Przeobrażeniami relacji społecznych wynikającymi z cyfryzacji domów, popularyzacją wiedzy o zdrowiu w XX i XXI wieku i wyzwaniami dla bezpieczeństwa pracy w czasach cyfrowej transformacji zajmą się naukowcy nagrodzeni w konkursie CHANSE. W 12 z 26 wybranych projektach wezmą udział naukowcy z Polski.
CHANSE (Collaboration of Humanities and Social Sciences in Europe), to jeden z trzech międzynarodowych programów typu ERA-NET koordynowanych przez NCN. Zrzesza on 27 agencji finansujących badania z 24 krajów europejskich oraz instytucje spoza środowiska akademickiego. Głównym bodźcem do jego stworzenia, była próba odpowiedzi na współczesne wyzwania społeczne i kulturowe. W 2021 roku został ogłoszony konkurs CHANSE Transformations: Social and cultural dynamics in the digital age obejmujący dwa tematy:
- Cultural Transformations in the Digital Age,
- Digitalisation and Social Transformation.
Konkurs cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem środowiska naukowego. Złożono 366 wniosków, z czego 90 zostało zakwalifikowanych do drugiego etapu, a wśród nich wyłoniono 26 zwycięskich projektów. W gronie laureatów jest 12 zespołów badawczych z Polski, w tym jeden projekt DigiPatch z polską liderką na czele – prof. dr hab. Małgorzatą Kossowską. Celem projektu jest zbadanie roli mediów elektronicznych w odchodzeniu od społeczeństwa otwartego w stronę społeczeństwa „patchworkowego,” opartego na zamkniętych grupach, o silnej tożsamości i silnych więziach wewnątrzgrupowych. – Ten proces fragmentacji społecznej ma poważne implikacje, takie jak brak zaufania do państwa i jego instytucji, niski poziom konsensusu społecznego, uczestnictwa i nieposłuszeństwo – wyjaśnia prof. Kossowska.
Poza zmianami w relacjach międzygrupowych, które będą badane przez zespół DigiPatch, digitalizacja kształtuje również wiele innych aspektów naszego życia, takich jak zdrowie publiczne, logistyka czy praktyki religijne, na co zwracają uwagę przyszli grantobiorcy. Wśród tematów projektów, które otrzymają finansowanie, można przeczytać o takich kwestiach, jak wpływ pandemii na digitalizację europejskich wspólnot religijnych, roli cyfryzacji w przestrzeni domowej czy automatyzacji polityk społecznych.
Lista zwycięskich projektów z udziałem polskich badaczy, które będą finansowane przez NCN
- AUTO-WELF – Automatyzacja polityk społecznych – infrastruktury algorytmiczne na rzecz dobrobytu w Europie
- Kierownik polskiego zespołu: dr Karolina Sztandar-Sztanderska – Uniwersytet Warszawski
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Szwecji, Danii, Niemiec i Austrii
- DERCReP – Digitalizacja i europejskie wspólnoty religijne – odpowiedź na pandemię
- Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Ewa Stachowska – Uniwersytet Warszawski
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Szwecji, Słowenii, Danii i Finlandii
- DigiFREN – Cyfrowa estetyzacja środowisk wrażliwych
(Badania historyczne i etnograficzne będą koncentrować się na tym, jak media cyfrowe i technologia przyczyniają się do zmiany i przekształcenia postrzegania, wrażliwości i praktyk wobec środowisk naturalnych w pięciu krajach europejskich).- Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Marcin Brocki – Uniwersytet Jagielloński
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Słowenii, Finlandii, Chorwacji i Norwegii
- DigiPatch – Od społeczeństwa sieciowego do społeczeństwa patchworkowego: podstawy motywacyjne i konsekwencje społeczne
- Kierownik polskiego zespołu: prof. dr hab. Małgorzata Kossowska – Uniwersytet Jagielloński
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Szwecji, Niemiec, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii
- DIGITISLAM – Cyfrowy islam w Europie: Udział muzułmanów w religijnej przestrzeni internetowej
- Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Katarzyna Górak-Sosnowska – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Wielkiej Brytanii, Szwecji, Hiszpanii i Litwy
- GIG-OSH – Nowe wyzwania dla zdrowia i bezpieczeństwa pracy w czasach cyfrowej transformacji w Europie: rola cyfrowych platform pracy
- Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Dorota Merecz-Kot – Uniwersytet Łódzki
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Szwecji, Danii, Belgii, Wielkiej Brytanii, Finlandii i Hiszpanii
- HuLog – Ludzie w Logistyce Cyfrowej
- Kierownik polskiego zespołu: dr Miłosz Miszczyński – Akademia Leona Koźmińskiego
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Belgii, Niemiec i Wielkiej Brytanii
- MEDEP – Media i epidemie: Techniki popularyzacji wiedzy o zdrowiu publicznym w XX i XXI wieku.
