Czy wykształcenie muzyczne pomaga w rozpoznawaniu dźwięków środowiska naturalnego

Kierownik projektu :
dr hab. Andrzej Miśkiewicz
Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina

Panel: HS6

Konkurs : OPUS 6
ogłoszony 16 września 2013 r.

W eksperymentach przeprowadzonych w różnych ośrodkach badawczych wykazano, że kształcenie muzyczne i praktyka w wykonywaniu muzyki rozwijają nie tylko słuch muzyczny, ale poprawiają również dyspozycje słuchowe w odbiorze dźwięków niemających związku z muzyką. Z doniesień literaturowych wynika m.in., że w porównaniu z osobami niebędącymi muzykami, muzycy dokładniej rozróżniają barwę głosu osób mówiących, lepiej rozumieją mowę w hałasie, lepiej rozróżniają głoski w obcych językach i charakteryzują się większą selektywnością uwagi słuchowej.

fot. Michał Łepeckifot. Michał Łepecki Niniejszy projekt miał na celu zbadanie, czy muzycy posiadają lepsze dyspozycje słuchowe niż niemuzycy w odbiorze dźwięków środowiska naturalnego. W ramach projektu przeprowadzono badania dokładności identyfikacji źródeł dźwięków naturalnych odtwarzanych z różną głośnością w różnych sceneriach akustycznych oraz pomiary szybkości rozpoznawania źródeł dźwięku. Wyniki badań wskazują, że muzycy nie przewyższają niemuzyków w dokładności ani w szybkości rozpoznawania dźwięków środowiska naturalnego.

Rozbieżność uzyskanych wyników z doniesieniami literaturowymi tłumaczy się specyfiką tzw. trybów słuchania, odzwierciedlających charakter procesów poznawczych będących podstawą przetwarzania bodźców akustycznych w umyśle słuchacza. Badacze wyróżniają trzy tryby słuchania: słuchanie w trybie przyczynowym (codziennym), ukierunkowane na orientację słuchową w środowisku, słuchanie w trybie semantycznym, mające na celu odbiór informacji przekazywanych w postaci dźwięków mowy lub innego kodu dźwiękowego oraz słuchanie w trybie zredukowanym (muzycznym), nastawione na odbiór ściśle brzmieniowych cech dźwięku, bez odniesienia do źródeł dźwięku. Kształcenie muzyczne rozwija dyspozycje słuchowe niezbędne do słuchania dźwięków w trybie semantycznym i trybie zredukowanym. Muzycy nie posiadają natomiast lepszych dyspozycji w słuchaniu w trybie przyczynowym, nastawionym na rozpoznawanie źródeł dźwięków i zdarzeń odwzorowanych przez dźwięki w środowisku.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Rozpoznawanie dźwięków środowiska naturalnego przez muzyków i osoby niebędące muzykami

dr hab. Andrzej Miśkiewicz

Kierownik - dodatkowe informacje

Jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Reżyserii Dźwięku Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Obszar jego działalności naukowej ma charakter interdyscyplinarny i obejmuje zagadnienia akustyki muzycznej, psychoakustyki, teorii muzyki oraz reżyserii dźwięku. Andrzej Miśkiewicz prowadzi badania dotyczące psychoakustycznych podstaw percepcji dźwięku w muzyce, metodyki słuchowej oceny jakości dźwięku oraz metodyki kształcenia słuchu barwowego reżyserów dźwięku.

dr hab. Andrzej Miśkiewicz

Bezpieczeństwo konstrukcji budynków podczas pożaru

Kierownik projektu :
dr inż. Michał Malendowski
Politechnika Poznańska

Panel: ST8

Konkurs : ETIUDA 4
ogłoszony 15 grudnia 2015 r.

Przeprowadzone badania dotyczyły bezpieczeństwa konstrukcji budynków w pożarze. Głównym elementem rozwijanym podczas badań był zintegrowany system obliczeniowy wykorzystujący wyniki symulacji pożarowych do analizy odpowiedzi termo-mechanicznej konstrukcji. Zbudowany system obliczeniowy ma na celu wspierać projektanta konstrukcji budowlanych w podejmowaniu decyzji projektowych.

fot. Michał Łepeckifot. Michał Łepecki Wartość poznawcza badań wyraża się poprzez kompleksowe uwzględnienie zjawisk pożarowych. Wnioskowanie na temat bezpieczeństwa konstrukcji odwołuje się do wyników symulacji bazujących na połączonych modelach: hydrodynamicznego pożaru, przepływu ciepła do konstrukcji oraz mechaniki konstrukcji. W tym celu wykorzystuje się modele fizyczne (opisujące zjawiska fizyczne), przeciwstawiając je tradycyjnemu podejściu, w którym wnioskowanie na temat bezpieczeństwa pożarowego konstrukcji nie uwzględnia rzeczywistego oddziaływania pożaru, a  opiera się jedynie na ustandaryzowanych relacjach pomiędzy temperaturą gazów pożarowych a czasem.

Kluczową rolę w badaniach odegrał opracowany model przepływu ciepła łączący symulacje pożaru i analizy termo-mechaniczne konstrukcji. Użyteczność opracowanego modelu przepływu ciepła została zweryfikowana eksperymentalnie. Zarówno w badaniach numerycznych, jak i eksperymentalnych, skorzystano z nowatorskiego podejścia do opisywania oddziaływań termicznych, wykorzystując koncepcję temperatury powierzchni adiabatycznej. W ramach badań wyprowadzono analityczne rozwiązanie równania równowagi cieplnej powierzchni adiabatycznej, które pozwoliło na łatwiejsze określenie warunków brzegowych w analizie termicznej konstrukcji oraz łatwiejsze skorelowanie badań eksperymentalnych z modelem teoretycznym.

