Niemal 491 mln zł na realizację badań podstawowych otrzymają naukowczynie i naukowcy pracujący w krajowych jednostkach, jak również Ci, którzy dopiero planują przyjazd do Polski z zagranicy. Przedstawiamy listy rankingowe projektów wyłonionych w konkursach OPUS 23, PRELUDIUM 21 oraz POLONEZ BIS 2.
W rozstrzygniętych konkursach do Narodowego Centrum Nauki wpłynęło 4299 wniosków o łącznej wartości ponad 3 mld zł. Po dokonaniu przez ekspertów dwuetapowej oceny, do finansowania zakwalifikowano ostatecznie 576 wniosków o wartości niemal 491 mln zł. Liczbowy wskaźnik sukcesu wyniósł 13,4%.
Laureaci konkursu OPUS
OPUS to konkurs o szerokiej formule. Mogą brać w nim udział naukowczynie i naukowcy na wszystkich etapach kariery naukowej, bez ograniczenia co do stopnia naukowego, wieku lub doświadczenia w prowadzeniu badań. Jedynym warunkiem, który na wstępie musi spełnić kierownik projektu jest posiadanie w dorobku co najmniej jednej opublikowanej lub przyjętej do druku pracy, albo przynajmniej jednego dokonania artystycznego bądź artystyczno-naukowego (w przypadku działalności naukowej w zakresie twórczości i sztuki). Finansowanie można otrzymać na projekty badawcze trwające 12, 24, 36 lub 48 miesięcy, w tym również na takie, które zakładają wykorzystanie przez polskie zespoły wielkich międzynarodowych urządzeń lub współpracę z partnerami z zagranicy.
Laureatami konkursu OPUS 23 zostało 266 badaczek i badaczy: najwięcej projektów zrealizują przedstawiciele nauk ścisłych i technicznych (ST) – 103; finansowanie otrzymało także 89 projektów z obszaru nauk o życiu (NZ) oraz 74 z obszaru nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS). Budżet przyznany na ich realizację to ponad 401,5 mln zł.
Nagrodzeni w konkursie OPUS 23 zajmą się m.in. problematyką ochrony środowiska, zmian klimatycznych, produkcji i nowych rozwiązań dla ochrony planety.
Dr Anne-Marie Weber-Elżanowska z Uniwersytetu Warszawskiego przeanalizuje problem zrównoważonej reorientacji działalności gospodarczej i roli ładu korporacyjnego dla polityki klimatycznej Unii Europejskiej. Dr hab. Mariusz Majdański z Instytutu Geofizyki PAN zaproponuje metodę wykorzystania najnowszych technik sejsmicznych w badaniach poklatkowych, co pozwoli zobrazować efekt zmian klimatycznych w Polsce i ich wpływu na strefy krytyczne. Natomiast dr hab. Łukasz Drewniak, wraz z członkami zespołów Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Lubelskiej, zrealizuje projekt pt. „Zagospodarowanie popiołów lotnych – mikrobiologiczna degradacja niespalonego węgla”. Według ustaleń badaczy 50% wyprodukowanych popiołów lotnych nie nadaje się do ponownego użycia (w budownictwie lub innych obszarach), między innymi ze względu na obecność toksycznych związków. Celem badań jest sprawdzenie możliwości wykorzystania popiołów lotnych poddanych biodegradacji.
Młodzi w PRELUDIUM
Konkurs PRELUDIUM Narodowego Centrum Nauki wspiera rozwój młodych naukowców poprzez umożliwienie im zdobycia doświadczenia w kierowaniu projektem jeszcze przed uzyskaniem stopnia doktora. Badacze mogą otrzymać w tym konkursie grant w wysokości 70, 140 lub 210 tys. zł na badania trwające odpowiednio 12, 24 lub 36 miesięcy. Kierownik projektu PRELUDIUM nie może mieć stopnia naukowego doktora, co więcej – nie musi być nawet doktorantem. Temat projektu finansowego przez NCN może być zbieżny z tematyką planowanej rozprawy doktorskiej, ale nie jest to warunek konieczny.
