Konkurs MINIATURA 7 rozstrzygnięty

pon., 13/11/2023 - 14:00
Kod CSS i JS

238 naukowczyń i naukowców dołączyło do grona laureatów konkursu MINIATURA 7. Zrealizują pojedyncze działania naukowe o wartości niemal 9,4 mln zł w jednostkach na terenie całej Polski. W konkursie przyznaliśmy łącznie 621 grantów na kwotę niemal 24,2 mln zł.

W konkursie MINIATURA 7 na działania naukowe mogli brać udział badaczki i badacze zatrudnieni w polskich jednostkach, którzy mają stopień doktora, uzyskany nie wcześniej niż 1 stycznia 2011 r. Dzięki finansowaniu z NCN początkujący naukowcy zdobędą pierwsze doświadczenia w realizacji grantu oraz przygotują założenia projektu badawczego, który zostanie złożony w przyszłości w konkursach NCN lub innych konkursach ogólnokrajowych lub międzynarodowych.

Szósta lista rankingowa

W MINIATURA 7 naukowcy mogli planować działania w postaci badań wstępnych/pilotażowych, kwerendy, stażu naukowego, wyjazdu badawczego albo wyjazdu konsultacyjnego. Laureaci wyłonieni w szóstej i zarazem ostatniej rundzie konkursu zajmują się różnorodną tematyką badawczą, ważną i aktualną dla społeczeństw i środowiska naturalnego w XXI wieku. Wśród tematów działań można odnaleźć takie jak np. funkcjonowanie człowieka w wirtualnej rzeczywistości, optymalizacja terapii chorób czy też nowatorskie metody przeciwdziałania negatywnym skutkom rozwoju cywilizacyjnego i działalności człowieka w przyrodzie.

Najliczniejszą grupę laureatów na opublikowanej liście rankingowej stanowią przedstawicielki i przedstawiciele nauk o życiu.  Zrealizują oni 98 działań o wartości ponad 4,5 mln zł. Wśród nich są działania zorientowane na usprawnienie lub poszukiwanie nowych terapii chorób ludzkich, w tym nowotworów. Dr Paweł Hikisz z Uniwersytetu Łódzkiego zrealizuje badania wstępne/pilotażowe w ramach działania pt. „Pochodne pirazolin skondensowane z chromanonem lub flawanonem w terapii raka jelita grubego: analiza molekularnych aktywności przeciwnowotworowych”.  Dr hab. Joanna Bogusławska z Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego zajmie się wpływem probiotycznego szczepu L. lactis na ekspresję genów w keratynocytach, poszukując potencjału terapeutycznego w leczeniu łuszczycy.

W grupie nauk ścisłych i technicznych na liście laureatów MINIATURA 7 znalazło się 82 naukowczyń i naukowców, którzy będą pracować m.in. nad zagadnieniami związanymi z katastrofami naturalnymi lub spowodowanymi przez człowieka. Wśród finansowanych działań znalazł się staż naukowy zaplanowany przez dra Piotra Kopkę z Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Naukowiec wyjedzie do Japonii na Uniwersytet w Fukushimie, gdzie zajmie się rekonstrukcją członu źródłowego z awarii Elektrowni Jądrowej Fukushima-Daiichi z zastosowaniem systemu JRODOS oraz danych pomiarowych. Dr Emilia Karamuz zrealizuje w Instytucie Geofizyki Polskiej Akademii Nauk badania nad zastosowaniem nowatorskich metod pomiarowych w celu poprawy opisu i modelowania suszy. Wartość działań finansowanych w grupie ST to niemal 3,2 mln zł.  

W grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce granty MINIATURA otrzymało 58 naukowczyń i naukowców. Wśród laureatów jest dr Marcin Rządeczka z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Odbędzie wyjazd badawczy dotyczący przezwyciężania cyfrowych uprzedzeń, podczas którego przeprowadzi badania nad sprawiedliwością algorytmiczną w interakcjach z terapeutycznymi chatbotami. Dr Dagmara Gałajda z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zrealizuje badania wstępne/pilotażowe dotyczące zależności między dynamiką grupy, kompetencją komunikacyjną i chęcią komunikowania się, ze szczególnym uwzględnieniem cyfrowej mowy ciała a dobrostanem studentów z Pokolenia Z w kontekście duńskiej i polskiej edukacji wyższej. Naukowcy w obszarze HS na realizację swoich działań otrzymają ponad 1,6 mln zł.

Szósta lista rankingowa – finansowanie w grupach nauk

  • Nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce (HS) – 58 działań, 1 642 014 zł
  • Nauki ścisłe i techniczne (ST) – 82 działania, 3 193 840 zł
  • Nauki o życiu (NZ) – 98 działań, 4 563 147 zł

Łączna wartość działań, które znalazły się na szóstej liście rankingowej w konkursie MINIATURA 7 to dokładnie 9 399 001 zł.

