Z początkiem 2025 r. Polska objęła przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej, które będzie sprawować do końca czerwca br. Hasłem przewodnim polskiej prezydencji jest „Bezpieczeństwo, Europo!”, co odzwierciedla skupienie się na kluczowych kwestiach związanych z zapewnieniem stabilności. Bezpieczeństwo pojmowane jest bardzo szeroko i dotyczy takich obszarów, jak ekonomia, informacja, energetyka czy zdrowie. Polska prezydencja ma na celu podejmowanie inicjatywy na rzecz wspólnego dobra wszystkich państw członkowskich we wskazanych dziedzinach.

W obszarze badań naukowych i innowacji prezydencja Polski skupia się na:

  1. otwartej nauce i sztucznej inteligencji. W tym zakresie priorytetem jest inkluzywność, otwartość oraz wykorzystanie AI w badaniach naukowych, a także przyspieszenie badań nad jej rozwojem.
  2. wyrównywaniu szans (także młodych naukowców) i synergii. Tutaj nacisk położony jest na zmniejszenie luki innowacyjnej między państwami członkowskimi UE oraz między UE a światowymi liderami. W tym celu konieczne jest budowanie synergii między programami ramowymi UE a polityką spójności.

Narodowe Centrum Nauki włączyło się w działania w ramach polskiego przewodnictwa w Radzie UE, organizując wydarzenia, podczas których poruszane są priorytetowe dla tej prezydencji tematy.

W marcu 2025 Centrum zorganizowało dwa spotkania skupione wokół zagadnienia otwartej nauki. Zgromadziły one ekspertów Partnerstwa EOSC, Komisji Europejskiej oraz Stowarzyszenia EOSC, reprezentujących 42 państwa członkowskie i stowarzyszone z programem Horyzont Europa. Celem było omówienie kluczowych kwestii związanych z udostępnianiem danych badawczych i zasobów cyfrowych w Europie oraz dalsze kroki w kierunku wypracowania konsensusu dotyczącego modelu funkcjonowania i trwałości EOSC po 2027 r.

WYDARZENIE: Obrady Rady Sterującej EOSC

MIEJSCE: Kraków

DATA: 24 marca 2025 r.

EOSC European Tripartite Event to wydarzenie będące posiedzeniem Zarządu Trójstronnego Partnerstwa. W trakcie spotkania Rada Sterująca EOSC wydała opinię na temat Dziesiątego Programu Ramowego Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji (FP10). Podkreślono znaczenie The European Open Science Cloud (EOSC) jako kluczowego filaru dla badań i innowacji na jednolitym rynku europejskim, a także rolę EOSC w stymulowaniu innowacji, wzroście gospodarczym i wzmacnianiu konkurencyjności Europy. Wydana przez Radę Sterującą opinia zawiera rekomendacje dotyczące rozwoju i wdrażania EOSC w 10. Programie Ramowym.

WYDARZENIE: EOSC European Tripartite Event

MIEJSCE: Kraków

DATA: 25 marca 2025 r.

W trakcie European Tripartite Event (ETE) zaznaczono rolę EOSC jako kluczowego gracza w europejskich badaniach, konkurencyjności i zdolnościach innowacyjnych. Zarząd Trójstronny omówił rozwój wzmocnionej narracji politycznej dla EOSC, której celem jest wsparcie decydentów politycznych i interesariuszy Partnerstwa w lepszym osadzeniu EOSC w europejskich i krajowych agendach politycznych, z uwzględnieniem bieżących strategii, polityk i inicjatyw. Podkreślano, że EOSC przyczynia się do realizacji kluczowych priorytetów, takich jak: wzmacnianie zdolności innowacyjnych, zwiększanie efektywności badań, budowanie przywództwa naukowego i technologicznego, zapewnienie suwerenności cyfrowej i danych, a także bezpieczeństwa badań. Podkreślono, iż poprzez promowanie współpracy, zaufania, efektywności i bezpieczeństwa w środowisku badawczym, EOSC stymuluje przełomowe innowacje, jednocześnie wspierając rozwój Otwartej Nauki.

