– Chcemy realizować nasze ambicje w Polsce i tu prowadzić badania. Realizacja zapowiedzi radykalnych zmian modelu ich finansowania będzie ogromnym ciosem dla krajowej nauki – piszą laureaci grantów ERC do prezydenta RP dra Andrzeja Dudy i premiera Mateusza Morawieckiego. List otwarty, podpisany przez 49 osób pracujących w polskich ośrodkach, jest reakcją na zapowiedzi MEiN dotyczące zmian w funkcjonowaniu NCN.
Ministerstwo Edukacji i Nauki od wielu miesięcy zapowiada zmiany w funkcjonowaniu NCN. Kilka tygodni temu, podczas XIII Międzynarodowego Interdyscyplinarnego Seminarium Naukowego „Idee – Człowiek – Filozofia” w Starym Sączu, prof. Przemysław Czarnek, minister edukacji i nauki ogłosił, że po jesiennych wyborach Narodowe Centrum Nauki zostanie zlikwidowane i połączone z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz Agencją Badań Medycznych w jedną centralną instytucję.
Laureaci prestiżowego grantu ERC, pracujący w polskich ośrodkach, wnoszą swój głos sprzeciwu, zaznaczając, że NCN to instytucja utworzona na wzór modelu stosowanego przez europejskie ośrodki finansujące badania podstawowe. Funkcjonuje jako agencja niezależna politycznie i zarządzana przez naukowców.
– Wielu z nas, po latach spędzonych w wiodących ośrodkach naukowych na świecie, zdecydowało przenieść się do Polski i tu, a nie za granicą, budować nasze zespoły i programy badawcze. Często powodem takiej decyzji było istnienie w Polsce NCN, czyli niezależnego, opartego o kryteria merytoryczne, systemu finansowania badań podstawowych – piszą autorzy listu.
Od momentu powstania European Research Council (2007) do Polski trafiło 75 grantów ERC wszystkich kategorii. Jedenaścioro laureatów zdobyło grant ERC więcej niż jeden raz.
Autorzy listu w obronie NCN uważają, że wcześniejsza możliwość realizacji projektów finansowanych przez agencję pozwoliła im na zbudowanie odpowiedniego potencjału badawczego i w konsekwencji, otrzymanie grantu ERC. – NCN od lat wspiera tysiące utalentowanych i ambitnych naukowców na różnych etapach kariery. Bez tego wsparcia praca tych naukowców w Polsce może stać się niemożliwa, z wielką szkodą dla nauki w kraju – zauważają.
– Chcemy, aby dzięki nauce na najwyższym poziomie rozwijała się polska gospodarka, a Polska była rozpoznawana na świecie jako kraj o wysokim potencjale naukowo-technologicznym. Dlatego kierujemy do Pana Prezydenta i Pana Premiera apel o zachowanie obecnego, niezależnego i opartego wyłącznie na ocenie eksperckiej sposobu funkcjonowania – konkludują.