W konkursie PRELUDIUM 23 do NCN wpłynęły 2163 wnioski. Do finansowania zakwalifikowano 258 z nich: 73 w grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, 88 w grupie nauk o życiu oraz 97 w grupie nauk ścisłych i technicznych. Laureaci tej edycji otrzymają na realizację swoich projektów ponad 41,2 mln zł. Wśród nagrodzonych jest troje laureatów, którzy są jeszcze w trakcie studiów magisterskich.
Laureatki i laureaci PRELUDIUM 21 zajmą się m.in. tematyką uczenia się (zarówno ludzkiego, jak i maszynowego) oraz zmian zachodzących w mózgu podczas rozwoju organizmów żywych.
Zuzanna Laudańska z Instytutu Psychologii PAN zbada proces nauki siadania niemowląt, aby zrozumieć czy i jak wpływa ona na produkcję dźwięków mowy i uwagę wzrokową. W badaniach wykorzystany zostanie sprzęt do eye-trackingu, który umożliwi rejestrację patrzenia dzieci podczas zabawy z opiekunem oraz sprawdzenie, jak zmienia się uwaga wzrokowa niemowląt skierowana na obszar ust na różnych etapach nauki siadania. Marcin Sendera przeprowadzi badania nad procesem meta-uczenia maszynowego dotyczące efektywnych sposobów lepszej adaptacji poprzez dostrajanie. Zgodnie z wyjaśnieniem badacza, meta-uczenie pozwala używać mniejszej ilości danych oraz liczby wykonywanych obliczeń, co może mieć korzystny wpływ na środowisko, a także prowadzić do demokratyzacji badań nad sztuczną inteligencją. W obszarze nauk o życiu Klaudia Misiołek z Instytutu Farmakologii im. Jerzego Maja PAN zrealizuje projekt pt. „Zmiany rozwojowe endogennego układu opioidowego związane ze zmienioną wrażliwością na nagrodę w okresie dojrzewania”. Badaczka sprawdzi na przykładzie populacji myszy, wykorzystując już dokonane obserwacje oraz dopiero planowane badania, w jaki sposób zmienia się układ opioidowy w okresie dojrzewania, co umożliwi wyciagnięcie szerszych wniosków i postawienie nowych hipotez dotyczących mechanizmów jego działania.
Listy rankingowe PRELUDIUM 21 (pdf)
POLONEZ BIS przyciąga z zagranicy
Konkurs POLONEZ BIS to kolejna odsłona atrakcyjnych grantów dla naukowców przyjeżdzających spoza granic Polski. Jest skierowany do osób, które mają stopień naukowy doktora lub co najmniej cztery lata doświadczenia badawczego w pełnym wymiarze czasu pracy oraz które w okresie trzech lat poprzedzających datę otwarcia naboru w konkursie nie przebywały, nie były zatrudnione ani nie studiowały w Polsce dłużej niż 12 miesięcy łącznie. W konkursie można otrzymać środki na realizację 24-miesięcznych projektów badawczych, obejmujące m.in. wynagrodzenie dla kierownika projektu oraz członków zespołu badawczego, w tym stypendia dla studentów lub doktorantów, oraz wydatki niezbędne do realizacji projektu badawczego.
Laureaci konkursu POLONEZ BIS 2 w swoich projektach poruszają tematykę związaną m. in. z badaniami kosmosu. Dr Paweł Leon Swaczyna przyjedzie do Centrum Badań Kosmicznych PAN, gdzie zrealizuje projekt pt. „Międzygwiazdowe sąsiedztwo heliosfery ujawnione w obserwacjach atomów neutralnych i jonów przechwyconych. W projekcie będzie badać dane z misji kosmicznych IBEX i New Horizons, aby sprawdzić jakie warunki międzygwiezdne występują w pobliżu heliosfery.