Czytaj więcej

W planach są kolejne wydarzenia organizowane przez NCN w ramach polskiej prezydencji w Radzie UE: Konferencja Quantum Horizons, która odbędzie się już w maju, oraz czerwcowa konferencja poświęcona mobilności oraz wyzwaniom i możliwościom transformacji społeczno-gospodarczych.

WYDARZENIE: Konferencja Quantum Horizons: Science – Policy – Society

MIEJSCE: Gdańsk

DATA: 7 maja 2025 r.

Międzynarodowa konferencja poświęcona rozwojowi technologii kwantowych oraz nowym możliwościom finansowania badań w tej prężnie rozwijającej się dziedzinie współczesnej nauki zaplanowana została na 250 uczestników z całej Europy. Spotkanie organizowane będzie przez sieć QuantERA i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, we współpracy z europejską inicjatywą Quantum Flagship. Konferencja w Gdańsku zgromadzi przedstawicieli środowisk akademickich, firm zaangażowanych w rozwój technologii kwantowych, agencji finansujących badania oraz innych instytucji.

W programie przewidziano trzy główne panele dyskusyjne:

  • In the beginning was the Science – o znaczeniu badań podstawowych,
  • Quantum Coherence: The Art of Coordination – o polityce naukowej i koordynacji,
  • Quantum Interactions: The Joy of Collaboration – o współpracy międzynarodowej i doświadczeniach zespołów badawczych.

Czytaj więcej

WYDARZENIE: Konferencja Europe and Mobilities: Challenges and Opportunities for Socio-Economic Transformations

MIEJSCE: Warszawa

DATA: 4-6 czerwca 2025 r.

NCN jest także jednym z partnerów międzynarodowej konferencji poświęconej mobilności oraz wyzwaniom i możliwościom transformacji społeczno-gospodarczych, w ramach której zorganizuje dwa panele tematyczne. Wydarzenie zgromadzi naukowców, decydentów politycznych oraz przedstawicieli organizacji międzynarodowych i pozarządowych, którzy będą dyskutować o kluczowych wyzwaniach społeczno-gospodarczych w Europie. W programie zaplanowano wystąpienia ekspertów oraz siedem sesji tematycznych poświęconych m.in. demografii, migracjom, transformacji cyfrowej i energetycznej oraz przyszłości demokracji.

Współorganizowane przez NCN panele będą dotyczyły następujących zagadnień:

  • „Perspektywy Europejskiego Obszaru Gospodarczego z zakresu nauk humanistycznych i społecznych” (5 czerwca, godz. 15.00-16.30) – dyskusja będzie poświęcona roli Europy w rozwoju platform cyfrowych oraz ich wpływowi na dobrostan człowieka i planety. Poruszone zostaną takie tematy, jak powszechność, dobro publiczne, równość i suwerenność w budowie infrastruktury cyfrowej. Uczestnicy porozmawiają także o tym, jak systemy algorytmiczne i platformy cyfrowe wpływają na codzienne życie ludzi, oraz o roli regulatorów, firm i innych instytucji w kształtowaniu tych procesów. Wśród prelegentów znajdą się zarówno naukowcy, jak i przedstawiciele interesariuszy pozaakademickich, którzy wspólnie przedstawią szanse i wyzwania wynikające ze współpracy międzysektorowej.
  • „Szanse i wyzwania: młodzi naukowcy w projektach międzynarodowych” (6 czerwca, godz. 10.00–11.30) – panel będzie dotyczył doświadczeń młodych badaczek i badaczy realizujących projekty międzynarodowe. W trakcie spotkania poruszone zostaną kwestie wyboru tematów badawczych, rozwoju kariery, bezpieczeństwa pracy, możliwości finansowania badań oraz roli mentorów i instytucji wspierających rozwój naukowców na wczesnym etapie kariery.

Wydarzenie organizują Centrum Doskonałości w Naukach Społecznych oraz Ośrodek Badań nad Migracjami UW. Partnerami są NCN, NCBR i MNISW. Przedsięwzięcie jest finansowane ze środków Unii Europejskiej.

Czytaj więcej