Nadciśnienie tętnicze a zaburzenia krążenia mózgowego...

Nadciśnienie tętnicze dotyka 1,2 miliarda ludzi na świecie (w tym ponad 10 milionów Polaków), będąc jedną z najważniejszych przyczyn chorób układu krążenia, m.in. zawału serca i udaru.

Prewencja nadciśnienia tętniczego i jego powikłań jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej medycyny. Lepsze poznanie mechanizmów odpowiedzialnych za rozwój nadciśnienia może mieć istotne znaczenie zarówno poznawcze, jak i praktyczne. Dotychczasowe badania skupiały się głównie na ocenie serca, naczyń i nerek, w pewien sposób ignorując rolę centralnego układu nerwowego, naszego stanu emocjonalnego i poziomu stresu. Wynikało to z braku odpowiednich narzędzi badawczych oceniających pracę naszego mózgu. W ostatnich latach jesteśmy świadkami rozwoju nowych metod obrazowania mózgu, które otworzyły fascynujące możliwości śledzenia podłoża naszych zachowań i emocji.

W ujęciu tradycyjnym mózg jest „ofiarą” nadciśnienia tętniczego. W naszym projekcie zakładamy, że powiązania pomiędzy nadciśnieniem a upośledzeniem funkcji i struktury centralnego układu nerwowego są dwustronne. Mózg może zatem odgrywać również rolę „sprawcy” chorób układu krążenia. Hipoteza badania zakłada, że zaburzona funkcja naczyń mózgowych oraz zmiany w połączeniach neuroanatomicznych mózgu (sposób przekazywania sygnału pomiędzy różnymi obszarami centralnego układu nerwowego) – zwłaszcza w odpowiedzi na stres – mogą predysponować do rozwoju i postępu nadciśnienia oraz jego powikłań, w tym pogorszenia funkcji poznawczych. Zakładamy, że zaburzenia te mogą w szczególności dotyczyć chorych z nadciśnieniem tętniczym „opornym” na tradycyjne metody leczenia (podawanie leków obniżających ciśnienie tętnicze).

W naszym projekcie wykorzystujemy nowe metody kompleksowej oceny funkcji naczyń mózgowych i aktywności połączeń neuroanatomicznych przy użyciu tak zwanego funkcjonalnego rezonansu magnetycznego. Metoda ta pozwala na stworzenie swoistej „mapy” mózgu obrazującej jego funkcję w warunkach spoczynku („myślenie o niebieskich migdałach”) i stresu emocjonalnego. Badania te pozwalają nam ocenić m.in. funkcje pamięciowe, wykonawcze oraz zdolności wzrokowo-przestrzenne. U wszystkich badanych oceniamy szczegółowo cały układ krążenia (serca, małe i duże naczynia tętnicze) oraz wykorzystujemy szczegółowe testy psychologiczne, które pozwalają ocenić umiejętność utrzymywania i “przerzutności” uwagi, a także umiejętność sekwencyjnego przetwarzania informacji oraz monitorowania własnego zachowania. Analizujemy także zachowanie tzw. autonomicznego (niezależnego od naszej woli) układu nerwowego, którego pobudzenie prowadzi m.in. do przyspieszenia akcji serca, skurczu naczyń i wzrostu ciśnienia tętniczego.

Mamy nadzieję, że projekt przyczyni się do lepszego zrozumienia mechanizmów odpowiedzialnych za rozwój nadciśnienia tętniczego oraz do poprawy jakości prewencji oraz leczenia nadciśnienia, chorób naczyniowych mózgu i otępienia.

prof. dr hab. czł. koresp. PAN Krzysztof Narkiewicz

Jest profesorem zwyczajnym w Katedrze Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Ukończył studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku w roku 1988; w roku 1993 uzyskał stopień doktora, w roku 1996 - stopień doktora habilitowanego, a w roku 2003 tytuł profesora medycyny. Jest specjalistą w zakresie badań nad układem sercowo-naczyniowym. Jest autorem 300 publikacji naukowych cytowanych ponad 8400 razy, kilkudziesięciu rozdziałów i monografii oraz laureatem wielu nagród, m.in. nagrody Prezesa Rady Ministrów RP. Jest członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 2009-2011 był prezesem Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego.

Data publikacji: 19.11.2013