Zastosowanie opracowanego systemu obliczeniowego do analizy odpowiedzi mechanicznej rzeczywistej konstrukcji pozwoliło na uwzględnienie we wnioskowaniu szeregu zjawisk fizycznych mających bezpośredni wpływ na zmiany stanu konstrukcji i rozwój deformacji, które przy korzystaniu z tradycyjnego podejścia nie były brane pod uwagę. Wzbogacono więc możliwości poznawcze, dzięki czemu zakres analiz jest pełniejszy i pozwala na bardziej dokładne oszacowanie poziomu bezpieczeństwa.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Zastosowanie modeli CFD pożaru w projektowaniu konstrukcji budowlanych

dr inż. Michał Malendowski

Kierownik - dodatkowe informacje

Absolwent Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej. Od 2011 r. pracownik naukowo-dydaktyczny na stanowisku asystenta w Instytucie Konstrukcji Budowlanych Politechniki Poznańskiej. Uczestniczył w czterech stażach zagranicznych: na uniwersytetach w Tampere (Finlandia) i Sheffield (Wielka Brytania), w jednostce naukowo-badawczej VTT (Technical Research Centre of Finland, Finlandia) oraz w dziale badań i rozwoju nowojorskiej firmy konsultingowej Weidlinger Associates, Inc. Trzymiesięczny staż naukowy w angielskim Sheffield realizowany był w ramach stypendium uzyskanego w konkursie ETIUDA 4. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się głównie wokół zagadnień bezpieczeństwa pożarowego konstrukcji budowlanych. Celem prowadzonych badań jest kompleksowe uwzględnianie zjawisk pożarowych na etapie budowania modeli obliczeniowych. Wyniki swoich badań prezentował na kilkudziesięciu konferencjach naukowych, głównie o zasięgu międzynarodowym. Jest autorem lub współautorem 21 publikacji naukowych, w tym w czasopismach indeksowanych.

Dr inż. Michał Malendowski

Zapowiedź konkursu QuantERA Call 2019 w obszarze technologii kwantowych

wt., 23/10/2018 - 14:42

Zapraszamy do udziału w nowym konkursie QuantERA z obszaru technologii kwantowych, który zostanie ogłoszony w listopadzie 2018 r. w ramach programu koordynowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

Zakres merytoryczny wniosków powinien obejmować jeden lub kilka z następujących obszarów:

  • Quantum communication
  • Quantum simulation
  • Quantum computation
  • Quantum information sciences
  • Quantum metrology sensing and imaging

Do konkursu będą mogły przystępować konsorcja złożone z co najmniej 3 grup badawczych pochodzących z przynajmniej 3 różnych krajów biorących udział w konkursie QuantERA Call 2019: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Izrael, Litwa, Łotwa, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Węgry, Wielka Brytania i Włochy.

Kryteria oceny projektów:

  • excellence
  • impact
  • quality and efficiency of the implementation

Uczestników konkursu będą obowiązywały krajowe wymogi formalne określone przez organizacje finansujące projekty uczestniczące w konkursie.

Przewidywany termin składania wniosków: 18 lutego 2019 r. (konkurs jednoetapowy). Rozstrzygnięcie konkursu planowane jest w drugiej połowie 2019 r.

Szczegółowe informacje znajdują się w załączonym dokumencie oraz na stronie program QuantERA.  

Zapowiedź tematów konkursu ma charakter informacyjny. Szczegółowe warunki zostaną określone w treści oficjalnego ogłoszenia o konkursie.

Wyszukiwarka partnerów

Sieć QuantERA uruchomiła narzędzie do poszukiwania partnerów do współpracy w ramach wspólnych projektów, przygotowywanych na konkurs QuantERA Call 2019. Aby przeglądać oferty i/lub zamieszczać własne propozycje współpracy, należy złożyć formularz rejestracyjny.

Kontakt:

Biomateriały dla medycyny regeneracyjnej

Kierownik projektu :
prof. dr hab. inż. Aleksandra Czyrska-Filemonowicz
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

Panel: ST8

Konkurs : HARMONIA 4
ogłoszony 15 grudnia 2012 r.

Choroby zwyrodnieniowe stawów, takie jak osteoartroza stanowią coraz większy problem w społeczeństwie nie tylko wśród pacjentów w podeszłym wieku. Uszkodzenie i postępująca degradacja tkanki chrzęstnej w stawach są wynikiem naturalnych procesów starzenia się, ale rozwojowi choroby sprzyja również brak ruchu, siedzący tryb pracy, niewłaściwa dieta czy otyłość. Ze względu na swoją budowę tkanka chrzęstna tylko w niewielkim stopniu ulega regeneracji. Dlatego, pomimo znaczącego postępu w medycynie, nadal najlepszym rozwiązaniem w przypadku zaawansowanej osteoartrozy jest zastąpienie uszkodzonego stawu implantem.

Prof. Aleksandra Czyrska-Filemonowicz oraz dr inż. Joanna Karbowniczek przy mikroskopie Merlin Gemini II (fot. Michał Łepecki)Prof. Aleksandra Czyrska-Filemonowicz oraz dr inż. Joanna Karbowniczek przy mikroskopie Merlin Gemini II (fot. Michał Łepecki) Głównym celem prac koncepcyjnych i badań zaproponowanych w projekcie był rozwój innowacyjnych biomateriałów (bioaktywnych powłok kompozytowych i rusztowań komórkowych z nanowłókien polimerowych) mający za zadanie doprowadzenie do znacznej poprawy w leczeniu ubytków kostnych i zmian zwyrodnieniowych kości oraz tkanki chrzęstnej. Było to możliwe dzięki wykorzystaniu interdyscyplinarnych badań z zakresu nowoczesnej inżynierii materiałowej i inżynierii tkankowej opartej na komórkach macierzystych. Cele szczegółowe projektu uwzględniały wytworzenie biomateriałów, charakterystykę ich właściwości mikromechanicznych, ocenę przyczepności powłok do podłoży, jakościową i ilościową charakterystykę mikro- oraz nanostruktury, a także badania topografii powierzchni biomateriałów i ich biozgodności. W projekcie postulowano, że mikroporowate powłoki kompozytowe PEEK/Bioszkło (wytworzone za pomocą osadzania elektroforetycznego) oraz powłoki TiO2/Ca-P i TiO2/HAp (wytworzone za pomocą elektrolityczno-plazmowego utleniania) wpłyną na poprawę jakości połączenia stopu tytanu z tkanką kostną. Z tego względu wykonano badania podstawowe umożliwiające ustalenie wpływu mikro- i nanostruktury, składu fazowego oraz porowatości biomateriałów po obróbce powierzchniowej na ich bioaktywność i biozgodność.