Listy rankingowe MINIATURA 7

Lista rankingowa nr 6 w konkursie MINIATURA 7

O konkursie MINIATURA 7

Celem konkursu MINIATURA 7 było finansowe wsparcie działania naukowego służącego przygotowaniu założeń projektu badawczego, który zostanie złożony w innych konkursach ogólnokrajowych lub międzynarodowych. W konkursie można było uzyskać od 5000 do 50 000 zł na realizację działania naukowego trwającego do 12 miesięcy.

Środki w MINIATURA 7 zostały podzielone proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których prowadzony był nabór wniosków. Zamknięcie naboru w tej edycji konkursu nastąpiło 31 lipca 2023 r.

MINIATURA po raz pierwszy została ogłoszona w 2016 roku. Jednym z założeń konkursu jest poszerzenie grona laureatów programów NCN, zachęcenie do udziału w nim badaczek i badaczy pracujących w mniejszych ośrodkach akademickich i zwiększenie równowagi regionalnej. We wcześniejszych sześciu edycjach konkursu NCN sfinansowało łącznie ponad 3,8 tysiąca działań naukowych.

Do finansowania w MINIATURA 7 zakwalifikowano 621 wniosków – 243 w obszarze nauk o życiu, 205 z zakresu nauk ścisłych i technicznych oraz 173 z nauk humanistycznych i społecznych.

Wśród laureatów MINIATURA 7 dominują naukowcy na początku kariery: 424 osoby mają stopień doktora, 166 – stopień doktora inżyniera.

Więcej wniosków złożyły badaczki, także i one dominują wśród laureatów. Finansowanie uzyskały 374 badaczki i 247 badaczy.

W 74,5% złożonych wniosków zaplanowano badania wstępne/pilotażowe.

Blisko 83% grantów otrzymały uczelnie. Działania naukowe będą realizowane w 85 szkołach wyższych, instytutach PAN i sieci Łukasiewicz oraz w innych jednostkach. Najwięcej wniosków będzie realizowanych na uniwersytetach: Jagiellońskim i Łódzkim. W pierwszej dziesiątce jednostek pod względem liczby sfinansowanych działań są także Politechnika Gdańska, Politechnika Wrocławska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Uniwersytet Śląski w Katowicach i Uniwersytet Wrocławski.   

W konkursie MINIATURA 7 przyznano ponad 24 mln złotych.

Ogłoszenie MINIATURA 7

Wyniki MINIATURA 7

Wysyłka decyzji

13 listopada 2023 r. zostały wysłane decyzje pozytywne oraz negatywne dla wniosków złożonych w konkursie MINIATURA 7 w lipcu 2023 roku.

Uzasadnienia dostępne są w systemie OSF. Prosimy o sprawdzenie statusu wniosku w systemie OSF.

Przypominamy, że decyzje wysyłane są wnioskodawcy w formie elektronicznej na wskazany we wniosku adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP). W przypadku braku decyzji należy sprawdzić poprawność adresu ESP podanego we wniosku. W przypadku podania błędnego adresu należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

Wykłady online laureatów Nagrody NCN 2023

śr., 08/11/2023 - 13:00
Kod CSS i JS

Karolina Ćwiek-Rogalska, Łukasz Opaliński i Katharina Boguslawski wygłoszą wykłady w cyklu „Nauka w Centrum”, organizowanym przez Centrum Kopernika i NCN. Pierwsze spotkanie odbędzie się 14 listopada.

Serię „Nauka w Centrum” rozpoczęliśmy wykładami laureatów Nagrody NCN 2020. Do tej pory wspólnie z Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych zrealizowaliśmy dziewięć spotkań, które zanotowały łącznie ponad 264 tys. wyświetleń.

Pierwszy w tym roku wykład wygłosi dr Karolina Ćwiek-Rogalska, laureatka Nagrody NCN 2023 w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce. Badaczka jest kulturoznawczynią, bohemistką i etnolożką, pracuje w Instytucie Slawistyki PAN. W serii Nauka w Centrum wygłosi wykład pt. „O tym, jak rzeczy zmieniają się w duchy. Przesiedlenia i powstawanie nowych kultur w Europie Środkowej”.

Dr Ćwiek-Rogalska tak zapowiada swoją prelekcję:

Zazwyczaj myślimy o duchach jako o widmach zmarłych nawiedzających świat żywych. A jeśliby uznać za duchy wszystkie materialne pozostałości, które wydobywają na światło dzienne przeoczone aspekty przeszłości i umożliwiają nam zrozumienie innych niż nasze doświadczeń? Przyjmuję takie podejście w badaniach nad skutkami przesiedleń związanych z końcem II wojny światowej: wysiedleniem społeczności niemieckich i niemieckojęzycznych z terenów dzisiejszych Polski, Czech i Słowacji, i zasiedleniem ich przez nowych osadników i osadniczki. Jak wyglądało zetknięcie nowych mieszkańców z rzeczami i przestrzeniami opuszczonymi lub jeszcze opuszczanymi przez poprzedników? Jak zostało ono zapamiętane i w jaki sposób trwa w pamięci kolejnych pokoleń? Odpowiem na te pytania, korzystając z narzędzi badawczych, dostarczanych przez antropologię kulturową – przede wszystkim z obserwacji uczestniczącej i wywiadów terenowych – ale też analizy materiałów archiwalnych, i opowiem o tym, jak kształtowały się nowe kultury polskich „Ziem Odzyskanych” i czeskiego pohraničí.

