Laureatki i laureaci stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców wystosowali list otwarty do Premiera RP i Ministra Nauki. Zwrócili się z apelem o zwiększenie środków przeznaczonych na finansowanie polskiej nauki oraz rewizję istniejących kanałów pozyskiwania funduszy na badania.
Pod listem widnieją nazwiska 111 naukowczyń i naukowców pracujących w polskich jednostkach – na uczelniach, w instytutach PAN oraz instytutach badawczych. Zwracają uwagę, że wielu z nich zdecydowało się pozostać w Polsce i tworzyć polską naukę dzięki sprzyjającym warunkom, m.in. dzięki stworzeniu Narodowego Centrum Nauki oraz dostępności grantów w rzetelnych procedurach konkursowych. – Z jednej strony ograniczenie środków dla NCN, z drugiej postępująca inflacja sprawiły, że coraz więcej naszych wychowanków i młodszych koleżanek i kolegów rozważa opuszczenie polskiego środowiska uniwersyteckiego – piszą w liście stypendyści MEiN.
Naukowcy proponują działania, które należy podjąć, aby odwrócić ten proces i jednocześnie stworzyć dobre warunki do rozwoju naukowego i gospodarczego kraju. – Zwracamy się z prośbą o rozważenie rewizji środków przeznaczonych na działalność Narodowego Centrum Nauki, jako sztandarowej instytucji zapewniającej apolityczne i oparte na przesłankach merytorycznych finansowanie badań naukowych. Jednocześnie uważamy, że konieczne jest racjonalne zwiększenie środków na funkcjonowanie jednostek naukowych(…) – podkreślają w liście.
To kolejny apel środowiska naukowego dotyczący stanu polskiej nauki. Pod koniec listopada prof. Dariusz Rakusa z Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. Marek Figlerowicz z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN i prof. Przemysław Wojtaszek z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zainicjowali apel, który nadal można podpisywać online.
W 2015 roku dotacja z budżetu państwa dla NCN na finansowanie badań wynosiła 871 mln złotych. Trzy lata później wzrosła do 1,226 mld. W 2022 roku wynosiła 1,392 mld złotych i na niezmienionym poziomie pozostała w 2023 roku. A to oznacza, że w latach 2015-18 budżet agencji na projekty wzrósł o ponad 40%, a od 2018 do 2023 o zaledwie 13%. Roczna suma wnioskowanych przez naukowców funduszy w konkursach NCN w tym czasie zwiększyła się o około 59% – z 5,4 mld zł w 2018 roku do około 8,6 mld w 2022 roku.
Więcej informacji o budżecie NCN
Z powodu zamrożonego budżetu NCN wskaźnik sukcesu w rozstrzygniętych ostatnio konkursach wyniósł: w OPUS – 8,06%, a PRELUDIUM – 10,73%. Centrum sfinansowało w tej edycji najmniejszą liczbę projektów w swojej historii.
O konieczności zwiększenia finansowania NCN mówił ostatnio prof. Krzysztof Jóźwiak, dyrektor NCN w wywiadzie udzielonym „Forum Akademickiemu”.