Aktywność grantową jednostek naukowych i badawczych w konkursach Narodowego Centrum Nauki (NCN), rozstrzygniętych w latach 2011-2021, można rozpatrywać w kontekście:

  1. obowiązującego w NCN podziału na panele dziedzinowe, w ramach których jednostki składają wnioski badawcze,
  2. obowiązującej w Polsce klasyfikacji dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz artystycznych, reprezentowanych przez grupę paneli dziedzinowych NCN.

Zestawienie jednostek w podziale na panele dziedzinowe (A) pozwala monitorować dynamikę składania wniosków oraz przyznawania grantów jednostkom naukowym i badawczym z perspektywy klasyfikacji tematyki badań naukowych przyjętej przez Radę NCN.

Z kolei zestawienie jednostek w podziale na dyscypliny naukowe oraz artystyczne (B) stanowi propozycję spojrzenia na aktywność grantową wnioskodawców NCN w kontekście liczby zatrudnionych w poszczególnych dyscyplinach pracowników, deklarowanej przez wnioskodawców składających wnioski w ramach danej jednostki. Przyporządkowanie jednostek do dyscypliny naukowej lub artystycznej nastąpiło według wskazanej we wniosku tematyki badań (na podstawie pomocniczego określenia identyfikacyjnego, zwanego deskryptorem lub podpanelem dziedzinowym).

Prezentowana klasyfikacja ma wyłącznie statystyczny charakter i stanowi próbę odnalezienia dyscypliny najbardziej odpowiadającej danemu deskryptorowi, co oznacza, że w niektórych przypadkach wybór może być dyskusyjny.

Zestawienia A. i B. prezentowane są w układzie zbiorczym dla lat 2011-2021 oraz rocznym dla 2021 r.

ZESTAWIENIA

  1. Zestawienie jednostek naukowych i badawczych w podziale na panele dziedzinowe

    Wnioskodawcy w konkursach NCN rozstrzygniętych w latach 2011-2021 w podziale na panele dziedzinowe

    Wnioskodawcy w konkursach NCN rozstrzygniętych w 2021 r. w podziale na panele dziedzinowe

  2. Zestawienie jednostek naukowych i badawczych w podziale na dziedziny nauk i dyscypliny naukowe lub artystyczne

    Wnioskodawcy w konkursach NCN rozstrzygniętych w latach 2011-2021 w podziale na dziedziny nauki oraz dyscypliny naukowe lub artystyczne 

    Wnioskodawcy w konkursach NCN rozstrzygniętych w 2021 r. w podziale na dziedziny nauki oraz dyscypliny naukowe lub artystyczne 

STRUKTURA ZESTAWIEŃ

Zestawienia zostały przygotowane na podstawie danych gromadzonych w systemie Obsługa Strumieni Finansowania (OSF; dawniej: Zintegrowany System Usług dla Nauki, Obsługa Strumieni Finansowania, ZSUN/OSF) oraz w systemie POL-on.

  1. Zestawienie jednostek naukowych i badawczych w podziale na panele dziedzinowe

W ramach zestawienia wnioski złożone oraz zakwalifikowane do finansowania zostały uszeregowane według 25 paneli dziedzinowych, zdefiniowanych przez Radę NCN, wskazywanych przez jednostki składające wnioski na etapie elektronicznego naboru. Panele dziedzinowe dzielą się na deskryptory (inaczej zwane podpanelami lub pomocniczymi określeniami identyfikacyjnymi) i tematycznie pokrywają cały obszar badań naukowych w zakresie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS), nauk ścisłych i technicznych (ST) oraz nauk o życiu (NZ). Aktualnie obowiązujący wykaz paneli dziedzinowych oraz wyróżnionych w ich obrębie deskryptorów, znajduje się na stronie internetowej NCN.

  1. Zestawienie jednostek naukowych i badawczych w podziale na dziedziny nauki i dyscypliny naukowe lub artystyczne

Wnioski złożone i zakwalifikowane do finansowania przez NCN uporządkowane zostały zgodnie z ministerialną klasyfikacją dziedzin nauki i dyscyplin naukowych lub artystycznych (Rozporządzenie MNiSW z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych). Podział ten nawiązuje do nowych przepisów dotyczących ewaluacji jednostek naukowych i badawczych, według których ocenie podlega działalność naukowa całej jednostki we wszystkich dyscyplinach, w których zadeklarowała ona jej prowadzenie (zgodnie z art. 343 ust. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce). Ewaluacja jednostek wg nowych zasad jest w toku.

