Na platformie Navoica uruchomione zostały otwarte kursy online (typu MOOC) poświęcone zarządzaniu danymi badawczymi, utworzone na zlecenie Narodowego Centrum Nauki. Są one skierowane do naukowców, którzy na co dzień pracują z danymi badawczymi, a także do data stewardów wspierających badaczy w ich pracy. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą edukacyjną serwisu.

Kursy zostały przygotowane w ramach uczestnictwa Polski w European Open Science Cloud (EOSC). EOSC to inicjatywa, której celem jest stworzenie wirtualnego środowiska służącego m.in. do przechowywania, udostępniania i przetwarzania danych badawczych. W ramach EOSC tworzone są połączenia między istniejącymi i rozwijanymi infrastrukturami, usługami, narzędziami i zasobami naukowymi z różnych dziedzin, które razem będą tworzyć sieć danych i serwisów opartych na zasadach FAIR.

Dwa kursy są przeznaczone dla naukowców, którzy na co dzień pracują z danymi badawczymi. Kursy mają na celu przekazanie uczestnikom wszechstronnej wiedzy na temat zarządzania danymi oraz wykształcenie umiejętności i kompetencji pozwalających na wykorzystanie tej wiedzy w praktyce, w postaci sprawnego zarządzania danymi podczas realizacji projektów badawczych. Kursy dostępne są na poziomie podstawowym i średniozaawansowanym). 

Data stewardzi, czyli osoby wspierające naukowców w zarządzaniu danymi badawczymi także znajdą na platformie dwa kursy dla siebie. Ich uczestnicy poznają najważniejsze zadania data stewardów, umiejętności niezbędne do ich realizacji  oraz sposoby na usprawnienie zarządzania danymi w projektach i instytucjach naukowych. Kursy dla data stewardów dostępne są również na poziomie podstawowym i średnio zaawansowanym.

Uczestnictwo w kursach jest bezpłatne i kończy się otrzymaniem zaświadczenia.

Kursy zostały opracowane w ramach zadania realizowanego przez Narodowe Centrum Nauki na podstawie zlecenia Ministra Edukacji i Nauki dotyczącego krajowej koordynacji partnerstwa European Open Science Cloud w latach 2022-2023. Za ich opracowanie merytoryczne odpowiadają eksperci z Platformy Otwartej Nauki działającej w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego.

Kursy typu MOOC (ang. Massive Open Online Courses) to kursy online otwarte dla nieograniczonej liczby uczestników, które są dostępne na stronach lub platformach internetowych. Kursy MOOC wykorzystują różnorodne formy materiałów edukacyjnych, w tym bazujące na podejściu interaktywnym.

Dwa komponenty badawcze dr Olgi Lenczewskiej oraz dr inż. Mariusza Kornatowskiego zostaną sfinansowane dzięki współpracy Narodowego Centrum Nauki z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej w ramach programu Polskie Powroty NAWA.

Dr Olga Lenczewska przeprowadzi badania na temat pedagogicznych reform i sprzeciwu wobec upłciowionej koncepcji postępu ludzkości w Polsce i Niemczech okresu Oświecenia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Na realizację komponentu badaczka otrzyma niemal 49 tys. zł. Dr inż. Przemysław Kornatowski w badaniach prowadzonych na Politechnice Warszawskiej zajmie się bezpiecznymi i cichymi dronami, które będą stosowane w przestrzeniach miejskich. Naukowiec otrzyma finansowanie w wysokości 200 tys. zł.

Listy rankingowe

Program „Polskie Powroty NAWA 2022” został ogłoszony przez NAWA 10 maja 2022 r. Daje on wyróżniającym się polskim naukowcom, którzy pracują za granicą, możliwość powrotu do kraju i prowadzenia badań w polskich jednostkach naukowych.

We wnioskach składanych do NAWA badacze mogli zaplanować komponent badawczy obejmujący badania podstawowe, który jest finansowany przez Narodowe Centrum Nauki.

