Osoby zainteresowane składaniem wniosków w konkursie QuantERA Call 2017 serdecznie zapraszamy na dzień informacyjny, który odbędzie się 21 lutego 2017 r. w Warszawie w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN (ul. Pawińskiego 5b).

Celem spotkania jest zaprezentowanie sieci QuantERA oraz przybliżenie zakresu merytorycznego konkursu. Omówione zostaną zasady składania wniosków, ich ewaluacji i selekcji, a także krajowe wymogi formalne.

Program spotkania.

Szczegółowe informacje o konkursie znajdują się na stronie internetowej programu: www.quantera.eu.

Kontakt:

Marlena Wosiak, tel. 12 341 9093

2 lutego w siedzibie Narodowego Centrum Nauki odbyło się posiedzenie plenarne Rady Narodowego Centrum Nauki z udziałem wicepremiera, ministra nauki i szkolnictwa wyższego, Jarosława Gowina. Spotkanie poświęcono roli NCN jako lidera projakościowych zmian w polskiej nauce oraz ważnego uczestnika społecznej debaty poprzedzającej wprowadzenie nowej ustawy o szkolnictwie wyższym.

Premier Jarosław Gowin podkreślił, że NCN jest jedną z najważniejszych instytucji działających na rzecz jakości w nauce. Zwrócił również uwagę, że aby dogonić standardy obowiązujące na gruncie światowym, polska nauka potrzebuje zmian na dużą skalę. - Wchodzimy w kluczowy etap prac nad nową ustawą. Debatujemy o najtrudniejszych, najbardziej kontrowersyjnych i skomplikowanych sprawach – powiedział wicepremier Jarosław Gowin. – Liczę na to, że Narodowe Centrum Nauki weźmie udział w tych dyskusjach w imię doskonałości naukowej jako nadrzędnego kryterium przyświecającego zmianom w polskiej nauce.

Prof. Janusz Janeczek, przewodniczący Rady NCN, zwrócił uwagę na trzy priorytetowe obszary przyświecające pracom Rady. Wymienił wśród nich udoskonalanie systemu grantowego poprzez uproszczenie procedur zarówno na etapie oceny wniosków, jak i rozliczania projektów badawczych, budowanie otwartej nauki przez rozwój różnych form współpracy zagranicznej oraz tworzenie w Polsce tzw. centrów doskonałości, a także ewaluację wpływu działalności Centrum na rozwój polskiej nauki w zakresie badań podstawowych. Członkowie Rady oraz dyrektor NCN, prof. Zbigniew Błocki, w dyskusji nad najważniejszymi kierunkami zmian poruszali postulaty znane z debat programowych poprzedzających Narodowy Kongres Nauki. Zwrócono uwagę m.in. na potrzebę umiędzynarodowienia, mobilności kadry naukowej oraz stworzenia lepszych warunków rozwoju dla osób rozpoczynających karierę.

Ogłaszamy wyniki konkursów MAESTRO 8, HARMONIA 8 i SONATA BIS 6. Na liście laureatów znalazło się 161 naukowców z całej Polski, którzy otrzymają łącznie ponad 225 mln zł na prowadzenie badań podstawowych.

W rozstrzygniętych właśnie konkursach realizowane będą szeroko zakrojone badania, które wymagają współpracy większego grona uczonych. SONATA BIS pozwala naukowcom założyć nowy zespół badawczy, laureaci konkursu HARMONIA realizują projekty wspólnie z zagranicznymi ośrodkami, natomiast w ramach MAESTRO najbardziej doświadczeni badacze kierują pracami o charakterze pionierskim. Do trzech konkursów zgłoszono łącznie 672 projekty, z których 161 uzyskało finansowanie. Daje to średni współczynnik sukcesu na poziomie prawie 24%, czyli o cztery punkty procentowe więcej niż w poprzedniej edycji tych samych konkursów.

- Podobnie jak rok temu możemy pochwalić się wzrostem wskaźnika sukcesu, co wiąże się ze zwiększeniem budżetu Narodowego Centrum Nauki na rok 2017. Nie bez znaczenia są również zmiany w samym środowisku naukowym – komentuje prof. Zbigniew Błocki, dyrektor NCN.