Prezentowane zestawienie jest próbą przyporządkowania złożonych wniosków do dyscypliny naukowej na podstawie wskazanego przez wnioskodawcę pomocniczego określenia identyfikacyjnego (deskryptora) na etapie elektronicznego naboru wniosków. W ramach 25 paneli dziedzinowych opisanych powyżej zostały wyróżnione poszczególne grupy deskryptorów (patrz: opis struktury zestawienia A.).

Słownik powiązań pomocniczych określeń identyfikacyjnych z dyscyplinami naukowymi i artystycznymi znajduje się na stronie internetowej NCN. W sytuacji wyboru deskryptora „Inne zagadnienia pokrewne”, wniosek klasyfikowano indywidualnie, na podstawie podanego tematu badań.

W załączonym pliku przedstawiono dwa sposoby uporządkowania danych:

  • zakładka deskryptor-dyscyplina  kieruje od nazw paneli/deskryptorów do nazw dziedzin nauki i dyscyplin naukowych lub artystycznych,
  • zakładka dyscyplina-deskryptor pozwala na przejście od nazw dziedzin i dyscyplin do nazw paneli/deskryptorów.

Reguły powiązań dzielą się na obowiązujące w konkursach ogłoszonych do 31. edycji konkursów włącznie, czyli do września 2018 r. (oznaczenie do 31 ed.) oraz po zmianie deskryptorów NCN wprowadzonej od 32. edycji konkursów, tj. od grudnia 2018 r. (oznaczenie od 32 ed.).

ZAKRES DANYCH W ZESTAWIENIACH

Zestawienia zbiorcze obejmują dane dotyczące wnioskodawców w konkursach NCN, które zostały rozstrzygnięte w latach 2011-2021. W zestawieniach rocznych – dla roku 2021 r. – prezentowane informacje zostały zawężone tylko do konkursów rozstrzygniętych w danym roku.

W latach 2011-2021 rozstrzygnięto ogółem 145 konkursów na projekty badawcze, stypendia doktorskie, staże podoktorskie oraz inne działania naukowe (z wyłączeniem inicjatyw międzynarodowych wielostronnych ze względu na określoną tematykę badawczą w momencie ogłoszenia konkursu oraz odmienną specyfikę oceny wniosków, w porównaniu do regularnych konkursów NCN). Były to:

  1. konkursy krajowe: ETIUDA 1-8, FUGA 1-5, HARMONIA 1-10, MAESTRO 1-12, MINIATURA 1-5, OPUS 1-21, OPUS LAP, PRELUDIUM 1-20, PRELUDIUM BIS 1-2, SONATA 1-16, SONATA BIS 1-10, SONATINA 1-5, SYMFONIA 1-4, Szybka ścieżka dostępu do funduszy na badania nad COVID-19, UWERTURA 1-4, Polskie Powroty 2020, Polskie Powroty 2020 COVID-2019. Profesura Gościnna NAWA 2020,
  2. konkursy współfinansowane spoza budżetu państwa: ALPHORN 1, ALPHORN COVID-19, BEETHOVEN 1-2, BEETHOVEN CLASSIC 3-4, BEETHOVEN LIFE 1, DAINA 1-2, IdeaLab 1, GRIEG 1, POLONEZ 1-3, POLS 1, SHENG 1-2.

W konkursach NCN w latach 2011-2021 złożono łącznie prawie 120 tys. wniosków Spośród nich około 25,6 tys. otrzymało finansowanie na łączną kwotę prawie 12,5 mld zł (patrz Tabela 1.).

Zestawienie prezentuje dane na temat jednostek naukowych i badawczych, które:

  • otrzymały finansowanie dla co najmniej jednego wniosku badawczego w 2021 r. (warunek do umieszczenia w zestawieniu rocznym);
  • otrzymały finansowanie dla co najmniej jednego wniosku badawczego w latach 2011-2021 (warunek do umieszczenia w zestawieniu zbiorczym dla lat 2011-2021).
  2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Ogółem
Liczba rozstrzygniętych konkursów 4 11 14 12 13 14 14 13 15 19 16 145
Liczba złożonych wniosków 7 826 12 093 10 564 11 432 11 035 9 632 10 713 11 837 10 841 12 702 11 289 119 964
Liczba wniosków zakwalifikowanych do finansowania 1 869 2 491 2 446 1 816 2 071 2 379 3 014 2 542 2 387 2 180 2 486 25 681
Wysokość przyznanego finansowania (mln zł) 510,1  1 026,4 1 007,0 766,6 983,9 1 144,4 1 210,7 1 217,7 1 338,0 1 650,5 1 677,6 12 533,1

CHARAKTERYSTYKA ZMIENNYCH W ZESTAWIENIACH

  1. Zestawienie jednostek naukowych i badawczych w podziale na panele dziedzinowe

W zestawieniach zawarto informacje na temat aktywności grantowej jednostek w konkursach NCN w kontekście paneli dziedzinowych, w których składano wnioski.

