Zapraszamy na webinarium, podczas którego omówimy tymczasowe złagodzenie "Polityki Narodowego Centrum Nauki dot. otwartego dostępu do publikacji” oraz odpowiemy na pytania i wątpliwości zgłaszane przez naukowców i pracowników administracyjnych.

Spotkanie odbędzie się 30 października 2023 r. w godz. 13:00-14:30 za pośrednictwem platformy Clickmeeting. Webinarium zostanie przeprowadzone w języku polskim. Podczas webinarium zostaną wyjaśnione wątpliwości związane z interpretacją pisma, które zostało opublikowane 16 października 2023 r. na naszej stronie internetowej. W trakcie spotkania jest zaplanowany również czas na pytania i odpowiedzi.

Webinarium poprowadzą: dr Aneta Pazik-Aybar i Gabriela Czarny z Zespołu ds. Otwartej Nauki NCN.

W związku z warunkami licencji platformy Clickmeeting w webinarium może brać udział maksymalnie 500 osób.

Webinarium na charakter informacyjny, w związku z czym nie będą wystawiane certyfikaty uczestnictwa.

Środowisko akademickie wskazuje najpilniejsze zadania dla przyszłych władz publicznych. – Zakładam, że nowy rząd radykalnie zmieni budżet na przyszły rok. Nie wyobrażam sobie, by nie zaczął od zwiększenia finansowania NCN – mówi prof. Zbigniew Błocki w rozmowie z „Gazetą Wyborczą”.

Alicja Gardulska z „Gazety Wyborczej” zapytała przedstawicieli środowiska akademickiego o powyborcze oczekiwania zmian w nauce i szkolnictwie wyższym.

– Przez ostatnie sześć lat byliśmy głodzeni. Budżet NCN na finansowanie projektów niemal stał w miejscu, kolejne dotacje nie rekompensowały nawet potrzeb wynikających ze wzrostu inflacji. A przecież NCN finansuje badania prowadzone przez najbardziej aktywnych i rozpoznawalnych międzynarodowo naukowców pracujących w Polsce – mówi w rozmowie z dziennikarką prof. Zbigniew Błocki, p.o. dyrektor NCN.

– Budżet na szkolnictwo wyższe i naukę ma duży potencjał zmian. Rządzący powinni wnikliwie przejrzeć to, co zaplanował obecny minister. Jest wiele wydatków, które można ograniczyć – dodaje.

Prof. Błocki liczy na to, że nowy rząd przyjrzy się nakładom na innowacje i instytucjom z otoczenia nauki, które powstały w ostatnich latach. Ma nadzieje, że skończą się też ingerencje polityków w naukę. – Nie może być tak, że minister bezpośrednio decyduje o tym, które badania są, a które nie są realizowane.

W tym samym artykule o NCN mówią też:

prof. Marcin Pałys, przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego

– Konieczny jest wzrost finansowania Narodowego Centrum Nauki. Ze względu na niewystarczający budżet nie może ono wypełnić swojej ważnej systemowej roli. Z drugiej strony trzeba się przyjrzeć Narodowemu Centrum Badań i Rozwoju i wyjaśnić wszelkie wątpliwości. To instytucja o ogromnym budżecie, która powinna odzyskać wiarygodność.

i prof. Marek Konarzewski, prezes Polskiej Akademii Nauk

– (…) Konieczne jest zatrzymanie prób likwidacji NCN, który powinien być instytucją nienaruszalną, z drugiej – rozwiązanie problemów, które narosły wokół NCBiR.

Artykuł ukazał się 20 października.

Przemówienie dyrektora

O koniecznych zmianach w nauce prof. Zbigniew Błocki, szef NCN mówił także 11 października w trakcie uroczystości wręczenia Nagrody NCN 2023.

Komponent badawczy prowadzony przez prof. dr hab. Ronalda Borra z Holandii został zakwalifikowany do finansowania przez NCN we współpracy z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej w programie „Profesura NAWA”. Projekt dotyczący wizualizacji i oceny ilościowej perfuzji mikronaczyniowej w radiologii i chirurgii za pomocą sztucznej inteligencji będzie realizowany na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym.

To ostatni komponent, który otrzyma finansowanie z programu. Wcześniej środki z NCN na badania podstawowe otrzymali prof. Tomasz Taylor ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz prof. prof. Brendan Kennedy z Australii.