- Kierownik polskiego zespołu: dr hab. inż. Sławomir Łotysz – Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Niemiec, Wielkiej Brytanii i Rumunii
- PSM-AP – Media publiczne w erze platform
- Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Michał Głowacki- Uniwersytet Warszawski
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Wielkiej Brytanii, Belgii i Danii
- REMEDIS – Redefinicja kompetencji medialnych i umiejętności cyfrowych w Europie
- Kierownik polskiego zespołu: dr Łukasz Tomczyk – Uniwersytet Jagielloński
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Belgii, Wielkiej Brytanii, Estonii, Hiszpanii i Finlandii
- SMARTUP – Inteligentny dom: przeobrażenia relacji społecznych związane z cyfryzacją przestrzeni domowej
- Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Dorota Golańska – Uniwersytet Łódzki
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Czech, Finlandii, Niemiec i Wielkiej Brytanii
- TIMED – Doświadczanie czasu w erze cyfrowej Europy
- Kierownik polskiego zespołu: dr Joanna Witowska – Uniwersytet Warszawski
- Projekt będzie realizowany z udziałem partnerów z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Czech, Szwajcarii i Niemiec
Pełna lista zwycięskich projektów
Program CHANSE w swoich założeniach promuje zasadę równego uczestnictwa kobiet i mężczyzn w zespołach badawczych, co znalazło swoje odzwierciedlenie w kryteriach wyboru wniosków rekomendowanych do finansowania. Wśród projektów plasujących się ex-aequo na liście rankingowej, pierwszeństwo otrzymywały te z najbardziej zbalansowanym pod względem płci składem zespołu badawczego. Równie istotnym założeniem programu jest promowanie uczestnictwa krajów, w których poziom badań i innowacji jest niższy od średniego poziomu UE (tzw. kraje widening). W grupie 27 agencji tworzących CHANSE aż 12 jest z krajów widening. Dodatkowo niektóre z nich pełnią rolę lidera istotnych dla programu zadań – ETAg (Estonia) i UEFISCDI (Rumunia) oraz koordynatora – NCN. Inkluzywny charakter CHANSE można było zauważyć nie tylko na etapie selekcji wniosków, w którym czynnik widening miał znaczenie analogicznie do kryterium gender balance, ale również już w początkowym stadium tworzenia się grup badawczych. Naukowcy z wszystkich państw otrzymali do dyspozycji narzędzie Partner Search Tool, które miało na celu ułatwienie nawiązywania międzynarodowych kontaktów w środowiskach badawczych, co sprzyjało również współpracy z partnerami z krajów widening.
CHANSE powstał w wyniku współpracy sieci HERA (https://heranet.info/) i NORFACE (https://www.norface.net/), które wspierają badania w obszarze humanistyki i nauk społecznych. Głównym założeniem programu jest finansowanie wysokiej jakości międzynarodowych projektów oraz inicjowanie współpracy między naukowcami a organizacjami pozarządowymi, instytucjami kultury, szkołami oraz innymi grupami interesariuszy. Jego budżet wynosi w przybliżeniu 36 milionów EUR, w tym 10 milionów EUR z funduszy Programu Ramowego UE Horyzont 2020.
Szczegółowe informacje o konkursie i pełna lista laureatów dostępne są na stronie CHANSE (https://chanse.org/).
Kontakt: