Rola emocji w sporcie na przykładzie e-sportu

Maciej Behnke w Laboratorium Psychofizjologii Zdrowia UAM, fot. Łukasz Kaczmarek E-sport to nowa i najszybciej rozwijająca się dyscyplina sportu. Podczas rozgrywek e-sportowych gracze rywalizują ze sobą, grając w gry komputerowe. W ostatnim czasie dyscyplina ta cieszy się ogromną popularnością nie tylko wśród widzów i graczy, ale również jako przedmiot badań. W moim przypadku są to badania nad funkcją pozytywnych emocji w sporcie. Badania nad graczami zrodziły się dzięki mojej sportowej pasji i wykształceniu w obrębie nauk o kulturze fizycznej oraz zainteresowaniu grami komputerowymi mojego promotora dra hab. Łukasza Kaczmarka. Szybko znajdując wspólny język, opracowaliśmy badania osadzone w e-sporcie. Środki na badania uzyskaliśmy w konkursie NCN PRELUDIUM 13.

Sytuacja grania tworzy świetne, kontrolowalne możliwości do testowania wielu zagadnień związanych z psychologią. Ze względu na pionierski charakter badań nad e-sportem, postanowiliśmy przyjąć metodykę psychofizjologicznych badań laboratoryjnych. Wykorzystuje się ją w klasycznych badaniach nad stresem czy emocjami. W trakcie badań rejestrowane są nie tylko wyniki graczy (np. liczba strzelonych goli), ale też ekspresja mimiczna, reakcje fizjologiczne oraz ruchy, które wykonują gracze. W ramach mojego grantu spędziłem trzy miesiące na stażu na Uniwersytecie Stanforda pod opieką jednego z najczęściej cytowanych na świecie psychologów, specjalisty w dziedzinie regulacji emocji profesora Jamesa Grossa.

Maciej Behnke ze swoim promotorem Łukaszem Kaczmarkiem, fot. Michał Kosakowski Łącząc nasze pomysły, postanowiliśmy skupić się na wpływie czynników sytuacyjnych na występ e-sportowy, a konkretnie – na emocjach. Przed przystąpieniem do rywalizacji gracze koncentrują się na różnych kwestiach, które wzbudzają u nich emocje zarówno pozytywne (np. rozbawienie), jak i negatywne (np. złość). Postanowiliśmy sprawdzić, czy wzbudzenie wybranych emocji przed meczem może pozytywnie wpłynąć na osiągane przez nich wyniki. Jako formę rywalizacji wybraliśmy grę FIFA 19, jedną z najpopularniejszych gier sportowych. W trakcie badania prowadziliśmy ciągły, nieinwazyjny pomiar parametrów układu krążenia. Do wzbudzenia emocji u graczy (rozbawienia, entuzjazmu, złości i smutku) wykorzystaliśmy krótkie filmy.

W naszym badaniu wykazaliśmy, że wzbudzenie pozytywnych emocji (w szczególności entuzjazmu) przed rozgrywką, przekłada się na lepsze wyniki graczy. Dzieje się tak dzięki dodatkowej dawce motywacji wzbudzonej przez pozytywne emocje. Ponadto zauważyliśmy, że gracze silniej wierzący we własne możliwości oraz silniej angażujący się w grę na poziomie fizjologicznym uzyskują lepsze wyniki. Potwierdziliśmy również kluczową rolę wytrenowanych umiejętności oraz doświadczenia, które bardziej wpływały na występ, niż tzw. forma danego dnia. Perspektywa osoby prowadzącej badanie, fot. Łukasz Kaczmarek Większe znaczenie dla rozgrywki miały przekonania, z którymi gracze przychodzili na badanie, niż to co rodziło się w głowach na bieżąco w trakcie rozgrywki.

Nasze badanie przyczyniło się do rozwoju wiedzy na temat konsekwencji emocji przeżywanych w tracie rywalizacji sportowej. Wykorzystanie e-sportu do badań pomogło nam zbadać rywalizację w laboratorium w sposób zbliżony do tego, w jaki gracze rywalizują ze sobą na co dzień. Ponadto przyciągnęło zainteresowanie opinii publicznej. Szczególnie cieszył nas fakt pozytywnych reakcji ze strony środowiska graczy, którzy podkreślali, że w końcu ktoś zaczął ich traktować jak sportowców, a nie uzależnionych i agresywnych nerdów komputerowych.