Do budowy elementów implantów mających bezpośredni kontakt z tkanką kostną wykorzystuje się najczęściej stopy tytanu, co wynika z ich dobrej odporności korozyjnej, korzystnych właściwości mechanicznych i wytrzymałościowych oraz niskiej gęstości. Dodatkowo stopy tytanu często poddaje się obróbce powierzchniowej, m.in. w celu przyspieszenia procesu stabilizacji implantu po operacji. Już pierwsze wyniki badań implantów tytanowych po obróbce powierzchniowej wykazały potrzebę rozszerzenia tematyki projektu, co znalazło odzwierciedlenie w tezach pracy doktorskiej dr inż. Joanny Karbowniczek. Celem doktoratu było opracowanie, wytworzenie i kompleksowa charakterystyka powłok nanoszonych na powierzchnię stopów tytanu w celu poprawy ich bioaktywności i biozgodności. Powłoki wytwarzano za pomocą utleniania elektrolityczno-plazmowego (ang. micro-arc oxidation, MAO) oraz osadzania elektroforetycznego, testując różne parametry obu procesów. Dzięki optymalizacji warunków procesu MAO otrzymano powłoki o dużej chropowatości, porowatości, dobrej przyczepności do podłoża, zawierające w zewnętrznej warstwie krystaliczny hydroksyapatyt. Te powłoki wykazywały dobrą bioaktywność i biozgodność na podstawie badań in vitro. Otrzymane powłoki były charakteryzowane przy użyciu zaawansowanych technik mikroskopii, spektroskopii i tomografii elektronowej. Wykorzystanie analitycznego mikroskopu elektronowego najnowszej generacji (S)TEM FEI Titan Cubed 60-300 z unikalnym oprzyrządowaniem, jakim dysponuje Centrum Mikroskopii IC-EM, pozwoliło na wykorzystanie najnowszych metod analitycznej mikroskopii elektronowej do badań mikro- i nanostruktury biomateriałów, aż do niedostępnej dotychczas skali atomowej. Ponadto wykonano pionierskie prace dotyczące obrazowania połączeń między komórkami a powierzchnią powłoki w przestrzeni trójwymiarowej przy użyciu skaningowego mikroskopu elektronowego z działem jonowym (ang. focused ion beam, FIB).

Interdyscyplinarne badania, wykorzystanie najnowszych osiągnięć różnych dziedzin nauki (takich jak inżynieria materiałowa, biotechnologia, inżynieria tkankowa) i nowoczesnych technologii (wytwarzanie powłok, rusztowań komórkowych) oraz zaawansowanych metod badawczych umożliwiły zrealizowanie zadań i celów podjętych w projekcie. Uzyskane wyniki były z powodzeniem prezentowane na międzynarodowych i krajowych kongresach i konferencjach naukowych oraz zostały opublikowane w czasopismach z bazy JCR. Wymiernym wynikiem projektu jest także rozprawa doktorska dr inż. Joanny Karbowniczek p.t. „Microstructure, cellular response and selected properties of titanium based biomaterials applied in regenerative medicine of bone tissue and joints” (aktualnie w finalnej fazie opracowania).

Projekt zrealizowany dzięki finansowaniu w konkursie HARMONIA 3 stanowił doskonałą platformę do nawiązania i pogłębienia współpracy międzynarodowej. Badania były prowadzone we współpracy z prof. F. Rustichellim z Università Politecnica delle Marche (Ancona, Włochy), prof. Aldo R. Boccaccinim z Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg (Erlangen, Niemcy) i prof. E. Amlerem z Institute of Experimental Medicine of the Czech Academy of Sciences (Praga, Czechy), a także z prof. H. Cimenoglu z Istanbul Technical University (Stambuł, Turcja). Ważnym czynnikiem w skutecznej realizacji założeń projektu było szerokie doświadczenie badawcze partnerów projektu oraz możliwość wykonania części badań przy użyciu aparatury dostępnej w zagranicznych ośrodkach naukowych. Doświadczenie nabyte przez zespół badawczy we współpracy międzynarodowej umożliwiło dokończenie prac związanych z organizacją nowego Laboratorium Biomateriałów, które poszerzyło ofertę badawczą i dydaktyczną Centrum Mikroskopii i Wydziału Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej AGH.

Zespół Międzynarodowego Centrum Mikroskopii Elektronowej dla Inżynierii Materiałowej w okresie realizacji projektu OPTYMED (fot. Stanisław Malik, 2015 r.)Zespół Międzynarodowego Centrum Mikroskopii Elektronowej dla Inżynierii Materiałowej w okresie realizacji projektu OPTYMED (fot. Stanisław Malik, 2015 r.)

 

Pełny tytuł finansowanego projektu: Opracowanie, wytworzenie i charakterystyka mikro/nanostruktury i wybranych właściwości biomateriałów dla medycyny regeneracyjnej (OPTYMED)

prof. dr hab. inż. Aleksandra Czyrska-Filemonowicz

Kierownik - dodatkowe informacje

Jest profesorem zwyczajnym w Międzynarodowym Centrum Mikroskopii Elektronowej dla Inżynierii Materiałowej (IC-EM) w Akademii Górniczo-Hutniczej i od 2017 r. emerytowanym profesorem Wydziału Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej AGH.

Reprezentuje dziedzinę inżynieria materiałowa skupiając swoje zainteresowania badawcze wokół następujących obszarów: biomateriały metaliczne, materiały dla energetyki i lotnictwa (nadstopy, stopy tytanu, intermetale, stale, stopy ODS), nanomateriały, materiały do pracy w wysokich temperaturach i ekstremalnym środowisku, teoria i zastosowanie mikroskopii elektronowej.

Opublikowała ponad 500 prac naukowych, w tym 4 monografie oraz 16 opracowań monograficznych i rozdziałów w książkach. Brała udział w realizacji ponad 150 projektów w charakterze kierownika lub głównego wykonawcy. Jest laureatką konkursów w KBN, NCN, NCBiR, 6 i 7 PR UE oraz EIT KIC InnoEnergy. W programie POIG 2007-2013 kierowała projektem pt. „Zakup analitycznego transmisyjnego mikroskopu elektronowego z unikalnym oprzyrządowaniem do badań mikro- i nanostruktury materiałów”, w wyniku którego zakupiono i zainstalowano w AGH mikroskop elektronowy najnowszej generacji (S)TEM FEI Titan Cubed 60-300 z systemem ChemiSTEM do wieloskalowych analiz materiałów, także w skali atomowej (rozdzielczość 70 pm).

Działalność dydaktyczna prof. Aleksandry Czyrskiej-Filemonowicz obejmuje wykłady dla studentów i doktorantów z zakresu mikroskopii elektronowej, materiałów dla energetyki i lotnictwa oraz biomateriałów metalicznych w AGH, a także w uniwersytetach niemieckich i szwajcarskich (gdzie była zapraszana w charakterze profesora wizytującego): RWTH w Akwizgranie i CAU w Kilonii oraz EPFL w Lozannie. Jest promotorem 13 rozpraw doktorskich w AGH i opiekunem naukowym 5 doktorantów w Forschungszentrum Jülich.

