8 lipca br. dyrektor Narodowego Centrum Nauki prof. Andrzej Jajszczyk złożył wizytę w siedzibie tajwańskiej Rady ds. Badań Naukowych (National Science Council) mieszczącej się w stolicy kraju Tajpej. W rozmowach ze strony gospodarzy uczestniczyli: dyrektor generalny ds. współpracy międzynarodowej prof. Willis T. Lee, jego zastępca Ke-Yen Kuo oraz dyrektor ds. programów pani  Yueh-Jung Wu. Głównym celem rozmów było ustalenie zasad konkretnej współpracy obu agencji w ramach ogólnej umowy o współpracy podpisanej w roku ubiegłym.

W czasie dyskusji dokonano przeglądu programów grantowych obu agencji, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości korzystania z nich naukowców obu krajów w ramach wymiany międzynarodowej, w tym konkursu HARMONIA oferowanego przez NCN. Naukowcy tajwańscy korzystający z grantów NSC mogą dowolnie korzystać z pochodzących z nich środków (w ramach całej sumy grantu) do składania wizyt naukowych w ośrodkach zagranicznych w krajach, z których agencjami grantowymi NSC ma podpisane umowy dwustronne (czyli również w przypadku Polski). Mogą też z tych funduszy finansować wizyty naukowe badaczy zagranicznych na Tajwanie. Poza środkami ze standardowych grantów wymiana taka może być realizowana z osobnej puli 50 mln USD pozostającej w dyspozycji działu współpracy międzynarodowej NSC.

NSC deklaruje pomoc dla naukowców z Polski chcących prowadzić na Tajwanie badania z szeroko rozumianej humanistyki i nauk o sztuce. Należy podkreślić, że na Tajwanie znajduje się wiele bezcennych obiektów sztuki i literatury chińskiej, które znalazły się tam po wojnie domowej zakończonej w 1949 roku, w tym wyposażenie pałacu cesarskiego w Pekinie. Istnieje też tam ciągłość szkół i tradycji naukowych z chińskiego kręgu kulturowego, nie przerwana Rewolucją Kulturalną, tak jak stało się na terenie Chin kontynentalnych.

Tajwan, mimo niewielkiej powierzchni wyspy, odpowiadającej powierzchni województwa mazowieckiego (znaczna część kraju jest pokryta górami; ponad 200 wierzchołków przekracza 3 tys. m n.p.m.), zamieszkałej przez 23 miliony mieszkańców, odnotowuje znaczące osiągnięcia naukowe i techniczne. Wyrazem tego są dobrej klasy uniwersytety oraz trzy wielkie parki technologiczne, wyposażone w nowoczesne urządzenia badawcze. Na przykład National Taiwan University, w tzw. rankingu szanghajskim zajmuje miejsce w zakresie 100-150, a dwa inne także wyprzedzają w tym rankingu najlepsze polskie uczelnie. Tajwan jest największym na świecie producentem półprzewodnikowych układów scalonych i drugim w skali światowej ich projektantem. Ma też bardzo dużo innowacyjnych przedsiębiorstw małej i średniej wielkości. Nakłady na naukę na Tajwanie stanowią ok. 3% produktu krajowego brutto (planuje się zwiększenie tego udziału do 4%), z czego 1/4 pochodzi z funduszy publicznych, a 3/4 z prywatnych.

NSC mieści się w nowoczesnym wieżowcu, który na planie miasta oznaczony jest jako „Technology Building.” Agencja finansuje zarówno projekty z obszaru badań podstawowych jak i stosowanych. Roczny budżet agencji wynosi ok. 1 miliarda dolarów amerykańskich, z czego 50 mln USD przypada na projekty rozdzielane bezpośrednio w ramach współpracy międzynarodowej. 50% budżetu jest rozdzielanych zna zasadzie projektów zgłaszanych od dołu (bottom-up), 25% przeznacza się na programy celowe (mission-oriented programs), a pozostałe 25% – na infrastrukturę badawczą i aparaturę. Programy celowe obejmują obecnie następujące obszary: techniki informacyjne i telekomunikacyjne (ICT), neurobiologia, biofarmaceutyki, inteligentna elektronika i energia.

