Marcowe konkursy NCN ogłoszone

pon., 17/03/2025 - 12:00
Kod CSS i JS

Otwieramy nabór wniosków w konkursach OPUS 29 i PRELUDIUM 24 na projekty badawcze realizowane w obszarze badań podstawowych przez naukowczynie i naukowców na różnych etapach kariery. Budżet obu konkursów wynosi łącznie 600 mln zł.

Ogłoszone dziś konkursy są stałymi i dobrze znanymi elementami portfolio NCN. Dzięki grantom OPUS i PRELUDIUM badaczki i badacze mogą realizować projekty naukowe w jednostkach na terenie kraju. Tematyka projektów może być dowolna w ramach 26 paneli NCN, jednak zaplanowane badania muszą mieścić się w obszarze badań podstawowych, czyli prac empirycznych lub teoretycznych mających przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne.

Dwudziesta dziewiąta edycja OPUS to szansa dla naukowców na każdym etapie kariery naukowej aby zdobyć grant na realizację projektu badawczego trwającego 12, 24, 36 lub 48 miesięcy. Projekty OPUS można realizować bez udziału partnerów zagranicznych, ale również we współpracy z partnerami z zagranicznych instytucji naukowych lub z wykorzystaniem przez polskie zespoły badawcze wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych (bez projektów LAP).

W konkursie nie ma kryteriów wstępnych dotyczących posiadanych stopni naukowych lub zaawansowania kariery naukowej, może w nim wziąć udział nawet osoba bez stopnia doktora. Kierownik projektu musi mieć w swoim dorobku naukowym co najmniej jedną opublikowaną lub przyjętą do druku pracę naukową. Budżet pojedynczego projektu nie jest ograniczony, jednak musi być uzasadniony przedmiotem i zakresem badań. W kosztorysie można zaplanować takie pozycje jak wynagrodzenia dla kierownika i wykonawców projektu (w tym na stanowisku typu post-doc), stypendia, zakup aparatury naukowo-badawczej, urządzeń, oprogramowania, materiałów i drobnego sprzętu, usługi obce, wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje i inne koszty niezbędne do realizacji projektu.

Konkurs PRELUDIUM 24 jest skierowany do badaczek i badaczy będących na początku kariery naukowej, którzy jeszcze nie mają stopnia doktora. W konkursie można uzyskać grant w wysokości maksymalnie 70 tys. zł, 140 tys. zł lub 210 tys. zł na finansowanie projektu trwającego odpowiednio 12, 24 lub 36 miesięcy.

Zespół badawczy w projekcie PRELUDIUM może się składać maksymalnie z trzech osób, w tym kierownika projektu i opiekuna naukowego. W budżecie projektu można zaplanować wynagrodzenie dla zespołu badawczego (kierownika i opcjonalnie wykonawcy), zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania, zakup materiałów i drobnego sprzętu, usługi obce, wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje, gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych i inne koszty niezbędne do realizacji projektu.

Budżet całkowity OPUS 29 wynosi 550 mln zł i jest wyższy od budżetu poprzedniej edycji tego konkursu w momencie jej otwarcia o 100 mln zł. W przypadku PRELUDIUM 24 budżet to 50 mln zł, czyli o 10 mln zł więcej od poprzedniej edycji. Pule poszczególnych konkursów mogą być podwyższane przez Radę NCN w czasie ich trwania, w zależności od różnych czynników, np. liczby złożonych wniosków i dostępnych środków w budżecie NCN.

Wnioski w konkursach OPUS 29 i PRELUDIUM 24 przyjmujemy do 17 czerwca do godziny 16:00 za pośrednictwem systemu OSF.

Ocena wniosków i ogłoszenie wyników

Wnioski w konkursach OPUS i PRELUDIUM są oceniane w ramach zespołów ekspertów w poszczególnych panelach dziedzinowych (np. HS1, NZ1, ST1). Wyboru panelu dokonuje kierownik projektu na etapie sporządzania wniosku. Przypominamy, że od września 2024 roku obowiązuje zmieniony wykaz 26 paneli NCN.