Od wielu lat wykazuje niezwykłą aktywność w umiędzynarodowieniu polskiej nauki. Z jej inicjatywy 15 doktorantów i współpracowników odbyło długoterminowe staże zagraniczne (głównie w Niemczech, Austrii i Szwajcarii). Jest członkiem ponad 40 komitetów programowych oraz przewodniczącą wielu sesji podczas światowych i europejskich kongresów z zakresu mikroskopii elektronowej i inżynierii materiałowej. Inicjatorka i przewodnicząca międzynarodowych Szkół Mikroskopii elektronowej organizowanych cyklicznie w AGH od 2003 r.

Odbyła liczne staże zagraniczne, w tym 8 lat w Forschungszentrum Jülich (FZJ) w Niemczech. Po powrocie z zagranicy zmodernizowała laboratorium mikroskopii w AGH i wydatnie rozwinęła współpracę miedzynarodową, co w konsekwencji pozwoliło na utworzenie Międzynarodowego Centrum Mikroskopii Elektronowej dla Inżynierii Materiałowej, którym kierowała do 2016 r. W/w centrum zostało zaproszone do członkostwa w prestiżowej europejskiej sieci zaawansowanej mikroskopii elektronowej (Distributed European Infrastructure for Advanced Electron Microscopy for Nanoscience).

Wśród licznych funkcji w strukturach europejskich wyróżnia się działalność w Zarządzie European Microscopy Society (do 2016 r.), w Komitecie Naukowym ArcelorMittal (do 2013 r), w Komitecie Wykonawczym Federation of European Materials Societes, FEMS (do 2009), w kilku Komitetach Zarządzających projektami europejskimi (FP6-NoE, COST, FP7-INFRA, EIT KIC ) oraz w Helmholtz Management Academy w Berlinie. Członek wielu gremiów krajowych, w tym Komitetu Nauki o Materiałach PAN (do 2014 r.), przewodnicząca Komitetu Narodowego ds. Współpracy z IFSEM oraz Komitetu Narodowego ds. Współpracy z Międzynarodową Radą Nauki (ICSU) przy Prezydium PAN (do 2010 r.). Członek europejskich towarzystw naukowych (DGE i DGM w Niemczech oraz Royal Microscopy Society), członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Materiałoznawczego, inicjatorka utworzenia i pierwszy prezes (do 2014 r.) Polskiego Towarzystwa Mikroskopii.

Laureatka wielu nagród, m.in. nagrody Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki, Medalu Edukacji Narodowej oraz wielu nagród Rektora AGH za działalność naukowo-badawczą i dydaktyczną, w tym nagrody I stopnia za całokształt (2016 r.). Uhonorowana nagrodą Pratt & Whitney Award for Outstanding Effort in Supporting the GMS Program (USA, 2009 r.) i Helmholtz International Fellow Award for scientific achievements (Niemcy, 2013 r.).

dr inż. Joanna Karbowniczek

Absolwentka Biotechnologii na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Ukończyła studia doktoranckie na Wydziale Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Pracę doktorską pt. „Microstructure, cellular response and selected properties of titanium based biomaterials applied in regenerative medicine of bone tissue and joints” obroniła pod kierunkiem prof. dr hab. inż. Aleksandry Czyrskiej-Filemonowicz. W latach 2013-2017 odbyła 5 zagranicznych staży naukowych, m.in. w Institute of Biomaterials (Erlangen, Niemcy) w grupie prof. A.R. Boccacciniego. Od 2015 r. jest asystentem na Wydziale Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej. Zajmuje się tematyką materiałów metalicznych wykorzystywanych do budowy implantów oraz polimerowych rusztowań stosowanych w inżynierii tkankowej.

prof. dr hab. inż. Aleksandra Czyrska-Filemonowicz

Męskość militarna w literaturze i kulturze polskiej w kontekście Wielkiej Wojny

Kierownik projektu :
dr hab. Monika Szczepaniak
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Panel: HS2

Konkurs : OPUS 5
ogłoszony 15 marca 2013 r.

W maskulinistycznym krajobrazie pierwszych dziesięcioleci XX wieku polska męskość militarna wyróżnia się nie tylko szczególnym wizerunkiem wyłaniającym się z historii, lecz przede wszystkim odmiennym statusem politycznym. W okresie poprzedzającym pierwszą wojnę światową w kulturze polskiej nie istniał potrójny system referencji państwo – naród – polityka, w ramach którego kształtowały się zachodnie koncepcje „klasycznego” militaryzmu oraz maskulinizmu. Polska męskość militarna konstytuuje się w oderwaniu od własnych struktur państwowych – w cieniu silnych państw zaborczych i ich hegemonicznych męskości, stanowi jednak kontynuację tradycji narodowej o zabarwieniu heroicznym, odzwierciedlającą mentalne struktury długiego trwania.

Celem projektu realizowanego w latach 2014-2017 była charakterystyka procesów konstrukcji męskości w okresie poprzedzającym Wielką Wojnę – w warunkach zależności od państw zaborczych z silnymi tradycjami i instytucjami militarnymi oraz analiza wojennego doświadczenia polskich żołnierzy z perspektywy historii męskości (z jednej strony „elitarny” charakter Legionów Polskich, z drugiej masowy udział rekrutów w armiach zaborczych). Przedmiotem badań było ponadto znaczenie męskości militarnej w nowym państwie zarówno w latach dwudziestych, jak i w okresie ponownej militaryzacji Europy (w trzeciej dekadzie XX wieku), który kończy się wybuchem kolejnej światowej wojny. Procesy kulturowe i polityczne stanowią kontekst dla refleksji o męskości w wojennej konstelacji władza – ciało – emocje oraz interpretacji tekstów literackich i wybranych przedstawień wizualnych, w których manifestuje się, a także podlega dekonstrukcji męskość militarna. W ramach przyjętej metody interpretacji tekstów kultury stanowią one źródła wiedzy o konstrukcji płci, archiwum ciągłości kulturowych mitów, medialnych „agentów” uczestniczących w dyskursywnych procesach „formowania” męskości militarnej, ale także forum krytycznej analizy i dekonstrukcji jej wzorców, norm oraz form inscenizacji.

