Przedstawiamy wyniki konkursu OPUS 24+LAP/Weave na projekty badawcze realizowane przez polskich naukowców we współpracy z zespołami z Belgii-Flandrii. Finansowanie otrzymało 6 dwustronnych projektów, po dwa w każdej grupie nauk. Łączna kwota przyznanego finansowania wyniosła ponad 9,5 mln złotych.
Listy rankingowe OPUS 24+LAP/Weave
Lista projektów dwustronnych z udziałem naukowców z Belgii-Flandrii
W obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS) finansowanie otrzymał m.in. projekt dra hab. Mateusza Stróżyńskiego z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Badacz wraz z prof. Anthonym Dupontem z Katholieke Universiteit Leuven zrealizuje projekt pt. Z biblioteki na trybunę: Teologiczne i etyczne znaczenie performatywnego przedstawienia manicheizmu w kazaniach i listach Augustyna. Projekt poszerzy wiedzę na temat interakcji Augustyna z manichejskimi ideami oraz ich wpływu na jego myślenie filozoficzne i teologiczne, pozwoli na zrozumienie rozwoju jego myśli oraz umożliwi wgląd w szczególne „performatywne” grupy pism, kazania i listy, które w Antyku były środkami publicznej komunikacji.
Laureatem w obszarze HS jest także dr Dariusz Kużelewski z Uniwersytetu w Białymstoku, który zrealizuje projekt pt. Ryzyko jako zjawisko subiektywne. Włączenie kognitywistki do koncepcji ryzyka w europejskim prawie ochrony danych osobowych, we współpracy z dr. Nielsem Van Dijk z Vrije Universiteit Brussel. Naukowcy, na przykładzie analizy ryzyka wykonywanej w kontekście ochrony danych wymaganej przez RODO, sprawdzą, jakie psychologiczne mechanizmy mają wpływ na proces szacowania ryzyka, a także zastanowią się, jak można poprawić praktykę prawniczą, aby proces szacowania ryzyka był bardziej rzetelny a proces kontroli – nie tak arbitralny.
W obszarze nauk o życiu (NZ) sfinansowane zostaną badania dr hab. Natalii Rozwadowskiej z Instytutu Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk realizowane przy współpracy z prof. Jolandą van Hengel z Ghent University. Projekt Bo do tanga trzeba dwojga – modelowanie kardiomiopatii w zespole Marfana z zastosowaniem komórek serca oraz konstruktów tkankowych (EHT) uzyskanych z hiPSC ma na celu dokładne poznanie efektów zmian sekwencji DNA, wywołujących zespół Marfana oraz zaangażowanych w rozwój choroby ścieżek sygnałowych. Wyniki badań pozwolą na zaproponowanie nowych podjeść terapeutycznych, a także wyjaśnienie mechanizmów działania leków, które stosuje się przy łagodzeniu objawów związanych z nieprawidłowym działaniem układu krążenia u osób z Zespołem Marfana.
Laureatką OPUS 24+LAP w obszarze NZ została również prof. Zuzanna Drulis-Kawa z Uniwersytetu Wrocławskiego, która będzie realizować projekt dotyczący bakteriofagów i ich wykorzystania w walce z bakteriami. Jej partnerem po stronie belgijskiej (flandryjskiej) będzie prof. Yves Briers z Ghent University. Naukowcy skoncentrują się na zbadaniu cech i funkcjonalności tzw. jumbo fagów infekujących gatunki Klebsiella. Mają one bardzo duży genom, co w połączeniu z posiadaną przez nie charakterystyczną strukturą białek wiążących receptory pozwala infekować wiele szczepów należących do gatunku Klebsiella. Z tego względu są one bardzo atrakcyjne z punktu widzenia wykorzystania terapeutycznego.
Na liście laureatów OPUS LAP w grupie nauk ścisłych i technicznych (ST) jest projekt dotyczący adaptacji kryształów molekularnych w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne, który zrealizuje dr hab. Liliana Dobrzańska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu wraz z prof. Wimem Dehaenem z Katholieke Universiteit Leuven. Najnowsze badania nad kryształami dowodzą, że ich struktura nie jest niezmienna jak wcześniej sądzono. Jak się okazuje, cząsteczki mimo ograniczeń przestrzennych mogą ulegać znacznym przesunięciom czy obrotom w krysztale, zmieniając zarówno strukturę molekularną, jak i krystaliczną. Naukowcy w swoim projekcie zastanowią się nad tym, kiedy ten proces ma miejsce oraz jakie wymogi muszą zostać spełnione, by cząsteczki tworzące kryształ postanowiły wyrwać się ze stanu uśpienia.
W obszarze ST prof. Jacek Mąkinia z Politechniki Gdańskiej zrealizuje projekt dotyczący zrównoważonego biologicznego oczyszczania ścieków. Wspólnie z prof. Janem Dries z University of Antwerp będzie prowadzić badania nad optymalizacją warunków operacyjnych w innowacyjnej metodzie oczyszczania – technologii osadu granulowanego (AOG), koncentrując się na kwestii ograniczenia emisji podtlenku azotu w tym procesie.
Procedura agencji wiodącej – LAP
W rozstrzygniętym w maju br. konkursie OPUS 24+LAP/Weave do NCN wpłynęło 1921 wniosków na łączną kwotę niemal 2,7 mld zł. Badacze mogli starać się o finansowanie projektów realizowanych bez udziału partnerów zagranicznych, jak również dwu- lub trójstronnych projektów we współpracy LAP, projektów z udziałem innych partnerów zagranicznych, a także projektów wymagających wykorzystania wielkich, międzynarodowych urządzeń badawczych. Konkurs przeznaczony był dla naukowców na wszystkich etapach kariery. Procedura LAP to standard oceny wniosków stosowany w europejskich instytucjach finansujących naukę. Ma ona ułatwić międzynarodowym zespołom badawczym ubieganie się o środki na realizację wspólnych projektów oraz usprawnić proces oceny wniosków przez instytucje finansujące badania.
Wnioski OPUS LAP były oceniane razem z pozostałymi wnioskami OPUS, przez te same zespoły ekspertów, jednak dodatkowo oceniano dorobek kierowników zagranicznych zespołów, wykonanie przez nich innych projektów badawczych oraz sprawdzano, czy wkład wszystkich zespołów w realizację projektu jest zrównoważony i komplementarny.
Wysyłka decyzji
Decyzje dla wniosków zakwalifikowanych do finansowania w konkursie OPUS 24+LAP/Weave w ramach współpracy dwustronnej z udziałem zespołów z Belgii-Flandrii zostały wysłane 20 lipca 2023 r. Decyzje dyrektora Narodowego Centrum Nauki doręczane są wnioskodawcy w formie dokumentu elektronicznego na wskazany we wniosku adres elektroniczny. Zasady doręczania decyzji dyrektora NCN