Wnioski po przejściu oceny formalnej są ocenianie merytorycznie w dwóch etapach, przez zespół ekspertów powoływany przez Radę NCN spośród wybitnych naukowców, polskich i zagranicznych, posiadających przynajmniej stopień naukowy doktora. W pierwszym etapie członkowie zespołu sporządzają indywidualne opinie do wniosków na podstawie m.in. skróconego opisu wniosku (każdy wniosek ma minimum dwie opinie), a następnie podczas pierwszego posiedzenia zespołu omawiają wszystkie wnioski i ustalają ich ocenę, uwzględniając sporządzone opinie. Na posiedzeniu zespół ustala listę wniosków skierowanych do II etapu oceny.

W drugim etapie wnioski są kierowane do co najmniej do dwóch recenzentów, czyli ekspertów zewnętrznych niebędących członkami zespołów ekspertów. Przygotowują oni indywidualne opinie na podstawie m.in. opisu szczegółowego wniosku. Zespół Ekspertów opierając się na opiniach recenzentów oraz dyskusji podczas drugiego posiedzenia ustala listę rankingową ze wskazaniem wniosków rekomendowanych do finansowania.

O ocenie wniosków w NCN można posłuchać w podcaście nr 2/2023. Jak oceniamy wnioski? oraz podcaście nr 3, 2024. Ocena wniosków cz. 2

Wyniki konkursu zostaną opublikowane do 6 miesięcy od upływu terminu składania wniosków, nie później niż w grudniu 2025 r.

Konkurs M.ERA-NET 3 Call 2025 otwarty

wt., 04/03/2025 - 15:30
Kod CSS i JS

We współpracy z siecią M-ERA.NET 3 ogłaszamy konkurs na międzynarodowe projekty badawcze dotyczące nauki o materiałach i inżynierii materiałowej oraz niskoemisyjnych technologii energetycznych, a także badań nad materiałami na potrzeby przyszłych technologii produkcji akumulatorów, zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu.

Konkurs M.ERA-NET 3 Call 2025 jest skierowany do konsorcjów międzynarodowych złożonych z co najmniej trzech zespołów badawczych pochodzących z różnych krajów biorących udział w konkursie. Naukowcy przygotowujący wnioski powinni skoncentrować się na nadrzędnych celach programu M.ERA-NET, czyli wspieraniu Europejskiego Zielonego Ładu, dążeniu do realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ, zwiększania korzyści społeczno-ekologicznych w kontekście odpowiedzialności badań i innowacji, wspieranie łańcucha innowacji oraz wzmacnianie interdyscyplinarności badań.

Konkurs obejmuje następujące tematy z zakresu nauk o materiałach i inżynierii materiałowej:

  1. Sustainable materials for energy applications,
  2. Innovative surfaces, coatings and interfaces,
  3. Advanced composites and lightweight materials,
  4. Functional materials,
  5. Materials addressing environmental challenges,
  6. Next generation materials for electronics.

W konkursie po polskiej stronie biorą udział Narodowe Centrum Nauki i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Naukowcy pracujący w jednostkach naukowych w kraju mogą ubiegać się o finansowanie w jednej z tych agencji, w zależności od zakresu planowanych badań. NCN finansuje projekty obejmujące badania podstawowe (Technology Readiness Level 1-4) , bez udziału partnera przemysłowego. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju umożliwia realizację projektów, które zaczynają się od TRL 3-6 a kończą na TRL 5-8, udział partnera przemysłowego jest konieczny.

W konkursie M.ERA-NET 3 Call 2025 naukowcy mogą planować swoje projekty na 24 lub 36 miesięcy. Kierownik polskiego zespołu musi mieć co najmniej stopień doktora. Budżet może obejmować środki na wynagrodzenia, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania, usługi obce, wyjazdy, konsultacje i inne niezbędne do realizacji projektu wydatki.