- Wnioskodawcy lepiej rozumieją funkcjonowanie systemu grantowego – dodaje prof. Janusz Janeczek, przewodniczący Rady NCN. – Coraz częściej nie zrażają się pierwszymi odrzuconymi wnioskami, ale wykorzystują zawarte w recenzjach uwagi, żeby udoskonalić projekt i spróbować swoich sił w kolejnej edycji konkursu.

MAESTRO to konkurs przeznaczony dla doświadczonych naukowców, którzy chcą prowadzić pionierskie badania, wykraczające poza dotychczasowy stan wiedzy. Kierownikiem projektu może zostać osoba, która publikowała swoje wcześniejsze prace w uznanych czasopismach naukowych, kierowała innymi badaniami sfinansowanymi na drodze konkursowej, a także aktywnie uczestniczy w życiu środowiska, np. zasiadając w komitetach naukowych międzynarodowych konferencji czy przynależąc do międzynarodowych stowarzyszeń. W ósmej edycji konkursu finansowanie otrzyma 14 z 88 nadesłanych wniosków. Łączny budżet konkursu wyniesie niemal 42 mln zł.

Zgłaszane do MAESTRO projekty często mają interdyscyplinarny charakter. Przykładem na to może być projekt prof. Tomasza Ważnego z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, poświęcony datowaniu prehistorii i weryfikacji historii, a dokładniej zastosowaniu dendrochronologii w badaniach cywilizacji Europy Południowo-Wschodniej i wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Toruński zespół wykorzysta metody znane z archeologii, historii, geografii, klimatologii czy leśnictwa do stworzenia „archiwum biologicznego” – zestawu chronologii przyrostowych, które zostaną zestawione z wydarzeniami historycznymi datowanymi metodami konwencjonalnymi. Badania otrzymały finansowanie w wysokości ponad 3 mln zł.

Do konkursu HARMONIA można zgłaszać projekty badawcze, przeznaczone do realizacji w ramach współpracy międzynarodowej. Może ona polegać zarówno na bezpośredniej kooperacji z zagraniczną instytucją naukową, udziale w dwu- lub wielostronnych programach międzynarodowych, jak i na wykorzystaniu przez polskie zespoły wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych. Do ósmej edycji konkursu zgłoszono 196 projektów, z których 51 otrzyma finansowanie o łącznej wysokości ponad 40 mln zł.

Wśród zwycięskich propozycji znalazł się między innymi projekt dr. hab. Pawła Lisowskiego z Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu. Polacy podejmą współpracę z niemieckim Centrum Medycyny Molekularnej im. Maksa Delbrücka w celu zbadania predyspozycji genetycznej do rzadkich chorób neurorozwojowych. Na prace przeznaczono prawie 1,5 mln zł.

SONATA BIS to konkurs na projekty badawcze mające na celu powołanie nowego zespołu naukowego. Kierownikiem nowo uformowanej grupy badawczej może być osoba, która uzyskała stopień naukowy doktora w okresie od 2 do 12 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem. Finansowanie o łącznej wartości ponad 143,5 mln zł otrzyma 96 z 388 zgłoszonych projektów.

Jednym z utworzonych w ramach konkursu SONATA BIS 6 zespołów pokieruje dr Michał Drahus z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Krakowscy astronomowie przeanalizują spontaniczny rozpad małych ciał Układu Słonecznego, tj. komet i planetoid. Do przeprowadzenia badań, na które przeznaczono kwotę 1,8 mln zł, zostaną wykorzystane światowe teleskopy najwyższej klasy.

Listy rankingowe projektów zakwalifikowanych do finansowania

Informujemy wszystkich zainteresowanych złożeniem wniosku w konkursie JPI AMR 2017, że do listy krajów biorących udział w konkursie dołączyły Czechy. Ze względu na to dokumenty konkursowe, w tym formularz wniosku, zostały uaktualnione.

