Biuro Narodowego Centrum Nauki będzie nieczynne w dniu 3 stycznia 2023 r. Przepraszamy za niedogodności.

Sejm proceduje ustawę budżetową na rok 2024. W trakcie debaty 21 grudnia minister finansów Andrzej Domański zadeklarował, że środki na zwiększenie budżetu Narodowego Centrum Nauki „na ten ważny cel” zostaną uwzględnione w budżecie państwa.

Deklaracja padła podczas debaty przy pierwszym czytaniu projektu ustawy budżetowej na rok 2024. W Sejmie odbędą się jeszcze, zgodnie z procesem legislacyjnym, kolejne dwa czytania, podczas których mogą być zgłaszane wnioski i poprawki. Projekt trafi później pod obrady Senatu, a następnie, w zależności od decyzji Senatu albo zostanie skierowany do podpisu Prezydenta, albo wróci do Sejmu z poprawkami.

Budżet NCN na finansowanie badań od dwóch lat pozostaje na niezmienionym poziomie, a jego wysokość jest zdecydowanie niewystarczająca w odniesieniu do potrzeb i oczekiwań środowiska naukowego. W ostatnio rozstrzygniętych konkursach współczynnik sukcesu był rekordowo niski – w przypadku flagowego konkursu OPUS spadł do poziomu 8%, co oznacza, że wielu wybitnych naukowców w Polsce nie otrzymało finansowania na bardzo dobre badania wyłącznie z powodu braku funduszy. 

Środowisko naukowe od dawna wspiera NCN w staraniach o zwiększenie budżetu. Stypendyści MEiN wystosowali apel do Premiera RP oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z prośbą o rewizję środków przeznaczonych na działalność NCN jako sztandarowej instytucji, zapewniającej apolityczne i oparte na przesłankach merytorycznych finansowanie badań naukowych. Wciąż można także podpisywać apel naukowców na rzecz poprawy stanu nauki w Polsce, w którym zaznaczono, że biorąc pod uwagę wysokość budżetu Polski, przywrócenie do niedawna obowiązującego stanu, w którym Narodowe Centrum Nauki zapewniało finansowanie 25%-30% projektów badawczych zgłaszanych do konkursów jest nie tylko konieczne, ale i całkowicie realne. Wsparcie dla NCN w ciągu ostatnich miesięcy wyrażali także laureatki i laureaci grantów Europejskiej Rady Badań (ERC), laureaci nagród i stypendiów Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, stypendystki programu L’Oreal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki.

Za dotychczasowe wsparcie serdecznie dziękujemy.

– Trzonem naszej misji jest finansowanie najlepszych badań podstawowych – tylko tyle i aż tyle (…) Dobrze by było, gdyby politycy dostrzegli wagę NCN w systemie finansowania badań – mówi prof. Robert Hasterok, przewodniczący Rady Narodowego Centrum Nauki w wywiadzie udzielonym „Forum Akademickiemu”. Naukowiec podsumowuje minione 12 miesięcy i mówi o planach Rady na przyszłość.

prof. Robert Hasterok, fot. Martyna Mazur Prof. Hasterok jest przewodniczącym Rady od grudnia 2022 roku. Pierwszy rok pełnienia przez niego tej funkcji to jednocześnie najbardziej gorący czas w debacie o finansowaniu nauki w Polsce. Trudna sytuacja polityczna i budżetowa Narodowego Centrum Nauki od dawna wpływa na krajobraz badawczy w Polsce. Rok 2023 był w tym względzie wyjątkowy, w negatywnym tego słowa znaczeniu, Ministerstwo Edukacji i Nauki wprost sygnalizowało zamiar likwidacji NCN. Z powodu zamrożonego budżetu NCN wskaźnik sukcesu w rozstrzygniętych ostatnio konkursach wyniósł: w OPUS – 8,06%, a PRELUDIUM – 10,73%. Centrum sfinansowało w tej edycji najmniejszą liczbę projektów w swojej historii.