Przed rozpoczęciem realizacji projektów naukowcy, którzy zaplanowali w ramach swoich projektów komponent badawczy, są zobligowani do złożenia wniosków o finansowanie tych badań w ramach naboru NCN. Wnioski podlegają w NCN wyłącznie ocenie formalnej.

Nabór wniosków o finansowanie komponentów badawczych w NCN jest prowadzony w sposób ciągły w okresie od wydania przez NAWA decyzji o przyznaniu finansowania w programie „Polskie Powroty NAWA 2022” do złożenia ostatniego wniosku zawierającego komponent badawczy zakwalifikowany przez NAWA do finansowania.

Rada NCN przeznaczyła na realizację komponentów badawczych w ramach programu „Polskie Powroty NAWA 2022” 3 mln zł. Lista rankingowa nr 5 jest ostatnią listą komponentów badawczych zakwalifikowanych do finansowania w konkursie.

– Science Europe pragnie sprzeciwić się wszelkiemu upolitycznieniu finansowania badań naukowych i wyraża swoje niezachwiane poparcie dla polskiego Narodowego Centrum Nauki – pisze w oświadczeniu stowarzyszenie zrzeszające 41 instytucji naukowych i finansujących naukę z 30 krajów europejskich.

Stanowisko Science Europe ma związek z zapowiedziami MEiN dotyczącymi zmian w funkcjonowaniu NCN, które miałyby nastąpić jesienią.

– W okresie poprzedzającym wybory parlamentarne w Polsce, które odbędą się 15 października, Science Europe pragnie sprzeciwić się wszelkiemu upolitycznieniu finansowania badań naukowych i wyraża swoje niezachwiane poparcie dla polskiego Narodowego Centrum Nauki. Jako ceniony członek Science Europe, NCN zajmuje kluczową pozycję zarówno w polskim, jak i europejskim ekosystemie badań i innowacji. Odgrywa fundamentalną rolę w finansowaniu wysokiej jakości badań podstawowych w Polsce, obejmujących wszystkie etapy kariery, i odgrywa kluczową rolę w promowaniu doskonałości – czytamy w oświadczeniu.

Science Europe wpływa na rozwój europejskiego systemu badań i innowacji. Członkami stowarzyszenia są instytucje finansowane głównie ze środków publicznych, odgrywające kluczową rolę w krajowych systemach badawczych i cieszące się niezależnością od władz politycznych. Instytucje członkowskie przeznaczają na badania łącznie około 22,4 mld euro rocznie.

– Ponadto Science Europe zdecydowanie sprzeciwia się wszelkim działaniom, które upolityczniają finansowanie badań lub naruszają wolność i autonomię badań, które są wspólnymi wartościami w stowarzyszeniu, a także w całym europejskim krajobrazie badań i innowacji – podkreślono w stanowisku.

Oświadczenie stowarzyszenia ukazało się 6 października. Pełna treść komunikatu znajduje na stronie Science Europe.

Współpraca międzynarodowa jest bardzo ważna dla polskiej nauki i od początku stanowi istotny element działalności NCN. Centrum jest zaufanym partnerem wielu zagranicznych instytucji wspierających naukę. Aktywnym członkiem Science Europe agencja jest od 2012. W ramach tej organizacji wspólnie z wieloma europejskimi instytucjami grantowymi wprowadziliśmy program Weave oparty na procedurze agencji wiodącej (Lead Agency Procedure, LAP). Pracownicy NCN uczestniczą w pracach grup roboczych do spraw otwartej nauki, współpracy międzynarodowej i europejskiej przestrzeni badawczej (ERA), Horyzontu Europa, kultury badawczej (research culture), zielonej i cyfrowej transformacji oraz komunikacji.

Informujemy o udostępnieniu w systemie OSF, w ramach rozbudowy modułu aneksowego, nowej funkcjonalności dla projektów realizowanych od 33 edycji konkursowej.

Funkcjonalność umożliwia przygotowanie i pobranie wzoru aneksu dotyczącego zmiany kierownika projektu badawczego dla konkursów OPUS, OPUS LAP, PRELUDIUM, SONATA, SONATA BIS, SONATINA i MAESTRO. W przypadku konieczności wprowadzania zmian w pozostałych konkursach lub zmian innego typu prosimy o kontakt z opiekunem projektu w NCN.

