Międzydziedzinowe badania nad wielojęzycznością

Wielojęzyczność stała się już od lat normą w wielu częściach świata. Na skutek zglobalizowanej rzeczywistości, w której żyjemy, coraz większa liczba ludzi uczy się kilku języków w trakcie swojego życia. Jednakże wiele kwestii związanych z interakcjami między systemami językowymi u tego samego użytkownika nadal nie zostało w pełni wyjaśnionych i dlatego konieczne są dalsze dogłębne badania w tym zakresie.

dr hab. Magdalena Wrembel, prof. UAM, fot. Michał Łepecki Celem tego projektu jest zbadanie kompleksowości nabywania języka trzeciego i kolejnych w obrębie różnych dziedzin językowych takich jak system dźwiękowy (fonologia), gramatyka (składnia) czy znaczenie (semantyka). W szczególności projekt skupia się na badaniu źródeł i kierunków wpływów między systemami językowymi współistniejącymi u wielojęzycznych użytkowników języka. Porównane zostały osoby nabywające język trzeci/kolejny w sposób naturalistyczny oraz ci, którzy uczą się go w sposób zinstytucjonalizowany w szkole, biorąc pod uwagę różne poziomy zaawansowania znajomości języka (od początkującego po zaawansowany). Uczestnikami badań są różne grupy osób wielojęzycznych mające w swoim repertuarze język polski, angielski i norweski, a różniące się tym, gdzie i kiedy uczyły się języków innych niż ojczysty. Serie równoległych badań przeprowadzonych w Polsce i Norwegii dotyczą wszystkich trzech języków u każdego uczestnika. Zadania eksperymentalne obejmują, między innymi, szereg testów produkcji i percepcji mowy, testy poprawności gramatycznej, wywiady socjofonetyczne oraz zadania z zastosowaniem elektroencefalografii (EEG).

Rezultaty badań wskazują w jakim stopniu wpływy międzyjęzykowe u osób wielojęzycznych są z natury holistyczne lub też występują specyficznie dla danej domeny językowej oraz w jaki sposób są uzależnione od czynników poddanych badaniu. Mamy nadzieję, że dzięki zastosowaniu szerokiej gamy podejść badawczych oraz nowoczesnych metod obrazowania mózgu (EEG) uda się lepiej zrozumieć proces przetwarzania języka u osób wielojęzycznych. Dalsze dowody empiryczne pozwolą nam dokonać rewizji wybranych modeli teoretycznych, które zostały wypracowane w celu wyjaśnienia nabywania wielu języków. Rezultaty badań przyczynią się do lepszego zrozumienia wielojęzyczności i procesu jej nabywania oraz do udokumentowania produkcji mowy wśród polsko-norweskich użytkowników w postaci wielojęzycznego korpusu mowy.

dr hab. Magdalena Wrembel, prof. UAM, fot. Michał Łepecki Projekt jest innowacyjny ze względu na bezprecedensowo szeroko zakrojony zakres badań, interdyscyplinarny charakter oraz zastosowanie najnowocześniejszych technik przy równoczesnym wykorzystaniu tradycyjnych metod badawczych. Projekt oparty jest na ścisłej międzynarodowej współpracy między aktywnymi grupami badaczy z trzech wybitnych uniwersytetów europejskich (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Arctic University of Norway w Tromsø oraz Norwegian University of Science and Technology w Trondheim), z których każda specjalizuje się w jednej z wybranych dziedzin językoznawczych. W ramach projektu przeprowadzane jest kompleksowe badanie na temat, który obecnie ma ogromne znaczenie dla rozwoju nauki jak i społeczeństwa. Wypracowany program badawczy oraz metodologia będą mogły być stosowane i dalej rozwijane przez innych badaczy. Projekt w znaczącej mierze poszerza obecny stan wiedzy w tej dziedzinie oraz ma istotne implikacje dla decydentów odpowiedzialnych za politykę językową, nauczycieli, rodziców dzieci wielojęzycznych oraz wielu innych grup społecznych.