W dniach 18-19 listopada 2015 r. odbyło się kolejne posiedzenie Rady NCN.
Gościem listopadowych obrad plenarnych Rady Centrum był dr hab. n. med. Jakub Fichna przewodniczący Akademii Młodych Uczonych PAN, który podzielił się uwagami i postulatami dotyczącymi warunków i regulaminu przeprowadzania konkursów NCN. Doceniając dotychczasową współpracę Narodowego Centrum Nauki z przedstawicielami środowisk młodych uczonych, prof. Fichna wyraził potrzebę podjęcia wspólnych działań na rzecz wypracowania programu wspierającego potencjalnych wnioskodawców grantów ERC. W dyskusji na ten temat Rada przychyliła się do inicjatywy, podkreślając, że przyjęty w NCN system grantowy to doskonały kierunek w dążeniu do uzyskania finansowania badań ze środków europejskich, o czym świadczą sukcesy laureatów SONATY czy SONATY BIS w aplikowaniu o te granty.
W dalszej części spotkania członkowie Rady przyjęli, przedstawioną przez Dyrektora Centrum, informację kwartalną o zakresie wykonywanych zadań i wydatkowanych na ten cel środkach w okresie od 1 lipca do 30 września 2015 r. Pozytywnie zaopiniowali również projekt planu finansowego Centrum na rok 2016 oraz na 2 kolejne lata.
Kluczowymi punktami obrad plenarnych było omówienie propozycji zmian w warunkach i regulaminie kolejnej edycji konkursów SYMFONIA, ETIUDA i FUGA, których ogłoszenie jest planowane na 15 grudnia br. W przypadku konkursu SYMFONIA zaproponowano, aby zniesione zostały obowiązujące dotychczas limity na wysokość finansowania projektów, podtrzymując równocześnie warunek, że w tym konkursie mogą być finansowane tylko projekty, których wysokość finansowania na cały okres trwania projektu nie będzie niższa niż 2 mln zł. Rada, biorąc pod uwagę wzrost nakładów na finansowanie badań w budżecie NCN na rok 2016 r., zaproponowała również rozważenie możliwości zwiększenia z 20 % do 30 % wysokości kosztów pośrednich. Omówiono także szczegółowo propozycje związane z wynagrodzeniami etatowymi oraz z wysokością budżetu wynagrodzeń dodatkowych i stypendiów naukowych dla członków zespołów badawczych w konkursie SYMFONIA. Biorąc pod uwagę doświadczenia poprzednich edycji konkursu SYMFONIA, członkowie Rady zaproponowali, aby tak jak w innych konkursach NCN, kosztorys projektów nie podlegał negocjacjom. Ostateczne decyzje w tych sprawach będą podjęte na kolejnym posiedzeniu Rady. Omawiając warunki konkursu FUGA, członkowie Rady dyskutowali nad poszerzeniem możliwości aplikowania w konkursie FUGA przez kierowników projektów finansowanych przez NCN (na przykład konkursu PRELUDIUM czy konkursu SONATA). Wstępnie ustalono, że można być kierownikiem projektu badawczego i wystąpić o staż podoktorski w konkursie FUGA w przypadku, kiedy kierowany przez osobę aplikującą projekt badawczy zakończy się co najmniej na miesiąc przed rozpoczęciem stażu. Ostateczne decyzje w sprawie warunków przeprowadzania konkursów SYMFONIA, ETIUDA, FUGA zostaną podjęte na kolejnym posiedzeniu Rady NCN.
Członkowie Rady, kontynuując dyskusję z poprzedniego posiedzenia, omówili również propozycje zmian w regulaminie przeprowadzenia drugiej edycji konkursu TANGO organizowanego przez NCN wspólnie z NCBiR. Poinformowano, że główne zmiany dotyczyć będą m.in. wymaganego okresu realizacji projektu badawczego w fazie koncepcyjnej (K), który w tej edycji konkursu zostanie skrócony i będzie wynosić od 3 do 12 miesięcy. Członkowie Rady po konsultacjach z NCBiR zaproponowali również, aby w fazie K obniżyć do kwoty 150 tys. zł możliwą wysokość finansowania projektu, a w drugim etapie oceny przeprowadzić rozmowy kwalifikacyjne z wnioskodawcami pozytywnie ocenionymi przez recenzentów. Warunki i regulamin konkursu TANGO 2, którego ogłoszenie planowane jest na 15 grudnia br. zostaną przyjęte podczas kolejnego posiedzenia Rady NCN.
Członkowie Rady dużo uwagi poświecili zagadnieniom związanym z etyką badań naukowych oraz uczciwością naukową, dyskutując nad kierunkami polityki, jaka w tym zakresie powinna być prowadzona przez NCN. Dyskutowano także kwestie etyki badań w obszarze nauk humanistycznych i społecznych, podkreślając konieczność przyjęcia regulacji, jakimi byłyby objęte wszystkie badania z udziałem ludzi. Uznano, że takie badania będą wymagały zgody stosownych komisji opiniujących, które powinny – wzorem komisji bioetycznych – działać przy wydziałach nauk humanistycznych i społecznych w uniwersytetach i szkołach wyższych. Członkowie Rady NCN zwrócą się do tych jednostek, w których takich ciał nie ma, o ich utworzenie. Jednocześnie członkowie Rady zobowiązali się do przygotowania listy zaleceń dla wnioskodawców NCN, których spełnienie gwarantowałoby utrzymanie wysokich standardów etycznych w badaniach z udziałem ludzi.
W związku z planowanymi w 2016 r. uroczystościami z okazji 5-lecia funkcjonowania Narodowego Centrum Nauki, członkowie Rady dyskutowali o efektach działalności Centrum i jego wpływie na rozwój kariery naukowej młodych badaczy, a także o skutkach przyjętego systemu grantowego na ogólną kondycję polskiej nauki. Rada wskazała na konieczność sporządzenia raportu, który mógłby podsumować dotychczasową działalność NCN i zobrazować efekty finansowanych projektów badawczych w obszarze badań podstawowych.
Na zakończenie członkowie Rady poparli stanowisko Zespołów Ekspertów w sprawie oceny raportów końcowych projektów badawczych własnych, promotorskich i habilitacyjnych oraz raportów końcowych międzynarodowych projektów badawczych niewspółfinansowanych, pochodzących z konkursów przekazanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego do realizacji w Narodowym Centrum Nauki.
Posiedzenia Komisji K-1, K-2, K-3 oraz posiedzenie Komisji Odwoławczej Rady NCN odbyły się 18 listopada 2015 r.