Wskazówki dotyczące przygotowania aneksu dotyczącego zmiany kierownika projektu w systemie OSF zamieszczamy w instrukcji.

W środę 11 października poznamy laureatów Nagrody NCN 2023. To najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla młodych naukowców pracujących w Polsce zostanie wręczone po raz jedenasty. Uroczystość będzie transmitowana online.

Nagrodę NCN mogą otrzymać badaczki i badacze, którzy nie przekroczyli 40. roku życia i mają znaczące osiągnięcia naukowe w zakresie badań podstawowych, udokumentowane publikacjami afiliowanymi w polskich jednostkach naukowych. Wyróżnienie jest przyznawane w trzech obszarach nauk: humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS), ścisłych i technicznych (ST) oraz o życiu (NZ). Podstawowym kryterium, jakim kieruje się kapituła oceniająca osiągnięcia kandydatów, jest ich doskonałość naukowa i międzynarodowa rozpoznawalność.

Nagroda NCN po raz pierwszy została przyznana w 2013 roku. Do tej pory odebrało ją 30 laureatek i laureatów.

W tym roku kapituła nagrody wybiera laureatów spośród 44 kandydatek i kandydatów zgłoszonych do wyróżnienia. Nazwiska laureatów zostaną ogłoszone w trakcie uroczystości, która odbędzie się 11 października w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie.

Wydarzenie rozpocznie się o 18.30 i będzie transmitowane online na naszym kanale na portalu YouTube i relacjonowane na żywo w serwisie X/Twitter.

W programie m.in. wystąpienia p.o. dyrektora i przewodniczącego Rady NCN, prezentacja sylwetek laureatów oraz wystąpienia nagrodzonych.

Patronat nad wydarzeniem objęły Nauka w Polsce PAP i Forum Akademickie.

W listopadzie i grudniu laureaci nagrody wygłoszą wykłady online w cyklu „Nauka w Centrum” organizowanym wspólnie przez NCN i Fundację Centrum Kopernika.

Patronat medialny

Cztery dodatkowe projekty zostaną sfinansowane w ramach programu POLONEZ BIS skierowanego do naukowców przyjeżdzających z zagranicy. Finansowanie otrzymał jeden projekt złożony w pierwszej edycji oraz trzy projekty z trzeciej edycji konkursu. Laureaci otrzymają finansowanie o łącznej wartości niemal 4,2 mln zł. 

Dr Tom Whyman, który został laureatem POLONEZ BIS 1 podczas pobytu na Uniwersytecie Jagiellońskim zgłębi koncepcję „natalności” człowieka w filozofii Hannah Arendt w kontekście zapobiegania katastrofie klimatycznej i wychowywania kolejnych pokoleń w duchu walki ze zmianami klimatycznymi. Wśród laureatów POLONEZ BIS 3 jest dr Cillian Ó Fathaigh, który podczas stażu na Uniwersytecie Jagiellońskim zbada rolę cyfrowej przestrzeni publicznej w wyrażaniu i uznawaniu niesprawiedliwości. Dr Leila Elyasi będzie pracować w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN nad potencjałem regeneracyjnym komórek macierzystych z zębów mlecznych w leczeniu choroby Alzheimera, Dr Disha Disha dołączy natomiast do zespołu Instytutu Chemii Fizycznej PAN i zajmie się opracowaniem heterostruktur z kropek węglowych otrzymanych z bioodpadów i szkieletów metaloorganicznych do zbudowania platformy do drukowanych biosensorów.