Zespoły chcące ubiegać się o finansowanie w konkursie M.ERA-NET 3 Call 2025 powinny najpierw przygotować we współpracy z parterami zagranicznymi wnioski wstępne tzw. pre-proposals i złożyć je do 13 maja 2025 r. do godziny 12:00 za pośrednictwem międzynarodowego systemu M-ERA.NET Submission System. Wnioski będą oceniane przez międzynarodowy zespół ekspertów, a wybrane konsorcja międzynarodowe zostaną zaproszone do złożenia wniosku pełnego tzw. full proposal. Ogłoszenie wyników jest zaplanowane na luty 2026 roku.

Nauka to nie biznesplan

wt., 04/03/2025 - 12:00
Kod CSS i JS

Każda ambitna praca naukowa wiąże się z ryzykiem. Czasem przez rok badamy jakiś temat, wszystko wydaje się obiecujące, a potem okazuje się, że nic nie wychodzi i nie jesteśmy ani trochę mądrzejsi niż na początku. Nie zawsze się udaje, ale kluczowe jest poszukiwanie nowych rozwiązań zamiast podążania utartymi ścieżkami – mówi dr Krzysztof Szade. Biochemik z UJ w rozmowie z Anną Korzekwą-Józefowicz, opowiedział o wyzwaniach naukowych i realiach pracy w Polsce.

Dr Krzysztof Szade, fot. archiwum prywatneDr Krzysztof Szade, fot. archiwum prywatne Dr Krzysztof Szade jest biochemikiem, zajmuje się krwiotwórczymi komórkami macierzystymi, pracuje na Wydziale Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na rodzimą uczelnię wrócił po stażu podoktorskim na Stanford University. Jest laureatem trzech konkursów finansowanych przez NCN i programów FNP. W 2022 otrzymał grant ERC na realizację projektu pt. What does your blood remember? The memory of hematopoietic stem cells.

Wszystkie komórki krwi, czyli czerwone i białe krwinki oraz płytki krwi, powstają z krwiotwórczych komórek macierzystych. Szacuje się, że w organizmie człowieka w ciągu sekundy powstaje milion nowych komórek krwi, a proces ten przez całe życie opiera się właśnie na krwiotwórczych komórkach macierzystych. Mechanizmy regulujące produkcję krwi muszą działać niezwykle precyzyjnie – jeśli komórek powstanie za mało, może dojść do anemii, jeśli za dużo – również pojawiają się poważne konsekwencje. Krótkoterminowo organizm potrafi zwiększyć wytwarzanie określonych komórek, ale ostatecznie musi przywrócić równowagę i przebudować cały system.

Krzysztof Szade wraz z zespołem bada jak układ krwiotwórczy reaguje na różne wyzwania i jak się odbudowuje po ich zakończeniu. – Jeżeli zaczynamy intensywnie trenować, na przykład przygotowując się do Tour de France, organizm zwiększa produkcję czerwonych krwinek, żeby poprawić wydolność tlenową. Jeśli mamy przewlekły stan zapalny, potrzebujemy więcej białych krwinek, żeby organizm mógł skutecznie walczyć z infekcją. Cały ten proces jest ściśle regulowany, a my badamy, jak powstają komórki krwi i jak ich produkcja jest kontrolowana na różnych etapach życia – wyjaśnia naukowiec.

Pamięć komórek macierzystych

W projekcie ERC naukowiec bada krwiotwórcze komórki macierzyste, analizując ich zdolność do zapamiętywania wcześniejszych zdarzeń i wykorzystywania tej pamięci przy ponownej odpowiedzi na bodźce.

Skład naszej krwi zmienia się wraz z wiekiem. Jeśli organizm wielokrotnie przechodził infekcje bakteryjne, pewne klony komórek macierzystych mogą „nauczyć się” preferencyjnej produkcji granulocytów. Inne z kolei mogą wykazywać tendencję do zwiększonej produkcji czerwonych krwinek. Z biegiem czasu coraz więcej komórek macierzystych nabiera takich preferencji. – Chcemy sprawdzić, czy pamięć komórek macierzystych i ich „ukierunkowanie” na produkcję określonych typów komórek mogą przynosić korzyści. A jeśli tak, to czy możliwe byłoby kontrolowanie tej pamięci. Na przykład czy moglibyśmy zaprogramować układ krwiotwórczy, aby przygotować go na nadchodzący sezon infekcyjny – mówi.

