Przejdź do:

1. Zakładka: WNIOSKODAWCA

W sekcji Status wnioskodawcy należy z listy wybrać właściwy status. Po wyborze system tworzy odpowiedni formularz wniosku. UWAGA: W trakcie tworzenia wniosku można zmienić status wnioskodawcy, ale to wiąże się z koniecznością aktualizacji innych danych w formularzu.

W sekcji Wnioskodawca należy zidentyfikować wnioskodawcę: podmiot składający wniosek samodzielnie lub lidera podmiotu złożonego, czyli podmiot reprezentujący wszystkich członków podmiotu złożonego. Podmiotami złożonymi są konsorcja naukowe, sieci naukowe, centra naukowo-przemysłowe, centra naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz centra naukowe uczelni (z wyjątkiem centrów naukowych uczelni utworzonych w ramach struktury jednej uczelni). Informacje o pozostałych członkach/uczestnikach podmiotu złożonego (poza liderem) podawane są w zakładce Partnerzy. Dla osób fizycznych zakładka Wnioskodawca zmienia nazwę na Jednostka realizująca: należy w niej podać dane dotyczące jednostki, w której będzie wykonywany projekt.

Jako wnioskodawcę można wskazać podmiot figurujący w bazie OPI (przycisk Wybierz z bazy OPI) lub wprowadzić nowy podmiot (przycisk Dodaj spoza bazy). Dane wnioskodawcy muszą być kompletne, zgodne z dokumentami rejestrowymi oraz ze stanem faktycznym: należy więc je zweryfikować i uzupełnić. Kolejne okna otwiera się przyciskami Edytuj. Wszystkie wymagane rubryki muszą być starannie wypełnione.

Pytanie Czy podmiot stanowi jednostkę zaliczaną do sektora finansów publicznych? również wymaga odpowiedzi tak lub nie. Wskazana odpowiedź zostanie przeniesiona do treści oświadczenia osoby  upoważnionej/osób upoważnionych do reprezentowania  podmiotu.

  1. Nazwa jednostki (w języku polskim i angielskim) i adres siedziby – należy podać pełną nazwę podmiotu oraz kompletny adres siedziby.   
  2. Siedmiocyfrowy identyfikator gminy  – należy wpisać numer gminy, na obszarze której podmiot ma siedzibę. Można go odnaleźć, używając przycisku Wykaz identyfikatorów (wykaz jest zgodny z Wykazem identyfikatorów i nazw jednostek podziału terytorialnego kraju Głównego Urzędu Statystycznego). Należy odszukać właściwą gminę, a przypisany jej siedmiocyfrowy numer wpisać do formularza. Na podstawie tego numeru system wpisze odpowiednią nazwę gminy.
  3. Adres korespondencyjny – poprawnie wprowadzone aktualne dane korespondencyjne (m.in. telefon, adres e-mail, opcjonalnie – fax, www itd.) umożliwią szybką i skuteczną komunikację; dane będą wykorzystywane do przesyłania oficjalnej korespondencji w sprawie projektu. Jeżeli te dane zmienią się w trakcie oceny lub wykonywania projektu, należy niezwłocznie powiadomić o tym NCN.
  4. Status organizacyjny – wybiera się z listy oznaczonej kodami od A.1 do B.1. W przypadku, kiedy  wnioskodawca należy do kategorii szkoły wyższej (A.1), podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni (A.2) lub jednostki organizacyjnej uczelni niebędącej podstawową jednostką organizacyjną (A.3), należy dodatkowo określić rodzaj podmiotu sprawującego nadzór oraz zakres uprawnień do nadawania stopni naukowych oraz profil działalności. W tym celu należy wybrać odpowiednie kategorie z list rozwijanych.
  5. Pytanie Czy jednostka otrzymuje dotację na działalność statutową z budżetu nauki? (działalność statutowa jest to realizacja określonych w statucie jednostki naukowej zadań związanych z prowadzonymi przez nią w sposób ciągły badaniami naukowymi lub pracami rozwojowymi) – wymaga odpowiedzi tak lub nie. UWAGA: Osoba fizyczna podaje w tym punkcie dane instytucji, w której zamierza realizować projekt. Jeżeli podmiot nie otrzymuje dotacji na działalność statutową z budżetu nauki, zarówno do wersji elektronicznej wniosku, jak i do wersji papierowej dołącza informacje dotyczące:
    • badań naukowych zrealizowanych w ostatnich 2 latach przed złożeniem wniosku wraz z wykazem publikacji pracowników;
    • aparatury naukowo-badawczej i innego wyposażenia umożliwiającego prowadzenie badań naukowych.
  6. Pytanie Czy podmiot stanowi jednostkę zaliczaną do sektora finansów publicznych? również wymaga odpowiedzi tak lub nie. Wskazana odpowiedź zostanie przeniesiona do treści oświadczenia osoby upoważnionej/osób upoważnionych do reprezentowania  podmiotu.
  7. We wniosku należy podać właściwy numer NIP, REGON i KRS. Jeżeli wnioskodawca nie jest wpisany do rejestru przedsiębiorstw KRS, należy z prawej strony zaznaczyć nie dotyczy; można podać również numer EDG (numer wpisu do ewidencji działalności gospodarczej).
  8. Kwestionariusz występowania pomocy publicznej wypełniają WSZYSCY wnioskujący, ale nie wszystkie podmioty kwalifikują się do tej pomocy. Kwalifikacja zależy od statusu podmiotu zatrudniającego kierownika projektu. Na stronie internetowej Narodowego Centrum Nauki znajduje się baza linków do formularzy zawierających informacje dotyczące statusów niektórych jednostek , z których można skorzystać przy wypełnianiu tej sekcji wniosku. Jeśli danych Państwa jednostki nie ma w wykazie, zalecamy przed wypełnieniem kwestionariusza skonsultować się z pracownikami działów administracyjno-finansowych instytucji, w których ma być realizowany projekt. Przed wypełnieniem Kwestionariusza należy wybrać Wzór oświadczenia i zapoznać się z tekstem informującym o zasadach występowania pomocy publicznej i kwalifikowania danego podmiotu do kategorii przedsiębiorstw. Kwestionariusz uzupełnia się po naciśnięciu przycisku Edytuj oświadczenie, odpowiadając na pytania wygenerowane przez system. Po udzieleniu odpowiedzi należy je zapisać. Na podstawie udzielonych odpowiedzi wyświetli się informacja, czy wnioskowane finansowanie na realizację projektu badawczego stanowi dla podmiotu pomoc publiczną. Po wypełnieniu Kwestionariusza należy wybrać przycisk Drukuj oświadczenie. Na ekranie otworzy się utworzone przez system Oświadczenie o pomocy publicznej wraz z wypełnionym kwestionariuszem. Oświadczenie należy wydrukować i przekazać wraz z wnioskiem do podpisu osobie upoważnionej /osobom upoważnionym do reprezentacji podmiotu. Podpisane oświadczenie należy dołączyć do papierowej wersji wniosku: jest to obligatoryjny załącznik do wniosku. UWAGA: zmiana w Kwestionariuszu może powodować zmiany zakresu wymaganych danych.
  9. W przypadku wniosków spełniających kryteria pomocy publicznej pojawia się sekcja Forma prawna: z rozwijanej listy należy wybrać właściwą formę prawną przedsiębiorcy po naciśnięciu Edytuj.
  10. Dane kierownika jednostki uzupełnia się w następnym oknie, po naciśnięciu przycisku Edytuj. System automatycznie wpisuje nazwę jednostki w formularzu. W przypadku przedsiębiorstw, osoba wskazana jako kierownik jednostki powinna być jednocześnie osobą wymienioną w części dotyczącej osób uprawnionych do reprezentowania wnioskodawcy; w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej jest to właściciel  przedsiębiorstwa; w przypadku spółek handlowych – prezes zarządu.