Transmisja wykładu, 14 listopada godz. 18.00

Po wykładzie zaplanowana jest dyskusja. Uczestnicy spotkania będą mogli zadawać prelegentce pytania na czacie.

Kolejne spotkanie w tym cyklu – wykład prof. Łukasza Opalińskiego, laureata Nagrody NCN 2023 w obszarze nauk o życiu – zaplanowane jest na 28 listopada. Seria zakończy się w grudniu wykładem prof. Kathariny Boguslawski, laureatki w obszarze nauk ścisłych i technicznych.

Dodatkowe materiały:

Relacja z uroczystości wręczenia Nagrody NCN 2023

Podcast o Nagrodzie NCN z udziałem dr Karoliny Ćwiek-Rogalskiej i prof. Joanny Golińskiej-Pilarek, członkini Rady Centrum

Wpływ zanieczyszczeń chemicznych na bioróżnorodność Morza Bałtyckiego

Kierownik projektu :
prof. dr hab. Ksenia Pazdro
Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

Panel: NZ8

Konkurs : BiodivProtect
ogłoszony 1 października 2021 r.

Współcześnie ekosystemy morskie są narażone na liczne problemy związane z działalnością człowieka, zmianą klimatu i innymi czynnikami, które mają negatywny wpływ na ich zdrowie i funkcjonowanie. Nie inaczej jest w przypadku Morza Bałtyckiego. Specyficzna charakterystyka geograficzna i hydrologiczna Bałtyku decyduje o jego wyjątkowej wrażliwości na różnego rodzaju presje związane z działalnością człowieka.

prof. dr hab. Ksenia Pazdro, fot. Michał Łepeckiprof. dr hab. Ksenia Pazdro, fot. Michał Łepecki Bałtyk jest półzamkniętym akwenem o słonawych wodach i stosunkowo niskiej różnorodności organizmów. Jest zlokalizowany w gęsto zaludnionym obszarze, a w jego zlewni mamy do czynienia z intensywnym rolnictwem i działalnością przemysłową. Ponadto na jego wodach odbywa się około 15% światowego transportu morskiego. Zanieczyszczenia chemiczne stanowią zatem jedno z głównych zagrożeń dla Bałtyku, negatywnie wpływając na stan zdrowia jego fauny i flory, a w konsekwencji zagrażając jego różnorodności biologicznej. Dotychczas podjęte działania, zarówno te w skali krajowej, regionalnej oraz na poziomie Unii Europejskiej, znacznie poprawiły stan Bałtyku. Udało się zmniejszyć ilość substancji niebezpiecznych doprowadzanych do morza, jednak w dalszym ciągu są one obecne w ekosystemie. Zjawiska ekstremalne, w tym sztormy, mogą zwiększać ryzyko ponownego uwolnienia do wód Bałtyku zanieczyszczeń. Na uwagę zasługuje też nowa grupa związków tzw. mikrozanieczyszczenia (np. pozostałości farmaceutyków, plastyfikatory, detergenty, środki ochrony osobistej). Mikrozanieczyszczenia są w różnym stopniu usuwane podczas oczyszczania ścieków, niewiele wiemy o ich oddziaływaniu na organizmy. Utrzymanie w dobrej kondycji tak wrażliwego ekosystemu, jakim jest Morze Bałtyckie, wymaga więc dalszych zdecydowanych działań instytucji odpowiedzialnych za ochronę ekosystemów morskich. Do tego potrzebne są jednak nowoczesne, miarodajne i użyteczne narzędzia. Obecne badania monitoringowe kondycji Bałtyku przebiegają dwutorowo, uwzględniając badania stanu chemicznego środowiska oraz ocenę kondycji organizmów morskich. Co więcej, badania prowadzone dotychczas uwzględniały jedynie wpływ pojedynczych, wybranych substancji, a nie „koktajlu” pierwiastków i związków chemicznych, który jest obecny w wodach Bałtyku.

prof. dr hab. Ksenia Pazdro, fot. Michał Łepeckiprof. dr hab. Ksenia Pazdro, fot. Michał Łepecki W ramach projektu Detect2Protect proponujemy zmianę podejścia do ochrony Bałtyku na bardziej holistyczną i skupiającą się na efektach oddziaływań zanieczyszczeń (ang. effect-based methods, EBM). Coraz więcej dowodów wskazuje, że metody oparte na efektach biologicznych mogą stanowić narzędzie umożliwiające odróżnienie toksyczności chemicznej od innych możliwych przyczyn spadku różnorodności biologicznej i służyć jako narzędzie wczesnego ostrzegania o potencjalnych zagrożeniach. Celem projektu jest lepsze zrozumienie związków przyczynowo-skutkowych między zanieczyszczeniem środowiska, a zmianami w różnorodności biologicznej oraz dostarczenie narzędzi do oceny ryzyka środowiskowego w różnych rejonach Bałtyku. W tym celu wykorzystane zostaną tzw. biomarkery, czyli biochemiczne wskaźniki oddziaływania zanieczyszczeń na organizmy morskie. Zharmonizowane badania zostaną przeprowadzone przez naukowców z morskich instytucji badawczych z Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Szwecji, Polski i Włoch. Projekt zakłada śledzenie związków między zanieczyszczeniem chemicznym Bałtyku a potencjalną utratą bioróżnorodności, wykorzystując istniejące dane z monitoringu dotyczące zanieczyszczeń chemicznych oraz dane biologiczne. Przeprowadzimy również wspólne badania terenowe w obszarach przybrzeżnych Polski, Łotwy, Litwy, Estonii, Szwecji i Finlandii porównując w każdym z nich miejsca zanieczyszczone z miejscami referencyjnymi. Badania obejmą pomiary stężeń zanieczyszczeń chemicznych w różnych elementach środowiska oraz pomiary efektów biologicznych w reprezentatywnych dla każdego rejonu gatunkach mięczaków, skorupiaków, wieloszczetów i ryb. Do oceny różnorodności biologicznej zostanie wykorzystane metabarkodowanie eDNA. Aby stworzyć odpowiednie narzędzia do modelowania predykcyjnego, potrzebna będzie obszerna analiza zebranych danych i ich integracja.

Mamy nadzieję, że uzyskane wyniki pozwolą na zdefiniowanie relacji pomiędzy zanieczyszczeniem wód Bałtyku, a reakcją organizmów na poziomie biochemicznym oraz wyodrębnienie odpowiednich organizmów i biomarkerów wskaźnikowych dla badanych rejonów morza, stanowiąc jednocześnie przyczynek do ochrony jego bioróżnorodności. Wyniki badań, w tym sprawdzony zestaw wskaźników biologicznych (jako narzędzie wczesnego ostrzegania) i zalecenia dotyczące zastosowania w różnych regionach Morza Bałtyckiego, przedstawimy zainteresowanym instytucjom takim jak HELCOM. Podzielimy się też zdobytą wiedzą z szerokim gronem odbiorców, tak aby podnieść świadomość społeczną dotyczącą wpływu mieszanin chemikaliów na możliwą utratę bioróżnorodności w Morzu Bałtyckim.

Niniejszy projekt otrzymał dofinansowanie w ramach programu finansowania badań naukowych i innowacji UE „Horyzont 2020” na podstawie umów nr 642420 oraz nr 776617.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Detect2Protect: Nowe podejście w określaniu wpływu zanieczyszczeń chemicznych na ochronę bioróżnorodności Morza Bałtyckiego

prof. dr hab. Ksenia Pazdro

Kierownik - dodatkowe informacje

Chemik morza, absolwentka kierunku oceanografia na Uniwersytecie Gdańskim. Od początku pracy zawodowej związana z Zakładem Chemii i Biochemii Morza Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie, w 2021 roku otrzymała tytuł profesora nauk ścisłych i przyrodniczych. Jej zainteresowania naukowe dotyczą obiegu trwałych zanieczyszczeń organicznych i tzw. nowo pojawiających się zanieczyszczeń (np. pozostałości leków) w ekosystemach morskich (Morze Bałtyckie i fiordy Svalbardu) oraz szacowania wpływu tych związków na organizmy morskie. Autorka szeregu publikacji w czasopismach międzynarodowych, od wielu lat uczestniczy w pracach Komitetu Badań Morza PAN.

prof. dr hab. Ksenia Pazdro, fot. Michał Łepecki

Zewnątrzkomórkowa wimentyna – istotny czynnik uszkodzenia mózgu w przebiegu COVID-19

Kierownik projektu :
mgr Łukasz Suprewicz
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Panel: NZ6

Konkurs : PRELUDIUM 21
ogłoszony 28 marca 2022 r.

Wirus SARS-CoV-2, odpowiedzialny za wybuch pandemii COVID-19 w 2020 roku, wywarł ogromny wpływ na światowe systemy ochrony zdrowia. Początkowo uważany był za czynnik zakażeń układu oddechowego, ale okazało się, że jest także przyczyną poważnych uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Aż 40% zakażonych pacjentów doświadcza przewlekłych objawów neurologicznych, popularnie nazywanych „mgłą covidową”. Chociaż niektóre z tych objawów, (np. zawroty głowy) są stosunkowo łagodne, to u niektórych pacjentów dochodzi do poważnych następstw, takich jak udar czy encefalopatia (uszkodzenie mózgowia). Wobec ciągle toczącej się pandemii SARS-CoV-2, kluczowe jest zrozumienie mechanizmu tych uszkodzeń i opracowanie skutecznych metod ich leczenia. Łukasz Suprewicz, fot. Michał ŁepeckiŁukasz Suprewicz, fot. Michał Łepecki