Naukowiec podkreśla, że to na razie jedynie hipoteza, ale właśnie w tym kierunku zmierzają badania jego zespołu.

Akumulacja mutacji i ryzyko nowotworów

Krwiotwórcze komórki macierzyste mogą mieć też swoje ciemne oblicze. Przez to, że są długowieczne, mogą akumulować mutacje. – Przeciętny granulocyt żyje w organizmie 24 godziny – w takim czasie nie zdąży nagromadzić wystarczającej liczby mutacji, żeby stać się komórką nowotworową. Krwiotwórcze komórki macierzyste są z nami przez całe życie. Pierwszą mutację możemy „złapać” w wieku 5 lat, drugą w wieku 20, kolejną w wieku 45 – i nagle robi się niebezpiecznie – opowiada. W realizowanym obecnie projekcie NCN analizuje, w jaki sposób przedbiałaczkowe komórki macierzyste przyczyniają się do rozwoju ostrych białaczek limfoblastycznych i mieloidalnych. – To komórki, które już nagromadziły mutacje, ale jeszcze nie powodują objawów choroby. Jednak kolejna mutacja może być punktem krytycznym, który uruchomi proces nowotworowy. Pytanie, na które szukamy odpowiedzi, brzmi: czy jesteśmy w stanie wychwycić takie komórki, zanim przekształcą się w pełnoobjawowy nowotwór – mówi.

Mikrośrodowisko komórek macierzystych

Oprócz samych komórek macierzystych zespół dr. Szade bada także ich mikrośrodowisko, czyli tzw. niszę. Komórki macierzyste potrzebują bardzo specyficznych warunków w szpiku kostnym. Ich funkcjonowanie zależy od otaczających je komórek i sygnałów molekularnych. Naukowcy próbują zrozumieć, jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby komórki macierzyste działały prawidłowo. – Interesuje nas, czy można w tej niszy coś zmienić, podmienić jedne komórki na inne, poprawiając warunki dla komórek macierzystych. Chcemy ustalić na przykład, co takiego produkują komórki śródbłonka, że komórki krwiotwórcze nie mogą bez nich funkcjonować? – opowiada.

Rozumienie mechanizmów regulujących układ krwiotwórczy może pomóc w lepszym projektowaniu terapii – zarówno w zakresie chorób nowotworowych, jak i wzmocnienia odporności. – To są długofalowe cele, ale właśnie one napędzają nasze badania – podkreśla dr Szade.

Zespół dra Krzysztofa Szade, fot. archiwum prywatneZespół dra Krzysztofa Szade, fot. archiwum prywatne

Powrót z misją

Anna Korzekwa-Józefowicz: Powiedział Pan w styczniu w rozmowie z "Forum Akademickim", że świadomie zdecydował się na powrót do kraju i chce zrobić wszystko, by w dłuższej perspektywie takich osób było więcej. Co wpłynęło na Pana decyzję o powrocie?

Krzysztof Szade: Razem z żoną, która również pracuje naukowo w pokrewnej dziedzinie i która także była na Stanfordzie, od początku planowaliśmy wrócić do Polski, by tu rozwijać nasze badania. Z jednej strony chodziło o względy rodzinne, z drugiej – o chęć przeniesienia zdobytej wiedzy i pokazania, że w Polsce można prowadzić naukę na światowym poziomie.

Chcieliśmy zobaczyć, jak funkcjonuje nauka w najlepszych ośrodkach, a potem spróbować działać w podobny sposób tutaj.

Spędziliśmy na Stanfordzie dwa lata. Według amerykańskich standardów to był dość krótki pobyt, ale dla naszej pracy miał kluczowe znaczenie. Miałem szczęście trafić do świetnego laboratorium i znakomitego profesora, Irvinga Weissmana. To on otworzył nowe perspektywy w dziedzinie badań nad krwiotwórczymi komórkami macierzystymi. Poza tym, że jest wybitnym naukowcem, to także świetnym człowiekiem. Praca z nim wiele mi dała i do dziś widzę jej efekty.