2. Zakładka: PARTNERZY

Ta zakładka jest aktywna wyłącznie w przypadku wniosków składanych przez podmioty złożone. Należy w niej podać dane wszystkich, oprócz lidera, członków podmiotów złożonych: zgodnie z wytycznymi do części Wnioskodawca.

3. Zakładka: INFORMACJE OGÓLNE

Tytuł projektu podany przy zakładaniu wniosku można dowolnie modyfikować w trakcie przygotowywania wniosku, nie można go natomiast formatować, tj. użyć kursywy, podkreśleń, indeksów dolnych i górnych, symboli itd. Tytuł wprowadzany jest za pomocą edytora tekstu w systemie OSF, bez możliwości wklejenia tekstu. Tytuł podaje się w dwóch tożsamych wersjach językowych, po polsku i po angielsku. Tytuł powinien być zwięzły i dobrze charakteryzować tematykę projektu.

  1. Nr panelu dyscyplin: w tej zakładce można go zmienić.
  2. Pomocnicze określenia identyfikujące wybiera się z list po naciśnięciu przycisku Dodaj: najpierw wybieramy określenie nadrzędne, tj. NZ, HS lub ST, a następnie określenie z niższego poziomu. Określenia mogą być wybrane spoza panelu i działu, do którego składany jest wniosek, np. panel: HS6 (Człowiek i życie społeczne: psychologia, pedagogika, socjologia), pomocnicze określenie identyfikujące: NZ4_10 (Neuroobrazowanie). Należy wybrać co najmniej jedno określenie identyfikujące, ale nie można wybrać ich więcej niż trzy.
  3. Planowany okres realizacji projektu podaje się w miesiącach. Czas trwania projektu, a co za tym idzie, planowane zadania badawcze, powinny być przemyślane i zaplanowane z najwyższą starannością, ponieważ  ewentualne zmiany w harmonogramie projektu po podpisaniu umowy są możliwe tylko w szczególnych przypadkach, za zgodą Dyrektora NCN i po aneksowaniu umowy. Okres realizacji projektu liczy się od dnia podpisania umowy.
  4. Liczba wykonawców projektu jest to liczba osób zaangażowanych w realizację projektu, obejmuje kierownika oraz wszystkich wykonawców. Liczba wykonawców nie jest ograniczona, ale skład zespołu badawczego, w tym zasadność powołania do zespołu poszczególnych osób i koszty związane z ich zatrudnieniem, podlegają ocenie zespołu ekspertów. Liczba wykonawców wskazana w tej zakładce musi zgadzać się z liczbą wykonawców podaną w części dotyczącej wynagrodzeń.
  5. Słowa kluczowe nie mogą być identyczne ze słowami podanymi w opisie paneli, mają natomiast dobrze odzwierciedlać tematykę projektu. Polskie i angielskie słowa kluczowe muszą być tożsame, wpisywane słowa należy oddzielać przecinkami lub średnikami.
  6. Planowane nakłady, Ogółem oraz Na pierwszy rok realizacji projektu: te rubryki zostaną uzupełnione automatycznie przez system na podstawie danych z sekcji Kosztorys.

4. Zakładka: STRESZCZENIE

Tekst streszczenia wprowadza się w obu językach, polskim i angielskim. Treść streszczenia można albo (a) wpisać bezpośrednio w formularzu, albo (b) w osobnym pliku, który załącza się do wniosku: pliki muszą być zapisane w formacie PDF.

  1. Przycisk Edytuj otwiera okna w zakładkach, tekst wpisuje się w edytorze. W formularzu należy otworzyć i wypełnić wszystkie kolejne zakładki. Przypominamy, że wpisywany tekst trzeba zapisywać każdorazowo, w każdej zakładce.
  2. Treść podana w plikach PDF musi mieć taką samą strukturę jak w formularzu, tzn. tekst musi być podzielony na sekcje:
    • Cel badań / hipoteza (Research project objectives / Hypothesis)
    • Metoda badawcza (Research methodology)
    • Wpływ rezultatów (Research project impact)
    • Badania pionierskie (Pioneering nature of the research project)

Przypominamy, że streszczenie projektu nie może być identyczne ze skróconym opisem projektu badawczego. UWAGA: Jeżeli streszczenie będzie dołączone w odrębnym pliku, proszę pootwierać kolejne zakładki w systemie i przeczytać krótkie wyjaśnienia dotyczące treści żądanej w każdym punkcie.

Zarówno podczas tworzenia pliku PDF, jak i zamieszczania streszczenia poprzez wypełnianie  poszczególnych zakładek, powinien być zachowany sumaryczny limit jednej strony (sprawdzenie objętości tekstu w systemie odbywa się na poziomie pliku wygenerowanego z tekstu zawartego w zakładkach lub dołączonego pliku PDF). Prosimy o zwrócenie uwagi na umieszczenie właściwych wersji językowych nagłówków w pliku PDF.

