Czy wykształcenie muzyczne pomaga w rozpoznawaniu dźwięków środowiska naturalnego

W eksperymentach przeprowadzonych w różnych ośrodkach badawczych wykazano, że kształcenie muzyczne i praktyka w wykonywaniu muzyki rozwijają nie tylko słuch muzyczny, ale poprawiają również dyspozycje słuchowe w odbiorze dźwięków niemających związku z muzyką. Z doniesień literaturowych wynika m.in., że w porównaniu z osobami niebędącymi muzykami, muzycy dokładniej rozróżniają barwę głosu osób mówiących, lepiej rozumieją mowę w hałasie, lepiej rozróżniają głoski w obcych językach i charakteryzują się większą selektywnością uwagi słuchowej.

fot. Michał Łepecki Niniejszy projekt miał na celu zbadanie, czy muzycy posiadają lepsze dyspozycje słuchowe niż niemuzycy w odbiorze dźwięków środowiska naturalnego. W ramach projektu przeprowadzono badania dokładności identyfikacji źródeł dźwięków naturalnych odtwarzanych z różną głośnością w różnych sceneriach akustycznych oraz pomiary szybkości rozpoznawania źródeł dźwięku. Wyniki badań wskazują, że muzycy nie przewyższają niemuzyków w dokładności ani w szybkości rozpoznawania dźwięków środowiska naturalnego.

Rozbieżność uzyskanych wyników z doniesieniami literaturowymi tłumaczy się specyfiką tzw. trybów słuchania, odzwierciedlających charakter procesów poznawczych będących podstawą przetwarzania bodźców akustycznych w umyśle słuchacza. Badacze wyróżniają trzy tryby słuchania: słuchanie w trybie przyczynowym (codziennym), ukierunkowane na orientację słuchową w środowisku, słuchanie w trybie semantycznym, mające na celu odbiór informacji przekazywanych w postaci dźwięków mowy lub innego kodu dźwiękowego oraz słuchanie w trybie zredukowanym (muzycznym), nastawione na odbiór ściśle brzmieniowych cech dźwięku, bez odniesienia do źródeł dźwięku. Kształcenie muzyczne rozwija dyspozycje słuchowe niezbędne do słuchania dźwięków w trybie semantycznym i trybie zredukowanym. Muzycy nie posiadają natomiast lepszych dyspozycji w słuchaniu w trybie przyczynowym, nastawionym na rozpoznawanie źródeł dźwięków i zdarzeń odwzorowanych przez dźwięki w środowisku.