Badania laureatów konkursu PRELUDIUM

Konkurs PRELUDIUM przeznaczony jest dla młodych naukowczyń i naukowców, na początku kariery, nieposiadających jeszcze stopnia doktora. W rozstrzygniętej w listopadzie edycji prawie 500 badaczek i badaczy z całej Polski otrzymało dofinansowanie projektów o łącznej wartości sięgającej ponad 77 mln złotych. Dzięki przyznanym grantom będą mieli możliwość lepiej zbadać różnorodne zagadnienia z wielu dyscyplin nauki.

Pełna lista laureatów

Wśród działań zakwalifikowanych do finansowania znalazły się projekty dotyczące m.in. aktywności zawodowej i społecznej oraz zdrowia kobiet.

Liderki z niepełnosprawnością

Kamila Albin z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego będzie analizowała indywidualne doświadczenia kobiet z niepełnosprawnościami w projekcie o nazwie Aktywistki, liderki, (samo)rzeczniczki. Doświadczenia aktywizmu w autobiograficznych narracjach kobiet z niepełnosprawnością w Polsce. Badaczka i aktywistka przyjrzy się motywom ich zaangażowania społecznego oraz refleksjom na temat istniejących barier w podejmowaniu działań aktywistycznych przez osoby niepełnosprawne.

Kobiety z niepełnosprawnościami wciąż są obciążone społecznymi stereotypami, marginalizowane, oraz dyskryminowane jako osoby bezradne, zależne od innych. Wyklucza się je z wielu obszarów życia, takich jak aktywność obywatelska, społeczna, a nawet macierzyństwo. – Dla mnie bardzo ważne jest to, że w dyskusjach akademickich coraz częściej obecna jest perspektywa samych badaczy i badaczek z niepełnosprawnościami. W jakimś stopniu każde takie działanie wpływa na zmianę sposobu myślenia o niepełnosprawności, odczarowuje stereotypy – wyjaśnia.

Realizacja badań ma pomóc w kształtowaniu pozytywnych postaw społecznych wobec kobiet z niepełnosprawnościami, łączeniu się w działania sojusznicze, a opisanie i popularyzacja historii aktywistek z niepełnosprawnością może stanowić inspirację do aktywnego kształtowania społeczeństwa obywatelskiego przez kobiety z niepełnosprawnością.

– Często zaangażowanie społeczne wynika z uznania niepełnosprawności za część tożsamości. W moich badaniach chciałabym dotrzeć też do kobiet, których zaangażowanie społeczne nie jest związane z posiadaną niepełnosprawnością, czy nie jest jej następstwem -  dodaje.

Reprezentacja kobiet w PE

Temat aktywności kobiet podejmuje także Aleksandra Polak, doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego w dyscyplinie nauki o polityce i administracji oraz ekspertka sieci Team Europe przy Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Polsce, w badaniach porównawczych Zróżnicowanie w deskryptywnej reprezentacji kobiet w Parlamencie Europejskim pomiędzy państwami członkowskimi.

Parlament Europejski bywa określany orędownikiem równości płci w Europie – ze względu na poparcie dla praw kobiet, oraz stosunkowo wyrównaną proporcję liczby posłanek do posłów. Obecnie zasiada w nim rekordowo wiele posłanek – stanowią 39,3 proc. składu PE, podczas gdy średni odsetek kobiet-parlamentarzystek w państwach członkowskich to 32,7 proc. – Są jednak znaczne różnice między państwami członkowskimi: od całkowicie zrównoważonych pod względem płci reprezentacji krajowych z Danii, Łotwy, Luksemburga i Słowenii do zaledwie 15,2% posłanek z Rumunii i żadnej posłanki z Cypru – wyjaśnia badaczka.

Celem projektu jest określenie czynników stojących za znacznymi dysproporcjami między państwami członkowskimi pod względem odsetka kobiet wybieranych do Parlamentu Europejskiego, określenie roli krajowych partii politycznych w wyborze kobiet do tego gramium, oraz sprawdzenie, czy poglądy i pozycja partii politycznej danego kraju ma wpływ na równowagę płci w reprezentacji w parlamencie. – Określenie czynników stojących za znacznymi dysproporcjami między państwami członkowskimi pod względem odsetka kobiet wybieranych do Parlamentu Europejskiego wydaje się kluczowe, aby skutecznie projektować polityki równości płci na szczeblu europejskim – dodaje.

Większa skuteczność wykrywania raka piersi

Jakub Chłędowski z Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego dzięki finansowaniu w konkursie PRELUDIUM zajmie się klasyfikacją i detekcją na trójwymiarowej tomosyntezie w celu polepszenia skuteczności wykrywania raka piersi.

Rak piersi jest główną przyczyną zgonów z powodu raka u kobiet, z globalną śmiertelnością na poziomie 15,5% wszystkich nowotworów w 2020 roku. Najpopularniejszą metodą wykrywania choroby jest badanie mammograficzne, jednak nie jest ono dokładne przez co może zwiększyć się liczba zarówno fałszywie negatywnych jak i fałszywie pozytywnych diagnoz. Trójwymiarowym odpowiednikiem tego badania jest Cyfrowa Tomosynteza Piersi, która pozwala na dokładniejsze obrazowanie zmian. – Ograniczeniem tradycyjnej mammografii jest nakładanie się na siebie tkanek piersi, które mogą zasłonić zmiany patologiczne lub spowodować, że prawidłowe struktury anatomiczne wyglądają podejrzanie. Cyfrowa Tomosynteza Piersi do akwizycji obrazu wykorzystuje serię ekspozycji rentgenowskich o niskiej dawce pod różnymi kątami, tworząc obraz 3D, co zapobiega nakładaniu się tkanek i może pomóc w przezwyciężeniu tych ograniczeń – wyjaśnia badacz.

Są to dotychczas pierwsze prace, które pozwolą na łączenie wielu płaszczyzn CTP a także umożliwią widzenie wszystkich rodzajów zmian nowotworowych na całym badanym obszarze. – W moim badaniu będę wykorzystywał sygnał z segmentacji CTP do polepszenia jakości klasyfikacji. Najpierw wytrenuję sieć neuronową, która będzie w stanie lokalizować nowotwory, a następnie wykorzystam informację znajdującą się w warstwach ukrytych tej sieci do stworzenia sieci neuronowej klasyfikującej CTP – dodaje.

Badania będą prowadzone we współpracy z naukowcami z New York University. – Dzięki tej współpracy będę w ciągłym kontakcie ze światowej klasy radiologami oraz naukowcami zajmującymi się uczeniem maszynowym.