– Tak bezprecedensowych nacisków politycznych na NCN nie było nigdy wcześniej i mam nadzieję, że nie będzie też nigdy w przyszłości. Jedną z największych wartości, jakie przyświecają nam w działaniu, jest niezależność. I muszę podkreślić, że ze wszystkich rządowych agencji grantowych w Polsce tylko nam udało się ją do końca zachować – podkreśla prof. Hasterok. Dodaje, że udało się to dzięki bezprecedensowemu wsparciu środowiska. Jednocześnie zwraca uwagę, że dyrekcja i Rada Centrum dążą do jak najszybszego spotkania z ministrem nauki, aby zapoznać go ze stanem finansowania grantowego badań podstawowych w Polsce i przekonać do zwiększenia budżetu NCN. – W przeciwnym razie, w nieodległym czasie, czeka nas całkowita zapaść – konkluduje.

Przewodniczący Rady w wywiadzie odniósł się m.in. do pytania o to, czy Rada NCN szykuje się na sytuację, w której nie uda się osiągnąć wzrostu budżetu NCN w 2024 roku, m.in. czy rozważa zamykanie konkursów lub wprowadzanie dodatkowych ograniczeń w występowaniu o granty.  – Systematycznie robimy przegląd oferty, zastanawiamy się, czy wszystko się sprawdza, trafia w oczekiwania środowiska. Na razie o zamykaniu konkursów ze względów finansowych nie ma mowy – podkreśla.

Prof. Hasterok w trakcie rozmowy podsumowuje również przebieg prac Rady NCN w ciągu ostatniego roku. – Przez pierwsze miesiące pracowaliśmy w bardzo trudnych warunkach, ale dziś – z perspektywy roku – mogę powiedzieć, że obie połówki Rady (red. nowi i kontynuujący pracę członkowie) w dużym stopniu się dotarły. Znajduje to odzwierciedlenie nie tylko w tym, że podjęliśmy w tym roku już 117 uchwał, ale także działamy coraz bardziej spokojnie i merytorycznie. Myślę, że przyszły rok, ostatni w tym składzie, powinien być łatwiejszy, a nawet pokuszę się o stwierdzenie, że bardziej twórczy niż poprzedni – komentuje.

Mówiąc o kwestiach istotnych dla funkcjonowania NCN oraz Rady Centrum w 2024 roku wymienia przede wszystkim wolność od jakichkolwiek nacisków i kluczy politycznych. – Priorytet powinna mieć zasada finansowania przede wszystkim jak najlepszej działalności badawczej – podkreśla. W planie jest rozwijanie oferty konkursowej, we współpracy ze środowiskiem naukowym, co byłoby tym bardziej możliwe dzięki zwiększeniu budżetu NCN. Wśród nowości, nad którymi pracuje Rada są m.in. mentoring w MINIATURZE oraz nowe programy współpracy polsko-amerykańskiej.

Cały wywiad do przeczytania na stronie „Forum Akademickiego”. Wywiad przeprowadził Mariusz Karwowski.

Dr hab. Paulina Pospieszna z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz dr hab. Piotr Micek z Uniwersytetu Jagiellońskiego zrealizują międzynarodowe trójstronne projekty badawcze dzięki finansowaniu w konkursie Weave-UNISONO.

Naukowcy z Polski, Belgii-Walonii oraz Niemiec w ramach projektu pt. Zintegrowanie procesów deliberacyjnych a ich wpływ: Wnioski z europejskiej fali paneli obywatelskich przyjrzą się funkcjonowaniu paneli obywatelskich, czyli procesów gromadzących losowo wybrane osoby w celu obradowania nad różnymi kwestiami politycznymi i wypracowania rekomendacji w celu usprawnienia podejmowania decyzji na szczeblu lokalnym i krajowym. Autorzy badań chcą sprawdzić, w jaki sposób panele mogą wpływać na funkcjonowanie instytucji i procesy polityczne, poświęcając szczególna uwagę temu, jak są zaprojektowane i zintegrowane z systemem politycznym. W trakcie projektu porównane zostanie kilkadziesiąt przypadków paneli obywatelskich. Badania będą realizowane przez zespół pod kierownictwem dr hab. Pauliny Pospiesznej z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu we współpracy z prof. Jeanem Benoit Pilet z belgijskiego Wolnego Uniwersytetu Brukselskiego (ULB) oraz prof. Brigitte Geißel i dr. Rikkim Deanem z niemieckiego Uniwersytetu Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie nad Menem. Polski zespół na realizację trzyletniego projektu otrzyma ponad 1,1 mln zł.

