Polska jako pierwszy kraj Unii Europejskiej podpisała umowy na realizację IV edycji funduszy norweskich i EOG. Wsparcie zostanie przeznaczone m.in. na badania podstawowe, badania stosowane i innowacje oraz zieloną transformację.
Podczas uroczystości w Warszawie, która odbyła się 23 kwietnia 2025 roku, ogłoszono, że nasz kraj otrzyma 925 mln euro (blisko 4 mld złotych) – najwięcej spośród wszystkich 15 państw objętych programem.
Uroczystość podpisania umów międzyrządowych, 23 kwietnia
W wydarzeniu uczestniczył książę Haakon, następca tronu Norwegii. Umowy (Memoranda of Understanding) podpisali: Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej; Espen Barth Eide, minister spraw zagranicznych Norwegii, Martin Eyjólfsson, sekretarz stanu Islandii oraz Pascal Schafhauser, ambasador Liechtensteinu przy Unii Europejskiej. W wydarzeniu wzięli też udział przedstawiciele NCN.
Nasze Centrum po raz drugi pokieruje programem Badania podstawowe. Budżet nowej edycji wyniesie 70,6 mln euro – to o 23 procent więcej niż w poprzednim rozdaniu. Z tej kwoty 60 mln euro pochodzi z Mechanizmu Finansowego EOG, a 10,6 mln euro stanowi krajowe współfinansowanie. Centrum będzie też dysponować funduszem bilateralnym w wysokości pół miliona euro, który pozwoli rozwijać współpracę naukową i instytucjonalną z Norwegią i Islandią.
Wśród wstępnie planowanych działań NCN są kolejne konkursy GRIEG, wspierające projekty realizowane w formule bottom-up, a także nowy konkurs interdyscyplinarny, który odnosić się będzie do tematów wskazanych w dokumencie Blue Book – takich jak transformacja cyfrowa i ekologiczna, praworządność, prawa człowieka czy odporność społeczna.
Chcemy kontynuować wsparcie badań polarnych, zapoczątkowane w III edycji programu. Temat nowego projektu predefiniowanego zostanie wyłoniony w konsultacjach z badaczami z Polski, Norwegii i Islandii – z myślą o zbliżającym się Międzynarodowym Roku Polarnym 2032–2033.
W nowej edycji programu Badania podstawowe planujemy także dalsze działania na rzecz równości płci w nauce i wspierania młodych naukowców.
W kończącej się właśnie edycji funduszy norweskich i EOG sfinansowaliśmy 76 projektów badawczych, zrealizowaliśmy 2 inicjatywy bilateralne oraz przyznaliśmy 36 stypendiów dla studentów i młodych naukowców z Ukrainy. Wykorzystaliśmy aż 99,3% dostępnych środków.
O funduszach norweskich i EOG posłuchać można w ostatnim odcinku podcastu NCN.