5. Zakładka: UZASADNIENIE – BADANIA PODSTAWOWE

W tej zakładce kierownik projektu ma obowiązek uzasadnić, że składany projekt dotyczy badań podstawowych.

6. Zakładka: KIEROWNIK PROJEKTU / WYKONAWCY

Liczba wymienionych członków zespołu badawczego musi być zgodna z liczbą wykonawców podaną w zakładce Informacje ogólne. W zespole badawczym muszą zostać utworzone nowe, pełnoetatowe miejsca pracy dla przynajmniej jednej osoby ze stopniem naukowym doktora (stanowisko typu „post-doc”) oraz przynajmniej jednego doktoranta.

Dana osoba nie może pełnić w projekcie więcej niż jednej roli (np. osoba będąca w projekcie kierownikiem nie może być w tym samym projekcie wykonawcą).

Członków zespołu badawczego wprowadza się przyciskami Wybierz z bazy OPI, Spoza bazy lub „Moi” wykonawcy. Najpierw należy wpisać kierownika projektu, a następnie kolejne osoby, którym system automatycznie przypisze rolę wykonawców:

  • Osoby w bazie OPI wyszukuje się wg numeru PESEL, który jest  identyfikatorem każdej z osób w Bazie Nauki Polskiej. W razie konieczności dane wprowadzonej osoby należy uaktualnić, otwierając okno przyciskiem Edytuj. Należy wybrać podmiot, z ramienia którego dana osoba występuje (w projektach, dla których wnioskodawca składa wniosek samodzielnie – jako podmiot pojedynczy, system wypełnia rubrykę automatycznie).
  • Osoby spoza bazy mogą być (a) konkretnie wskazane: wtedy w formularzu podaje się ich dane, albo (b) mogą nie być znane z imienia i nazwiska w trakcie  przygotowywania wniosku: wtedy w formularzu zaznacza się odpowiednią opcję, a w polu Nazwisko podaje się np. Wykonawca 1. Wypełnienie pozostałych danych nie jest w takim przypadku wymagane.

Ankietę dorobku naukowego wypełnia kierownik projektu.

  1. Planowany charakter udziału w realizacji projektu wypełniany jest automatycznie przez system na podstawie danych podanych przy wprowadzaniu nowego członka zespołu badawczego.
  2. Dane osobowe należy wypełnić używając przycisku Edytuj. W przypadku osób będących wykonawcami projektu (pod warunkiem, że są to wykonawcy bezimienni) nie jest obowiązkowe podanie ich danych osobowych, a jedynie przewidzianej do pełnienia funkcji w projekcie. Kolejność wykonawców w projekcie można ustawić dowolnie. W tym celu należy wcisnąć przycisk Ustaw kolejność i postępować zgodnie ze wskazówkami. PESEL nie jest wymagany po zaznaczeniu statusu „obcokrajowiec”: wówczas należy wprowadzić datę urodzenia oraz kraj pochodzenia.  Dane kontaktowe powinny być aktualne, a w przypadku ich zmiany kierownik projektu powinien niezwłocznie powiadomić NCN. Członkowie zespołu badawczego wskazują podmiot, z ramienia którego występują: dla podmiotów złożonych system wprowadza nazwę lidera (w przypadku kierownika) lub umożliwia wybór z listy zawierającej wnioskodawcę/lidera oraz partnerów (w przypadku wykonawcy); dla pozostałych podmiotów informacja wprowadzona jest automatycznie. Dla każdej osoby w projekcie (kierownika / wykonawców) należy określić typ miejsca pracy w projekcie, wybierając spośród: nowe i pełnoetatowe, nowe inne oraz istniejące oraz rodzaj stanowiska, wybierając spośród: typu post-doc, typu doktorant oraz pozostałe.
  3. Dane adresowe należy wypełnić używając przycisku Edytuj:
    • adres zamieszkania jest obowiązkowy w przypadku kierownika projektu.
  4. Miejsca pracy w jednostkach naukowych i innych instytucjach związanych z nauką oraz zajmowane stanowiska wypełniane są automatycznie na podstawie danych dostępnych w Bazie Nauki Polskiej.
  5. Informacje o całkowitej liczbie cytowań oraz indeksie H wypełniane tylko kierownik projektu:
    • dla paneli ST i NZ – należy podać łączną liczbę cytowań wszystkich dotychczasowych publikacji bez autocytowań oraz indeks H. Jeżeli prace danej osoby nie są cytowane, należy wpisać 0 jako liczbę cytowań oraz 0 jako wartość indeksu H.
    • dla paneli HS – jeśli jest to możliwe należy podać łączną liczbę cytowań wszystkich dotychczasowych publikacji bez autocytowań oraz indeks H.
    • Dane o dorobku naukowym (liczbie cytowań i indeksie Hirscha) dla paneli ST i NZ należy podawać wg Web of Science (Thomson Reuters), a dla paneli HS wg Web of Science lub Publish or Perish. Wartości pięcioletniego Impact Factor czasopism należy podawać za Journal Citation Reports (Thomson Reuters).
  6. Szczegółowa ankieta dorobku kierownika projektu. UWAGA: w tej sekcji dane mogą być wprowadzone jedynie w formularzu, przy pomocy edytora uruchamianego przyciskiem Edytuj;  nie jest możliwe załączenie ankiety w formacie PDF.
    • Charakter udziału
    • Planowany charakter udziału w realizacji projektu) – należy określić rolę w projekcie i wymienić zakres prac/zadań badawczych do wykonania w ramach projektu. Informacje podane w tej części muszą być zgodne z informacjami podanymi w części Kalkulacja poszczególnych pozycji kosztorysu – zakres prac wykonywanych w projekcie (Kosztorys).
    • Przebieg kariery naukowej – należy przedstawić opis kolejnych stopni w karierze naukowej podając nazwę uczelni, instytutu lub innej jednostki organizacyjnej, specjalność, datę uzyskania tytułu zawodowego, stopnia naukowego lub tytułu naukowego.
    • Dorobek naukowy – należy przedstawić informacje o dorobku naukowym:
      • dla paneli ST i NZ należy podać do 10 najważniejszych (reprezentatywnych) prac opublikowanych w okresie ostatnich 10 lat przed zgłoszeniem wniosku. Publikacje powinny pochodzić z lat 2003-2013; wcześniejsze publikacje nie będą brane pod uwagę podczas oceny dorobku. Kolejne publikacje należy wprowadzać stosując przycisk Dodaj, a następnie wypełnić dane: autor/autorzy; tytuł; źródło (czasopismo, wydawnictwo itp.); rok wydania; aktualny pięcioletni "impact factor" (IF; jeśli czasopismo nie posiada IF – należy wpisać wartość zero); liczba cytowań bez autocytowań (jeśli podana publikacja nie ma cytowań – należy wpisać wartość zero).
      • dla paneli HS należy podać do 10 najważniejszych (reprezentatywnych) prac opublikowanych w okresie ostatnich 10 lat przed zgłoszeniem wniosku. Publikacje powinny pochodzić z lat 2003-2013, wcześniejsze publikacje nie będą brane pod uwagę podczas oceny dorobku. Kolejne publikacje należy dodać za pomocą przycisku Dodaj,  a następnie wypełnić dane: autor/autorzy; tytuł; źródło; rok wydania; jeśli jest to możliwe należy podać aktualny pięcioletni "impact factor" (IF) oraz podać liczbę cytowań bez autocytowań.
      • Dorobek naukowy – sztuka dla paneli HS i/lub nauk o sztuce: muzyka, sztuki plastyczne, teatr, film, należy podać do 10 najważniejszych dokonań artystycznych i artystyczno-naukowych o znaczeniu międzynarodowym i krajowym, np. autorstwo dzieła sztuki i jego publikacja (partytura, nagranie CD), reżyseria filmu, spektaklu teatralnego, operowego, rola pierwszoplanowa, autorstwo indywidualnej wystawy, udział w zagranicznym lub krajowym festiwalu o zasięgu międzynarodowym, kierownictwo artystyczne międzynarodowego przedsięwzięcia artystycznego).
    • W zakładce Proj. badawcze (Projekty badawcze) należy przedstawić zakończone w okresie 10 lat przed zgłoszeniem wniosku (czyli w latach 2003-2013) i aktualnie realizowane projekty badawcze wyłonione w drodze konkursów ogólnokrajowych i/lub międzynarodowych. Nie należy wymieniać projektów, które są/były finansowane ze środków na działalność statutową, ale te które są/były finansowane ze środków finansowych na naukę. Realizowane projekty wprowadza się przyciskiem Dodaj, po czym należy podać w języku polskim i angielskim: charakter udziału w projekcie (kierownik, wykonawca itp.), tytuł projektu, numer projektu, źródło finansowania, wysokość finansowania (wraz z walutą), miejsce realizacji, lata realizacji oraz wykaz publikacji. Można podać granty, w których pełniło się rolę kierownika i wykonawcy, ale ocenie podlegają tylko te, którymi potencjalny kierownik projektu rzeczywiście kierował. Obowiązkowo dla każdego projektu należy podać wykaz najważniejszych publikacji będących efektem realizacji projektu.  Brak podanych publikacji będzie traktowany jako brak efektów realizacji projektów. Nie należy podawać publikacji niezwiązanych z przedstawianymi projektami, ani prac zgłoszonych do recenzji.
    • Zakładka Zbliżone zad. bad. (Zbliżone zadania badawcze) powinna zawierać informację o zbliżonych tematycznie zadaniach badawczych zgłoszonych do finansowania w ramach aktualnych konkursów NCN, będących w trakcie realizacji lub zakończonych w ramach finansowania z innych źródeł, w tym z NCN. Należy podać: tytuł i numer projektu, imię i nazwisko kierownika projektu, główne zadania badawcze oraz informację, czy projekt jest realizowany w ramach projektu NCN, złożony do konkursu NCN, finansowany poza NCN, a jeśli tak, to przez kogo; a także uzasadnić finansowanie zbliżonych, proponowanych zadań badawczych.
    • Zakładka Dośw. naukowe (Doświadczenie naukowe) powinna opisywać doświadczenie zdobyte w Polsce i za granicą w ciągu ostatnich 10 lat. Należy podać państwo, nazwę instytucji, rodzaj/charakter pobytu np. stypendium, fellowship, visting professor, oraz okres pobytu.
    • Zakładka Wykłady i prezentacje powinna zawierać informacje na temat wygłaszanych: wykładów plenarnych i zaproszonych lub prezentacji na uznanych konferencjach międzynarodowych. W przypadku działalności naukowej w zakresie twórczości i sztuki należy podać informacje na temat aktywnego udziału w międzynarodowych wystawach, festiwalach, wydarzeniach artystycznych o charakterze plastycznym, muzycznym, teatralnym i filmowym.
    • Zakładka Organizacje naukowe powinna zawierać informacje o członkostwie lub członkostwie z wyboru w uznanych stowarzyszeniach, polskich i międzynarodowych organizacjach naukowych lub akademickich. Należy określić nazwę stowarzyszenia i/lub organizacji naukowej lub akademickiej, charakter udziału oraz pełnione funkcje.
    • W zakładce Komitety naukowe należy wymienić uczestnictwo w komitetach  naukowych uznanych konferencji międzynarodowych, wystawach, festiwalach, wydarzeniach artystycznych o charakterze plastycznym, muzycznym, teatralnym i filmowym.
    • Zakładka Osiągnięcia naukowe powinna uwzględniać istotne osiągnięcia o znaczeniu międzynarodowym, a w przypadku działalności naukowej w zakresie twórczości i sztuki: autorstwo dzieł artystycznych o międzynarodowym znaczeniu lub tych istotnych dla kultury polskiej.
    • Zakładka Wyróżnienia powinna zawierać najważniejsze międzynarodowe i prestiżowe polskie wyróżnienia wynikające z prowadzenia badań naukowych. Należy podać rodzaj wyróżnienia, miejsce i datę jego otrzymania.

Jeżeli wypełnienie którejkolwiek części ankiety jest niemożliwe (np. kierownik projektu nie ma wyróżnień), to należy w odpowiedniej zakładce napisać nie dotyczy / not applicable.

Informacje dodatkowe, inne niż wymagane w formularzu, nie będą oceniane.

