17 polsko-litewskich projektów badawczych zostało zakwalifikowanych do finansowania w trzeciej edycji konkursu DAINA. Na realizację badań polskie zespoły otrzymają ponad 15 milionów złotych.
Konkurs DAINA 3 był skierowany do polskich zespołów, które planowały realizację projektów z zakresu badań podstawowych we współpracy z partnerami z Litwy. Konkurs nie był ograniczony tematycznie, wnioski mogli składać naukowcy ze wszystkich dyscyplin naukowych ujętych w wykazie paneli NCN. Finansowanie po stronie polskiej zapewnia Narodowe Centrum Nauki, zespoły litewskie są finansowane przez Litewską Radę Naukową (Research Council of Lithuania) na podstawie porozumienia zawartego między obiema instytucjami w 2016 roku.
Kierownikiem projektu DAINA po polskiej stronie może być naukowiec ze stopniem doktora, który ma w swoim dorobku co najmniej jedną pracę opublikowaną lub przyjętą do druku lub jedno dokonanie artystyczne bądź artystyczno-naukowe w ciągu ostatnich 10 lat. Projekty DAINA mogą trwać 3 lata. Ich budżet może obejmować otrzymać środki na wynagrodzenia dla zespołu badawczego, stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej lub inne koszty związane z wydatkami niezbędnymi do realizacji polskiej części projektu badawczego.
W konkursie DAINA 3 do NCN wpłynęło 159 wniosków. Wnioski oceniał międzynarodowy zespół ekspertów powołany przez Radę NCN, w dwuetapowej procedurze oceny merytorycznej peer-review. Finansowanie otrzymało 17 wniosków: 5 w grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS), 7 w grupie nauk ścisłych i technicznych (ST) oraz 5 w grupie nauk o życiu (NZ). Łączna wartość prac polskich zespołów w finansowanych projektach to niemal 15,7 mln zł.
Nad czym będą pracować laureaci DAINA 3?
W gronie laureatów w grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce znalazł się m.in. projekt „Muzyka polska i litewska w perspektywie globalnej: migracja, tożsamości diasporyczne i ojczyzna” kierowany przez dr hab. Beatę Bolesławską-Lewandowską z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk. We współpracy z zespołem z Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru w Wilnie polski zespół zrealizuje badania na temat procesów migracyjnych, jakie miały miejsce w polskiej i litewskiej kulturze muzycznej w XX wieku. Naukowcy podczas pracy przyjmą pespektywę ponadnarodową, co przyczyni się do zmiany spojrzenia na historię muzyki narodowej, wpisując ją w historię globalnych ruchów migracyjnych, wzajemnych relacji i sieci powiązań.
W grupie nauk o życiu finansowanie otrzymał m.in. dr inż. Krzysztof Noworyta z Instytutu Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk, którego zespół zrealizuje projekt pt. „Metody analityczne do oznaczania wybranych zanieczyszczeń w produktach mlecznych wykorzystujące wieloczujnikowe platformy elektrochemiczne z warstwami rozpoznającymi w postaci polimerów wdrukowanych molekularnie”. Badania będą realizowane we współpracy z naukowcami z litewskiego State Research Institute – Center for Physical Sciences and Technology FTMC w Wilnie. Badacze będą pracować nad rozwojem tanich i rzetelnych metod do szybkich analiz żywności, umożliwiających wykrycie w niej typowych zanieczyszczeń pochodzących z procesu produkcji, np. hormonów wzrostu, antybiotyków czy leków.
W grupie nauk ścisłych i technicznych grant otrzymał także prof. dr hab. Łukasz Wyrzykowski z Uniwersytetu Warszawskiego, który pokieruje krajowym zespołem w projekcie „Polsko-litewskie polowanie na czarne dziury – czas zbiorów”. Wspólnie z naukowcami z Uniwersytetu w Wilnie badacze z UW będą prowadzić obserwacje obiektów zidentyfikowanych jako potencjalne czarne dziury przez misję kosmiczną Gaia, w ramach której niebo jest skanowane z ogromną precyzją od 2014 roku. Dane pochodzące z misji będą od 2025 roku dostępne dla konsorcjantów Gaia, w tym także dla polskiego zespołu projektowego pod kierownictwem prof. Wyrzykowskiego. Polscy i litewscy badacze będą pracować także na danych pozyskanych w poprzednim projekcie DAINA oraz na nowych danych pozyskanych na za pomocą globalnej sieci teleskopów.
Konkurs DAINA to rezultat współpracy Narodowego Centrum Nauki z Litewską Radą Naukową (Research Council of Lithuania). Dzięki finansowaniu otrzymanemu w dwóch poprzednich edycjach konkursu zostało zrealizowanych 26 polsko-litewskich projektów. Naukowcy z Polski wraz z litewskimi partnerami analizowali m.in. wpływ śmieci plastikowych na zmiany bentosowego ekosystemu Arktyki oraz percepcję żubra i pierwotnego lasu w XVII i XIX wieku.