Zobacz dodatkową listę POLONEZ BIS 1 oraz POLONEZ BIS 3

Finansowanie przyznano projektom znajdującym się na liście rezerwowej, w związku z rezygnacją z realizacji projektów przez jednego laureata konkursu POLONEZ BIS 1 oraz trzech laureatów konkursu POLONEZ BIS 3. Listy rezerwowe zostały zatwierdzone przez zespoły ekspertów i zawierają wnioski, które pierwotnie nie zmieściły się w kwocie środków finansowych przeznaczonych przez Radę NCN na realizację projektów w ramach danej grupy dyscyplin. NCN wydało projektom znajdującym się na listach rezerwowych decyzje o odmowie przyznania środków finansowych z zastrzeżeniem, że wniosek znajduje się na liście rezerwowej i może uzyskać finansowanie w przypadku rezygnacji innego projektu.

– Podobnie jak wtedy, tak i dziś jestem gotowy do objęcia stanowiska dyrektora – mówi prof. Krzysztof Jóźwiak z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, który od lutego czeka na powołanie na stanowisko dyrektora NCN. Wywiad ukazał się 2 października w „Forum Akademickim”.

prof. Krzysztof Jóźwiak Uchwałę w sprawie przedstawienia Ministrowi Edukacji i Nauki kandydatury prof. Krzysztofa Jóźwiaka na stanowisko dyrektora Rada NCN podjęła ponad siedem miesięcy temu. Od tego czasu profesor czeka na powołanie go przez ministra.

– Nawet nie wiem, jakie są przyczyny opóźnienia mojej nominacji, nikt tego mi nie zakomunikował – mówi naukowiec. – Byliśmy przygotowani na to, że nastąpi to zgodnie z terminarzem kadencji, czyli na początku marca. Muszę dodać, że ani wtedy, ani później nie było żadnych prób kontaktu ze mną ze strony Ministerstwa Edukacji i Nauki. Nie rozumiem zwłoki związanej z moją nominacją – dodaje.

Prowadzący rozmowę Mariusz Karwowski pyta także o opinię dotyczącą działania naszej agencji. – Uważam NCN za jeden z największych sukcesów w instytucjonalnej nauce w Polsce – odpowiada naukowiec. – Udało się przez tych kilkanaście lat wypracować nie tylko uznanie, ale i międzynarodową rozpoznawalność. Dla wielu osób za granicą NCN to argument, że w polskich ośrodkach wykonuje się badania na wysokim poziomie, że można na nie uzyskać finansowanie w transparentnych i otwartych konkursach, a w związku z tym warto rozważyć przyjazd tutaj i kontynuowanie swojej kariery naukowej. Pokusiłbym się nawet o stwierdzenie, że oferta NCN ma potencjał do odwrócenia kierunku drenażu mózgów. Oczywiście, nie jest to na razie zjawisko na dużą skalę, nie doprowadzi od razu do jakościowej zmiany, tym niemniej większość z naukowców widzi takie efekty w swoich jednostkach. Ja widzę je choćby na mojej uczelni. Dzięki perspektywie, jaką stwarza NCN, mamy napływ „świeżej krwi”, przy czym oczekiwanie przyjezdnych jest takie, żeby system funkcjonował w takim paradygmacie jak obecnie – mówi.

Pełna treść rozmowy w internetowym wydaniu „Forum Akademickiego”.

Sieć CHIST-ERA ogłosiła wyniki konkursu Open & Re-usable Research Data & Software (ORD). Wśród dziewięciu zwycięskich projektów znalazło się aż pięć z udziałem naukowców z Polski. Zespoły badawcze z Warszawy, Krakowa oraz Wrocławia na realizację międzynarodowych projektów poruszających tematy związane z otwartą nauką z perspektywy różnych dyscyplin otrzymają łącznie prawie 3,5 mln zł.

Dwa projekty z listy mają polskich liderów – dr Robert Sot z Uniwersytetu Warszawskiego pokieruje badaniami dotyczącymi standardów FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) w długoterminowych badaniach populacji ptaków, a dr hab. inż. Tomasz Kajdanowicz z Politechniki Wrocławskiej będzie koordynował projekt dotyczący zbierania i kodowania danych na temat decyzji sądowych. W pozostałych nagrodzonych projektach z udziałem polskich partnerów zagadnienia otwartych danych zostaną zbadane z w kontekście nauk fizycznych, socjologicznych i o informacji.