Sposób, w jaki SARS-CoV-2 wpływa na mózg pozostaje nadal przedmiotem intensywnych badań. Jedna z hipotez mówi o nadmiernym wydzielaniu mediatorów zapalnych, określanym jako „burza cytokinowa”, oraz o bezpośrednim wpływie białka S, które wirus wykorzystuje do wniknięcia do naszych komórek. Te procesy są łączone z uszkodzeniem bariery między krwią a strukturami mózgu (tzw. bariery krew-mózg). Jej przerwanie prowadzi do zwiększonego przenikania do mózgu szkodliwych substancji, m.in. wirusów i czynników zapalnych.

W tym kontekście pojawia się rola wimentyny ‒ białka, które buduje cytoszkielet większości komórek, gdzie odgrywa kluczową rolę w procesach takich jak podział komórkowy, migracja oraz ochrona jądra komórkowego przed uszkodzeniem mechanicznym. Wimentyna może być wydzielana do krwi przez komórki układu immunologicznego w odpowiedzi na stan zapalny i nazywamy ją wówczas wimentyną zewnątrzkomórkową. Wyróżniamy dwie formy zewnątrzkomórkowej wimentyny: związaną z powierzchnią komórki oraz niezwiązaną. W jednej z wcześniejszych prac wykazaliśmy, że zewnątrzkomórkowa wimentyna pełni rolę koreceptora dla SARS-CoV-2, a więc jest niezbędna do skutecznej infekcji komórek (Suprewicz et. al. Small 2022).

Łukasz Suprewicz, fot. Michał ŁepeckiŁukasz Suprewicz, fot. Michał Łepecki Celem projektu jest poznanie roli zewnątrzkomórkowej wimentyny w procesie zapalnym w OUN towarzyszącym zakażeniu SARS-CoV-2. Badamy mechanizm wpływu zewnątrzkomórkowej  wimentyny na różne rodzaje komórek występujących w obrębie mózgu, takich jak komórki śródbłonka i astrocyty.  Wykorzystujemy trójwymiarowy model bariery krew-mózg w przepływie, aby ocenić przepuszczalność i integralność komórek śródbłonka, a także adhezję i migrację komórek immunologicznych w obecności wimentyny oraz białka SARS-CoV-2. W kolejnym etapie badań ocenimy wpływ badanych substancji na stan zapalny poprzez analizę wydzielania mediatorów zapalnych. Ostatecznie, na poziomie molekularnym, zbadane zostaną szlaki sygnałowe charakterystyczne dla infekcji SARS-CoV-2 oraz uszkodzenia naczyń krwionośnych.

Wyniki uzyskane w ramach tego projektu mogą znacząco rozszerzyć naszą wiedzę na temat wpływu zewnątrzkomórkowej wimentyny i jej modyfikacji na interakcję komórek śródbłonka i komórek immunologicznych podczas zakażenia SARS-CoV-2. To może przyczynić się do skuteczniejszego leczenia pacjentów z COVID-19, w szczególności tych, którzy doświadczają powikłań neurologicznych. Praca może także wskazać nowe cele terapeutyczne, które pomogą w walce z ewentualnymi, kolejnymi globalnymi pandemiami, biorąc pod uwagę, że rola zewnątrzkomórkowej wimentyny jako koreceptora nie jest ograniczona jedynie do SARS-CoV-2 lecz dotyczy również innych zakażeń, w tym bakteryjnych.

Diapedeza ludzkich neutrofilów nietraktowanych lub stymulowanych wimentyną (Vim), cytrulinowaną wimentyną (CitVim) lub lipopolisacharydem (LPS) w model 3D naczyń krwionośnych. Elastaza neutrofilowa (zielony), aktyna (czerwony), DNA (niebieski).

Diapedeza ludzkich neutrofilów nietraktowanych lub stymulowanych wimentyną (Vim), cytrulinowaną wimentyną (CitVim) lub lipopolisacharydem (LPS) w model 3D naczyń krwionośnych. Elastaza neutrofilowa (zielony), aktyna (czerwony), DNA (niebieski).

 

Pełny tytuł finansowanego projektu: Zewnątrzkomórkowa wimentyna jako cząsteczka sygnałowa w patogenezie zapalenia i uszkodzenia centralnego układu nerwowego u pacjentów z COVID-19

mgr Łukasz Suprewicz

Kierownik - dodatkowe informacje

Absolwent Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, diagnosta laboratoryjny. Student IV roku Szkoły Doktorskiej UMB. Autor i współautor ponad dwudziestu publikacji w czasopismach międzynarodowych. W badaniach koncentruje się na poznaniu mechanizmów molekularnych interakcji pomiędzy białkami, patogenami, a komórkami odpowiedzi immunologicznej. Poza kierowaniem projektem PRELUDIUM 21 bierze udział w realizacji grantu PRELUDIUM BIS 1, którego kierownikiem jest prof. dr hab. Robert Bucki.