7. Zakładka: HARMONOGRAM

W harmonogramie należy rozplanować poszczególne zadania badawcze w czasie trwania projektu. Zsumowany czas trwania wszystkich zadań badawczych nie może być krótszy od całkowitego czasu trwania projektu podanego w części Informacje ogólne. Może być natomiast dłuższy, np. w wypadku nakładających się i prowadzonych równolegle zadań badawczych. Długość pojedynczego zadania badawczego nie może być dłuższa niż czas trwania całego projektu.

Zadania badawcze to syntetyczny opis planowanych badań. Zadania powinny być formułowane jasno, wyraźnie, jednoznacznie i konkretnie. Zadaniami badawczymi nie są czynności związane z  logistyką projektu, takie jak np. zakup aparatury, materiałów itp., prace redakcyjne, wyjazdy na konferencje, przygotowanie publikacji; są natomiast analiza i opracowanie wyników badań.

Harmonogram otwiera się przyciskiem Edytuj. Kolejne zadania wpisuje się po naciśnięciu przycisku Dodaj zadanie; zadania można usunąć przyciskiem U (usuń).

Dla każdego zadania badawczego należy sprecyzować:

  1. Nazwę zadania badawczego (w wersji polskiej i angielskiej).
  2. Planowany czas trwania zadania (w miesiącach).
  3. Przewidywane koszty zadania (w pełnych złotych). W przypadku podmiotu wnioskującego o pomoc publiczną należy wpisać całość kosztów zadania badawczego, łącznie z tymi, które jako koszty niekwalifikowalne nie mogą być finansowane ze środków NCN.
  4. Kwotę środków własnych (w pełnych złotych) – rubryka jest aktywna wyłącznie dla podmiotów występujących o pomoc publiczną. Te podmioty podają łączną wartość kosztów, które będą finansowane z ich środków, w tym w szczególności tych, które nie mogą być dofinansowane ze środków NCN (m.in. wartość podatku VAT, co do którego podmiot ma prawną możliwość jego odzyskania – obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego).
  5. W przypadku podmiotu złożonego należy dodatkowo wskazać, który z podmiotów wchodzących w jego skład będzie realizował dane zadanie badawcze, wybierając z listy zawierającej wnioskodawcę/lidera oraz partnerów. W przypadku pozostałych podmiotów, zakładka Podmiot realizujący zostanie wypełniona automatycznie przez system.
  6. Na podstawie wartości podanych w kolumnie Przewidywane koszty zadania brutto oraz Środki własne automatycznie zostanie uzupełniona kolumna Dofinansowanie z NCN (kwota wnioskowanego dofinansowania do kosztów kwalifikowalnych, które mają być poniesione w ramach danego zadania). Suma kosztów podanych w kolumnach Środki własne i Dofinansowanie z NCN powinna być równa kosztom podanym w kolumnie Przewidywane koszty zadania brutto.

UWAGA: Koszty podane w harmonogramie muszą być identyczne z kosztami podanymi w kosztorysie. System sygnalizuje ewentualną niezgodność kwot: w polu Różnica pojawia się wartość podświetlona na czerwono lub blokowana jest możliwość wydruku wniosku. Różnicę należy skorygować, bowiem takiego wniosku nie można ani wysłać do NCN, ani wydrukować. 

8. Zakładka: KOSZTORYS (w przypadku podmiotów złożonych: KOSZTORYS ZBIORCZY)

Kosztorys określa wysokość środków planowanych na realizację projektu w kolejnych latach kalendarzowych. Na cały okres realizacji projektu (60 miesięcy) koszty muszą się mieścić w przedziale:

  • 500 tys. zł – 3 mln zł dla Nauk Humanistycznych, Społecznych i o Sztuce (HS);
  • 1 – 3 mln zł dla Nauk Ścisłych i Technicznych (ST) oraz Nauk o Życiu (NZ).

Kwota Ogółem w Kosztorysie musi być równa kwocie Ogółem w Harmonogramie.

Kwoty powinny być zaokrąglone do pełnych złotych.

Przedstawiony w projekcie kosztorys powinien być skalkulowany precyzyjnie  i realistycznie, nie może być ani przeszacowany, ani niedoszacowany; każda pozycja w kosztorysie musi być racjonalnie i przekonująco uzasadniona. Kosztorys jest rygorystycznie oceniany przez Zespół Ekspertów i może być powodem niezakwalifikowania projektu do finansowania. Jakakolwiek korekta proponowanego przez wnioskodawcę kosztorysu nie jest możliwa, co oznacza, że zakwalifikowane projekty są finansowane w całości wnioskowanej kwoty.

Na koszty projektu składają się koszty bezpośrednie i koszty pośrednie.

  • Koszty bezpośrednie są to koszty związane bezpośrednio z realizacją projektu: koszty wynagrodzeń wraz z pochodnymi, koszty aparatury oraz inne koszty bezpośrednie, np. koszty podróży, konferencji, materiałów, odczynników, usług obcych.
  • Koszty pośrednie są to koszty ogólne funkcjonowania jednostki związane z realizacją projektu, np. koszty administracji i zarządzania, wynajęcia lub amortyzacji budynków i aparatury, usług telekomunikacyjnych i pocztowych, wody, elektryczności, ogrzewania, ubezpieczenia, wyposażenia biurowego, zatrudnienia personelu administracyjnego. Koszty pośrednie nie mogą przekraczać 30% zakładanych kosztów bezpośrednich z wyłączeniem kosztów aparatury. W trakcie projektu wysokość kosztów pośrednich nie może się zwiększyć, ale może się zmniejszyć.

Zestawienie planowanego dofinansowania z Narodowego Centrum Nauki wypełniają jedynie osoby fizyczne składające wniosek do NCN. Dla pozostałych wnioskodawców zawartość tabeli wypełnia się automatycznie po wypełnieniu zakładki Kosztorys-podmioty. W przypadku wniosków składanych przez podmioty złożone, koszty wynikają z kosztów podanych w kosztorysach poszczególnych podmiotów.

Koszty przedstawione w kosztorysie należy uzasadnić w części Kalkulacja poszczególnych pozycji kosztorysu wypełniając wszystkie zakładki. Wszystkie planowane wydatki powinny być uzasadnione merytorycznie, logicznie, klarownie i zwięźle; w taki sposób, żeby wpisywane treści były zrozumiałe nie tylko dla autora wniosku, ale – zwłaszcza – dla oceniających ekspertów. Nie wystarczy np. w zakładce Wynagrodzenia / zakres prac wykonywanych w projekcie opisać obowiązków kierownika jako „kierowanie projektem badawczym”.