NSC przyjmuje rocznie ok. 30 tys. wniosków grantowych, z których ok. 12 tys. otrzymuje finansowanie, czyli współczynnik sukcesu wynosi 40%. Ocena wniosków odbywa się na zasadzie środowiskowej (peer review), przy czym w ocenie projektów wysokobudżetowych uczestniczą eksperci zagraniczni. Ze środków grantowych naukowcy mogą wypłacać sobie dodatkowe wynagrodzenie nie przekraczające 3,5 miesięcznej pensji rocznie. Wnioski grantowe są składane wyłącznie elektronicznie, natomiast w przypadku umów są wymagane dokumenty papierowe. NSC zatrudnia 260 osób na stałych etatach i 250 osób na umowach czasowych. Większość pracowników współdzieli duże sale, przedzielone niskimi, lekkimi ściankami działowymi.

W końcowej części rozmów omawiano bardziej długofalową propozycję konkursów grantowych ogłaszanych wspólnie przez NCN i NSC. Potwierdzono zasadność ich przygotowania, przy zachowaniu zasady oceny wniosków przez obie agencje osobno, a następnie wspólne uzgadnianie ocen. Każda z agencji finansowałaby naukowców ze swoich krajów biorących udział we wspólnym projekcie. Jednocześnie zgodzono się, że ogłoszenie konkursów omawianego typu nie będzie możliwe w krótkiej perspektywie z powodu braku odpowiednich zasobów kadrowych w NCN. 

Tekst i zdjęcie: Andrzej Jajszczyk

18 lipca Narodowe Centrum Nauki gościło przedstawicieli Ambasady Chińskiej Republiki Ludowej w Polsce. Podczas spotkania dyrektor Centrum prof. Andrzej Jajszczyk, doradca ds. nauki i technologii Dr Ye Xiangdong oraz pani Shao Yinghong rozmawiali na temat polskiego i chińskiego systemu finansowania nauki, a także konkursów ogłaszanych przez NCN. W czasie wizyty w Krakowie goście mieli również okazję zwiedzić Zakład Biotechnologii Medycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kierownik zakładu prof. Józef Dulak oprowadził przedstawicieli ambasady po laboratoriach, w których są prowadzone badania z zakresu biologii komórek macierzystych, inżynierii genetycznej, terapii genowej oraz komórkowej. Przedstawił również najważniejsze osiągnięcia jednostki oraz projekty prowadzone we współpracy z europejskimi ośrodkami naukowymi.

W dniach 10-11 lipca 2013 r. odbyło się kolejne posiedzenie Rady Narodowego Centrum Nauki, podczas którego dokonano wyboru członków Zespołów Ekspertów do oceny wniosków złożonych w konkursach OPUS 5, PRELUDIUM 5, SONATA 5, ogłoszonych w dniu 15 marca 2013 r. oraz ustalono wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację projektów badawczych dla ww. konkursów. Rada zwiększyła wysokość środków na projekty zgłaszane w tych konkursach o 100 mln zł do łącznej kwoty 340 mln zł, w tym:  

• na konkurs OPUS 5 przeznaczono 247 mln, z czego: dla Nauk Humanistycznych, Społecznych i o Sztuce – 44,6 mln zł, dla Nauk Ścisłych i Technicznych – 100,2 mln zł, dla Nauk o Życiu – 102,2 mln zł;
• na konkurs SONATA 5 przeznaczono 54 mln zł, z czego: dla Nauk Humanistycznych, Społecznych i o Sztuce – 11 mln zł, dla Nauk Ścisłych i Technicznych – 23,5 mln zł oraz dla Nauk o Życiu – 19,5 mln zł;
• na konkurs PRELUDIUM 5 przeznaczono 39 mln zł, z czego: dla Nauk Humanistycznych, Społecznych i o Sztuce – 9 mln zł, dla Nauk Ścisłych i Technicznych – 15 mln zł oraz dla Nauk o Życiu – 15 mln zł.  

Kolejnym punktem obrad była wstępna dyskusja na temat warunków i procedury oceny wniosków w konkursach OPUS 6, PRELUDIUM 6, SONATA 6, planowanych do ogłoszenia w dniu 15 września 2013 r. Członkowie Rady w trakcie debaty odnieśli się do uwag i sugestii zgłaszanych przez członków Zespołów Ekspertów oceniających wnioski złożone w poprzedniej edycji tych konkursów. Zwrócono uwagę m.in. na konieczność wprowadzenia zmian w systemie oceny eksperta i recenzenta zewnętrznego. Zaprezentowany został również projekt regulacji kwestii kosztów w projektach badawczych, uwzględniający zastrzeżenia i propozycje zgłoszone w ramach konsultacji z jednostkami naukowymi.