Czego się Pan od niego nauczył?

Pamiętam taki przykład: Ukazała się praca w mojej działce, opublikowana w Cell – czyli w jednym z najlepszych czasopism, w których można publikować w naszej dziedzinie. Przychodzimy do Irva i mówimy: Irv, zobacz, coś tu się nie zgadza, spójrz na tę figurę. A on na to: Zostawcie to. Ta praca niczego nie zmieni. Pomyślcie o czymś innym. I dał nam takie zadanie: A gdybyście stworzyli system, który pozwalałby zobaczyć, jak jedna komórka łączy się z drugą, żeby w tej drugiej komórce pojawił się jakiś znacznik? W tym systemie wszystkie problemy, które są w tej pracy, zostałyby rozwiązane dużo lepiej.

Potem Irv przez trzy miesiące podróżował, ale my już wiedzieliśmy, co mamy robić. On dawał jasny kierunek, w którym warto iść. I właśnie od niego nauczyłem się, jak ważne jest zdefiniowanie problemu w nauce. Co tak naprawdę jest najważniejszą kwestią w danej dziedzinie? Bo to wcale nie jest takie oczywiste.

Od niego przejąłem też taką postawę, by ciągle myśleć o tym, co otworzy nowy kierunek badań, co ma największy potencjał, a niekoniecznie kierować się tylko tym, co akurat powstaje w CellNature czy innych prestiżowych czasopismach, bo to nie zawsze pokrywa się z trendami, które będą kluczowe w przyszłości. Ważna jest umiejętność podejmowania tematów, które są jeszcze mało opisane.

Badań w Pana dziedzinie nie da się prowadzić bez dobrze wyposażonych laboratoriów. Na ile warunki pracy w Polsce różnią się od tych, które miał Pan na Stanfordzie?

Jeśli chodzi o kwestie techniczne i infrastrukturalne, to dostęp do wysokiej jakości aparatury badawczej nie jest w tej chwili problemem.

Moja dziedzina wymaga intensywnej pracy na zwierzętach laboratoryjnych. Pracujemy z komórkami macierzystymi, badamy rzadkie populacje komórek, musimy je dokładnie analizować i sortować. Na uniwersytecie mamy zwierzętarnie i niezbędną infrastrukturę. Dzięki nowym grantom, także ERC, mogłem tę infrastrukturę rozwijać. Gdy przyjeżdżają naukowcy z zagranicy, często mówią: „Masz tu wszystko, czego potrzebujesz”.

Oczywiście, pewne braki nadal istnieją. Lepszy mikroskop, możliwość korzystania z niego na miejscu – to by się przydało, ale to nie jest najważniejsze.

Czego w takim razie brakuje?

W Stanach zobaczyłem, jak wygląda kultura otwartości i konstruktywnej krytyki, która stymuluje do poszukiwania nowych rozwiązań. Pamiętam swoje pierwsze zebranie – po kilku miesiącach pracy w końcu miałem wyniki, byłem dumny, pokazałem je na spotkaniu. I wtedy wstał kolega, teraz profesor na Stanfordzie, i mówi: „To jest do niczego. Idź, popraw to, to i to, wtedy pogadamy”. Nikt się nie obrażał – wszyscy dyskutowali, podrzucali pomysły, żartowali. I to działało – projekty naprawdę nabierały tempa. W Polsce wciąż tego brakuje.

Chciałbym pracować w miejscu, gdzie stale pojawiają się nowi ludzie, nowe pomysły, nowe granty, gdzie jest dopływ świeżej krwi.

Rozumiem, że nie jest z tym w tej chwili najlepiej.

Potrzebujemy rozwiązań, które będą wspierały otwartość uniwersytetów. Dzisiaj problemem jest skostniała struktura – ktoś dostaje etat na uczelni i po prostu zostaje w niej na dekady. Tylko nieliczne jednostki w Polsce działają inaczej, w bardziej otwarty sposób – tworzą nowe pozycje, wspierają powstawanie nowych grup, dzielą się infrastrukturą.