Szczegółowe informacje o konkursie

Kontakt:

dr Jerzy Frączek, tel. 12 341 9165

dr Malwina Gębalska, tel. 12 341 9017

Z przyjemnością informujemy, że projekt 3S RECIPE pt. „Inteligentne rozwiązania dla procesu kurczenia się miast: wspieranie rozwoju miast na wewnętrznych peryferiach Europy” z udziałem naukowców z Polski otrzymał finansowanie w konkursie Era-Net Smart Urban Futures na projekty badawcze podejmujące tematykę rozwoju miast i obszarów zurbanizowanych. Polski zespół koordynowany przez dr. hab. Szymona Marcińczaka z Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego będzie prowadzić badania we współpracy z naukowcami z Francji, Holandii, Portugalii, Rumunii i Wielkiej Brytanii.

Projekt jest próbą odpowiedzi na pytanie, jak można zahamować istotny dla współczesnej Europy proces kurczenia się miast, dotyczący licznych ośrodków miejskich zlokalizowanych w różnych częściach kontynentu. Międzynarodowy zespół zbada, w jaki sposób odwrócić działanie wielorakich czynników ekonomicznych i społecznych, tak by z kurczących się miast uczynić zrównoważone, przyjazne mieszkańcom i prężne gospodarczo ośrodki miejskie. Na gruncie polskim badania przeprowadzone zostaną w najszybciej kurczącym się współcześnie dużym mieście – Łodzi.

W konkursie sieci JPI Urban Europe nagrodzono w sumie 15 międzynarodowych projektów o wartości 15.17 mln euro. Projekty obejmują zagadnienia zawarte w trzech tematach:

• Concepts and strategies for smart urban transformation, growth and shrinkage
• New dynamics of public services
• Inclusive, vibrant and accessible urban communities,

Informujemy również, że 9 grudnia 2016 r. został ogłoszony kolejny konkurs sieci JPI Urban Europe oraz światowej organizacji Belmont Forum „The Sustainable Urbanisation Global Initiative (SUGI)/Food-Water-Energy Nexus”. Jest on odpowiedzią na pilne i długofalowe wyzwania związane z postępującą urbanizacją oraz malejącymi zasobami wody, żywności i energii.

Tematyka konkursu:

• Robust Knowledge, Indicators and Assessments
• Multi-level Governance and Management of the Food-Water-Energy Nexus
• Managing Potential Strategies and Solutions to address emerging Risk and Tradeoffs at the intersection of Sustainable Urbanisation and the Food-Water-Energy Nexus

Szczegółowe informacje o konkursie SUGI

Kontakt:

dr Kinga Sekerdej, kinga.sekerdej@ncn.gov.pl, tel. 12 341 9172

Joanna Komperda, joanna.komperda@ncn.gov.pl, tel. 12 341 9138

W związku z problemami technicznymi związanymi z działaniem centrali telefonicznej, informujemy, że mogą wystąpić czasowe utrudnienia w kontakcie telefonicznym z pracownikami biura Narodowego Centrum Nauki.

Przepraszamy za powstałe niedogodności.

Zgodnie z obowiązującą procedurą zwrotu odsetek bankowych uzyskanych od środków przekazanych przez Centrum w przypadku projektów badawczych (staży i stypendiów), których okres realizacji zakończył się po 31 grudnia 2015 r. lub projektów które nadal trwają, uprzejmie prosimy o dokonanie zwrotu odsetek bankowych zbiorczym przelewem ze wszystkich projektów. W tytule przelewu należy zamieścić informację: „Zwrot odsetek bankowych”. Odsetki bankowe uzyskane w 2016 r. należy zwrócić do końca pierwszego kwartału bieżącego roku.

Jednocześnie przypominamy, że:

• zwrotu odsetek bankowych należy dokonać na następujący numer rachunku bankowego Centrum: 88 1130 1150 0012 1243 1420 0004,
• w przypadku projektów badawczych (staży i stypendiów), których okres realizacji zakończył się do dnia 31 grudnia 2015 r. włącznie, opis polecenia przelewu powinien zawierać informację o rodzaju zwracanych środków oraz numer projektu np.: „Odsetki bankowe z projektu nr 2011/07/B/HS4/00408”.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że obowiązek zwrotu odsetek bankowych dotyczy tylko tych projektów (staży i stypendiów), w których taki obowiązek wynika bezpośrednio z zapisów umowy.