Drugi trójstronny projekt zakwalifikowany do finasowania dotyczy teorii grafów, czyli dziedziny nauki poświęconej matematyce sieci i będzie realizowany przez zespół pod kierownictwem dr hab. Piotra Micka z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Naukowcy będą badać grafy planarne, tj. grafy które mogą być narysowane bez przecięć na kartce papieru. W projekcie rozwiną twierdzenie uzyskane przez siebie w 2019 r. ochrzczone jako twierdzenie o strukturze produktowej – będą budować wokół niego teorię i poszukiwać nowych zastosowań. Badania będą realizowane we współpracy z prof. Gwenaëlem Joretem z Wolnego Uniwersytetu Brukselskiego (ULB) oraz prof. Torstenem Ueckerd z niemieckiego Karlsruher Institut für Technologie. Budżet przyznany polskiemu zespołowi to ponad 900 tys. zł.

Wnioski były oceniane przez niemiecką agencję Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) jako agencję wiodącą w procedurze LAP (Lead Agency Procedure), następnie wyniki tej oceny zaakceptowało NCN oraz walońska agencja F.R.S.-FNRS (Fonds de la Recherche Scientifique – FNRS).

Weave-UNISONO i procedura agencji wiodącej

Konkurs Weave-UNISONO to efekt wielostronnej współpracy między instytucjami finansującymi badania naukowe, skupionymi w stowarzyszeniu Science Europe. Został ogłoszony w celu uproszczenia procedur składania i selekcji projektów badawczych we wszystkich dyscyplinach nauki, angażujących badaczy z dwóch lub trzech krajów europejskich.

Wyłanianie laureatów opiera się na procedurze agencji wiodącej, w myśl której tylko jedna z instytucji partnerskich odpowiedzialna jest za pełną ocenę merytoryczną wniosku, pozostali partnerzy akceptują wyniki tej oceny.

W ramach programu Weave partnerskie zespoły badawcze składają wnioski o finansowanie równolegle do agencji wiodącej oraz do właściwych dla siebie instytucji uczestniczących w programie. Wspólny projekt musi zawierać spójne plany badań, wyraźnie ukazujące wartość dodaną współpracy międzynarodowej.

Konkurs Weave-UNISONO jest otwarty w trybie ciągłym. Zachęcamy zespoły pragnące podjąć współpracę z partnerami z Austrii, Czech, Słowenii, Szwajcarii, Niemiec, Luksemburga oraz Belgii-Flandrii do zapoznania się z treścią ogłoszenia konkursowego i składania wniosków.

Informacja została zaktualizowana w dniu 22.12.2023 r.

Laureatki i laureaci stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców wystosowali list otwarty do Premiera RP i Ministra Nauki. Zwrócili się z apelem o zwiększenie środków przeznaczonych na finansowanie polskiej nauki oraz rewizję istniejących kanałów pozyskiwania funduszy na badania.

Pod listem widnieją nazwiska 111 naukowczyń i naukowców pracujących w polskich jednostkach – na uczelniach, w instytutach PAN oraz instytutach badawczych. Zwracają uwagę, że wielu z nich zdecydowało się pozostać w Polsce i tworzyć polską naukę dzięki sprzyjającym warunkom, m.in. dzięki stworzeniu Narodowego Centrum Nauki oraz dostępności grantów w rzetelnych procedurach konkursowych. – Z jednej strony ograniczenie środków dla NCN, z drugiej postępująca inflacja sprawiły, że coraz więcej naszych wychowanków i młodszych koleżanek i kolegów rozważa opuszczenie polskiego środowiska uniwersyteckiego – piszą w liście stypendyści MEiN.  

Naukowcy proponują działania, które należy podjąć, aby odwrócić ten proces i jednocześnie stworzyć dobre warunki do rozwoju naukowego i gospodarczego kraju. – Zwracamy się z prośbą o rozważenie rewizji środków przeznaczonych na działalność Narodowego Centrum Nauki, jako sztandarowej instytucji zapewniającej apolityczne i oparte na przesłankach merytorycznych finansowanie badań naukowych. Jednocześnie uważamy, że konieczne jest racjonalne zwiększenie środków na funkcjonowanie jednostek naukowych(…)  – podkreślają w liście.