Łukasz Suprewicz, fot. Michał Łepecki

Konferencja promująca program Badania podstawowe w ramach funduszy norweskich i EOG

czw., 02/11/2023 - 14:00
Kod CSS i JS

Zapraszamy do udziału w trzeciej konferencji promującej program Badania Podstawowe, realizowany w ramach III edycji Funduszy Norweskich i EOG.

Konferencja organizowana przez Narodowe Centrum Nauki odbędzie się w siedzibie NCN w Krakowie, w czwartek 16 listopada. Tym razem konferencja poświęcona będzie naukom humanistycznym i społecznym.

Podczas wydarzenia będą prezentowane projekty badawcze finansowane w ramach funduszy norweskich i EOG realizowane przez zespoły projektowe i indywidualnych naukowców z polskich ośrodków akademickich. Odbędzie się również panel dyskusyjny pt. Social Transformations in the Age of Polarization, którego moderatorem będzie prof. Nina Witoszek z University of Oslo.

Zapraszamy do udziału społeczność akademicką zainteresowaną tematyką konferencji.


Transmisja na żywo

EOSC Festival 2023. The National Tripartite Event Poland – transmisja online

wt., 31/10/2023 - 17:00
Kod CSS i JS

O tym, czym jest Europejska Chmura Otwartej Nauki oraz w jakich kierunkach powinna się rozwijać będziemy rozmawiać w NCN już 6 i 7 listopada. Zapraszamy do rejestracji na EOSC Festival 2023. The National Tripartite Event Poland.

Festiwal EOSC związany jest z udziałem Narodowego Centrum Nauki w inicjatywie European Open Science Cloud (EOSC), w tym w  roli krajowego przedstawiciela w Stowarzyszeniu EOSC (ang. EOSC Association).

Podczas wydarzenia będziemy mówić o tym, czym jest Europejska Chmura Otwartej Nauki, dlaczego powstała i jakie są jej cele. Wspólnie z zaproszonymi gośćmi będziemy dyskutować nad strategicznymi kierunkami jej rozwoju, stanowiskiem tzw. Widening Countries wobec jej przyszłości oraz wdrażaniem EOSC w Polsce. Festiwal będzie także okazją, aby wzmocnić współpracę i dialog między wszystkimi zainteresowanymi tą inicjatywą w kraju i regionie.

Uroczyste otwarcie wydarzenia odbędzie się 6 listopada  2023 r. o godzinie 11:00 w siedzibie Narodowego Centrum Nauki przy ul. Twardowskiego 16 w Krakowie. Pierwszy dzień EOSC Festival 2023. The National Tripartite Event Poland będzie transmitowany online.

Agenda wydarzenia

Rejestracja do udziału online i stacjonarnie

Transmisja online cz. 1

Transmisja online cz. 2

Transmisja online cz. 3

Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc w przypadku rejestracji na wydarzenie stacjonarnie w siedzibie NCN obowiązuje kolejność zgłoszeń.

Udział w drugim dniu wydarzenia (7 listopada) jest możliwy wyłącznie na zaproszenie.

Krzysztof Jóźwiak dyrektorem NCN

wt., 31/10/2023 - 13:30
Kod CSS i JS

31 października prof. Krzysztof Jóźwiak odebrał nominację na stanowisko dyrektora NCN. Nowy dyrektor dobrze zna Centrum, był w przeszłości członkiem Rady NCN.

Prof. Krzysztof Jóźwiak jest profesorem nauk farmaceutycznych, prowadzi badania z zakresu farmakologii molekularnej i chemii leków, kieruje Zakładem Biofarmacji i Katedrą Chemii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Od 2018 do 2022 roku był członkiem Rady Naukowej Instytutu Farmakologii im. J. Maja PAN w Krakowie.

– Jestem gotowy wszelkimi sposobami zabiegać o zwiększenie dotacji celowej NCN. Na teraz uważam to za najpilniejsze zadanie i liczę na zrozumienie tej kwestii w Ministerstwie Edukacji i Nauki. Bez dobrego i projakościowego finansowania nauki czy edukacji w Polsce nie stworzymy nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy – mówi nowy dyrektor NCN.

Badacz bardzo dobrze zna Narodowe Centrum Nauki. W latach 2012-2020 był członkiem Rady NCN. Przez część tego czasu kierował Komisją nauk o życiu w Radzie.

–  Jest jedną z osób, które brały udział w budowaniu instytucji i doskonale czuje jej misję. Jestem przekonany, że pod jego przywództwem NCN wykorzysta szanse, które najbliższa przyszłość otwiera przed tą agencją – mówi o swoim następcy prof. Zbigniew Błocki.

Na powołanie na stanowisko dyrektora NCN prof. Jóźwiak czekał blisko osiem miesięcy. Zgodnie z planem pracę powinien był rozpocząć na początku marca, gdy zakończyła się kadencja prof. Błockiego.