fot. Michał Łepeckifot. Michał Łepecki Efektem realizacji projektu jest kompleksowa analiza fenomenu żołnierskości w kontekście pierwszej wojny światowej przedstawiona w monografii Habitus żołnierski w literaturze i kulturze polskiej w kontekście Wielkiej Wojny (Kraków: Universitas 2017) oraz w dziesięciu artykułach w tomach zbiorowych i czasopismach, głównie na forum międzynarodowym. Literatura polska w kontekście narodowowyzwoleńczych imperatywów, implikujących konieczność walki, a jednocześnie problematyzujących postawy pacyfistyczne, jest „uwikłana w żołnierskość”. Pomimo tego wyłaniają się z niej nie tylko wizerunki niekwestionowanych bohaterów o znamionach „patriotów wariatów”, lecz także obrazy sprawczego uczestnictwa w „rzemiośle” zabijania, antyheroizmu, opresji wojennych ofiar. Krytyczna interpretacja paradygmatu heroicznego oraz uwzględnienie szerokiego spektrum tekstów kultury pozwoliły na wydobycie aporii, konfliktów i sprzeczności wpisanych w konstrukcję męskości militarnej, na którą składają się działania i interakcje, w której uczestniczą ciała i dyskursy i którą konstytuują medialne obrazy i teksty. Habitus żołnierski jest ściśle powiązany z habitusem narodowym, stanowiąc intersekcjonalną konstrukcję o charakterze historyczno-geograficznym, mentalno-społecznym i lokalno-sytuacyjnym – kombinację czynników kultury, historii, ideologii i geografii. Charakterystycznym rysem polskiej męskości militarnej, która za sprawą anachronicznych dyskursów memorialnych, wciąż utrwalanych w narodowym imaginarium, ustawicznie się odradza i regeneruje, wpływając na kształt porządku płciowego, jest nadawanie sensu ofierze i śmierci. Analiza kultury wojennej i powojennej prowadzi do konstatacji, że renegocjacje wzorców męskości militarnej możliwe są w różnych sytuacjach historycznych, a narracje o funkcjonalizacji, dehumanizacji czy upokorzeniu męskości w kontekstach wojennych, niejednokrotnie także pokojowych, nie potrafią konkurować z atrakcyjnością figury żołnierza, munduru, militarnej parady. Maskulinistyczne normy kulturowe wykazują niezwykłą zdolność generatywną, dlatego znajomość historii polskiej męskości i jej kulturowych reprezentacji pozwala lepiej ocenić znaczenie męskich wzorców dla kultury i mentalności polskiej oraz zrozumieć ich współczesne emanacje.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Męskość militarna w literaturze i kulturze polskiej w kontekście Wielkiej Wojny

dr hab. Monika Szczepaniak

Kierownik - dodatkowe informacje

Literaturoznawczyni i kulturoznawczyni. Studiowała germanistykę na uniwersytetach w Rzeszowie, Erfurcie i Hamburgu; w 1998 r. uzyskała stopień doktora z wyróżnieniem, w 2007 r. habilitację na Uniwersytecie Wrocławskim; od 2007 r. kieruje Zakładem Kulturoznawstwa w Katedrze Germanistyki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy; stypendystka Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, niemieckich fundacji Alexander von Humboldt-Stiftung i Deutscher Akademischer Austauschdienst oraz rządu austriackiego; odbyła liczne pobyty badawcze na uniwersytetach w Wiedniu, Berlinie, Bielefeldzie, Kolonii i Moguncji; uczestniczyła w ponad 70 konferencjach naukowych w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Belgii, Grecji, Hiszpanii, Norwegii, USA, RPA, Polsce; jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół literatury niemieckojęzycznej XX i XXI wieku, twórczości Elfriede Jelinek, kulturowej teorii literatury, badań nad męskością, badań nad wojną i przemocą, przestrzeni i atmosfer, miłości i pożądania w tekstach kultury; autorka czterech monografii: Dekonstruktion des Mythos in ausgewählten Prosawerken von Elfriede Jelinek (Frankfurt a. M., Peter Lang, 1998), Männer in Blau. Blaubart-Bilder in der deutschsprachigen Literatur (Köln/Weimar/Wien, Böhlau, 2005), Militärische Männlichkeiten in Deutschland und Österreich im Umfeld des Großen Krieges. Konstruktionen und Dekonstruktionen (Würzburg, Königshausen & Neumann, 2011), Habitus żołnierski w literaturze i kulturze polskiej w kontekście Wielkiej Wojny (Kraków, Universitas, 2017) oraz licznych artykułów m. in. w czasopismach Journal of Austrian Studies, Colloquia Germanica, Zeitschrift für Germanistik, Sprachkunst, Fabula, European History Yearbook, Wiek XIX, Przegląd Humanistyczny.

dr hab. Monika Szczepaniak

Narodowe Centrum Nauki sygnatariuszem deklaracji DORA

wt., 23/10/2018 - 09:46

Dyrektor NCN prof. Zbigniew Błocki, po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę NCN, podpisał deklarację San Francisco Declaration on Research Assessment – DORA. Deklaracja dotyczy sposobu oceniania jakości badań naukowych m.in. przez podmioty finansujące naukę, czasopisma oraz jednostki naukowe.

Podstawowym postulatem sformułowanym w deklaracji jest ocena jakości pracy naukowców na podstawie kryteriów merytorycznych, a nie ilościowych. Zdaniem sygnatariuszy deklaracji, badaczy powinno się oceniać przede wszystkim przez pryzmat oryginalności ich osiągnięć oraz wpływu na rozwój dziedziny, nie zaś wyłącznie z użyciem wskaźników bibliometrycznych, takich jak np. Impact Factor. Kryteria merytoryczne powinny być stosowane zarówno w procesie przyznawania środków na prace badawcze, jak i przy okazji decydowania o awansie naukowców.

Deklaracja DORA zawiera zestaw rekomendacji dotyczących zasad oceny badaczy, zarówno ogólnych, jak i adresowanych do poszczególnych grup interesariuszy: agencji finansujących badania, instytucji naukowych, wydawców czasopism naukowych, organizacji dostarczających wskaźniki oraz samych naukowców.

Deklaracja z San Francisco została sformułowana w grudniu 2012 r. podczas spotkania The American Society for Cell Biology (ASCB). Wśród jej pierwszych sygnatariuszy znalazło się 78 organizacji, w tym podmioty finansujące badania, jednostki naukowe i akademickie, czasopisma, fundacje oraz towarzystwa naukowe, jak również 154 naukowców (wśród nich wielu laureatów Nagrody Nobla) i innych osób związanych z nauką, np. redaktorzy naczelni prestiżowych czasopism naukowych. Obecnie pod deklaracją widnieją podpisy 667 organizacji oraz ponad 13 tysięcy osób z całego świata. Wśród polskich sygnatariuszy jest również Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.

Tekst deklaracji

 

Znamy kierowników dwóch pierwszych Centrów Dioscuri

pon., 22/10/2018 - 12:47

Aleksandra Pekowska i Grzegorz Sumara pokonali 45 kandydatów z całego świata i już w przyszłym roku utworzą w Warszawie zespoły badawcze w ramach Centrów Doskonałości Naukowej Dioscuri.