Zmienne porządkujące zestawienia:

  1. grupa nauk – jedna z trzech podstawowych grup nauk (nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce (HS), nauki ścisłe i techniczne (ST), nauki o życiu (NZ)), w ramach których wyróżniono panele dyscyplin NCN,
  2. panel dziedzinowy – podstawa procesu kwalifikacji i oceny badań naukowych realizowanych w postaci projektów badawczych, stypendiów doktorskich i staży podoktorskich lub innych działań naukowych przyjęta przez Radę NCN; wyróżniono 25 paneli dziedzinowych tematycznie pokrywających cały obszar badań naukowych w  trzech głównych grupach nauk,
  3. nazwa panelu dziedzinowego – pełna nazwa panelu dziedzinowego,
  4. nazwa jednostki naukowej/badawczej – nazwa wnioskodawcy aktualna na koniec 2021 r.

Zmienne charakteryzujące aktywność grantową jednostek naukowych w ww. zestawieniach:

  1. wnioski złożone – liczba wniosków złożonych w konkursach NCN rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach,
  2. pozyskane granty – liczba wniosków zakwalifikowanych do finansowania w konkursach NCN rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach,
  3. współczynnik sukcesu – liczbowy wskaźnik sukcesu, tj. liczba wniosków zakwalifikowanych do finansowania w stosunku do liczby wniosków złożonych w konkursach NCN, rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach,
  4. przyznana kwota – wysokość finansowania przyznanego na realizację projektów zakwalifikowanych do finansowania w wyniku konkursów NCN rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach.
  1. Zestawienie jednostek naukowych i badawczych w podziale na dziedziny nauki i dyscypliny naukowe lub artystyczne

W zestawieniach zawarto informacje na temat aktywności grantowej jednostek naukowych w konkursach NCN z perspektywy stanu zatrudnienia w poszczególnych dziedzinach nauki i dyscyplinach naukowych lub artystycznych.

Zmienne porządkujące zestawienia:

  1. dziedzina nauki/sztuki – wyodrębniona i trwale ukształtowana grupa dyscyplin naukowych zgodnie z Rozporządzeniem MNiSW z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych,
  2. dyscyplina naukowa/artystyczna – część dziedziny nauki lub sztuki, w ramach której prowadzone są badania naukowe, prace rozwojowe oraz twórczość artystyczna zgodnie z Rozporządzeniem MNiSW z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych,
  3. nazwa jednostki naukowej/badawczej – nazwa wnioskodawcy aktualna na koniec 2021 r.

Zmienne charakteryzujące aktywność grantową jednostek naukowych w zestawieniach:

  1. wnioski złożone – liczba wniosków złożonych w konkursach NCN rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach,
  2. pozyskane granty – liczba wniosków zakwalifikowanych do finansowania w wyniku konkursów NCN rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach,
  3. współczynnik sukcesu – liczbowy wskaźnik sukcesu, tj. liczba wniosków zakwalifikowanych do finansowania w stosunku do liczby wniosków złożonych w konkursach NCN, rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach,
  4. przyznana kwota – wysokość finansowania przyznanego na realizację projektów zakwalifikowanych do finansowania w wyniku konkursów NCN rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach.

Zmienne dotyczące stanu zatrudnienia w jednostkach naukowych reprezentujących dyscypliny naukowe i artystyczne w zestawieniach:

  1. pracownicy naukowi – liczba etatowych pracowników naukowych w danej jednostce, w odniesieniu do poszczególnych dyscyplin naukowych z pominięciem pracowników dydaktycznych, bibliotecznych oraz informacji i dokumentacji naukowej na dzień 31.12.2021 r. (w zestawieniach za rok 2021 i za lata 2011-2021), posiadających aktywne oświadczenie na temat prowadzenia działalności naukowej w danej dyscyplinie; dane pochodzą z bazy POL-on, udostępnione przez Ośrodek Przetwarzania Informacji (OPI) Państwowego Instytutu Badawczego,
  2. finansowanie/pracownicy naukowi – wysokość finansowania przyznanego w konkursach NCN rozstrzygniętych w danym roku lub w danych latach w stosunku do wartości zmiennej pracownicy naukowi,

źródło danych (pracownicy naukowi) – baza źródłowa, z której pochodzi informacja na temat liczby pracowników naukowych zatrudnionych w danej jednostce (zgodnie z definicją zmiennej pracownicy naukowi).

