Profesor Tomasz Dietl, przewodniczący Rady NCN, został laureatem japońskiej nagrody Tohoku University International Award – Special Award. Uroczyste wręczenie Nagrody odbędzie w październiku, podczas obchodów Dnia Absolwenta Uniwersytetu Tohoku.
Profesor Dietl jest cenionym na świecie fizykiem teoretycznym, znanym ze swoich prac w dziedzinie spintroniki i materiałów topologicznych. Jego artykuł z 2000 roku opublikowany w Science, w którym zaproponował teorię ferromagnetyzmu w rozcieńczonych półprzewodnikach magnetycznych, jest najczęściej cytowaną publikacją w historii Uniwersytetu Tohoku. Prof. Dietl odegrał kluczową rolę w rozwoju badań nad spintroniką na tej uczelni. Od 1999 roku był profesorem w Instytucie Badań Komunikacji Elektrycznej (Research Institute of Electrical Communication), a w latach 2012–2023 pełnił funkcję głównego badacza (Principal Investigator) w Advanced Institute for Materials Research (AIMR). Profesor był również zaangażowany w międzynarodowy program studiów doktoranckich GP-Spin na Uniwersytecie Tohoku, w ramach którego opiekował się wieloma doktorantami.
Prof. Tomasz Dietl podczas Dni NCN w Rzeszowie, fot. Łukasz Bera
Profesor związany jest od lat z Instytutem Fizyki Polskiej Akademii Nauk, gdzie uzyskał habilitację i tytuł profesora. Był tam kierownikiem i założycielem Laboratorium Badań Kriogenicznych i Spintronicznych, a obecnie kieruje Międzynarodowym Centrum Sprzężenia Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną - MagTop, finansowanym z grantu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Doświadczenie badawcze zdobywał podczas staży podoktorskich w Ecole Polytechnique w Paryżu i na Uniwersytecie Technicznym w Monachium. Pracował też jako profesor wizytujący Uniwersytetu Keplera w Linzu, Uniwersytetu Fouriera w Grenoble, Uniwersytetu Tohoku w Sendai i oraz Uniwersytetu w Orsay. Był też profesorem zwyczajnym w Instytucie Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego (2004-2016).
Badacz jest laureatem Nagrody im. Marii Skłodowskiej-Curie w Polsce (1997), Nagrody Naukowej im. Aleksandra von Humboldta w Niemczech (2003), Europejskiej Nagrody Fizycznej Agilent Technologies (2005, z Davidem D. Awschalomem i Hideo Ohno) za pionierskie prace, które utorowały drogę do powstania spintroniki półprzewodnikowej, Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2006) oraz Medalu im. Mariana Smoluchowskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego (2010). W 2013 r. otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
Uniwersytet Tohoku, który mieści się w mieście Sendai w prefekturze Miyagi, jest jednym z wiodących państwowych uniwersytetów w Japonii. Związki prof. Tomasza Dietla z Uniwersytetem Tohoku sięgają lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Wyróżnienie Tohoku University International Award ustanowione zostało w 2022 roku i przyznawane jest osobom związanym z uczelnią, które, poprzez swoją działalność na arenie międzynarodowej, w znaczący sposób przyczyniły się do zwiększenia jej rozpoznawalności na całym świecie.