Zgodnie z zapowiedziami, Rada Narodowego Centrum Nauki wprowadza zmiany, które mają powstrzymać lub spowolnić spadek współczynnika sukcesu w konkursach NCN, spowodowany niewystarczającym w stosunku do potrzeb i oczekiwań środowiska naukowego poziomem finansowania Centrum. Od 15 marca 2023 r. łączna liczba projektów NCN kierowanych oraz wniosków złożonych do oceny w NCN przez daną osobę wynosić może maksymalnie dwa. Liczbę tę zwiększa się do trzech, jeśli co najmniej jeden z projektów lub wniosków dotyczy konkursu międzynarodowego. W limitach nie uwzględnia się konkursów PRELUDIUM BIS i Dioscuri.
Od kilku miesięcy współczynnik sukcesu, czyli procent aplikujących, którzy otrzymują granty w konkursach NCN, jest znacząco niższy od oczekiwań. W rezultacie finansowania nie otrzymują już nawet bardzo dobre wnioski projektowe, które zdaniem oceniających je ekspertów w pełni zasługują na finansowanie.
W rozstrzygniętym w grudniu konkursie OPUS – najpopularniejszym konkursie NCN – współczynnik sukcesu wyniósł zaledwie 13 procent, w konkursie PRELUDIUM dla początkujących naukowców był jeszcze niższy. Sytuacja powtórzyła się pod koniec lutego, gdy rozstrzygnęliśmy konkursy SONATA BIS (dla naukowców, którzy planują stworzyć nowy zespół) i MAESTRO (dla doświadczonych badaczek i badaczy). Finansowanie w pierwszym z konkursów otrzymało 14 procent aplikujących, a w MAESTRO – mniej niż 7 procent (w sumie zaledwie pięcioro spośród 72 naukowczyń i naukowców). Tak niskiego wskaźnika sukcesu w tych programach nie odnotowywaliśmy niemal od początku istnienia NCN. Zdaniem Rady NCN w warunkach optymalnego finansowania granty powinno otrzymywać 25-30 procent aplikujących.
Obecna wysokość współczynnika sukcesu to wypadkowa zamrożenia budżetu NCN, wysokiej inflacji i związanych z nią rosnących kosztów prowadzenia badań oraz ogólnie coraz większych potrzeb środowiska naukowego w zakresie finansowania badań podstawowych.
Nowe ograniczenia liczby realizowanych projektów i wniosków składanych w NCN
Kierowane przez Dyrekcję i Radę NCN do władz publicznych apele o adekwatne do potrzeb zwiększenie finansowania NCN nie odniosły skutku. Dlatego zgodnie z podnoszonymi już wcześniej zapowiedziami, by powstrzymać lub spowolnić dalszy spadek współczynnika sukcesu w naszych konkursach, jesteśmy zmuszeni rozpocząć trudny proces wprowadzania ograniczeń przy ubieganiu się o grant.
Począwszy od konkursów ogłoszonych 15 marca (OPUS 25 i PRELUDIUM 22), łączna liczba realizowanych przez daną osobę projektów NCN oraz złożonych w NCN wniosków, będących w trakcie oceny lub zakwalifikowanych do finansowania, w których osoba ta wskazana jest jako kierownik projektu, nie będzie mogła przekraczać dwóch. Limit ten zwiększa się do trzech, gdy co najmniej jeden z tych projektów lub wniosków dotyczy konkursu międzynarodowego. W limitach tych nie uwzględnia się konkursów PRELUDIUM BIS i Dioscuri.
Szczegółowe informacje dotyczące ograniczeń w składaniu wniosków w konkursach marcowych znaleźć można w ogłoszeniach konkursów na stronie NCN.
W dialogu ze środowiskiem
Rada NCN chciałaby, żeby wprowadzane ograniczenia obowiązywały jak najkrócej. Mamy świadomość, że dla wielu aktywnych badaczek i badaczy wprowadzane limity mogą oznaczać istotne utrudnienia i ograniczenia w pracy naukowej. Dopóki jednak sytuacja finansowa NCN się nie zmieni i budżet Centrum nie zostanie znacząco zwiększony, należy oczekiwać, że konieczne będą także dalsze ograniczenia. Wprowadzając je, Rada będzie kierować się ich możliwie najmniejszą uciążliwością dla środowiska naukowego. Rada NCN ma nadzieję, że wprowadzany limit spowoduje, iż część naukowców w większym stopniu niż dotychczas zacznie sięgać po finansowanie w konkursach międzynarodowych, a grono laureatów konkursów krajowych poszerzy się o osoby, które nie kierowały dotąd projektami finansowanymi przez NCN lub mają tych projektów mniej.
W najbliższych miesiącach przygotujemy też ankietę skierowaną do naszych wnioskodawców, w której zapytamy o inne możliwe ograniczenia, które byłyby najmniej uciążliwe w ich pracy naukowej i utrzymaniu zespołów badawczych. Chcemy by te trudne decyzje zapadały w porozumieniu ze środowiskiem naukowym w Polsce, dla którego NCN zostało powołane i którego wspieranie jest naszą misją.
Zachęcamy jednocześnie badaczki i badaczy do wspierania NCN w wysiłkach o adekwatne do potrzeb i oczekiwań środowiska zwiększenie budżetu Centrum. Tylko nasze wspólne działanie w tej sprawie, mające na celu uświadomienie decydentom znaczenia należytego finansowania badań podstawowych dla rozwoju cywilizacyjnego naszego kraju, może wpłynąć na zmianę stanowiska władz publicznych.