W kolejnej części posiedzenia przedstawiony został projekt regulaminu wspólnego konkursu NCN i NCBiR, wzorowanego na konkursie Proof of Concept, ogłaszanym przez European Research Council. Zgodnie ze wstępnymi ustaleniami realizacja zgłoszonych do konkursu projektów będzie miała charakter dwuetapowy. Pierwszy etap obejmować będzie m.in. realizację studium wykonalności badań oraz przeprowadzenie analiz rynkowych. Etap drugi, którego finansowanie uzależnione będzie od pozytywnej oceny pierwszej części projektu, koncentrował się będzie na badaniach przemysłowych i rozwojowych. Konkurs planowany jest do ogłoszenia pod koniec 2013 r.

Członkowie Rady z uznaniem odnieśli się do przyjętego przez Radę Ministrów na wniosek Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego projektu zmian w ustawie Prawo zamówieniach publicznych, który przewiduje podniesienie progów, od których obowiązuje stosowanie Ustawy prawo zamówień publicznych na dostawy i usługi z zakresu badań naukowych: do kwoty 200 tys. euro w przypadku uczelni oraz do 130 tys. euro dla instytutów naukowych.

W kolejnym punkcie obrad Rada odniosła się do projektu Ustawy o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki oraz niektórych innych ustaw. Zwrócono uwagę, że część postulatów zgłoszonych przez NCN w 2012 r., które są istotne zarówno dla Centrum, jak i wnioskodawców ubiegających się o finansowanie, nie zostało w nim uwzględnionych. W wyniku przeprowadzonej dyskusji Rada poparła stanowisko w sprawie ponownego skierowania do MNiSW postulatów, uzupełnionych o dodatkowe uwagi wynikłe z analizy projektu zmian w ww. ustawie.

Na zakończenie obrad, członkowie Rady pozytywnie zaopiniowali stanowiska Zespołów Ekspertów w sprawie oceny raportów rocznych i końcowych projektów pochodzących z konkursów przekazanych przez MNiSW do realizacji w NCN.

W dziale Statystyki opublikowano szczegółowe raporty statystyczne dla konkursów OPUS 4, PRELUDIUM 4, SONATA 4 i SONATA BIS 2, do których nabór wniosków zamknięto 15 grudnia 2012 r.

Koordynatorzy Dyscyplin Narodowego Centrum Nauki przedstawiają listy rankingowe projektów zakwalifikowanych do finansowania w ramach konkursów ogłoszonych przez NCN w dniu 15 grudnia 2012 roku:

• MAESTRO 4 dla doświadczonych naukowców na projekty badawcze mające na celu realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy, których efektem mogą być odkrycia naukowe;
• HARMONIA 4 na projekty badawcze realizowane w ramach współpracy międzynarodowej;
• ETIUDA 1 na stypendia doktorskie;
• FUGA 2 na staże krajowe po uzyskaniu stopnia naukowego doktora.

W celu wyświetlenia list rankingowych, proszę wybrać poniżej odpowiedni typ konkursu oraz panel dyscyplin.
* Moduł wyświetlania list rankingowych nie jest dostępny w przeglądarce IE 6

Konkurs:

Statystyki

Poniżej znajdują się informacje o wnioskach złożonych w poszczególnych konkursach i zakwalifikowanych do finansowania.

Konkurs:

Dalsze kroki postępowania

Przypominamy, że przedstawione dane mają charakter informacyjny. W najbliższych dniach Dyrektor Narodowego Centrum Nauki rozpocznie wydawanie decyzji administracyjnych, które będą przekazywane do wnioskodawców.