Pełna treść listu

To kolejny apel środowiska naukowego dotyczący stanu polskiej  nauki. Pod koniec listopada prof. Dariusz Rakusa z Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. Marek Figlerowicz z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN i prof. Przemysław Wojtaszek z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zainicjowali apel, który nadal można podpisywać online.

Prezentujemy planowany harmonogram przeprowadzania przez Narodowe Centrum Nauki konkursów w 2024 r. Szczegółowe informacje na temat warunków, trybu oraz terminów rozpoczęcia poszczególnych konkursów zostaną umieszczone na stronie NCN po zatwierdzeniu odpowiednimi uchwałami Rady Narodowego Centrum Nauki.

W harmonogramie nie zostały ujęte konkursy wielostronne ogłaszane przez międzynarodowe sieci agencji finansujących badania naukowe, których NCN jest członkiem. Ogłoszenia o tych konkursach oraz ich zapowiedzi umieszczane są na stronach internetowych NCN w trakcie całego roku, zgodnie z decyzjami podejmowanymi przez uczestniczące w nich agencje.

Harmonogram konkursów NCN 2024 do pobrania

Wśród 24 projektów wyłonionych w konkursie na międzynarodowe projekty badawcze z zakresu technologii kwantowych, organizowanym przez konsorcjum QuantERA, jest aż 8, które realizowane będą z udziałem polskich zespołów. Naukowcy z Polski podejmą badania nad kwantową naturą środowiska, symulatorami kwantowymi, kryptografią kwantową oraz potencjałem zasobów odpowiedzialnych za obliczenia stosowane w komputerach kwantowych.

QuantERA to program finansujący badania nad technologiami kwantowymi o największym zasięgu w Europie. 101 projektów o wartości 120 mln euro, ponad 500 grup badawczych z całej Europy, a całość koordynowana przez NCN przy wsparciu unijnym – mówi Sylwia Kostka, koordynatorka programu QuantERA.

Czwarty konkurs sieci QuantERA został ogłoszony w styczniu 2023 roku przez 35 organizacji finansujących badania naukowe z 28 państw i od początku cieszył się dużym zainteresowaniem środowiska naukowego. Złożono 101 wniosków (56 w temacie Quantum Phenomena and Resources oraz 45 w temacie Applied Quantum Science), z czego wyłoniono 24 zwycięskie projekty. W gronie laureatów jest aż 8 zespołów badawczych z Polski w tym 4 z polskimi koordynatorami na czele. 5 projektów otrzyma finansowanie z Narodowego Centrum Nauki (zakres badań podstawowych), natomiast 3 projekty zostaną sfinansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (zakres badań stosowanych).

– Do konkursu QuantERA Call 2023 wpłynęło wiele wniosków o bardzo wysokiej jakości naukowej ilustrujących spektakularny potencjał dziedziny technologii kwantowych. Lista zwycięskich projektów zawiera nowe, niezwykle interesujące pomysły badawcze, które w wielu przypadkach mogą mieć przełożenie na praktyczne zastosowania i rozwój nowych produktów. Program QuantERA to wyjątkowo sprawny mechanizm finansowania wspólnych przedsięwzięć badawczych łączących interdyscyplinarną wiedzę specjalistyczną dostępną zarówno w Europie, jak również poza nią – podsumowuje prof. Konrad Banaszek, koordynator naukowy programu QuantERA.

Konsorcja badawcze kierowane przez polskich naukowców będą pracować nad: zaawansowanymi metodami szyfrowania danych poprzez kryptografię kwantową; technologiami przetwarzania informacji, metrologii i obrazowania biomedycznego z użyciem nanodiamentów, które mogą przyczynić się m.in. do rozwoju narzędzi diagnostycznych w medycynie; rewolucyjnym potencjałem obliczeń stosowanych w komputerach kwantowych oraz mikroskopią multimodalną.

