Zasoby węgla organicznego w glebach Sudetów – zróżnicowanie przestrzenne i prognozowane zmiany

Chłodne ekosystemy górskie są w naszej strefie klimatycznej najbardziej narażone na zmiany klimatyczne. Jednym z aspektów tych zmian jest zmniejszanie się zasobów glebowej materii organicznej wpływającej na strukturę, zasobność, właściwości sorpcyjne i wodne gleb. Na powolne i trudno dostrzegalne zmiany klimatyczne nakłada się ingerencja człowieka w ekosystemach, prowadząca do zmian ich składu gatunkowego lub struktury, co również wpływa na bilans biomasy w ekosystemie i jej zasoby w glebie. Znany jest ogólny wpływ poszczególnych czynników środowiskowych na zawartość węgla organicznego w glebie, ale nieznany jest efekt równoczesnego oddziaływania zespołu czynników naturalnych i antropogenicznych na wielkość, przestrzenne zróżnicowanie i dynamikę zasobów węgla organicznego w glebach górskich.

Jednym z ważniejszych czynników wpływających na zasoby węgla organicznego w glebie jest czynnik biologiczny, w tym skład gatunkowy siedliska. Zbiorowiska leśne bezpośrednio przez korzenie i ściółkę oddziałują na mikroorganizmy glebowe, co przekłada się na ilość i jakość glebowej materii organicznej. Odpowiednio zarządzając lasami (strukturą, składem gatunkowym), możemy przewidywać zmiany w zasobach węgla organicznego oraz wpływać na proces sekwestracji CO₂ w glebach.

Obszar badań obejmował będzie Sudety Zachodnie, w głównej mierze Karkonosze. W poszczególnych piętrach wysokościowych (400, 600, 800, 1000, 1200 i 1400 m n.p.m.) zostaną wytypowane miejsca poboru próbek. W każdym piętrze próbki pobrane zostaną z obszarów znajdujących się pod różnym typem roślinności (grunty orne, trwałe użytki zielone, lasy bukowe, bory świerkowe i zadarnienia kosówkowe). W pracy zostaną ujęte zarówno poziomy mineralne gleby (do co najmniej 50 cm), jak również warstwa próchnicy nadkładowej (ściółek w przypadku gleb leśnych i darni na glebach łąkowych). Ocena cech morfologicznych i fizykochemicznych gleby wykonana zostanie na podstawie wykonanych odkrywek glebowych. W analizowanym materiale wykonane zostaną podstawowe analizy gleboznawcze mające na celu określenie właściwości fizycznych i chemicznych gleb. Ocena zasobów materii wykonana zostanie na podstawie analiz ilościowych (całkowita zawartość węgla organicznego i udział poszczególnych frakcji w tych zasobach) oraz analiz jakościowych (skład elementarny kwasów fulwowych i kwasów huminowych, właściwości optyczne materii organicznej oraz jej frakcji, analiza form mobilnych).

Głównymi założeniami pracy jest analiza zasobów węgla organicznego oraz określenie dynamiki procesów przemiany materii organicznej w glebie pod kątem rodzaju roślinności oraz wysokości nad poziomem morza. W trakcie realizacji projektu wyznaczone zostaną zdolności gromadzenia glebowej materii organicznej przez lasy bukowe, bory świerkowe i kosówkę w poszczególnych piętrach wysokościowych, w których użytki te występują. Jako "próba kontrolna" analizowane będą gleby pod trwałymi użytkami zielonymi, występującymi w całym profilu wysokościowym Sudetów.

mgr inż. Oskar Bojko

W 2010 r. obronił pracę magisterską na Wydziale Przyrodniczo-Technologicznym Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, na kierunku Ochrona Środowiska, specjalność Ochrona Gleb i Rekultywacja Terenów Zdegradowanych. Obecnie realizuje pracę doktorską w Instytucie Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska. Jest współautorem trzech artykułów w czasopismach o zasięgu międzynarodowym, wyniki swoich badań prezentował również na wielu konferencjach naukowych. Jego zainteresowania obejmują naturalne i antropogeniczne procesy zachodzące w glebach górskich.

Data publikacji: 26.09.2014