Dyrektor Narodowego Centrum Nauki prof. Andrzej Jajszczyk wziął udział w międzynarodowej konferencji „Finansowanie szkolnictwa wyższego – w poszukiwaniu efektywnych rozwiązań na podstawie doświadczeń w Ameryce, Europie i Azji”, która odbyła się w Warszawie w dniach 28-29 czerwca br.  W czasie ceremonii otwarcia referaty wygłosili m.in. Wiceminister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Marek Ratajczak , Wiceminister Finansów dr Maciej Grabowski oraz Dyrektor Generalny ds. Edukacji, Szkoleń, Kultury i Młodzieży przy Komisji Europejskiej  Jan Truszczyński. W pierwszym dniu konferencji prof. Jajszczyk był moderatorem panelu „Jak zwiększyć i poprawić finansowanie badań naukowych ze źródeł publicznych i prywatnych?”, w którym udział wzięli także: Dominik Antonowicz z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, reprezentujący Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych, Dieter Dohmen – dyrektor Institute for Education and Socio-Economic Research w Berlinie, Philippe Freyssinet – zastępca dyrektora generalnego Francuskiej Narodowej Agencji Badań Naukowych (ANR) oraz Thomas Bolli ze Szwajcarskiego Instytutu Ekonomii KOF, działającego w ramach Politechniki z Zurychu (ETH). W czasie dyskusji wskazano m.in. na znaczenie konkurencyjnego pozyskiwania funduszy, a także na wagę finansowania badań podstawowych.

Informujemy, że w systemie OSF udostępnione zostały formularze raportów rocznych i końcowych dla projektów finansowanych przez NCN. Uprzejmie prosimy o złożenie ww. raportów do dnia 30 września 2013 r. Wypełniony formularz należy wydrukować z systemu i przesłać do NCN w jednej (raporty roczne) lub dwóch (raporty końcowe) kopiach. Prosimy, aby nie nadsyłać raportów przygotowanych na dotychczas dostępnych drukach.

Dyrektor Narodowego Centrum Nauki prof. Andrzej Jajszczyk wziął udział w Konferencji Władz Uczelnianych Matematyki i Informatyki – KWUMI 2013, odbywającej się 21 czerwca br. na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. W czasie spotkania odbyła się dyskusja na temat finansowania badań podstawowych z zakresu matematyki i informatyki poprzedzona prezentacją dyrektora NCN pt. „Narodowe Centrum Nauki – finansowanie badań w obszarze nauk ścisłych”. Uczestnicy konferencji podnosili problemy wielkości środków na naukę i sposobów ich podziału, a także specyficznych potrzeb środowiska matematyków i informatyków. W czasie konferencji prof. Łukasz Stettner z Instytutu Matematycznego PAN przedstawił także bieżące prace Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, a prof. Krzysztof Diks z Uniwersytetu Warszawskiego omówił działania Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

Pod koniec maja Narodowe Centrum Nauki odwiedzili przedstawiciele Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) – niemieckiej organizacji finansującej badania podstawowe. Uczestnicy spotkania – dr Guido Lammers i dr Christian Schaich oraz przedstawiciele Narodowego Centrum Nauki rozmawiali na temat przyszłych wspólnych inicjatyw, które miałyby promować polsko-niemieckie projekty badawcze. Ze względu na to, że Narodowe Centrum Nauki z roku na rok otrzymuje coraz więcej wniosków o finansowanie polsko-niemieckich projektów badawczych, Centrum oraz DFG planują rozpoczęcie współpracy, której celem jest wsparcie badań polsko-niemieckich.

Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) to niemiecka organizacja finansująca badania we wszystkich dyscyplinach naukowych. Jednym z priorytetów DFG jest wspieranie młodych naukowców oraz zapewnienie im równych szans w rozwijaniu kariery naukowej. Ponadto organizacja ta inspiruje badania interdyscyplinarne oraz międzynarodowe. Misją DFG jest również promowanie badań naukowych wśród szerokiego grona odbiorców.

W dniach 12-13 czerwca 2013 r. odbyło się kolejne posiedzenie Rady Narodowego Centrum Nauki. Pierwsza część posiedzenia poświęcona została przedstawionej przez prof. dr hab. A. Jajszczyka, Dyrektora NCN, informacji kwartalnej dotyczącej działalności NCN w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2013 r.Kolejnym punktem obrad było określenie warunków konkursów planowanych do ogłoszenia w dniu 15 czerwca 2013 r.:

• MAESTRO 5 na projekty badawcze dla doświadczonych naukowców mające na celu realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy, i których efektem mogą być odkrycia naukowe. Rada NCN na finansowanie tego typu projektów przeznaczyła kwotę 70 mln zł.