 Lista nagrodzonych projektów z udziałem polskich zespołów badawczych

• AQuSeND – Zaawansowane wykrywanie kwantowe z nanodiamentami, koordynowany przez dra hab. Adama Wojciechowskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego (we współpracy z zespołami z Hiszpanii i Niemiec);
• FiGAnti – Światłowodowe przestrajalne źródła pojedynczych fotonów z obszarem aktywnym w postaci pojedynczej kropki kwantowej z GaSb zastosowane do implementacji kwantowej dystrybucji klucza w warunkach polowych, koordynowany przez dr inż. Annę Musiał z Politechniki Wrocławskiej (we współpracy z zespołami z Finlandii, Francji, Niemiec i Szwecji);
• QuCABOoSE – Aktywacja koherencji kwantowych przez układy otwarte i środowiska, z udziałem dra hab. Jarosława Korbicza z Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk (we współpracy z zespołami z Czech, Niemiec i Włoch)
• ResourceQ – Unifikacja i optymalizacja kwantowych zasobów, koordynowany przez dra Johna Selby z Uniwersytetu Gdańskiego (we współpracy z zespołami z Niemiec i Francji)
• TouQan – W poszukiwaniu użytecznej przewagi kwantowej, z udziałem dra hab. Michała Oszmańca (we współpracy z zespołami z Francji, Hiszpanii i Niemiec)
• EXTRASENS – Color centers in diamond nanoneedles for intra- and EXTRA-cellular quantum SENSing (finansowanie z NCBR), z udziałem dra Radka Łapkiewicza z Uniwersytetu Warszawskiego (we współpracy z zespołami z Czech, Finlandii,  Litwy i Niemiec)
• MEEDGARD – Memory-Enhanced Entanglement Distribution with Gallium ARsenide quantum Dots (finansowanie z NCBR), z udziałem dra inż. Michała Gawełczyka z Politechniki Wrocławskiej (we współpracy z zespołami z Austrii, Niemiec i Wielkiej Brytanii)
• QM3 – Quantum Multi-Modal Microscopy (finansowanie z NCBR), koordynowany przez dra Radka Łapkiewicza z Uniwersytetu Warszawskiego (we współpracy z zespołami z Francji, Niemiec i Szwajcarii)

QuantERA (ERA-NET Cofund in Quantum Technologies) to międzynarodowa sieć łącząca 41 agencji finansujących badania z 31 krajów, która od 2016 roku promuje ambitne badania z zakresu technologii kwantowych w Europie. Sieć stymuluje współpracę pomiędzy naukowcami i agencjami finansującymi badania naukowe, monitoruje europejskie działania i strategie w zakresie technologii kwantowych, tworzy wytyczne dotyczące odpowiedzialnego prowadzenia badań naukowych, a przede wszystkim organizuje konkursy na międzynarodowe projekty badawcze. Do konkursu Call 2023 przystąpiło 35 organizacji partnerskich QuantERA.

– QuantERA łączy najlepszych naukowców z całej Europy. Program daje niezwykłą możliwość udziału w przełomowych badaniach nad technologiami kwantowymi – dodaje dr hab. Adam Wojciechowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego, koordynator projektów finansowanych w konkursach QuantERA i jeden z laureatów tegorocznego rozstrzygnięcia.

Koordynatorem programu QuantERA jest Narodowe Centrum Nauki. Kontakt.

W styczniu 2024 r. sieć CHIST-ERA European Coordinated Research on Long-term Challenges in Information and Communication Sciences & Technologies ogłosi kolejny konkurs na międzynarodowe projekty badawcze.

Konkurs CHIST-ERA Call 2023 obejmie dwa tematy badawcze:

• Multidimensional Geographic Information Systems (MultiGIS);
• Smart Contracts for Digital Transformation Ecosystems (SmartC)

Do konkursu będą mogły przystępować konsorcja złożone z przynajmniej trzech zespołów badawczych pochodzących z co najmniej trzech krajów biorących udział w konkursie. Wnioskodawców będą obowiązywały krajowe wymogi formalne określone przez poszczególne organizacje finansujące.

Wnioski będą przyjmowane w procedurze jednoetapowej. Termin składania wniosków wspólnych: 15 marca 2024 r.

Szczegółowy zakres tematyczny oraz lista krajów zainteresowanych udziałem w konkursie znajdują się na stronie internetowej sieci CHIST-ERA, gdzie jest dostępne także narzędzie do poszukiwania partnerów, tzw. Partner Search Tool.

Zapowiedź konkursu ma charakter informacyjny. Szczegółowe warunki zostaną określone w treści oficjalnego ogłoszenia o konkursie.

– Liczymy na nowe otwarcie oraz szybkie i skuteczne działania ze strony rządzących, które będą wspierać Narodowe Centrum Nauki w realizowaniu jego misji, jaką jest podniesienie jakości i efektywności badań naukowych a także wzrost znaczenia polskiej nauki na świecie – piszą do Dariusza Wieczorka, ministra nauki – profesorowie Robert Hasterok i Krzysztof Jóźwiak.