Osoby rozważające złożenie wniosku w konkursach ogłoszonych 15 grudnia 2016 r. oraz kolejnych edycjach będą mogły zaplanować wyższe niż dotąd stypendia naukowe i wynagrodzenia dla członków zespołów badawczych. Decyzją Rady NCN wysokość stypendiów naukowych możliwych do otrzymania w ramach środków projektu badawczego przyznawanych w konkursach NCN została zwiększona do kwoty 4,5 tys. zł. Wzrosła również maksymalna kwota wynagrodzeń etatowych i dodatkowych, przeznaczonych dla członków zespołów badawczych.

Pierwszym konkursem, w którym obowiązywać będą nowe kwoty stypendiów naukowych jest ogłoszona 15 grudnia 2016 r. ETIUDA 5. Doktoranci ubiegający się o stypendium doktorskie w ramach tego konkursu mogli dotąd otrzymać stypendium naukowe wynoszące 3 tys. złotych miesięcznie. Teraz kwota ta wzrośnie do 4,5 tys. zł miesięcznie.

W nadchodzących edycjach zmiany obejmą również konkursy SONATA, SONATA BIS, OPUS i MAESTRO. Miesięczna wartość stypendium naukowego wyniesie od 1 tys. zł do 4,5 tys. zł. Dokładna wysokość zależeć będzie od zakresu zadań, jakie kierownik projektu powierzy stypendyście do realizacji w danym projekcie badawczym.

Budżet stypendiów naukowych możliwy do sfinansowania w ramach projektu jest ustalany oddzielnie dla poszczególnych typów konkursów. Stypendia naukowe NCN można pobierać w ramach więcej niż jednego projektu badawczego finansowego ze środków NCN przy założeniu, że łączna kwota pobieranych stypendiów naukowych nie może przekroczyć kwoty 4,5 tys. zł miesięcznie.

Zwiększone zostały również stawki wynagrodzeń etatowych i dodatkowych, przeznaczonych dla członków zespołu naukowego. Zmieniono dopuszczalny poziom wynagrodzenia rocznego kierowników projektów uzyskujących zatrudnienie na podstawie umowy o pracę ze środków projektu, proponując w konkursie SONATINA środki w wysokości 100 tys. zł, w konkursie SONATA 140 tys. zł, a w konkursie OPUS 150 tys. zł. W konkursie SONATA BIS kierownik projektu może otrzymać 160 tys. zł, a w konkursie MAESTRO 190 tys. zł. Zwiększono również wartość wynagrodzenia osób zatrudnionych na stanowisku typu post-doc z 85 tys. zł do 120 tys. zł rocznie oraz osób na specjalistycznym stanowisku pomocniczym z 67,5 tys. zł do 85 tys. zł rocznie.

Szczegółowe zestawienie maksymalnych kwot, które przeznaczyć można na wynagrodzenia, znajduje się w Załączniku uchwały Rady NCN nr 111/2016 z dnia 7 grudnia 2016 r.

Ustalenie wyższych kwot stypendiów naukowych i wynagrodzeń było możliwe dzięki zwiększeniu budżetu Narodowego Centrum Nauki na rok 2017. W październiku 2016 r. Rada NCN rozpoczęła proces opiniowania i zatwierdzania nowych regulaminów. Nowe zasady zostały przyjęte przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Stypendia naukowe NCN zostały zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych decyzją z dnia 30 listopada 2016 r. zatwierdzającą Regulamin przyznawania stypendiów naukowych w ramach stypendiów doktorskich finansowanych ze środków NCN w konkursie ETIUDA oraz decyzją z dnia 1 grudnia 2016 r. zatwierdzającą Regulamin przyznawania stypendiów naukowych w projektach badawczych finansowanych ze środków NCN.

Zespół fizyków z Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku, dr hab. Andrzej Stupakiewicz i mgr Krzysztof Szerenos we współpracy z zespołem z Uniwersytetu w Nijmegen (Holandia), zaproponował nową metodę zapisu informacji, która może zrewolucjonizować technologie pamięci magnetycznych. Przełomowe badania zostały wykonane przy wsparciu przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS 5, zaś wyniki ukazały się w prestiżowym tygodniku „Nature”.

