyjące kręgowce: występuje licznie w całej Europie - w różnorodnych lasach, ale też i w sąsiedztwie człowieka; w parkach i ogrodach, na cmentarzach, jak i w zieleni przy osiedlach mieszkaniowych.

Celem 5-letniego projektu SONATA BIS przyznanego mi przez NCN jest rozpoczęcie długoterminowych badań dotyczących genetyki, ekologii i ewolucji sikory bogatki wzdłuż gradientu urbanizacji, co pozwoli zrozumieć wpływ miast na ich fenotyp (zmiany w morfologii, upierzeniu, zachowaniu czy strategii reprodukcyjnej) i genotyp (zmiany na poziomie genetycznym). Badania te pozwolą na lepsze zrozumienie tego, jak zwierzęta żyjące na wolności dostosowują się do nowej niszy ekologicznej, jaką jest miasto.

dr hab. Marta Szulkin, prof. UW

Jest absolwentką Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Po 4 latach studiów magisterskich w Warszawie (i wyjeździe do Montpellier na praktyki z genetyki populacji w ramach programu Erazmus), została przyjęta na program magisterski z nauk biologicznych na Wydziale Zoologii University of Oxford (2002-2003). Następnie wróciła do Polski, aby dokończyć polską pracę magisterską (2004). W tym samym roku rozpoczęła studia doktoranckie w Edward Grey Institute (Wydział Zoologii University of Oxford), aby badać chów wsobny u ptaków jako stypendystka Christopher Welch Scholarship. Pracę doktorską złożyła w 2007 r. i w tym samym roku została przyjęta przez Magdalen College (University of Oxford) jako Research Fellow by Examination (JRF). W tej roli pracowała aż do końca 2011 r. (łącznie z rocznym urlopem macierzyńskim). W 2012 r. rozpoczęła pracę w Centre d’Ecologie Fonctionnelle et Evolutive - CNRS Montpellier jako Marie Curie Fellow, gdzie pracowała do 2015 r. (łącznie z urlopem macierzyńskim i pracą na część etatu). Jej habilitacja (Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski) została przyjęta w 2013 r.

Finansowanie w ramach konkursu SONATA BIS pozwoliło jej na podjęcie decyzji o rozpoczęciu badań w kraju po 12 latach pracy naukowej za granicą. Pracę w Polsce rozpoczęła jesienią 2015 r. Obecnie jest profesorem nadzwyczajnym w Centrum Nowych Technologii (Uniwersytet Warszawski), gdzie utworzyła Laboratorium Ewolucji i Ekologii w Mieście w ramach grantu SONATA BIS przyznanego przez NCN.

Data publikacji: 23.03.2016