Ogłaszajmy konkursy dla naukowców, którzy udowodnili swoją aktywność, i twórzmy dla nich odpowiednie warunki. Wielu naukowców, którzy odbyli staże zagranicą, mogłoby wrócić, by dzielić się zdobytym doświadczeniem, ale często napotykają na problem braku miejsc. System powinien wspierać tych, którzy zdobywali wiedzę na najlepszych uczelniach.

Sam dostałem etat w ramach grantu ERC, wcześniej go nie miałem. Gdybym nie otrzymał tego grantu i skończyłby się moje projekty finansowane przez NCN, nie miałbym dalszych możliwości i prawdopodobnie nie pracowałbym już w nauce.

Są fundusze unijne na rozwój najlepszych jednostek naukowych, ale warto powiązać ich finansowanie z konkretnymi działaniami, np. liczbą nowo utworzonych grup badawczych. Ciągłość dydaktyczna jest ważna, ale równie istotne jest otwieranie nowych kierunków naukowych i dydaktycznych. Jeśli uczelnia faktycznie inwestuje w rozwój i otwiera się na nowych ludzi, powinna otrzymywać dodatkowe środki na to, by te grupy mogły się rozwijać. Inwestycja w rozwój nowych grup badawczych po prostu się opłaca.

Co jeszcze, oprócz większej otwartości uczelni, powinno się zmienić?

Jednym z największych problemów w Polsce jest marnowanie zasobów. Czasem odwiedzam jednostki badawcze, które są świetnie wyposażone – mają nowoczesny sprzęt, doskonałą infrastrukturę, ale nic się w nich nie dzieje. Na Zachodzie to nie do pomyślenia – tam naukowcy walczą o dostęp do aparatury, rezerwują sloty na analizy w niedzielę o 20:00, sprzęt jest w ciągłym użyciu. U nas brakuje takiej efektywności. Może warto byłoby wprowadzić system raportowania wykorzystania sprzętu – ile procent czasu faktycznie pracuje, kto z niego korzysta? Jeśli inwestujemy w infrastrukturę, to nie może ona stać nieużywana.

W Krakowie staramy się to zmieniać – forsujemy model wspólnych jednostek międzywydziałowych, w których sprzęt byłby dostępny dla większej liczby badaczy. Mamy aparaturę, która jest wykorzystywana mniej, więc powinniśmy szukać grup badawczych, które mogą ją efektywnie wykorzystać. Jeśli mamy np. cytometry przepływowe, czy dobrze wyposażoną zwierzętarnię, to powinniśmy aktywnie szukać zespołów, które mogą z nich korzystać.

Jest Pan jedną z osób zaangażowanych w działania na rzecz zwiększenia budżetu NCN, ale w kwestii postulowania większego budżetu dla nauki w ogóle, wydaje się Pan bardziej ostrożny. W przywołanym już wywiadzie stwierdził Pan, że 3% PKB na naukę to dobra propozycja, jednak dalsze zwiększanie finansowania bez wprowadzenia zmian strukturalnych nie przyniesie oczekiwanych efektów.

Trzeba jasno powiedzieć – wysokość nakładów na naukę w Polsce jest głównym czynnikiem limitującym jakiekolwiek zmiany. Jesteśmy szóstą gospodarką Europy, a jednocześnie pod względem procenta PKB przeznaczanego na naukę jesteśmy w ogonie. To absurd. Na szczęście coraz częściej słychać głosy, że trzeba to zmienić. Podpisuję się pod tym obiema rękami – 3% PKB na naukę to cel, do którego powinniśmy dążyć.

Ale samo wpompowanie pieniędzy w system nie wystarczy, jeśli nie pójdą za tym reformy.

Pojawiają się pomysły, żeby wszystkim dać więcej środków, ale to jest droga donikąd. Efektywne systemy finansowania nauki na świecie inwestują tam, gdzie jest jakość i rzeczywiste osiągnięcia.