Druga edycja Profesury NAWA skierowana była do uczelni i jednostek naukowych, prowadzących badania z obszaru nauk przyrodniczych, inżynieryjnych i technicznych, medycznych i o zdrowiu oraz rolniczych.

W ramach programu trzej wybitni naukowcy z zagranicy zrealizują na polskich uczelniach badania odpowiadające na współczesne wyzwania cywilizacyjne. Istotnym elementem ich pracy będzie realizacja komponentu badawczego finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Wizytujący naukowcy założą grupy projektowe i będą aktywnie wnioskować o krajowe i zagraniczne granty.

11 października nasza agencja przyznała Nagrodę NCN 2023 W kolejnym odcinku podcastu NCN rozmawiamy o tym najbardziej prestiżowym wyróżnieniu dla młodych naukowców pracujących w Polsce i o badaniach tegorocznych laureatów.

Laureaci Nagrody NCN 2023: Katharina Boguslawski, Łukasz Opaliński, Karolina Ćwiek-Rogalska, fot. Michał Łepecki

Laureatami 11. edycji Nagrody NCN zostali prof. Katharina Boguslawski, prof. Łukasz Opaliński i dr Karolina Ćwiek-Rogalska. Prof. Boguslawski jest chemiczką kwantową, pracuje na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, jest członkinią Akademii Młodych Uczonych PAN. Prof. Łukasz Opaliński to biolog molekularny z Uniwersytetu Wrocławskiego. Dr Karolina Ćwiek-Rogalska jest kulturoznawczynią, bohemistką i etnolożką. Pracuje w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. 

Relacja z uroczystości

Gościniami 8. odcinka podcastu NCN są dr Karolina Ćwiek-Rogalska i prof. Joanna Golińska-Pilarek, członkini Rady NCN i kapituły wybierającej kandydatki i kandydatów do Nagrody.

Badaczka z Polskiej Akademii zajmuje się studiami nad pamięcią i studiami nad rzeczami oraz kulturą „Ziem Odzyskanych”. Przygląda się temu, jak proces ponownego zasiedlania terenów dawniej zamieszkiwanych przez społeczności niemieckie i niemieckojęzyczne wyglądał w powojennej Polsce i Czechosłowacji. Jak mówi, jej badania są o „splątaniu czasu”, czyli o tym, w jaki sposób przeszłość oddziałuje na teraźniejszość i przyszłość.

Joanna Golińska-Pilarek, Karolina Ćwiek-Rogalska, Anna Korzekwa-Józefowicz

W rozmowie prowadzonej przez Annę Korzekwę-Józefowicz mówi o swoich badaniach.

Prof. Joanna Golińska-Pilarek opowiada o zasadach, jakimi kieruje się kapituła wybierająca laureatki i laureatów oraz o zmianach w regulaminie przyznawania Nagrody, służących realizacji polityki równościowej w środowisku naukowym, które wejdą w życie w przyszłym roku.

Apple Podcast

YouTube

Trzy międzynarodowe projekty badawcze z udziałem naukowców z Polski zostały wyłonione w konkursie sieci CHIST-ERA Call 2022. Krajowe zespoły otrzymają ponad 4 miliony złotych na badania w obszarze technologii komunikacyjnych i informacyjnych.

Sieć CHIST-ERA wyłoniła w konkursie łącznie dwanaście projektów międzynarodowych, w których biorą udział zespoły z 22 krajów. Osiem zwycięskich projektów będzie realizowanych w obszarze „Bezpieczeństwo i prywatność w systemach zdecentralizowanych i rozproszonych (Security and Privacy in Decentralised and Distributed Systems, SPiDDS)”, zaś cztery – w obszarze „Systemy komunikacji oparte na uczeniu maszynowym, w kierunku bezprzewodowej sztucznej inteligencji (Machine Learning-based Communication Systems, towards Wireless AI, WAI). Polskie zespoły będą brać udział w realizacji trzech z nich: w jednym przypadku w charakterze lidera konsorcjum międzynarodowego, w dwóch przypadkach w charakterze członków konsorcjum.