UPORZĄDKOWANIE DANYCH W ZESTAWIENIACH

  1. Zestawienie jednostek naukowych i badawczych w podziale na panele dziedzinowe

Zarówno w zestawieniach rocznych za 2021 r., jak i zbiorczych za lata 2011-2021, wnioskodawców podzielono według paneli dziedzinowych, w ramach których składano wnioski badawcze do NCN, a następnie uszeregowano w kolejności malejącej, według całkowitej wysokości przyznanego finansowania.

  1. Zestawienie jednostek naukowych i badawczych w podziale na dziedziny nauki i  dyscypliny naukowe lub artystyczne

Zarówno w zestawieniach rocznych, jak i zbiorczych za lata 2011-2021, wnioskodawców podzielono według dziedziny i dyscypliny naukowej lub artystycznej, w ramach których startowali oni w konkursach NCN (na podstawie słownika powiązań deskryptorów NCN z dyscyplinami ministerialnymi). Następnie uszeregowano ich w kolejności malejącej, według wysokości przyznanej kwoty finansowania w przeliczeniu na jednego pracownika, dla jednostek z co najmniej pięcioma etatami w danej dyscyplinie naukowej. Na szarym tle umieszczono jednostki, które posiadają mniejszą liczbę etatów w omawianej dyscyplinie i z tego względu nie zostały objęte procedurą przeliczania kwoty finansowania. W sytuacji, gdy liczba pracowników w danej jednostce naukowej w określonej dyscyplinie nie była znana (w kolumnie Pracownicy naukowi widnieje BRAK DANYCH) wnioskodawców uszeregowano malejąco, wg przyznanej kwoty finansowania.

UWAGI DO INTERPRETACJI DANYCH

Interpretując prezentowane dane należy pamiętać, że zestawienia nie odzwierciedlają jakości danej jednostki, m.in. ze względu na zróżnicowaną kosztochłonność prac badawczych prowadzonych w ramach różnych dziedzin nauki, nawet tak bliskich sobie tematycznie jak historia i archeologia (w badaniach archeologicznych koszty projektów są znacząco wyższe ze względu na konieczność prowadzenia prac badawczych w terenie). Ponadto należy dodać, że uczelnie wyższe oprócz działalności badawczej prowadzą również działalność dydaktyczną, co warto uwzględnić przy porównywaniu ich z instytutami badawczymi lub jednostkami Polskiej Akademii Nauk, pod względem wysokości pozyskanego finansowania w przeliczeniu na pracownika naukowego.

Zestawienie nie przedstawia także pełnej aktywności grantowej jednostek naukowych, a jedynie aktywności w konkursach ogłaszanych przez NCN, ponieważ nie uwzględnia innych potencjalnych źródeł finansowania badań w Polsce i za granicą. Co więcej, zestawienie obejmuje także jednostki, które zajmują się głównie badaniami stosowanymi lub też, w przypadku uczelni artystycznych, nie koncentrują się na pozyskiwaniu środków na badania podstawowe. Przy interpretacji danych należy również pamiętać, że poszczególnym jednostkom naukowym przypisano wnioski składane przez osoby fizyczne, które wskazywały daną instytucję jako miejsce prowadzenia badań naukowych, realizacji stypendium, stażu bądź innych działań naukowych.

Pozycja jednostki naukowej na prezentowanej liście nie powinna być traktowana jako jednoznaczny i wystarczający wskaźnik jej jakości oraz aktywności naukowej.

Brak wskazań deskryptora pomocniczego we wnioskach składanych w konkursach MINIATURA oraz SZYBKA ŚCIEŻKA DOSTĘPU DO FUNDUSZY NA BADANIA NAD COVID-19 uniemożliwił dopasowanie tych wniosków do danej dyscypliny naukowej/artystycznej. Z tego względu wnioski złożone w powyższych konkursach zostały uwzględnione w końcowej części tabeli (w kolumnach Dziedzina nauki/sztuki oraz Dyscyplina naukowa/artystyczna widnieje BRAK DANYCH).