Wśród laureatek POLONEZ BIS 2 są m.in. dr Anna Becker, która będzie pracować w Instytucie Slawistyki PAN nad nową wielojęzyczną rzeczywistością w polskim szkolnictwie wyższym oraz prof. dr hab. Anna Shalimova, która przyjedzie na Gdański Uniwersytet Medyczny aby sprawdzić wpływ stresu spowodowanego wojną na rozwój chorób układu krążenia.
W drugiej edycji konkursu POLONEZ BIS do NCN złożono 153 wnioski. Do finansowania zakwalifikowano 52 o łącznej wartości niemal 48,2 mln zł. W polskich jednostkach rozpocznie wkrótce pracę 18 przedstawicieli nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, 13 reprezentantów nauk o życiu oraz 21 naukowców w obszarze nauk ścisłych i technicznych.
Lista wszystkich laureatów POLONEZ BIS 2 (pdf)
POLONEZ BIS jest współfinansowany przez Komisję Europejską i Narodowe Centrum Nauki w ramach grantu Marie Skłodowska-Curie COFUND.
Zamrożony budżet NCN
Współczynnik sukcesu, czyli procent aplikujących, którzy otrzymują granty, w obecnej edycji OPUS i PRELUDIUM jest znacznie niższy od oczekiwań samej agencji. Żeby konkursy były atrakcyjne dla wnioskodawców, ten wskaźnik powinien wynosić około 25-30 proc.
– Bez zwiększenia budżetu NCN współczynnik sukcesu będzie w dalszym ciągu spadał, teraz jest na nieakceptowalnym poziomie około 15 proc. z tendencjami do dalszego spadku – komentował ostatnio prof. Zbigniew Błocki, dyrektor NCN.
Prof. Jacek Kuźnicki prognozuje, że bez zwiększenia dotacji celowej w kolejnych latach wskaźnik sukcesu dla konkursu OPUS obniży się jeszcze bardziej i może wynosić poniżej 10%. – Wtedy nie będzie to już konkurs merytoryczny, a loteria, ponieważ nawet doskonałe projekty mogą nie uzyskać finansowania – pisał w listopadzie na łamach „Forum Akademickiego” przewodniczący Rady NCN.
Wydawanie decyzji
Informujemy, że dziś zostały wysłane decyzje dla wniosków zakwalifikowanych i niezakwalifikowanych do finansowania w konkursie OPUS 23, PRELUDIUM 21 oraz POLONEZ BIS 2. Przypominamy, że decyzje dyrektora Narodowego Centrum Nauki doręczane są wnioskodawcy w formie dokumentu elektronicznego na wskazany we wniosku adres elektroniczny.
W przypadku gdy wnioskodawcą jest podmiot, o którym mowa w art. 27 ust. 1-7 i 9 ustawy o NCN, decyzja dyrektora Narodowego Centrum Nauki będzie doręczana wyłącznie na wskazany we wniosku adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP). W przypadku gdy osoba fizyczna będąca wnioskodawcą wskaże we wniosku adres skrytki ePUAP decyzja będzie wysłana na ten adres. Jeżeli wnioskodawca będący osobą fizyczną nie wskaże adresu skrytki ePUAP doręczenie decyzji będzie realizowane poprzez wysłanie na podany we wniosku adres e-mail informacji z adresem elektronicznym, z którego można pobrać decyzję dyrektora Narodowego Centrum Nauki.
Decyzje dyrektora Narodowego Centrum Nauki dotyczące przyznania środków finansowych przekazywane są dodatkowo do wiadomości kierownika projektu, a w przypadku gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna również do podmiotu, wskazanego we wniosku jako podmiot realizujący.
W przypadku braku decyzji należy sprawdzić poprawność podanego we wniosku adresu elektronicznego (ESP, skrytki ePUAP, e-mail). W przypadku podania błędnego adresu należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.