28 marca na Uniwersytecie Jagiellońskim odbyła się uroczystość otwarcia trzech Centrów Dioscuri. Trzech naukowców polskiego pochodzenia, pracujących w Niemczech, Szwajcarii oraz USA, powraca do kraju dzięki polsko-niemieckiemu wsparciu finansowemu w ramach programu Dioscuri.
Dwóch przedstawicieli nauk o życiu i jeden matematyk pokieruje grupami badawczymi, które dołączą do pięciu utworzonych wcześniej Centrów Dioscuri, prowadzących nowatorskie badania podstawowe w różnych warszawskich ośrodkach. Na Uniwersytecie Jagiellońskim powstały:
- Centrum Dioscuri Dynamiki Strukturalnej Receptorów (Dioscuri Centre for Structural Dynamics and Receptors), którym pokieruje dr Przemysław Nogły,
- Centrum Dioscuri do Modelowania Modyfikacji Posttranslacyjnych (Dioscuri Centre for Modelling of Posttranslational Modifications), którym pokieruje dr Mateusz Sikora,
- Centrum Dioscuri w Zakresie Spacerów Losowych w Geometrii i Topologii (Dioscuri Centre in Random Walks in Geometry and Topology), którym pokieruje dr Mikołaj Frączyk.
– To właśnie z myślą o takich talentach i obszarach badawczych zainaugurowaliśmy ten program tutaj w Krakowie w 2017 roku. Powinniśmy wspierać zdrową wymianę intelektualną między wszystkimi krajami europejskimi, jeśli chcemy dążyć do stworzenia atrakcyjnej, zintegrowanej, skutecznie działającej Europejskiej Przestrzeni Badawczej – komentuje prof. Martin Stratmann, prezes Towarzystwa Maxa Plancka, inicjator programu Dioscuri. W podobnym duchu wypowiada się Zbigniew Błocki, dyrektor Narodowego Centrum Nauki, które kieruje programem wspólnie ze stroną niemiecką: – Dążymy do większego zrównoważenia poziomu doskonałości naukowej w Europie. Jesteśmy wdzięczni za to, że Towarzystwo Maxa Plancka, jako jedna z wiodących europejskich organizacji naukowych, pomaga polskiej nauce w pełni wykorzystać swój potencjał.
Uroczystość w zabytkowej auli najstarszej polskiej uczelni zgromadziła około 100 gości z różnych instytucji naukowych. Program wydarzenia obejmował m. in. wykład badaczki z Towarzystwa Maxa Plancka prof. Brendy Schulman. – Od wielu lat podnosimy systematycznie jakość badań prowadzonych w UJ, promując szczególnie ich wymiar interdyscyplinarny. Elementem budowy prestiżu jest szeroko rozwijana współpraca międzynarodowa, dzięki której uczelnia staje coraz bardziej rozpoznawalna w światowym środowisku naukowym jako atrakcyjne miejsce do studiowania i realizacji ambitnych przedsięwzięć badawczych – mówi prorektor UJ prof. Piotr Kuśtrowski. Podkreślając zarówno międzynarodowe, jak i dwustronne znaczenie programu, ambasador Niemiec Thomas Bragger dodał: – Program Dioscuri to wyjątkowe polsko-niemieckie przedsięwzięcie, które w ramach nowatorskiej bilateralnej współpracy przeciwdziała drenażowi mózgów z Europy Środkowej. Jest to niezwykle ważne, gdyż bez wysoce wykwalifikowanych, inteligentnych naukowców nie będzie możliwe sprostanie wyzwaniom przyszłości, jak np. zmiany klimatyczne, czy też kryzys energetyczny.
Otwarcie Centrów Dioscuri na Uniwersytecie Jagiellońskim, fot. Adam Koprowski, UJ
O programie Dioscuri
Program Dioscuri, który powstał z inicjatywy Towarzystwa Maxa Plancka, ma na celu utworzenie w Europie Środkowej i Wschodniej grup badawczych zdolnych do konkurowania na poziomie międzynarodowym. Program jest wdrażany od 2017 roku wspólnie z Narodowym Centrum Nauki.
Do tej pory w Polsce ogłoszono cztery zaproszenia do składania wniosków o utworzenie Centrów Doskonałości Naukowej Dioscuri. Do finansowania wybrano 8 spośród 114 złożonych wniosków. Jedynym kryterium oceny w konkursie jest doskonałość naukowa. Ten niezwykły program przyciągnął do Polski ośmiu młodych badaczy, którzy uzyskali finansowanie na utworzenie i rozwój niezależnej grupy badawczej w postaci Centrum Dioscuri. Do tej pory w jednostkach PAN w Warszawie powstało już pięć Centrów Dioscuri, a kolejne trzy zostały utworzone na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Każde z Centrów Dioscuri otrzymuje w ciągu pięciu lat finansowanie w kwocie 1,5 miliona euro. Koszty ponoszone są w równym stopniu przez Ministerstwo Edukacji i Nauki RP oraz Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych Republiki Federalnej Niemiec, natomiast instytucje przyjmujące z Polski zapewniają konieczną infrastrukturę badawczą.