LISTA RANKINGOWA

Polski zespół pod kierunkiem dr hab. Marcina Pawłowskiego z Międzynarodowego Centrum Teorii Technologii Kwantowych Uniwersytetu Gdańskiego będzie koordynować realizację projektu pn. „Nowoczesna Kryptografia Niezależna od Urządzeń” (MoDIC, Modern Device Independent Cryptography). Jego celem jest poprawa podstaw teoretycznych, na których opiera się niezależna od urządzeń kryptografia kwantowa, do poziomu, który umożliwi jej zastosowanie w praktyce. Naukowcy planują m.in. przeprowadzenie nowych testów nieklasyczności, usprawnienie dowodów bezpieczeństwa oraz wynalezienie nowych konfiguracji eksperymentalnych. Badania będą realizowane we współpracy z partnerami ze Szwajcarii, Francji i Węgier. Polski zespół otrzyma finansowanie od NCN w wysokości ponad 2,3 mln zł.

Prof. Hanna Bogucka z Wydziału Informatyki i Telekomunikacji Politechniki Poznańskiej wraz z zespołem weźmie udział w realizacji projektu „Sztuczna inteligencja oparta na fizyce radia dla zapewnienia skalowalności i wydajności sieci bezprzewodowych”. Projekt PASSIONATE (Physics-based wireless AI providing scalability and efficiency) jest koordynowany przez zespół z Hiszpanii, realizowany we współpracy z partnerami z Finlandii, Francji, Luksemburga i Polski. Naukowcy zajmą się wykorzystaniem uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji podczas projektowania architektury sieci bezprzewodowych: będą pracować nad integracją rozwiązań opartych na oprogramowaniu (algorytmy i symulacje) oraz eksperymentach sprzętowych (za pomocą urządzeń radia programowalnego). Budżet polskiej części projektu to prawie 787 tys. zł.

Trzecim polskim laureatem konkursu CHIST-ERA Call 2022 został dr hab. inż. Szymon Szott, który wraz z zespołem zrealizuje badania w ramach projektu „MLDR: Interfejs radiowy oparty na uczeniu maszynowym (MLDR: A Machine Learning-Driven Radio Interface) na Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Naukowcy także będą zajmować się wykorzystaniem technik sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego (AI/ML) do zwiększenia wydajności sieci bezprzewodowych nowej generacji. Ich celem jest zbudowanie nowego interfejsu radia sterowanego przez AI/ML (MLDR), wolnego od ograniczeń dotychczasowych technik bezprzewodowych. Badania zrealizuje konsorcjum kierowane przez zespół z Hiszpanii, w którego skład, oprócz zespołu polskiego, wchodzą również partnerzy z Finlandii, Francji. Polski zespół otrzymał finansowanie w wysokości ponad 871 tys. zł.

Konkurs CHIST-ERA Call 2022 był otwarty na projekty badawcze realizowane przez konsorcja międzynarodowe złożone z co najmniej trzech zespołów pochodzących z co najmniej trzech różnych krajów biorących udział w konkursie. Kierownik polskiego zespołu składającego wniosek w konkursie musiał posiadać co najmniej stopień naukowy doktora. Wnioski wspólne oceniały dwa międzynarodowe zespoły ekspertów, powołane oddzielnie dla dwóch obszarów tematycznych konkursu: Security and Privacy in Decentralised and Distributed Systems (SPiDDS) oraz Machine Learning-based Communication Systems, towards Wireless AI (WAI).

NCN wprowadza tymczasowo do 31.12.2025 r. złagodzenie zapisów dotyczących "Polityki Narodowego Centrum Nauki dot. otwartego dostępu do publikacji”. Zmiany stanowią odpowiedź na potrzeby zgłaszane przez środowisko naukowe oraz reformy polityki wydawców.

Narodowe Centrum Nauki mocno wspiera działania dotyczące rozwoju otwartej nauki, w tym działania dotyczące otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych. Otwarta nauka stanowi bowiem istotny kierunek w rozwoju nauki w zgodności z najwyższymi standardami rzetelności badawczej, co potwierdzają dynamiczne działania w przestrzeni międzynarodowej. Zasady otwartej nauki zostały wdrożone przez wiele instytucji kształtujących politykę naukową i finansujących badania naukowe na świecie, m.in. przez Komisję Europejską, Science Europe.

Centrum analizuje informacje spływające ze środowiska naukowego, a także monitoruje treści raportów rocznych i końcowych oraz polityki wydawców. Jednocześnie NCN, wspierając standardy doskonałości naukowej, działa na rzecz zapewnienia, by prace stanowiące rezultaty projektów były publikowane w wydawnictwach o zasięgu międzynarodowym oraz stosujących wysokiej jakości proces oceny merytorycznej.

Dodatkowo agencja zapewnia, że będzie nadal obserwować i monitorować rozwój praktyk związanych z otwartym dostępem do publikacji.

Narodowe Centrum Nauki zaprasza do udziału w EOSC Festival – the National Tripartite Event Poland. Jednym z kluczowych zagadnień, które zostaną poruszone w czasie tegorocznego festiwalu jest stanowisko tzw. Widening Countries wobec przyszłości Europejskiej Chmury Otwartej Nauki (ang. European Open Science Cloud – EOSC).

Wydarzenie odbędzie się w siedzibie NCN w Krakowie, od 6 do 7 listopada 2023 r. Pierwszy dzień będzie również transmitowany online.

Festiwal EOSC związany jest z udziałem Narodowego Centrum Nauki w inicjatywie European Open Science Cloud (EOSC), w tym w  roli krajowego przedstawiciela w Stowarzyszeniu EOSC, i ma na celu:

• prezentację Europejskiej Chmury Otwartej Nauki; 
• wzmocnienie współpracy i dialogu pomiędzy kluczowymi interesariuszami Europejskiej Chmury Otwartej Nauki (EOSC) w kraju i regionie;   
• rozwinięcie dyskusji nad strategicznymi kierunkami rozwoju EOSC;
• zwiększenie widoczności EOSC w Polsce, między innymi poprzez informowanie krajowego środowiska naukowego o wdrażaniu EOSC w Polsce.   

  Uroczyste otwarcie wydarzenia odbędzie się 6 listopada  2023 r. o godzinie 11:00 w siedzibie Narodowego Centrum Nauki przy ul. Twardowskiego 16 w Krakowie.

Skrócony program

Poniedziałek, 6 listopada, godz. 11:00-18:00

• Przywitanie i wprowadzenie do pierwszego dnia Festiwalu
• Polityki otwartej nauki w Polsce i trójstronne zarządzanie EOSC // Polish Open Science Policy and the  EOSC Tripartite Governance
• EOSC w Polsce // EOSC Landscape in Poland
• EOSC i polityki otwartej nauki w Polsce: priorytety i wdrażanie // EOSC and Open Science Policies: priorities and implementation
• Przyszłość EOSC // The future of EOSC

Transmisja online

Transmisja online cz. 2

Wtorek, 7 listopada, godz.10:00-15:00

• Przywitanie i wprowadzenie do drugiego dnia Festiwalu
• Kluczowe wyzwania związane z wdrażaniem EOSC w Widening Countries  // The key challenges of EOSC in the Widening Countries
• Sieć EOSC Polska: Polskie instytucje wobec przyszłości EOSC // EOSC Poland Network: Polish institutions towards the future of EOSC

Kontakt

Zespół ds. Otwartej Nauki, email: otwarta.nauka@ncn.gov.pl

W konkursach NCN, które rozstrzygniemy na początku grudnia, liczbowy współczynnik sukcesu będzie jednocyfrowy. – To jest wielka szkoda dla nauki w Polsce, ale trzeba sobie jasno powiedzieć, co jest tego przyczyną. Sytuacja budżetowa NCN w tej chwili jest tragiczna – mówi prof. Zbigniew Błocki, dyrektor NCN.

OPUS to flagowy konkurs NCN, w którym mogą brać udział badaczki i badacze na wszystkich etapach kariery. Centrum przeznacza na ten program ponad połowę środków, którymi dysponuje. PRELUDIUM skierowane jest do najmłodszych naukowców, jeszcze przed doktoratem.

OPUS 25 i PRELUDIUM 22 zostały ogłoszone w marcu, w tej chwili trwa ocena projektów, rozstrzygnięcie konkursu planowane jest na początek grudnia. Na podstawie złożonych wniosków, już teraz jesteśmy jednak w stanie wstępnie oszacować, że finansowy współczynnik sukcesu wyniesie około 10 proc., a liczbowy wskaźnik będzie jednocyfrowy.

Finansowanie otrzyma tylko kilka procent badaczek i badaczy, starających się o grant na realizację swoich pomysłów i planów naukowych.

– To uderza w naukowców. Zawsze protestowaliśmy, gdy współczynnik był niższy niż 20%, teraz jest już niższy niż w ERC – mówi szef NCN. W konkursie OPUS 25 naukowcy złożyli blisko 2,2 tys. wniosków na kwotę blisko 3 mld zł. W PRELUDIUM 22 wpłynęła zbliżona liczba wniosków, na kwotę ponad 300 mln zł. Budżet, jakim dysponujemy na te konkursy, to 335 mln zł.

– Myślę, że powinniśmy zastanowić się nad adnotacją, przy informowaniu o braku finansowania projektów, podobną do tej, jaką dostajemy w rachunkach za prąd, np. komu zawdzięczamy jakieś obniżki. Pewnie NCN będzie musiał naszych niedoszłych grantobiorców poinformować, dlaczego finansowania nie otrzymali, często mimo bardzo dobrych wniosków, które na finansowanie absolutnie zasługują – komentuje dyrektor.

Łączny budżet NCN na finansowanie badań – o czym alarmowaliśmy już wielokrotnie – pozostaje na zbliżonym poziomie od sześciu lat. W tym czasie kwota wnioskowana przez naukowców wzrosła o kilkadziesiąt procent.

Bez odpowiedzi pozostał czerwcowy apel dyrektora i szefa Rady NCN do Ministra Edukacji i Nauki o zwiększenie finansowania Centrum o 300 mln zł.

Równocześnie przekazany do Sejmu pod koniec września projekt ustawy budżetowej na przyszły rok przewiduje wzrost finansowania na naukę i szkolnictwo wyższe o 2,3 mld zł. – Znalazły się dodatkowe środki na naukę, natomiast NCN na dotację celową, mimo największych potrzeb, nie dostał nic – mówi prof. Błocki.

Z dodatkowych środków 1,8 mld zł zostało przyznane m.in. na zwiększenie subwencji. Powiększona została też np. o 87 mln zł pula środków na programy ministra, o 60 mln zł na Sieć Badawczą Łukasiewicz, a dodatkowe 122 mln zł przeznaczono na ,,pozostałą działalność".

– Polscy badacze potrzebują silnego, niezależnego podmiotu finansującego badania podstawowe w kraju. Niezależne funkcjonowanie NCN oraz wzrost nakładów na badania naukowe w kraju są kluczowym aspektem niezbędnym do rozwoju nauki w Polsce – piszą laureaci stypendiów MEiN dla wybitnych młodych naukowców.

Pod listem otwartym skierowanym do prezydenta i premiera podpisało się 114 badaczek i badaczy z różnych ośrodków akademickich w naszym kraju.

– Wielu i wiele z nas realizowało i realizuje badania wyłącznie dzięki wsparciu finansowemu NCN, a zdobyte fundusze umożliwiły nam prowadzenie pionierskich badań, tworzenie nowych zespołów badawczych, realizację badań we współpracy z zagranicznymi partnerami, a tym samym dbanie o pozycję Polski na międzynarodowej arenie naukowej – zaznaczają sygnatariusze listu.

Pełna treść apelu

Głos stypendystów MEiN to kolejna wypowiedź w obronie niezależności NCN. Niepokój polskiego i międzynarodowego środowiska naukowego wywołały zapowiedzi Ministra Edukacji i Nauki, że jesienią NCN miałoby zostać „zreformowane”, a być może nawet zlikwidowane i połączone w jedną instytucję, z NCBR i Agencją Badań Medycznych.

Autorom wszystkich wypowiedzi w obronie dotychczasowego systemu przyznawania grantów dziękował w ostatnią środę prof. Zbigniew Błocki, w trakcie uroczystości przyznania Nagrody NCN. – Słowa wdzięczności kieruję do wszystkich przedstawicieli naszego środowiska naukowego, którzy w ostatnim czasie tak licznie zaangażowali się we wsparcie i obronę Narodowego Centrum Nauki. Dziękuję za wszystkie listy, apele, stanowiska, uchwały, wywiady. Te głosy są bardzo ważne! Jestem pewien, że wspólnym wysiłkiem, dla dobra polskiej nauki, zachowamy tę kluczową dla przyszłości naszego kraju instytucję – mówił pełniący obowiązki dyrektor