  1. Wszystkie osoby otrzymujące wynagrodzenie w ramach projektu powinny być uwzględnione w kosztorysie. Zakładka Wynagrodzenia (Wynagrodzenia z pochodnymi) powinna precyzować:
    • Liczbę wykonawców projektu, przenoszoną automatycznie przez system z sekcji Informacje ogólne.
    • Dla każdej osoby należy podać:
      • Charakter udziału  w projekcie / Typ i rodzaj stanowiska (wypełnia system na podstawie danych z sekcji Kierownik projektu / Wykonawcy);
      • Zakres prac wykonywanych w projekcie (w języku polskim i języku angielskim);
      • Procent czasu pracy poświęconego na realizację projektu w ramach wszystkich obowiązków zawodowych – dla każdego członka zespołu badawczego należy szacunkowo określić szacunkowo, jaki procent własnego czasu pracy dany wykonawca przeznaczy na rzecz zadań związanych z realizacją projektu;
        • Poprawna kalkulacja czasu może wyglądać tak:
  1. Dana osoba jest zatrudniona na pełny etat (40 h tygodniowo), projekt realizuje w czasie swojej pracy przez 2 h dziennie, przez 5 dni roboczych w tygodniu. Wykazuje zatem, że 25% czasu swojej pracy przeznaczy  na wykonanie  projektu (10 h z 40 h przepracowanych w ciągu tygodnia).
  2. Dana osoba jest zatrudniona na pełny etat (40 h tygodniowo), deklaruje, że projekt będzie wykonywała poza swoimi obowiązkami zawodowymi, przez 2 h dziennie, przez 5 dni roboczych w tygodniu. Wykazuje zatem, że 20% czasu swojego czasu pracy przeznaczy na wykonanie realizację projektu (10 h z 50 h przepracowanych w ciągu tygodnia).
  •  Niepoprawna kalkulacja czasu może zawierać np. takie błędy:
  1. Suma czasu, który poświęca dana osoba na zgłaszane i już wykonywane projekty przekracza 100%.
  2. Suma czasu, który poświęca dana osoba na zgłaszane i już wykonywane projekty oraz inne swoje obowiązki zawodowe przekracza 100%.
  3. Czas na realizację projektu wynoszący 0% wskazuje, że członek zespołu badawczego nie będzie brał udziału w realizacji projektu, a w konsekwencji podważa zasadność włączenia go do zespołu.
  4. Czas wykonywania projektu jest podzielony miedzy członków zespół, np. kierownika – 50%, wykonawcę 1 – 25%, wykonawcę 2 – 25%. Taka kalkulacja daje w sumie 100%, ale w żaden sposób nie wykazuje, ile swojego czasu pracy badacze przeznaczają na wykonanie projektu.
  5. Osoba realizująca zadania badawcze objęte projektem przez 2 z 20 miesięcy jego trwania wykazuje 10%, osoba realizująca zadania przez cały okres realizacji projektu wykazuje 100%.
  • Kwotę za jednostkę czasu (np. godzinę, dzień, miesiąc);
  • Całkowite planowane wynagrodzenie w projekcie;
  • Forma zatrudnienia w projekcie (umowa o pracę wraz z podaniem wymiaru etatu, umowa zlecenie, umowa o dzieło). Należy odnieść się wyłącznie do zatrudnienia finansowanego ze środków projektu, nie należy przedstawiać formy zatrudnienia członka zespołu niezwiązanej z realizacją projektu.

Suma wnioskowanych wynagrodzeń w tabeli Wynagrodzenia musi być równa całkowitym kosztom wynagrodzeń ujętym w tabeli Zestawienie planowanego dofinansowania z NCN (wiersz wynagrodzenia wraz z pochodnymi). W przypadku błędu system wygeneruje komunikat o niezgodności;

2. W zakładce Aparatura, przyciskiem Dodaj, tworzy się wykaz planowanej do zakupienia lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej. Przypominamy, że wartość pojedynczego aparatu naukowo-badawczego finansowanego ze środków NCN nie może przekraczać kwoty 150 tys. zł w dziale HS oraz 500 tys. zł w dziale ST i NZ. Wprowadzić należy:

  • Nazwę aparatury naukowo-badawczej;
  • Merytoryczne uzasadnienie (przeznaczenie aparatury, uzasadnienie konieczności zakupu, itp.);
  • Podmiot realizujący zakup (dla podmiotu złożonego należy wskazać nazwę podmiotu realizującego zakup i dokonującego jego odpisów amortyzacyjnych w okresie realizacji projektu; dla pozostałych podmiotów wypełniany automatycznie przez system);
  • Planowany rok i miesiąc zakupu;
  • Koszt jednostkowy w zł;
  • Liczbę (ilość);
  • Koszt wyliczany jest automatycznie poprzez przemnożenie kosztu jednostkowego i liczby kupowanych sztuk;
  • Wnioskowane dofinansowanie z NCN (zł).

Kolejność pozycji aparaturowych można ustawić dowolnie. W tym celu należy wcisnąć przycisk Ustaw kolejność i postępować zgodnie ze wskazówkami.

3. W zakładce Inne koszty wskazuje się i uzasadnia kwoty przeznaczone na sfinansowanie innych kosztów realizacji projektu oraz powiązanie tych kosztów z planowanymi badaniami. Takimi kosztami są m. in. zakup środków nietrwałych (np. odczynników), zlecanie części badań podmiotom zewnętrznym (np. wykonanie badań ankietowych na wskazanej populacji). UWAGA: Koszty związane z obsługą administracyjną projektu nie powinny być umieszczone w zakładce Inne koszty, pokrywa się je bowiem z kosztów pośrednich.

W zakładce Inne koszty należy wskazać:

  • Rodzaj planowanych kosztów,
  • Wysokość kosztów,
  • Powiązanie kosztów z planem zadań projektu (uzasadnienie zasadności ich wydatkowania)
  • W przypadku wniosków składanych przez podmioty złożone wymagane dane należy podać z podziałem dla tych poszczególnych podmiotów. Podział danych ze względu na podmioty należy dokonać samodzielnie w polu tekstowym.

