Rada NCN wprowadziła zmiany w wykazie paneli NCN, zbliżając jego konstrukcję do podziału stosowanego w Europejskiej Radzie ds. Badań (ERC). Zmieniona klasyfikacja będzie obowiązywać dla większości konkursów NCN od grudnia.
Rada NCN od dłuższego czasu prowadziła dyskusję na temat zmian w wykazie paneli NCN, szczególnie w naukach o życiu (NZ) oraz w naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS), aby lepiej dopasować ich strukturę do aktualnych realiów uprawiania nauki. W trakcie prac gremium uwzględniło potrzebę jak najlepszego dostosowania wykazu do tego, jaki obowiązuje w European Research Council (ERC) oraz przeanalizowało zgłaszane przez środowisko naukowe postulaty.
Podczas posiedzenia 5 września Rada NCN uchwałą nr 83/2024 zmieniła dotychczas obowiązujący wykaz paneli NCN, będący podstawą procesu oceny wniosków o finansowanie projektów badawczych. Uchwała nr 83/2024, wraz z załącznikiem.
Liczba paneli dyscyplin pozostaje taka sama, nadal będzie ich łącznie 26: sześć paneli w naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce, jedenaście paneli w naukach ścisłych i technicznych oraz dziewięć paneli w naukach o życiu. Zmiany w wykazie dotyczą przede wszystkim struktury wewnątrz paneli.
Zmiany w panelach HS dotyczą przede wszystkim doprecyzowania opisów pomocniczych określeń identyfikujących (deskryptorów), a także wyodrębnienia lub przesunięcia niektórych zagadnień pomiędzy panelami, aby lepiej dopasować je do podpaneli i opisów poszczególnych deskryptorów. Utrzymano podział na sześć głównych paneli dziedzinowych, większe zmiany dotyczą opisów paneli HS3 „Wiedza o przeszłości” m.in. w kontekście nauk archeologicznych, HS5 „Prawo i nauki o polityce” gdzie m.in. uwzględniono nowe technologie w prawie i politykach publicznych, jak również HS2 „Kultura i twórczość kulturowa” w kontekście nauk o mediach i komunikacji społecznej.
Zmiany w obrębie paneli NZ to przede wszystkim dostosowanie wykazu do tego, jaki obowiązuje w ERC. Panele NZ zostały uporządkowane pod kątem rozproszenia dziedzinowego i obszarowego. Neurobiologia została skumulowana w jeden panel NZ5 „Neurobiologia i choroby układu nerwowego”, podobnie jak medycyna weterynaryjna w panelu NZ9 „Biotechnologia i inżynieria biosystemów”. Liczba paneli dziedzinowych pozostaje bez zmian, w siedmiu z nich Rada zwiększyła liczbę podpaneli. Zmiany w panelach NZ to krok w kierunku innego spojrzenia na naukę, wyjście poza wąskie ramy dyscyplin, a zastosowanie rozwiązań ERC pozwoli na łatwiejsze przygotowanie wniosków grantowych ponad podziałami dyscyplinarnymi.
Rada NCN stoi na stanowisku, że zmiany w strukturze paneli ERC powinny być stale monitorowane, aby jak najlepiej dopasować do nich strukturę paneli NCN, również w obszarze nauk humanistycznych i społecznych. Takie podejście pomoże w dłuższej perspektywie zwiększyć szanse na sukcesy polskich naukowców w ubieganiu się o granty ERC.
Nowy wykaz paneli NCN będzie obowiązywać począwszy od konkursów międzynarodowych BiodivTransform, IMPRESS-U, Weave-UNISONO, w których nabór będzie realizowany w 2025 roku, a dla konkursów krajowych – od konkursów ogłaszanych 16 grudnia 2024 r.
Wykaz dyscyplin lub grup dyscyplin, w ramach których ogłaszane są i przeprowadzane konkursy Narodowego Centrum Nauki (uchwała Rady NCN nr 83/2024 z dnia 5 września 2024 r., wraz z załącznikiem).