Nagrodzone projekty z udziałem zespołów naukowych z Polski:

• FAIRBiRDS: Dane i oprogramowanie FAIR do badania ptaków: domknięcie cyklu życia badań w długim ogonie danych badawczych – projekt będzie koordynowany przez dra Roberta Sota (lider międzynarodowego konsorcjum) z Uniwersytetu Warszawskiego oraz realizowany w międzynarodowym konsorcjum z udziałem partnerów z Belgii, Brazylii, Francji i Holandii.
• JuDDGES: Zbieranie i kodowanie danych dotyczących decyzji sądowych – projekt będzie koordynowany przez dra hab. inż. Tomasza Kajdanowicza (lider międzynarodowego konsorcjum) z Politechniki Wrocławskiej oraz realizowany w międzynarodowym konsorcjum z udziałem partnerów z Francji i Wielkiej Brytanii.
• OpenMAPP: Otwarta meta-analiza w fizyce cząstek – projekt będzie realizowany z udziałem dra hab. Andrzeja Siódmoka z Uniwersytetu Jagiellońskiego w międzynarodowym konsorcjum z partnerami z Francji (lider międzynarodowego konsorcjum), Republiki Korei, Turcji i Wielkiej Brytanii.
• OPENMIN: Konsolidacja inicjatyw w zakresie otwartej nauki i danych badawczych dotyczących mniejszości etnicznych i migracyjnych w Europie – projekt będzie realizowany z udziałem dr hab. Justyny Salamońskiej z Akademii Leona Koźmińskiego w międzynarodowym konsorcjum z partnerami z Francji (lider międzynarodowego konsorcjum), Austrii, Belgii, Szwajcarii i Rumunii.
• SoFAIR: Uczynić oprogramowanie bardziej FAIR: maszynowe podejście do cyklu życia oprogramowania naukowego – projekt będzie realizowany z udziałem dra Tomasza Umerle z Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w międzynarodowym konsorcjum z partnerami z Wielkiej Brytanii (lider międzynarodowego konsorcjum), Czech i Francji.

Lista wszystkich projektów rekomendowanych do finansowania w konkursie CHIST-ERA Call ORD

O finansowanie projektów w konkursie CHIST-ERA ORD mogły starać się konsorcja międzynarodowe złożone z co najmniej trzech zespołów badawczych pochodzących z co najmniej trzech różnych krajów biorących udział w konkursie. Kierownik polskiego zespołu musiał posiadać co najmniej stopień naukowy doktora. Celem sieci CHIST-ERA jest wspieranie badań z zakresu technologii informacyjnych oraz komunikacyjnych.

Dziś zostaną wysłane decyzje dla wniosków złożonych w konkursie MINIATURA 7 w lipcu, które nie zostały zakwalifikowane do finansowania z powodu niespełnienia wymogów formalnych. Uzasadnienia dostępne są w systemie OSF. Prosimy o sprawdzenie statusu wniosku w systemie OSF oraz Elektronicznych Skrzynek Podawczych ESP (ePUAP).

Przypominamy, że decyzje wysyłane są w formie elektronicznej na wskazany we wniosku adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP) wnioskodawcy. W przypadku braku decyzji, należy sprawdzić poprawność adresu ESP podanego we wniosku. W przypadku podania błędnego adresu, należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

Naukowcy z Warszawy i Krakowa zrealizują dwa międzynarodowe projekty badawcze, które zostały zakwalifikowane do finansowania dzięki współpracy NCN ze szwajcarską agencją Swiss National Science Foundation (SNSF). Ich łączny budżet to ponad 4,2 mln zł. Przedstawiamy drugą listę rankingową projektów wyłonionych w tegorocznej edycji konkursu Weave-UNISONO.