Przewodniczący Rady i dyrektor NCN mają nadzieję na jak najszybsze spotkanie z nowym ministrem i liczą na „wszechstronną, konstruktywną i twórczą współpracę na rzecz nauki”.

– Narodowe Centrum Nauki jest jedną z niewielu centralnych instytucji publicznych, które w ostatnich latach nie uległy politycznej presji, pomimo powtarzających się prób ataku na jej niezależność – zwracają uwagę przewodniczący Rady NCN i dyrektor Centrum.

W obronie NCN stanęło polskie i międzynarodowe środowisko naukowe, w tym m.in. laureatki i laureaci grantów Europejskiej Rady Badań (ERC), laureaci nagród i stypendiów Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, stypendystki programu L’Oreal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki. – Dzięki determinacji oraz wsparciu środowiska naukowego, a następnie woli wyborców wyrażonej głosowaniem 15 października niezależność Narodowego Centrum Nauki udało się zachować. Jednak wskutek polityki poprzedniej ekipy rządowej sytuacja finansowa Centrum jest obecnie krytyczna – piszą do ministra. Autorzy listu zwracają uwagę, że z powodu kondycji finansowej NCN nie jest w stanie „finansować nawet najlepszych projektów badawczych, których autorami są najbardziej ambitni i aktywni naukowcy pracujący w Polsce”.

Wysokość dotacji, jaką w tej chwili otrzymuje NCN, w żaden sposób nie odpowiada na zapotrzebowanie polskiego środowiska naukowego. Z powodu zamrożonego budżetu NCN w ostatnio rozstrzygniętym konkursie OPUS 25 finansowanie otrzymało tylko 8 proc. badaczek i badaczy starających się o granty. Po raz pierwszy w historii Centrum mogło sfinansować tak mało projektów. Wielomiesięczne apele do poprzednich władz publicznych o zwiększenie dotacji celowej NCN pozostały bez odzewu.

List do szefa resortu nauki został wysłany 14 grudnia.

Dodatkowe informacje o sytuacji budżetowej NCN

10. podcast NCN

O potrzebie nowego otwarcia w relacjach z resortem nauki, korzyściach z finansowania badań podstawowych i najważniejszych wyzwaniach, jakie stoją przed NCN rozmawialiśmy także w najnowszym odcinku podcastu NCN.

Gościem 10. odcinka podcastu NCN jest prof. Krzysztof Jóźwiak. Rozmowę prowadzi Anna Korzekwa-Józefowicz. Nagranie jest dostępne w najważniejszych serwisach streamingowych Spotify, Apple Podcast i YouTube.

Ogłaszamy konkursy SONATINA 8 i DAINA 3. To szansa na grant dla badaczy, którzy niedawno uzyskali stopień doktora oraz naukowców planujących współpracę z partnerami z Litwy. Łączny budżet ogłoszonych konkursów to 36 mln zł.

W zimowej odsłonie konkursów NCN naukowczynie i naukowcy, którzy chcą pracować w Polsce, mogą tradycyjnie otrzymać finansowanie na badania podstawowe, czyli prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów, bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne. W przypadku SONATINY projekt może dotyczyć również badań aplikacyjnych.

Wnioski można składać przez trzy miesiące, do połowy marca 2024 roku. Do zdobycia jest 20 mln zł w konkursie SONATINA i 16 mln zł w konkursie DAINA.

SONATINA dla „młodych”

Ósma edycja SONATINY jest skierowana do młodych naukowców, przy czym nie liczy się tu wiek metrykalny a etap kariery. Kierownik projektu musi mieć stopień doktora nadany w okresie od 1 stycznia 2021 r. do momentu złożenia wniosku lub będzie musiał zobowiązać się do uzyskania stopnia doktora do końca czerwca 2024 roku.