Program Dioscuri powstał z inicjatywy Towarzystwa Maxa Plancka w celu powołania zespołów badawczych zdolnych skutecznie konkurować na arenie międzynarodowej. Pierwszy konkurs na utworzenie Centrów został ogłoszony w Polsce we współpracy z Narodowym Centrum Nauki.

Już w 2019 r. rozpocznie działalność zarządzane przez Aleksandrę Pekowską Centrum Doskonałości w zakresie Ewolucyjnej i Funkcjonalnej Genomiki Astrocytów tj. specyficznych komórek w tkance nerwowej (Evolutionary and Functional Genomics of Astrocytes). Centrum powstanie przy Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie. W swoich badaniach dr Pekowska otrzyma wsparcie od niemieckiego partnera – Martina Vingrona z Instytutu Genetyki Molekularnej Maxa Plancka w Berlinie. Dr Pekowska prowadzi obecnie badania w jednym z Narodowych Instytutów Zdrowia (National Institutes of Health) w Stanach Zjednoczonych.

Centrum prowadzone przez Grzegorza Sumarę również zostanie utworzone przy Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN. Głównym problemem badawczym, nad którym będzie pracować dr Sumara wraz z zespołem będzie wyjaśnienie szlaków sygnałowych odgrywających rolę w chorobach metabolicznych. Dr Sumara pracuje obecnie na Uniwersytecie w Würzburgu, gdzie prowadzi badania we współpracy z Martinem Eilersem.

Każde z nowopowołanych Centrów Dioscuri otrzyma finansowanie rzędu 1,5 mln euro na okres pięciu lat. Koszty zostaną podzielone po równo między niemieckie Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań (BMBF) oraz polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW), zaś instytucja przyjmująca zapewni potrzebną infrastrukturę.

Ogłoszenie drugiego konkursu Dioscuri planowane jest na grudzień 2018 r. Konkurs będzie otwarty dla kandydatów ze wszystkich dziedzin nauki, w tym z nauk humanistycznych i społecznych.

Więcej o programie Dioscuri można przeczytać tutaj.

Źródło: prywatne archiwum Aleksandry Pekowskiej

Źródło: prywatne archiwum Grzegorza Sumary

Wzmocnienie badań biologicznych w Polsce: Aleksandra Pekowska przeprowadzi się do Warszawy z USA, zaś Grzegorz Sumara – z Würzburga.

 

Jak wirusy walczą o przetrwanie

Kierownik projektu :
prof. dr hab. Krystyna Bieńkowska-Szewczyk
Uniwersytet Gdański

Panel: NZ1

Konkurs : MAESTRO 2
ogłoszony ogłoszony 15 grudnia 2011 r.

Celem projektu było badanie dróg szybkiego przemieszczania się wirusów pomiędzy komórkami. Wirusy mogą zakażać wrażliwe komórki od zewnątrz, poprzez wiązanie z receptorami obecnymi na powierzchni komórki i stopniowe wnikanie do jej wnętrza. Tam następuje otwarcie cząstek wirusowych, uwolnienie materiału genetycznego (DNA lub RNA), który jest powielany w procesie replikacji, produkcja białek wirusowych i składanie nowopowstałych cząstek wirusowych, które następnie wydostają się na zewnątrz i zakażają następne komórki. Jednak niektóre wirusy potrafią też przenikać do sąsiednich komórek bez uwalniania do środowiska zewnątrzkomórkowego. Wykorzystują w tym celu miejsca bezpośredniego kontaktu sąsiadujących komórek lub różnego rodzaju połączenia międzykomórkowe. Dzięki takiej bezpośredniej drodze transmisji wirusy mogą rozprzestrzeniać się szybciej i unikają kontaktu z przeciwciałami i komórkami układu immunologicznego. Dla niektórych wirusów posiadających osłonkę (np. wirusa HIV, wirusa odry i ludzkiego wirusa białaczki ) pokazano, że ten typ ukrytej szybkiej transmisji wirusa (ang.”cell-to-cell spread”)  może stanowić  ponad 60% infekcji. Uważa się, ze celowane hamowanie bezpośredniej transmisji międzykomórkowej wirusów stwarza nowe, znaczące możliwości terapeutyczne, szczególnie w chorobach neurologicznych.

Naszym obiektem badań są głównie herpeswirusy, które po pierwotnym zakażeniu zostają w organizmie gospodarza na całe życie w stanie tzw. latencji (utajenia) i mogą się wielokrotnie reaktywować, co oznacza, że ukrywanie się przed odpowiedzią immunologiczną gospodarza (wywołaną w czasie pierwotnej infekcji) jest dla tych wirusów szczególnie ważne. Ok. 80% populacji ludzkiej jest zakażone w sposób chroniczny co najmniej dwoma wirusami z tej rodziny, takimi jak wirus opryszczki (HSV-1) i wirus cytomegalii (CMV), choć najczęściej u większości ludzi ta infekcja ma charakter utajony i nie powoduje objawów choroby. Szczepy herpeswirusowe o upośledzonej zdolności do „cell-to-cell spread” są całkowicie „niezjadliwe” i wykorzystuje się je jako szczepionki przeciw herpeswirusom zwierzęcym. Dotychczas jednak nie ma takich szczepów dla ludzkich herpeswirusów. Drugim modelem badawczym był wirus zapalenia wątroby typu C (HCV), jeden z najgroźniejszych patogenów człowieka, który w bardzo ograniczonym zakresie może być hodowany w laboratorium i jest niezwykle zmienny, w związku z czym wciąż nie ma przeciwko niemu szczepionki. Proces wnikania HCV do komórek jest coraz lepiej poznawany, choć daleko jest do jego pełnego zrozumienia. Dopiero niedawno odkryto, że ten wirus również może przenosić się bezpośrednio z komórki do komórki, bez wydostawania się na zewnątrz.

Nasze metody badawcze to konstrukcja mutantów wirusowych, modyfikacja genów zaangażowanych w transmisję międzykomórkową, badanie ich oczyszczonych produktów oraz analiza wzajemnych oddziaływań i ważnych funkcjonalnie domen. Ważnym podejściem eksperymentalnym jest bezpośrednia obserwacja poruszania się wirusów w żywych komórkach, możliwa dzięki użyciu znakowanych fluorescencyjnie „świecących” wirusów, które konstruujemy w naszym laboratorium. Dzięki tej metodzie udało się m.in. pokazać, że herpeswirusy mogą przemieszczać się pomiędzy odległymi od siebie komórkami poprzez długie i cienkie wypustki, „nanorurki” (tunneling nanotubes), czyli specjalistyczne mostki, które zidentyfikowano w ostatnich latach. Co więcej, pokazaliśmy, że obecność wirusa stymuluje powstawanie takich połączeń międzykomórkowych i że zaangażowana jest w ten proces jedna z kinaz wirusowych. Było to ważne odkrycie, gdyż dotychczas ten sposób transportu był zaobserwowany tylko dla wirusa HIV i niektórych RNA wirusów. Wyniki tej pracy zostały opublikowane w Journal of Virology (DOI: 10.1128/JVI.00090-18). 