Obydwaj laureaci będą prowadzić badania z obszaru nauk o życiu. Dr Marcin Tabaka z Międzynarodowego Centrum Badań Oka w Instytucie Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk zrealizuje projekt dotyczący przestrzennych uwarunkowań oporności na immunoterapię w chorobie nowotworowej. Dzięki rozwojowi onkologii, w ostatnich latach obiecującą metodą walki z kilkoma typami nowotworów opornych na inne dostępne metody leczenia stała się terapia immunologicznych punktów kontrolnych (immune-checkpoint therapy, ICI). Ostatnie badania pokazują jednak, że jedynie ok. 13% pacjentów na nią odpowiada, co więcej – jej mechanizmy nie są do końca poznane. Z tymi problemami zmierzy się zespół dra Tabaki wspólnie z partnerami z Uniwersytetu w Bazylei pod kierownictwem prof. Alfreda Zippeliusa. Naukowcy podejmą próbę zrozumienia, jak dokładnie działa ICI i dlaczego u większości pacjentów zawodzi. W tym celu przeprowadzą interdyscyplinarne badania, m.in. przeprowadzą serię eksperymentów analizujących zmiany komórkowe i transkrypcyjne związane z komórkami immunologicznymi infiltrującymi mikrośrodowisko guza oraz opracują narzędzia obliczeniowe, które pomogą lepiej zrozumieć organizację mikrośrodowiska guza. Na realizację czteroletnich badań polski zespół otrzymał niemal 1,85 mln zł.

Drugim laureatem w tej odsłonie konkursu Weave-UNISONO został dr Tomasz Kościółek z Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, który przeprowadzi badania nad ludzkim mikrobiomem jelitowym. Naukowcy na całym świecie od lat zajmują się zbadaniem różnorodności organizmów zamieszkujących jelita w czasie i przestrzeni oraz tego, w jaki sposób różnice w ich populacjach odnoszą się do ludzkiego zdrowia i zachowania. Do tej pory odkryto 600 milionów genów kodujących białka oraz prawie 5000 gatunków prokariotycznych, jednak naukowcy nadal nie znają funkcji około połowy z odkrytych genów. Zespół dra Kościółka we współpracy z partnerami z Uniwersytetu w Bazylei pod kierownictwem prof. Torstena Schwede podejmie próbę ich przebadania oraz identyfikacji ich roli i funkcji w organizmie człowieka, wykorzystując głębokie uczenie się i modelowanie ewolucyjne na dużą skalę. W projekcie stworzą atlas struktur białkowych ludzkiego jelita z adnotacjami funkcji i mapę wszechświata białek, aby pomóc badaczom poruszać się po tej ogromnej przestrzeni. Na realizację czteroletniego projektu polski zespół otrzymał niemal 2,4 mln zł.

Projekty zostały zakwalifikowane do finansowania po przeprowadzeniu oceny merytorycznej przez szwajcarską agencję Swiss National Science Foundation jako agencję wiodącą w programie Weave, Narodowe Centrum Nauki jako partner w programie Weave zaakceptowało wyniki tej oceny i przyznało finansowanie polskim zespołom.

Weave-UNISONO

Konkurs Weave-UNISONO to efekt wielostronnej współpracy między instytucjami finansującymi badania naukowe, skupionymi w stowarzyszeniu Science Europe. Został ogłoszony w celu uproszczenia procedur składania i selekcji projektów badawczych we wszystkich dyscyplinach nauki, angażujących badaczy z dwóch lub trzech krajów europejskich.

Wyłanianie laureatów opiera się na procedurze agencji wiodącej – Lead Agenccy Procedure (LAP), w myśl której tylko jedna z instytucji partnerskich odpowiedzialna jest za pełną ocenę merytoryczną wniosku, pozostali partnerzy akceptują wyniki tej oceny.

W ramach programu Weave partnerskie zespoły badawcze składają wnioski o finansowanie równolegle do agencji wiodącej oraz do właściwych dla siebie instytucji uczestniczących w programie. Wspólny projekt musi zawierać spójne plany badań, wyraźnie ukazujące wartość dodaną współpracy międzynarodowej.

Konkurs Weave-UNISONO jest otwarty w trybie ciągłym. Zachęcamy zespoły pragnące podjąć współpracę z partnerami z Austrii, Czech, Słowenii, Szwajcarii, Niemiec, Luksemburga oraz Belgii-Flandrii do zapoznania się z treścią ogłoszenia konkursowego i składania wniosków.