SONATINA wspiera kariery młodych badaczy, umożliwiając im pełnoetatowe zatrudnienie w jednostkach na podstawie umów o pracę i prowadzenie badań naukowych w Polsce. Laureaci konkursu mają też możliwość zdobycia wiedzy i cennego doświadczenia podczas realizacji staży trwających od 3 do 6 miesięcy w wysokiej jakości zagranicznych ośrodkach naukowych. Grantem SONATINA w danej jednostce nie może kierować osoba, która uzyskała tam stopień doktora

Projekty SONATINA można planować na 24 lub 36 miesięcy. W budżecie oprócz wynagrodzenia etatowego dla kierownika projektu i kosztów obowiązkowego stażu zagranicznego można ująć także wynagrodzenia dodatkowe dla wykonawców projektu, koszty materiałów i drobnego sprzętu, koszty usług obcych, wyjazdów służbowych, wizyt i konsultacji oraz gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych. W kosztorysie nie można przewidzieć środków na zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej, urządzeń lub oprogramowania, wynagrodzeń etatowych lub stypendiów dla innych członków zespołu.

Współpraca polsko-litewska w DAINA

Trzecia edycja DAINA to kontynuacja udanej współpracy NCN z Litewską Radą Naukową (RCL). W konkursie mogą brać udział polskie naukowczynie i naukowcy, którzy planują realizację badań we współpracy z partnerami z Litwy. Kierownik polskiego zespołu musi mieć co najmniej stopień doktora i posiadać w swoim dorobku co najmniej jedną pracę opublikowaną lub przyjętą do druku albo przynajmniej jedno dokonanie artystyczne bądź artystyczno-naukowe, w zależności od reprezentowanego obszaru nauki.

Projekty DAINA należy rozplanować na 36 miesięcy. Maksymalna wysokość finansowania dla polskiej części projektu to 1 mln zł. W budżecie można uwzględnić środki na wynagrodzenie pełnoetatowe dla kierownika projektu oraz dla zespołu badawczego (w tym osoby na stanowiskach typu post-doc), stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej oraz pokryć inne koszty związane z wydatkami niezbędnymi do realizacji polskiej części projektu badawczego.

W poprzednich dwóch edycjach konkursu DAINA wyłoniono 27 projektów o łącznej wartości niemal 26,5 mln zł. Opisy tematów, nad którymi pracowały lub nadal pracują zwycięskie zespoły są dostępne w bazie projektów NCN.

Wniosek i co dalej?

Wnioski w konkursach SONATINA i DAINA można składać z ramienia podmiotu, w którym jest się zatrudnionym, ale także jako osoba fizyczna. Przygotowanie i wysyłka wniosku odbywają się za pośrednictwem systemu OSF. Nabór jest otwarty do 15 marca 2024 roku, do godziny 16:00 czasu środkowoeuropejskiego. Formularze w systemie OSF zostaną uruchomione 18 grudnia.

Ocena merytoryczna jest dwuetapowa. Wnioski oceniają międzypanelowe zespoły ekspertów powołane do oceny w danym konkursie oraz eksperci zewnętrzni niebędący członkami tych zespołów. Eksperci są wybierani przez Radę NCN spośród wybitnych naukowców, polskich i zagranicznych, którzy mają co najmniej stopień doktora. Podstawą wyboru ekspertów jest doskonałość naukowa i brak konfliktu interesów. Skład zespołu jest dobierany dopiero po zamknięciu naboru tak, aby jak najlepiej odzwierciedlać liczbę i tematykę wniosków złożonych w konkursie. W przypadku DAINY skład zespołu jest ustalany wspólnie przez NCN i RCL.

Proces oceny wniosków w NCN tzw. peer-review jest zgodny z najlepszymi światowymi standardami. W pierwszym etapie oceny każdy wniosek oceniany jest przez co najmniej dwóch członków zespołu ekspertów. Podczas pierwszego posiedzenia jest omawiany przez zespół, który podejmuje kolegialnie decyzję o skierowaniu go do drugiego etapu lub odrzuceniu. W drugim etapie wniosek jest recenzowany przez co najmniej dwóch ekspertów zewnętrznych, dodatkowo w konkursie SONATINA przeprowadzana jest rozmowa kwalifikacyjna z kierownikiem projektu. Ostateczną ocenę wniosku oraz listę rankingową wniosków rekomendowanych do finansowania ustala zespół ekspertów, po przeprowadzeniu dyskusji na drugim spotkaniu panelowym.

Wyniki będą znane do końca września 2024 r. w przypadku SONATINY oraz do końca listopada 2024 r. w przypadku konkursu DAINA.