Transport znakowanych (zielonych) cząsteczek wirusa BHV-1 przez połączenia międzykomórkowe typu nanorurki. Marker zielony: GFP związany z kapsydem wirusa, marker czerwony − mitochondriaTransport znakowanych (zielonych) cząsteczek wirusa BHV-1 przez połączenia międzykomórkowe typu nanorurki. Marker zielony: GFP związany z kapsydem wirusa, marker czerwony − mitochondria Zidentyfikowaliśmy niektóre białka komórkowe oddziałujące bezpośrednio z glikoproteiną gE, osłonkowym białkiem herpeswirusa zwierzęcego (BHV-1) niezbędnym do szybkiego przemieszczania się wirusów z tej grupy. Opracowaliśmy nowe metody pomiaru szybkości ich przemieszczania się wirusów drogą cell-to-cell, a wyniki naszych badań wskazują, że jest to droga bardzo często wykorzystywana w przebiegu naturalnej infekcji. Szczególnie interesuje nas bardzo słabo zbadane zagadnienie transportu wirusów pomiędzy komórkami różnego pochodzenia (np. komórkami nabłonkowymi wyścielającymi narządy zainfekowane przez wirusy), a komórkami krwi. Lepsze poznanie mechanizmów molekularnych związanych z szybkim rozprzestrzenianiem się wirusów pomiędzy komórkami może mieć wielkie znaczenie dla opracowania nowych metod kontroli infekcji wirusowych. Kontynuacją tych badań jest poszukiwanie metod transportu międzykomórkowego koronawirusów. Dotychczas jest bardzo niewiele wstępnych doniesień na temat przenoszenia  wirusów z tej rodziny drogą „uproszczonej” szybkiej transmisji  Biorąc pod uwagę ogromną wydajność infekcji SARS-CoV2 oraz różnorodność organów – płuca, ale także jelita, nerki, serce – które mogą ulec zakażeniu, można założyć, że ten wirus także wykorzystuje taki sposób przemieszczania się w organizmie. Te badania są tematem następnego projektu NCN, prowadzonego w ramach Preludium-bis. W ramach tego projektu poszukujemy  ukrytych dróg transportu koronawirusów pomiędzy bliskimi i odległymi komórkami. Badania rozpoczęto na modelu mysiego koronawirusa MHV, skupiając się na transmisji wirusa pomiędzy rożnego typu komórkami zakażonymi i niezakażonymi poprzez połączenia międzykomórkowe. Obecnie ukończone zostały prace nad adaptacją naszego laboratorium do poziomu bezpieczeństwa wymaganego dla SARS-CoV 2, co umożliwia prowadzenie pracy eksperymentalnej z ludzkimi koronawirusami. Nasze doświadczenie i techniki badawcze, opracowane podczas realizacji projektu MAESTRO są obecnie wykorzystywane do badań nad wirusem SARS-CoV2.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Mechanizmy rozprzestrzeniania się wirusów pomiędzy komórkami: wirusowe strategie przetrwania

prof. dr hab. Krystyna Bieńkowska-Szewczyk

Kierownik - dodatkowe informacje

Kieruje Zakładem Biologii Molekularnej Wirusów na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Jest absolwentką Uniwersytetu Gdańskiego. W czasie pierwszych lat pracy zajmowała się biologią molekularną bakteriofagów i tej tematyki dotyczyła jej praca doktorska na Wydziale Biologii UG oraz staż podoktorski w University of San Francisco w Kalifornii. Podczas następnego stażu doktorskiego, pracując nad mechanizmem translacji poliowirusa w University of Utah (Salt Lake City, USA), zainteresowała się wirusami ludzkimi. Po powrocie do Polski stworzyła wraz z mężem, prof. Bogusławem Szewczykiem, nowoczesne laboratorium wirusologii molekularnej na Uniwersytecie Gdańskim, w którym obiektem badań są wirusy takie jak alfa-herpeswirusy, wirus zapalenia wątroby typu C, wirus grypy i liczne patogeny zwierzęce. W laboratorium używa się też innych wirusów, takich jak bakulowirus owadzi, retrowirusy i adenowirusy do ekspresji obcych genów i konstrukcji wektorów wirusowych. Grupa współpracuje z wieloma ośrodkami zagranicznymi, m.in. z Institute for Animal Health w Holandii i Instytutem Wirusologii w MRC w Glasgow. Prof. Bieńkowska-Szewczyk kierowała licznymi grantami naukowymi, była kierownikiem grupy partnerskiej w pięciu międzynarodowych projektach finansowanych z kolejnych Programów Ramowych UE. Wielokrotnie pełniła funkcję eksperta w programach Komisji Europejskiej. W 2011 r. została wyróżniona pełnieniem roli gospodarza prestiżowego kongresu naukowego International Herpeswirus Workshop, który odbył się w Gdańsku, a w 2023 r. będzie gospodarzem European Congress of Virology, największej konferencji wirusologicznej w Europie. Jest autorką ok. 56 publikacji w międzynarodowych czasopismach takich jak Journal of Virology, Virology, PNAS, Oncogene, Vaccine, Euro Surveill.  Z jej inicjatywy w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze FNP powstało  przy Uniwersytecie Gdańskim Międzynarodowe Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi. W trakcie pandemii koronawirusa prof. Bieńkowska-Szewczyk aktywnie zaangażowała się  w organizację diagnostyki SARS-CoV2, a następnie w prace nad badaniem sekwencji genetycznych wirusa. Była członkiem powołanego przez  Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Zespołu doradczego do spraw działań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Prowadziła bardzo aktywna działalność popularyzatorską  w zakresie informowania o wirusie, przebiegu pandemii i propagowania szczepień przeciwko Covid-19. Za tę działalność medialną została uhonorowana przez dziennikarzy tytułem Pomorzanki roku 2021.

prof. dr hab. Krystyna Bieńkowska-Szewczyk

MINIATURA 2: czwarta lista rankingowa

pt., 19/10/2018 - 10:01

Kolejnych 113 badaczy zostało laureatami konkursu MINIATURA 2. Naukowcy otrzymają łącznie niemal 3,7 mln zł na realizację działań naukowych takich jak badania wstępne, badania pilotażowe, kwerendy, staże, konsultacje naukowe i wyjazdy konferencyjne.Finansowanie w grupach nauk:

  • nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce: 45 działań o wartości 926 973 zł
  • nauki ścisłe i techniczne: 29 działania o wartości 912 981 zł
  • nauki o życiu: 39 działania o wartości 1 848 836 zł

Lista rankingowa nr 4

 

Początki popkultury w Polsce z perspektywy transmedialnej

Kierownik projektu :
dr hab. Mirosław Filiciak
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie

Panel: HS2

Konkurs : SONATA BIS 2
ogłoszony 15 września 2012 r.

