W kolejnym odcinku podcastu NCN rozmawiamy z profesorami – Arturem Obłuskim i Piotrem Sankowskim, laureatami grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) i Narodowego Centrum Nauki o ich doświadczeniach związanych z przygotowywaniem wniosków o finansowanie projektów naukowych i wytrwałości w pozyskiwaniu środków na badania.
Artur Obłuski jest archeologiem, dyrektorem Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje m.in. wykopaliskami w Starej Dongoli na terenie dzisiejszego Sudanu. Piotr Sankowski to pomysłodawca i pierwszy prezes IDEAS NCBR, ośrodka działającego w obszarze sztucznej inteligencji. W 2018 za fundamentalne wyniki w dziedzinie algorytmów grafowych otrzymał Nagrodę NCN. Jako jedyny Polak uzyskał cztery razy finansowanie z ERC.
– Na początku każdego wniosku musi być pomysł, jakieś pytanie, na które chcemy znaleźć odpowiedź. Na tym polega nauka, na stawianiu pytań – mówi Artur Obłuski. Piotr Sankowski wyjaśnia, że przygotowywanie wniosków, które uzyskają finansowanie, to proces. – Zanim złożyliśmy wnioski do ERC, wcześniej pisaliśmy wnioski do NCN, do Unii Europejskiej, wnioski, które przechodziły bądź nie przechodziły, i w ten sposób nauczyliśmy się je rzeczywiście dobrze pisać – mówi. – Częścią warsztatu naukowca jest umiejętność pisania wniosków grantowych, po prostu musimy się tego nauczyć, to część naszej pracy – dodaje.
Konkurencyjna procedura
W latach 2011-2023 o grant NCN ubiegało się niemal 56 tysięcy badaczek i badaczy. Sfinansowaliśmy blisko 30 tysięcy projektów. Mamy ponad 21 tysięcy laureatek i laureatów – czyli ponad 21 tysięcy osób, które dzięki finansowaniu z NCN mogły zrealizować swoje naukowe plany w roli kierowników projektów (do tego dochodzi kilka razy więcej wykonawców w grantach).
Procedura wyboru najlepszych projektów przez NCN jest konkurencyjna. Większość osób, które otrzymały finansowanie, ma na koncie także nieudane próby pozyskania grantu. Osoby, które realizowały lub realizują więcej niż jeden projekt i nie miały na swoim koncie nieudanej próby, to zaledwie dwa procent wnioskujących do NCN. Część badaczek i badaczy rezygnuje z dalszych starań o finansowanie po pierwszym nieudanym podejściu.
Spójna historia badawcza
W podkaście NCN Artur Obłuski i Piotr Sankowski dzielą się własnymi doświadczeniami związanymi z wnioskowaniem o finansowanie i zachęcają do wytrwałości. – Moja historia pisania wniosków czy aplikowania o pracę zaczęła się, gdy byłem na Uniwersytecie w Chicago i chciałem zostać trochę dłużej na tym uniwersytecie albo gdzieś indziej w Stanach Zjednoczonych. Złożyłem może 20 aplikacji o pracę, może nawet więcej i we wszystkich przypadkach poległem. Ale myślę, że trzeba się po prostu nie poddawać. (…) Jeżeli jest się przekonanym o tym, że ma się dobry program badawczy, to trzeba to kontynuować – opowiada Artur Obłuski.
Obaj przyznają, że pisanie wniosków o finansowanie badań zajmuje im w tej chwili już niewiele czasu, ale proces przygotowania zwykle trwa kilka miesięcy. – Budowanie spójnej historii badawczej, stawianie pytań, które leżą w szerokim spektrum zainteresowań badaczy czy badań na świecie, to jest coś, nad czym przed pisaniem wniosku myślę dość długo – zwraca uwagę Piotr Sankowski. Artur Obłuski dodaje, że ważną częścią myślenia o projekcie naukowym są także konsultacje z koleżankami i kolegami z branży. – W tej chwili archeologia jest tak złożoną dyscypliną, że nie jest się w stanie śledzić tego, co się dzieje w każdej zatomizowanej części archeologii. Korzystamy z metod fizyków (archeometria), ale też z metod historyków. Musimy czytać teksty starożytne, średniowieczne. Jest jeszcze archeobotanika, czyli trzeba znać się na roślinach, które rosły w jakimś regionie. I nie jest człowiek w stanie tego wszystkiego objąć swoim umysłem, więc pyta kolegów – opowiada.
Podobny ton wybrzmiewa w trakcie całej rozmowy. Naukowcy zwracają uwagę, że na wielu uczelniach zachodnich konsultowanie wniosków składanych np. do ERC z innymi doświadczonymi naukowcami jest standardem. – W Polsce spotykam się z takim podejściem, że kolega się boi pokazać mi swój wniosek, bo boi się, że ukradnę pomysły badawcze. Na zachodzie z tym się nie spotykam, wręcz przeciwnie, naukowcy chcą je pokazywać, bo kolega, który może troszeczkę ma inną perspektywę jest naprawdę w stanie bardzo mocno pomóc w tym wniosku – mówi Piotr Sankowski.
Rozmowa jest dostępna w Spotify i Apple Podcast oraz na YouTube.
Polecamy odcinki podcastu NCN o ocenie wniosków w naszej agencji z udziałem koordynatorów dyscyplin: część pierwsza, część druga.
Wszystkie odcinki podcastu NCN w serwisie You Tube.