Pochodzenie, status społeczny i tradycje grzebalne elit prekolumbijskiej kultury Huari na północnym wybrzeżu Peru

Polsko-peruwiańska ekipa archeologiczna kierowana przez dr. Miłosza Giersza odkryła wyjątkowo cenny grobowiec preinkaski. To odkrycie jest ukoronowaniem aktywności polskich archeologów w całym Peru. Po wielu latach prac badawczych pracownicy Uniwersytetu Warszawskiego, dr Miłosz Giersz (kierownik projektu, Instytut Archeologii i Ośrodek Badań Prekolumbijskich UW), dr Patrycja Prządka-Giersz (Wydział Artes Liberales UW) i dr Wiesław Więckowski (Instytut Archeologii UW) przy współudziale peruwiańskich archeologów z Pontyfikalnego Uniwersytetu Katolickiego w Limie, dr Krzysztofa Makowskiego i Lic. Roberta Pimentel Nita znaleźli w Huarmey, 300 km na północ od Limy, nienaruszony grobowiec preinkaskiej cywilizacji Wari datowany na VIII wiek n.e., twórców pierwszego Imperium andyjskiego. Zawierał on szkielety 63 osób i ponad 1200 przedmiotów ze srebra, złota, brązu, kamieni półszlachetnych i innych materiałów. Wśród nich bogato ornamentowana biżuteria, importowane z odległych zakątków Imperium dobra luksusowe, obsydian i przepięknie zdobiona ceramika oraz unikatowy, inkrustowany kubek ceremonialny kero wykonany z białego kamienia.

Znalezione artefakty są obecnie restaurowane i konserwowane – dzięki wsparciu międzynarodowego koncernu wydobywczego Antamina – przez ekipę ekspertów w Muzeum Sztuki w Limie (MALI) i część z nich stanie się jego główną atrakcją, podczas planowanej na pierwszą połowę przyszłego roku wystawę muzealną.

Odkrycie jest przełomowe również z naukowego punktu widzenia, gdyż wszystkie do tej pory znane pozostałości bogatych grobowców elit tej kultury były od dawna ograbione lub zniszczone. Polscy archeolodzy jako pierwsi mieli okazję zbadać nienaruszony i kompletny grobowiec, w dodatku należący do wysokiej arystokracji Wari. Dr Giersz nie wyklucza, że był to wręcz grobowiec żon jednego z władców ich imperium, które stało się później podwalinami państwa Inków.

Projekt badawczy finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu SONATA, Pochodzenie, status społeczny i tradycje grzebalne elit prekolumbijskiej kultury Huari na północnym wybrzeżu Peru, grantów Expeditions Council of the National Geographic Society i Global Exploration Fund of the National Geographic Society oraz wsparciu prywatnych sponsorów. Wcześniejsze badania stanowiska – rozpoczęte w 2010 roku – oraz kwerendy archiwalne finansowane były również z funduszy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowego Centrum Nauki (konkurs HARMONIA) oraz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (Program KWERENDA). Warto również przypomnieć, iż w 2011 roku projekt realizowany w Huarmey uzyskał też fundusze z małych grantów programu Polska Pomoc realizowanego przez MSZ RP. W jego ramach wiedza o lokalnej kulturze była propagowana wśród nauczycieli i miejscowej ludności, powstała też publikacja popularnonaukowa i portal internetowy. Patronat medialny nad projektem objęło National Geographic Society.

dr Miłosz Giersz

Polski archeolog urodzony 5 sierpnia 1977 w Warszawie. Doktor nauk historycznych, adiunkt w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w archeologii Andów Centralnych, a w szczególności obszaru wybrzeża dzisiejszego Peru w okresach przedhistorycznych, poprzedzających pojawienie się kultury Inków. Wraz ze swoją żoną Patrycją od ponad dziesięciu lat prowadzi pionierskie badania archeologiczne w dolinach rzek Culebras i Huarmey w północnym Peru. Stypendysta Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP, laureat nagrody Prezesa Rady Ministrów za wybitne rozprawy doktorskie, nagrody VIII edycji konkursu ZOSTAŃCIE Z NAMI! tygodnika POLITYKA i nagrody im. Ignacego Domeyki za najlepszą polską rozprawę doktorską dotyczącą studiów nad Ameryką Łacińską. Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Studiów Latynoamerykańskich, członek wielu stowarzyszeń naukowych, m.in. The Explorers Club i Society for American Archaeology. Autor wielu publikacji książkowych i artykułów poświęconych prahistorii Ameryki Południowej.

Data publikacji: 05.07.2013