• HARMONIA 5 na projekty badawcze realizowane w ramach współpracy międzynarodowej niepodlegające współfinansowaniu z zagranicznych środków finansowych. W tym konkursie Rada przeznaczyła na finansowanie projektów badawczych kwotę 30 mln zł.

• SONATA BIS 3 na projekty badawcze, mające na celu powołanie nowego zespołu naukowego, realizowane przez osoby posiadające stopień naukowy lub tytuł naukowy, które uzyskały stopień naukowy doktora w okresie od 2 do 12 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem. Na finansowanie tego rodzaju projektów ustalono kwotę 50 mln zł.

Wspierając rozwój naukowy młodych polskich badaczy członkowie Rady NCN utrzymali w warunkach konkursu MAESTRO obowiązek zatrudnienia w projekcie przynajmniej jednego naukowca ze stopniem doktora oraz zaangażowania przynajmniej jednego doktoranta. Doprecyzowano, że w konkursie HARMONIA nie dopuszcza się zarówno zakupu jak i wytworzenia oraz modernizacji aparatury naukowo-badawczej. Dodatkowo, kosztorys projektu nie może przekraczać 2 mln zł. Jednocześnie decyzją Rady NCN we wszystkich rodzajach konkursów utrzymany został jeden typ formularza wniosku o finansowanie projektu badawczego, który obowiązuje wszystkich wnioskodawców, w tym osoby fizyczne i podmioty złożone. W formularzu wniosku ograniczono zakres wymaganych danych oraz ujednolicono wersje językowe.

Odpowiadając na wnioski płynące ze środowiska Rada NCN dokonała zmian w wykazie dyscyplin i grup dyscyplin, w ramach których są ogłaszane i przeprowadzane konkursy NCN. W szczególności ustosunkowano się do postulatów środowiska architektów, uzupełniając  deskryptory w wykazie dyscyplin w następujący sposób: panel HS2 otrzymał brzmienie „Kultura i twórczość kulturowa: literaturoznawstwo, bibliotekoznawstwo, językoznawstwo, kulturoznawstwo, nauki o sztuce, architektura, m.in.”; z HS3_5 do HS2_8 przeniesiona została „historia architektury”; panel HS4 otrzymał brzmienie: „Jednostka, instytucje, rynki: ekonomia, finanse, zarządzanie, demografia, geografia społeczno-ekonomiczna, urbanistyka, m.in.”; HS4_13 - „Geografia społeczno-ekonomiczna”; HS4_14 - „Urbanistyka, gospodarka przestrzenna” oraz ST8_10 - „Zagadnienia techniczne i technologiczne w architekturze, urbanistyce i planowaniu przestrzennym”.

W dalszej części obrad przedstawiono sprawozdanie z prac Komisji Odwoławczej Rady NCN. Poinformowano, że dotychczas rozpatrzono 618 odwołań od negatywnej decyzji Dyrektora Centrum w sprawie zakwalifikowania projektu badawczego/stażu do finansowania. Łącznie wydano 7 decyzji przyznających finansowanie, 388 odmawiających finansowania, 50 postanowień o uchybieniu terminu, 84 postanowienia o niedopuszczalności do wniesienia odwołania, 22 decyzje o umorzeniu postępowania wywołanego wniesieniem odwołania. W trakcie trwania procedury odwoławczej 43 odwołania zostały przez wnioskodawców wycofane. Aktualnie jest rozpatrywanych 89 odwołań.  

W ostatniej części spotkania podsumowano organizowane w dniach 8-9 maja br. Dni Narodowego Centrum Nauki. Rada zwróciła uwagę na potrzebę kontynuowania w kolejnych latach tej cennej dla środowiska naukowego i Centrum inicjatywy i poddała pod dyskusję zaproponowane kandydatury ośrodków akademickich, w których zostaną zorganizowane Dni w roku 2014.

Na zakończenie obrad, członkowie Rady pozytywnie zaopiniowali stanowiska Zespołów Ekspertów w sprawie oceny raportów końcowych z realizacji projektów badawczych własnych, promotorskich i habilitacyjnych oraz raportów rocznych i końcowych z realizacji międzynarodowych projektów niewspółfinansowanych w grupie Nauk o Życiu pochodzących z konkursów przekazanych przez MNiSW do realizacji w NCN.