Cztery projekty z udziałem polskich zespołów badawczych zostały zakwalifikowane do finansowania w konkursie organizowanym przez sieć JPND Understanding the Mechanisms for Non-Pharmacological Interventions. Dwa z nich są koordynowane przez polskich kierowników.
W tegorocznej edycji konkursu JPND międzynarodowe konsorcja złożyły 92 wnioski dotyczące mechanizmów oraz podłoża biologicznego leżących u podstaw terapii niefarmakologicznych w chorobach neurodegeneracyjnych. Wyłoniono 14 zwycięskich projektów, których realizacja ma na celu dostosowanie holistycznego spersonalizowanego podejścia do leczenia tych chorób. Wszystkie projekty z udziałem polskich zespołów znalazły się wśród pięciu najwyżej ocenionych projektów na międzynarodowej liście rankingowej. Otrzymają one niemal 5,2 mln zł na realizację swoich badań.
DC4MND: Wielowymiarowa charakterystyka działania przezrdzeniowej polaryzacji prądem stałym w chorobach neuronu ruchowego/Multidimensional mechanistic investigations of trans spinal direct current stimulation in motor neuron disease. Koordynator: dr Marcin Bączyk. Podmiot realizujący: Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu. Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Niemiec, Francji, Włoch, Portugalii i Łotwy.
Projekt dotyczy leczenia stwardnienia zanikowego bocznego (ALS) przy pomocy techniki neuromodulacyjnej przezrdzeniowej polaryzacji prądem stałym (tsDCS), która od niedawna jest wykorzystywana w celu zahamowania procesu degeneracji komórek nerwowych odpowiedzialnych za aktywację mięśni szkieletowych. Uzyskane wyniki zostaną wykorzystane do stworzenia skuteczniejszych planów terapii ALS z zastosowaniem tsDSC.
TREMENDOS: Rola mikrogleju w pozytywnym wpływie wzbogaconego środowiska w chorobach neurodegeneracyjnych/The role of microglia in the effects of environmental enrichment in neurodegenerative disorders. Koordynator: dr Ali Jawaid. Podmiot realizujący: Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego Polskiej Akademii Nauk. Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów ze Szwajcarii i Australii.
Naukowcy projektu TREMENDOS wykorzystają strategię stymulacji mózgu nazywaną wzbogaceniem środowiskowym, aby sprawdzić, w jaki sposób możliwe jest wzmocnienie naturalnej zdolności komórek odpornościowych mózgu do usuwania toksycznych złogów. Realizowane badanie może utorować drogę skutecznym terapiom choroby Alzheimera i podobnych chorób mózgu.
EPI-3E: Rozpoznanie płciowo-, wiekowo- i komórkowo-specyficznych mechanizmów epigenetycznych i skojarzonych nieinwazyjnych biomarkerów dla nie-farmakologicznych interwencji w chorobach Alzheimera i Huntingtona/Defining (sex and age) cell-specific epigenetic mechanisms underlying Environmental Enrichment/Exercise as non-pharmacological intervention for Alzheimer’s and Huntington’s disease and related potential noninvasive biomarkers. Koordynator: Anne-Laurence Boutillier, University of Strasbourg, Francja. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Bartosz Zbigniew Wilczyński. Podmiot realizujący: Uniwersytet Warszawski. Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Niemiec, Hiszpanii, Francji i Węgier.
Celem projektu jest zbadanie mechanizmów odpowiedzialnych za wpływ tzw. wzbogacenia środowiska (ang. environmental enrichment) i ćwiczeń aerobowych na poprawę stanu chorych na choroby neurodegeneracyjne, w tym przetestowanie hipotezy dotyczącej kluczowej roli zmian epigenetycznych zachodzących w komórkach mózgu. W trakcie realizacji projektu zostaną opracowane komputerowe modele procesów regulatorowych i epigenetycznych zachodzących w dwóch obszarach mózgu objętych procesem chorobowym.
NEURODIET: Mechanizmy molekularne terapeutycznych podejść żywieniowych w neurodegeneracji/Molecular Mechanisms of Dietary Intervention on Neurodegeneration. Koordynator: Thorsten Schmidt, Eberhard Karls Universitaet Tuebingen, Niemcy. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Maciej Figiel. Podmiot realizujący: Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk. Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Niemiec, Portugalii i Turcji.
W ramach projektu doświadczeni naukowcy zajmujący się chorobami neurodegeneracyjnymi łączą siły z ekspertem ds. żywienia, aby precyzyjnie wyjaśnić zdarzenia molekularne wywołane przez zastosowanie terapeutycznych diet u pacjentów. Badania dotyczą ataksji rdzeniowo-móżdżkowej typu 3, inaczej nazywanej chorobą Machado-Josepha (SCA3/MJD) jako choroby modelowej o zdefiniowanej etiologii. Wszystkie dane zostaną połączone z użyciem specjalnych analiz bioinformatycznych, aby móc ustalić mechanizm interwencji dietetycznych nie tylko dla SCA3, ale ogólnie dla zaburzeń neurodegeneracyjnych.
Realizacja projektów rozpocznie się w pierwszym kwartale 2023 r.
Szczegółowe wyniki konkursu opublikowane są na stronie sieci JPND.