Otwarty konkurs na stanowisko dyrektora odbył się na przełomie roku. Rada NCN zaakceptowała kandydaturę prof. Jóźwiaka w połowie lutego. Kolejne miesiące to był czas oczekiwania na nominowanie przez ministra prof. Przemysława Czarnka. Zgodnie z ustawą o NCN, do czasu powołania nowego dyrektora obowiązki pełnił prof. Zbigniew Błocki.

Wręczenie powołania odbyło się 31 października w siedzibie Centrum. Ministra reprezentował prof. Włodzimierz Bernacki, sekretarz stanu w MEiN.

prof. Włodzimierz Bernacki, prof. Krzysztof Jóźwiak, prof. Zbigniew Błockiprof. Włodzimierz Bernacki, prof. Krzysztof Jóźwiak, prof. Zbigniew Błocki

O funkcjonowaniu NCN w ostatnich dwóch latach oraz o sytuacji nauki i instytucji naukowych po wyborach można posłuchać w najnowszym, 9. odcinku podcastu NCN.

Podcast nr 9. Nauka po wyborach

pon., 30/10/2023 - 14:00
Kod CSS i JS

Kolejny podcast NCN to rozmowa w formacie jeden na jeden. Gościem w studiu jest prof. Zbigniew Błocki. Prowadząca rozmowę, Anna Korzekwa-Józefowicz pyta go m.in. o sytuację wokół NCN w ostatnich latach oraz o sytuację nauki i instytucji naukowych po wyborach.

Anna Korzekwa-Józefowicz, Zbigniew BłockiAnna Korzekwa-Józefowicz, Zbigniew Błocki Prof. Zbigniew Błocki od marca 2015 do marca 2023, przez dwie kadencje, był dyrektorem Narodowego Centrum Nauki. Od marca tego roku pełni obowiązki dyrektora NCN.

W październiku 2021 urzędujący minister, prof. Przemysław Czarnek powiedział, że "postawi NCN od początku na nogi”. W sierpniu tego roku zapowiedział, że jesienią Centrum zostanie zlikwidowane oraz połączone z NCBR i Agencją Badań Medycznych.

Równolegle budżet NCN został zamrożony.

Prof. Zbigniew Błocki opowiada o próbach "reformowania" NCN i głodzeniu Centrum – „a właściwie głodzeniu polskiej nauki”.

Zasadnicza część rozmowy dotyczy jednak przyszłości. Naukowiec opowiada o konieczności znacznego zwiększenia budżetu NCN w najbliższych latach, o kierunku, w jakim powinien rozwijać się NCN i o dodatkowych zadaniach, które mogłaby podejmować agencja. Gość pytany jest także o „listę zadań” dla nowego ministra lub ministry oraz o to, co należy zrobić z programami i instytucjami, które powstały w ostatnich latach, jak np. Akademia Kopernikańska oraz tymi, które uległy politycznej presji, jak np. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. – Radykalnie zreformować, sytuacja już dojrzała do tego – mówi o NCBR. – Słyszę takie głosy, że NCBR do tej pory świetnie działał, tylko przyszła rok, czy półtora roku temu nowa ekipa i wtedy się skandale zaczęły. No nie, to nie było tak. Ludzie znający się na rzeczy wiedzą, że od początku nie działał dobrze. Wpompowaliśmy w tzw. innowacje dziesiątki miliardów złotych (…), a efekt jest taki, że w rankingach innowacyjności spadamy.

Na koniec rozmowy prof. Błocki podsumowuje swoją pracę w NCN. – Już dawno mówiłem, że NCN to taka moja przygoda życia. Mówię to teraz, bo już na pewno się ten rozdział wkrótce zamknie. Bardzo się cieszę, że udało się najważniejszego zagrożenia [ograniczenia niezależności] NCN uniknąć. Uważam, że te ostatnie lata jednak zostały zmarnowane, jeśli chodzi o szansę i wyzwania, które stoją przed nauką. Ale dzięki temu, że NCN przetrwał w takiej formie, jest gotowy wiele rzeczy jeszcze bardzo dobrych dla polskiej nauki zrobić – konkluduje.

Apple Podcast

YouTube

Wirujące pole magnetyczne a skuteczność leków przeciw biofilmom bakteryjnym

Kierownik projektu :
prof. dr hab. Karol Fijałkowski
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Panel: NZ6

Konkurs : OPUS 14
ogłoszony 15 września 2019 r.