W ciągu ostatnich trzydziestu lat w światowym obiegu naukowym pojawiło się wiele monografii poświęconych odczytaniu kulturowego wymiaru wczesnego kina, wysokonakładowej prasy ilustrowanej przełomu XIX i XX w., domów towarowych, literatury sensacyjnej, miejskiej ikonosfery czy parków rozrywki. Przyglądanie się im pozwala nie tylko poznać historię mediów masowych, ale również pokazuje kulturowy wymiar modernizacji. W rodzimej refleksji niewiele powstaje jednak nowych ujęć polskiej kultury popularnej sprzed 1989 r., co skutkuje powracającymi w opracowaniach odwołaniami do historii kultury popularnej w Europie Zachodniej i USA. Trudno jednak pisać historię polskiej popkultury bez bazowania na rodzimych materiałach i bez uwzględniającej lokalny kontekst refleksji teoretycznej.

Fot. Michał Łepecki. Wnętrza do sesji udostępnił Fotoplastikon Warszawski, oddział Muzeum Powstania Warszawskiego.Fot. Michał Łepecki. Wnętrza do sesji udostępnił Fotoplastikon Warszawski, oddział Muzeum Powstania Warszawskiego. Celem badań podjętych w ramach projektu „Historia kultury popularnej w Polsce w I poł. XX wieku z perspektywy transmedialnej” było zgromadzenie i dalsze udostępnienie materiałów dla teoretycznej rewizji popularnych zjawisk polskiej kultury pierwszej połowy XX w., wypracowanie perspektywy pozwalającej zastosować wobec nich współczesny aparat badawczy, ale też przypomnienie o polskiej tradycji kulturoznawczej refleksji nad popkulturą. W projekcie przyjęta została perspektywa transmedialna, pozwalająca pokazać zależności pomiędzy treściami krążącymi w różnych mediach, a zarazem pozwalająca wpisać zjawiska ówczesnej popkultury w kontekst przemian cywilizacyjnych. Oznacza to odejście od tradycyjnych, utartych konceptualizacji ufundowanych na podziale na to, co „wysokie” i to, co „niskie”, skoncentrowanych na wycinku kultury popularnej dającym się wpisać w pole badawcze tradycyjnych dyscyplin (np. badania literatury czy filmu), tudzież traktujących kulturę w oderwaniu od innych obszarów rzeczywistości społecznej. Taka perspektywa pozwala też na prowadzenie badań porównawczych z dobrze już opisanymi kulturami innych obszarów europejskich.

Projekt został zrealizowany przez Uniwersytet SWPS w partnerstwie z badaczkami i badaczami z Uniwersytetu Łódzkiego oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Partnerem technologicznym przedsięwzięcia było Centrum Cyfrowe. Zespół tworzyli dr hab. Mirosław Filiciak − kierownik projektu i dr Łukasz Biskupski z Uniwersytetu SWPS, dr Justyna Jaworska i dr Piotr Morawski z Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr Piotr Olkusz, dr Michał Pabiś-Orzeszyna, dr Monika Wąsik i mgr Monika Rawska z Uniwersytetu Łódzkiego.

Photo by Michał Łepecki. The photo shoot was organized at Fotoplastikon Warszawski, branch of the Warsaw Uprising MuseumPhoto by Michał Łepecki. The photo shoot was organized at Fotoplastikon Warszawski, branch of the Warsaw Uprising Museum W ramach projektu odbyły się międzynarodowe warsztaty „Transmediality in Modern Popular Culture”, realizowane podczas kongresu NECS – European Network for Cinema and Media Studies 2015. Odbyło się także sympozjum „POP-PL Kultura popularna w Polsce do 1939 roku”. Będące pokłosiem tych wydarzeń teksty polskich i zagranicznych ekspertów trafiły do dwóch wydań tematycznych kulturoznawczego kwartalnika „Kultura popularna”, publikowanego w otwartym dostępie. Oprócz strony projektu, na serwerze Uniwersytetu SWPS uruchomione zostały ogólnodostępne archiwa: baza „Papierowi bandyci”, zawierająca bibliografię polskiej powieści poszytowej i zeszytowej wydanej przed II wojną światową, baza ze skanami wszystkich wydań dwutygodnika artystycznego „Organ”, publikowanego na ziemiach polskich w latach 1910-1915, jak również baza źródeł „Srebrny ekran” poświęcona kulturze filmowej dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Opublikowano trzy książki: autorską monografię Łukasza Biskupskiego Kinofilia zaangażowana. Stowarzyszenie miłośników filmu artystycznego „Start” i upowszechnianie kultury filmowej w latach 30 XX w., zbiór Papierowi bandyci. Wypisy z polskojęzycznych powieści obiegu brukowego do 1939 r. pod red. Łukasza Biskupskiego i Moniki Rawskiej oraz antologię tekstów źródłowych Teatry dla masowej publiczności pod redakcją Piotra Olkusza i Moniki Wąsik. Przyznane zostały też nagrody dla najlepszej pracy magisterskiej i licencjackiej poświęconej polskiej kulturze popularnej okresu międzywojnia.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Historia kultury popularnej w Polsce w I poł. XX wieku z perspektywy transmedialnej

dr hab. Mirosław Filiciak

Kierownik - dodatkowe informacje

Kulturoznawca, dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu SWPS. Zajmuje się relacjami pomiędzy mediami a praktykami kulturowymi, teorią studiów kulturowych oraz archeologią mediów. Kierował licznymi projektami badawczymi, takimi jak „Młodzi i media”, „Tajni kulturalni” czy „Obiegi kultury”. Autor książek: „Wirtualny plac zabaw. Gry sieciowe i przemiany kultury współczesnej” (2006), „Media, wersja beta” (2014) oraz wspólnie z Alkiem Tarkowskim „Dwa zero. Alfabet nowej kultury i inne teksty” (2015).

Dr hab. Mirosław Filiciak