4. Zakładka Procedura zatrudniania powinna zawierać opis procedury naboru i zatrudniania pracowników niezbędnych do wykonania projektu badawczego. W przypadku wniosków składanych przez podmioty złożone, wymagane dane należy podać z podziałem dla tych poszczególnych podmiotów. Podziału danych należy dokonać samodzielnie w polu tekstowym. W zespole badawczym muszą zostać utworzone nowe, pełnoetatowe miejsca pracy dla przynajmniej jednej osoby ze stopniem naukowym doktora (stanowisko typu „post-doc”) oraz przynajmniej jednego doktoranta.

9. ZAKŁADKA: KOSZTORYS – PODMIOTY

W przypadku podmiotów innych niż złożone zakładka zawiera Zestawienie planowanego dofinansowania z Narodowego Centrum Nauki. W przypadku podmiotów złożonych zakładka składa się z podsekcji odpowiadających każdemu z podmiotów wchodzących w skład podmiotu złożonego. Podmioty złożone wypełniają rubryki odpowiadające każdemu z podmiotów wchodzących w skład podmiotu złożonego.

Zakładka jest prosta lub rozbudowana w zależności od tego, czy projekt objęty jest pomocą publiczną, diagnozowaną w sekcji Wnioskodawca.

Podmiot wnioskujący o pomoc publiczną wypełnia zakładkę Szczegółowe zestawienie wydatków. Pozostałe rubryki, tj. Zestawienie planowanego dofinansowania z NCN oraz Dofinansowanie poszczególnych kategorii kosztów wypełniają się automatycznie na podstawie danych zawartych w Szczegółowym zestawieniu wydatków. Szczegółowe informacje dla wnioskujących o pomoc publiczną zebrane są w instrukcji pomocniczej sporządzania wniosku o finansowanie projektu badawczego i załączników dla podmiotów wnioskujących o pomoc publiczną.

Wnioskodawcy, którzy nie wnioskują o pomoc publiczną, wypełniają Zestawienie planowanego dofinansowania z NCN po otwarciu jej przyciskiem Edytuj. W przypadku podmiotów złożonych system wymaga wypełnienia kilku osobnych tabel, po jednej dla każdego podmiotu wskazanego w sekcji Wnioskodawca oraz w sekcji Partnerzy.

Należy podać, z rozbiciem na kolejne lata kalendarzowe: koszty wynagrodzeń wraz z pochodnymi, koszty aparatury, inne koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie. Koszty realizacji projektu ogółem stanowią sumę powyższych kosztów dla poszczególnych lat kalendarzowych.

Koszty ujęte w kolumnie Razem w wierszu Koszty realizacji projektu ogółem muszą być zgodne z kwotą w kolumnie Dofinansowanie z NCN w wierszu Razem w sekcji Harmonogram. Koszty wynagrodzeń muszą być zgodne z sumą indywidualnych wynagrodzeń, podanych w sekcji Kosztorys lub Kosztorys zbiorczy (zakładka Zestawienie planowanego dofinansowania z NCN / Wynagrodzenia). System tworzy komunikat o ewentualnej niezgodności.

10.ZAKŁADKA: OŚWIADCZENIA

Przed wypełnieniem tej sekcji należy wypełnić sekcję Wnioskodawca.

Sekcja Oświadczenia zawiera tylko te oświadczenia, w których należy podać i/lub zweryfikować specyficzne dane wprowadzane do treści oświadczeń. Komplet wymaganych oświadczeń dostępny jest do wglądu poprzez przycisk wydruku wniosku. Należy zapoznać się z treścią wszystkich oświadczeń składanych przez kierownika oraz osobę/osoby reprezentującą/-e jednostkę składającą projekt.

W sekcji Oświadczenia kierownik projektu deklaruje czy proponowane badania wymagają specjalnej zgody odpowiedniej komisji np. komisji bioetycznej.

11.Zakładka: SKRÓCONY OPIS PROJEKTU BADAWCZEGO

Przypominamy, że w pierwszym etapie merytorycznej oceny wniosku oceniany jest jedynie  formularz i skrócony opis projektu. Na tym etapie szczegółowy opis projektu badawczego nie będzie dostępny dla Ekspertów. W związku z tym, opis skrócony powinien zawierać wszystkie istotne informacje o projekcie, przedstawione w sposób merytoryczny, logiczny i jasny. Skrócony opis musi być przygotowany w taki sposób, żeby był zrozumiały nie tylko dla bardzo wąskiego grona ekspertów w konkretnej, ściśle zdefiniowanej dziedzinie, której dotyczy dany projekt, ale tak, żeby mógł być oceniony przez szersze grono Ekspertów zajmujących się pokrewnymi dziedzinami. W opisie należy unikać ogólników oraz wyrażeń typu: wydaje się, że …., warto przeanalizować, projekt może… itp.; język opisu powinien być staranny.

Przypominamy również, że skrócony opis nie może być identyczny ze streszczeniem projektu. Dla wszystkich paneli wymagana jest jedynie wersja polskojęzyczna. Objętość skróconego opisu wraz z literaturą nie może przekroczyć 5 stron zdefiniowanego maszynopisu (objętość tekstu jest weryfikowana na poziomie pliku PDF wygenerowanego z systemu lub dołączonego do wniosku).

Skrócony opis  można sporządzić na dwa sposoby:

  1. Bezpośrednio w formularzu w systemie OSF: do kolejnych zakładek wpisuje się żądaną treść. Zakładki otwiera się przyciskiem Edytuj, a wpisany tekst zapisuje przy pomocy przycisku Zapisz w każdym oknie.
  2. W osobnym pliku, który należy załączyć do wniosku. Jedynym akceptowanym formatem jest PDF. Tekst pliku musi mieć taką samą strukturę jak treść, która byłaby wpisana do zakładek w formularzu. Musi więc zawierać następujące punkty:
    • Cel naukowy – cel prowadzonych badań/hipoteza badawcza,
    • Metodyka – zastosowana metoda badawcza/metodyka,
    • Efekt – znaczenie oraz przewidywany wymierny efekt realizacji projektu,
    • Nowatorski charakter – uzasadnienie nowatorskiego charakteru projektu,
    • Znaczenie projektu – wpływ realizacji projektu na rozwój dyscypliny naukowej.

UWAGA: Proszę przed sporządzeniem opisu w odrębnym pliku pootwierać kolejne zakładki w systemie i przeczytać krótkie wyjaśnienia dotyczące treści żądanej w każdym punkcie.