Zdjęcie optycznego toru wiązki laserowej.

Znalezienie nowych mechanizmów zapisu i przetwarzania informacji, przy jak najmniejszej dyssypacji energii i jednocześnie jak największej szybkości, jest jednym z fundamentalnych wyzwań dla współczesnej fizyki łączącej obszary optyki i magnetyzmu – zaznacza koordynator projektu, Andrzej Stupakiewicz.

Przeprowadzone przez fizyków badania demonstrują nową metodę zapisu fotomagnetycznego w przezroczystej warstwie dielektryka przy wykorzystaniu wyłącznie pojedynczego impulsu lasera femtosekundowego. Zmiana polaryzacji liniowej impulsu pozwala przełączyć magnetyzację, zapisując stan ‘0’ lub ‘1’ w sposób powtarzalny i odwracalny. Mechanizm odpowiedzialny za przełączenie pozwala na najszybszy znany dotychczas proces zapisu i odczytu informacji w czasie około 20 pikosekund.

Tak krótka skala czasowa jest nieosiągalna przy wykorzystaniu pola magnetycznego bądź prądu elektrycznego, stąd wybraliśmy koncepcję przełączenia wyłącznie optycznego, wykorzystując femtosekundowe impulsy laserowe – dodaje Krzysztof Szerenos, członek zespołu.

Wynik ultraszybkiego przyłączenia magnetyzacji osiągnięto dzięki zastosowaniu do zapisu cienkiej warstwy granatu itrowo-żelazowego domieszkowanego jonami kobaltu, będącego ferrimagnetycznym dielektrykiem. Warto podkreślić, że badania warstw o strukturze granatu zostały zapoczątkowane w Białymstoku przez prof. Andrzeja Maziewskiego, a następnie sukcesywnie rozwijane również przez jego współpracowników.

Zespół z Białegostoku posiada duże doświadczenie zarówno badawcze, jak i we współpracy międzynarodowej. Zastosowanie nowoczesnej aparatury, zakupionej w ramach funduszy SPINLAB i inwestycji aparaturowych finansowanych przez MNiSW oraz nowych metod eksperymentalnych umożliwiły odkrycie w tego typu materiałach nieznanych wcześniej zjawisk, w tym między innymi proces ultraszybkiego przełączenia magnetyzacji.

Charakterystyczną i dobrze znaną cechą dielektryków – podaje Andrzej Stupakiewicz – jest znakomita izolacja termiczna, co pozwala drastycznie zminimalizować dyssypację energii związanej z niespotykanie niskim wytwarzaniem niepotrzebnego ciepła podczas przełączenia (mniejsze niż 6 Dżuli na centymetr sześcienny). Już teraz można więc stwierdzić, że nowa metoda bije nie tylko rekordy szybkości, ale też wydajności w porównaniu z konwencjonalnymi pamięciami.

Zespół fizyków z Uniwersytetu w Białymstoku planuje kontynuację badań, miedzy innymi w nowych układach magnetoplazmonicznych wykorzystujących znakomite właściwości granatów ferrimagnetycznych.

Link do artykułu w "Nature": http://dx.doi.org/10.1038/nature20807

Prof. Andrzej Jajszczyk, pierwszy dyrektor NCN, został powołany przez Komisję Europejską na członka prestiżowej Rady Naukowej ERC (European Research Council) zajmującej się przyznawaniem środków na pionierskie badania podstawowe z zakresu różnych dziedzin nauki.

Prof. Jajszczyk jest jednym z czterech nowo powołanych członków. W Radzie zasiada 22 naukowców, a ich kadencja trwa cztery lata. Dzięki dysponowaniu budżetem sięgającym blisko 1,7 mld euro, Rada ma znaczący wpływ na wyniki europejskich badań i ich promocję na świecie.

Prof. Jajszczyk pracuje w Katedrze Telekomunikacji Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W latach 2011-2015 pełnił funkcję dyrektora Narodowego Centrum Nauki, a od 2015 r. jest prezesem krakowskiego oddziału Polskiej Akademii Nauk.