Zakażenia bakteryjne powodowane przez zorganizowane społeczności komórek drobnoustrojów nazywane biofilmami, stanowią narastający, multidyscyplinarny i złożony problem medyczny. Struktury te pokryte są zewnątrzkomórkową, ochronną macierzą, która znacznie utrudnia dotarcie antybiotykom oraz antyseptykom do ukrytych w niej komórek bakteryjnych. Między innymi dlatego biofilmy charakteryzują się nawet 1000-krotnie większą tolerancją na środki przeciwdrobnoustrojowe w porównaniu do komórek tego samego drobnoustroju występujących w tak zwanej formie planktonicznej (pozbawionej ochronnej warstwy macierzy). Pomimo postępów w nauce i technologii, wciąż nie dysponujemy wystarczająco skutecznymi metodami zapobiegania i zwalczania infekcji wywołanych przez drobnoustroje tworzące biofilm.

prof. Karol Fijałkowski, fot. Michał Łepeckiprof. Karol Fijałkowski, fot. Michał Łepecki W swoich wcześniejszych badaniach odkryliśmy, że Wirujące Pole Magnetyczne (WPM) o ściśle zdefiniowanych parametrach podnosi aktywność przeciwdrobnoustrojową antybiotyków oraz antyseptyków względem patogennych biofilmów. Uznaliśmy, że obserwacja ta może mieć fundamentalne znaczenie w opracowywaniu nowatorskich metod zwalczania biofilmów i zapobiegania ich powstawaniu, ale do tego celu konieczne było wyjaśnienie mechanizmów stojących za obserwowanym efektem. Dlatego podstawowym celem niniejszego projektu było wyjaśnienie mechanizmów istotnie podwyższonej aktywności związków przeciwdrobnoustrojowych – antyseptyków i antybiotyków – względem biofilmów bakteryjnych w obecności WPM.

Prace badawcze prowadzone były z wykorzystaniem generatorów WPM, skonstruowanych w trakcie realizacji wcześniejszego projektu „Lider V”, przyznanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Wykorzystując zaawansowane techniki spektrometryczne wykazaliśmy, że WPM zmienia skład chemiczny macierzy biofilmowej, co przekładało się między innymi na jej podwyższoną porowatość, którą zaobserwowaliśmy z wykorzystaniem mikroskopii elektronowej. Stwierdziliśmy także zmiany w stężeniach białek występujących w ścianie komórkowej bakterii poddanych ekspozycji na WPM. Ponadto udało nam się wykazać różnice w metabolizmie bakterii eksponowanych na WPM, przejawiające się między innymi zmianami w stężeniu cząsteczek odpowiedzialnych u bakterii za przekazywanie informacji. Udowodniliśmy również, że efekt wywierany przez WPM (bez substancji przeciwdrobnoustrojowej) manifestuje się poprzez spektrum relatywnie subtelnych zmian kumulujących się przede wszystkim w komórkowych strukturach zewnętrznych ‒ ścianach i błonach komórkowych oraz w macierzy biofilmowej. Aktywność WPM była na tyle subtelna, że komórki zdolne były do relatywnie szybkiego usuwania uszkodzeń, co z kolei przejawiało się brakiem trwałego efektu poekspozycyjnego. Jednakże, po wprowadzeniu do eksponowanych na WPM hodowli bakteryjnych środka przeciwdrobnoustrojowego, szczególnie takiego, którego mechanizm aktywności opiera się na uszkodzeniu ścian komórkowych, dochodziło do silnego podniesienia jego skuteczności, przejawiającej się zwiększoną liczbą martwych, niezdolnych do wzrostu komórek. Istotnie podniesioną efektywność substancji przeciwdrobnoustrojowej pod wpływem WPM obserwowaliśmy także przy zmniejszonym jej stężeniu i w krótszym czasie kontaktowym, w porównaniu do efektów osiąganych w układzie niepoddawanym ekspozycji na WPM. Jak ustaliliśmy, w tym wypadku zwiększona efektywność substancji przeciwdrobnoustrojowych związana była przede wszystkim z szeregiem zmian indukowanych przez WPM w morfologii, ale także w metabolizmie i proteomie bakterii, dzięki którym oddziaływała ona z osłabionymi pod względem funkcjonalnym i strukturalnym komórkami, a w przypadku kiedy rozpatrywany był biofilm, również z częściowo zdezintegrowaną macierzą.

Projekt realizowany był w ramach konsorcjum z instytutem naukowo-badawczym Sieć Badawcza Łukasiewicz ‒ PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii. Koordynatorem projektu po stronie partnera był dr hab. Adam Junka, prof. UMW.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Analiza mechanizmów zwiększonej efektywności substancji przeciwdrobnoustrojowych względem biofilmu w obecności wirującego pola magnetycznego

prof. dr hab. Karol Fijałkowski

Kierownik - dodatkowe informacje

Mikrobiolog, nauczyciel akademicki, profesor nauk ścisłych i przyrodniczych w dyscyplinach naukowych biologia oraz biotechnologia. Kierownik Katedry Mikrobiologii i Biotechnologii w Centrum Dydaktyczno-Badawczym Nanotechnologii Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Wraz ze swoim zespołem prowadzi interdyscyplinarne badania związane z wpływem pól magnetycznych na drobnoustroje. Obecnie rozwijany kierunek badawczy koncentruje się przede wszystkim na możliwościach wykorzystania pól magnetycznych do zwiększania efektywności działania środków przeciwdrobnoustrojowych wobec bakterii patogennych.

prof. dr hab. Karol Fijałkowski