12. Zakładka: SZCZEGÓŁOWY OPIS PROJEKTU

Przypominamy, że w drugim etapie merytorycznej oceny wniosku oceniany jest jedynie formularz i szczegółowy opis projektu. Szczegółowy opis projektu badawczego należy przygotować dla paneli HS2 i HS3 w języku polskim lub angielskim, dla pozostałych paneli HS oraz paneli ST i NZ w języku angielskim.

Objętość szczegółowego opisu wraz z literaturą nie może przekroczyć 15 stron zdefiniowanego maszynopisu (objętość tekstu jest weryfikowana na poziomie pliku PDF wygenerowanego z systemu lub dołączonego do wniosku).

Szczegółowy opis można sporządzić na dwa sposoby, analogicznie jak skrócony:

  1. Bezpośrednio w formularzu w systemie OSF: do kolejnych zakładek wpisuje się żądaną treść. Zakładki otwiera się przyciskiem Edytuj, a wpisany tekst zapisuje przyciskiem Zapisz w każdym oknie.
  2. W osobnym pliku, który należy załączyć do wniosku. Jedynym akceptowanym formatem jest PDF. Tekst pliku musi mieć taką samą strukturę jak treść, która byłaby wpisana do zakładek w formularzu. Musi więc zawierać następujące punkty:
    • Objective (Cel naukowy) – cel naukowy projektu: należy określić, jaki problem wnioskodawca podejmuje się rozwiązać, co jest jego istotą, opisać zakładane hipotezy badawcze oraz spodziewany efekt końcowy, w tym potencjalne odkrycia naukowe;
    • Discipline – Contribution (Wkład w rozwój dyscypliny) – oryginalny wkład, który wniesie rozwiązanie postawionego problemu do dorobku danej dyscypliny naukowej: należy określić czy jest to problem nowy czy kontynuowany i w jakim zakresie weryfikuje utarte poglądy oraz dotychczasowy stan wiedzy, a także czy proponowane badania wykraczają poza stan wiedzy;
    • Significance (Znaczenie) – znaczenie projektu: należy wyjaśnić, co uzasadnia podjęcie tego problemu, jakie przesłanki skłaniają wnioskodawcę do podjęcia proponowanego tematu oraz określić pionierski charakter przeprowadzanych badań, podać znaczenie wyników projektu dla rozwoju danej dziedziny i dyscypliny naukowej oraz rozwoju cywilizacyjnego;
    • Work Plan (Koncepcja i plan badań) – należy wskazać jakie są założenia szczegółowych celów badawczych, opisać, jaki jest ogólny plan badań, jak zamierza się realizować postawione cele, jakie są wyniki badań wstępnych, wskazujące na słuszność przyjętych założeń;
    • Methodology (Metodologia) – metodyka badań: należy określić, co stanowi podstawę warsztatu naukowego, opisać, na czym będzie polegać analiza i opracowanie wyników badań, wskazać, jakie urządzenia (aparatura) zostaną wykorzystane w badaniach i stwierdzić, czy są dostępne.
    • Results (Efekt) – wymierny, udokumentowany efekt podjętego problemu: należy określić zakładany sposób przekazu i upowszechniania wyników – publikacje naukowe oraz referaty na konferencjach w Polsce i za granicą, monografie naukowe, rozprawy doktorskie i habilitacyjne, nowe metody i urządzenia badawcze oraz przewidywany wpływ wyników wykonanych badań na dalszy rozwój nauki oraz ewentualne odkrycia naukowe;
    • Literature References (Literatura).

UWAGA: Proszę przed sporządzeniem opisu w odrębnym pliku pootwierać kolejne zakładki w systemie i przeczytać krótkie wyjaśnienia dotyczące treści żądanej w każdym punkcie.

13. ZAŁĄCZNIKI

W tej zakładce system podaje listę załączników, które należy dodać do drukowanej wersji wniosku oraz przekazać do systemu OSF (przycisk Załącz plik). Lista załączników zależy od treści wniosku.

Jeżeli zgłaszany projekt obejmuje badania związane z wymogiem uzyskania dodatkowych zezwoleń, wnioskodawca składa wraz z wnioskiem:

  1. W przypadku badań związanych z koniecznością wykonania doświadczeń ingerujących w organizm lub psychikę człowieka – kopię zgody właściwej komisji bioetycznej.
  2. W przypadku badań związanych z koniecznością wykonania doświadczeń na zwierzętach – kopię zgody lokalnej komisji etycznej do spraw przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach.
  3. W przypadku badań związanych z prowadzeniem badań nad gatunkami chronionymi lub na obszarach objętych ochroną – kopię zgody wymaganej na podstawie przepisów o ochronie przyrody.
  4. W przypadku badań związanych z prowadzeniem badań nad organizmami genetycznie modyfikowanymi lub z zastosowaniem takich organizmów – kopię zgody wymaganej na podstawie przepisów o organizmach genetycznie modyfikowanych.

Każdy wnioskodawca przekazuje oświadczenie o pomocy publicznej wyłącznie w wersji papierowej. Podmioty wnioskujące o pomoc publiczną składają wnioski o udzielenie tej pomocy – wraz z wymaganymi załącznikami – również wyłącznie w wersji papierowej.

Podmiot niebędący osobą fizyczną nieotrzymujący dotacji na działalność statutową z budżetu nauki przekazuje w formie pisemnej informacje dotyczące:

  • badań naukowych zrealizowanych w tej jednostce w ostatnich 2 latach przed złożeniem wniosku wraz z wykazem publikacji pracowników tej jednostki oraz wykazem patentów, wdrożeń lub innych zastosowań wyników badań,
  • aparatury naukowo-badawczej i innego wyposażenia umożliwiającego prowadzenie badań naukowych.

UWAGA: Osoba fizyczna podaje w tym punkcie dane instytucji, w której zamierza realizować projekt.

Podmioty złożone przekazują w wersji papierowej potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię umowy o utworzeniu konsorcjum naukowego, sieci naukowej, centrum naukowo-przemysłowego, centrum naukowego Polskiej Akademii Nauk, centrum naukowego uczelni oraz upoważnienia od wszystkich członków podmiotu złożonego do złożenia w ich imieniu wniosku o finansowanie projektu badawczego oraz do reprezentowania ich w ramach postępowania wszczętego na skutek złożenia tego wniosku.

W szczególnych sytuacjach mogą być wymagane dodatkowe załączniki.