Finansowanie powinno w pierwszej kolejności wspierać miejsca, gdzie prowadzone są badania najwyższej jakości i gdzie stosuje się rzetelną ocenę naukową, dlatego system grantowy to podstawa. Potrzebujemy przejrzystych kryteriów oceny oraz kierowania funduszy tam, gdzie osiągane są najlepsze wyniki. Finansowanie nie może opierać się wyłącznie na środkach statutowych, ponieważ może to prowadzić do ich rozproszenia i ograniczenia efektywności.

Badacz zna wyniki najlepiej

W ogłoszonym niedawno przez premiera Donalda Tuska i ministra finansów Andrzeja Domańskiego programie rozwoju Polski nauka, w tym badania podstawowe, została uznana za jeden z filarów. Dzięki m.in. działaniom wspierającym NCN zmienia się dyskurs o nauce – politycy podkreślają, że każda złotówka zainwestowana w badania i innowacje przynosi wielokrotny zwrot dla gospodarki.

Nauka ma wartość samą w sobie.

W przypadku badań podstawowych nigdy nie można przewidzieć, które z nich doprowadzą do przełomowych wdrożeń. Przykładem może być receptor, na który działa Ozempic – kiedy badano go lata temu, nikt nie mógł przewidzieć, że stanie się celem terapeutycznym dla leku, który dziś napędza wzrost gospodarczy Danii dzięki firmie Novo Nordisk. Tego rodzaju odkryć nie da się zaplanować z góry.

Badania wdrożeniowe nie dają mi największej satysfakcji, ponieważ oprócz pracy naukowej wymagają także poszukiwania partnerów biznesowych i opracowania strategii komercjalizacji. Ale jak powiedział profesor Weissman, nikt nie zna lepiej wyników swoich badań niż sam badacz, dlatego to na nas spoczywa odpowiedzialność za dostrzeganie ich potencjalnych zastosowań. Powinniśmy nieustannie analizować nasze wyniki i zastanawiać się, czy mogą mieć praktyczne znaczenie, a jeśli tak – podejmować próby ich wdrożenia.

Sami coraz częściej nawiązujemy współpracę z klinicystami z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi i Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, aby przełożyć naszą wiedzę na praktykę. Szczególnie w kontekście badań nad białaczkami mamy teraz kilka obiecujących projektów.

Na czym polegają te badania?  

Skupiamy się na mechanizmach klonalnej ewolucji nowotworu, czyli na tym, jak w komórkach macierzystych gromadzą się mutacje prowadzące do białaczki. Często mówi się o tzw. „ostatecznym uderzeniu” – mutacji, która bezpośrednio wywołuje chorobę. Chemioterapia może skutecznie eliminować komórki białaczkowe, ale nie zawsze usuwa te przedbiałaczkowe, które już wcześniej nagromadziły mutacje. Jeśli jedna z nich zyska nową mutację, proces zaczyna się od nowa, często w bardziej opornej formie.

Aby skutecznie leczyć białaczkę, musimy zrozumieć te ścieżki rozwoju od samego początku – od komórek macierzystych. Kluczowe są badania na poziomie pojedynczych komórek, bo nie możemy analizować ich w masie, wrzucając do wspólnej próbki. To trudne i kosztowne, ale daje precyzyjne informacje o tym, które komórki mogą stać się nowotworowe i gdzie najlepiej uderzyć, aby zatrzymać chorobę u źródła.

Analizujemy próbki szpiku od pacjentów z białaczką, by znaleźć rzadkie komórki macierzyste, których w standardowej diagnostyce się nie bada. W przypadku dzieci z białaczką limfoblastyczną nawet 80% szpiku mogą stanowić komórki nowotworowe, ale wśród nich staramy się odnaleźć i przeanalizować komórki macierzyste – ocenić, czy są zdrowe, czy już obciążone mutacjami. To istotne, bo to one będą potrzebne organizmowi po leczeniu i rekonwalescencji.

Naszym celem jest sprawdzenie czy analiza tych wczesnych etapów nowotworzenia może pomóc w lepszym leczeniu białaczek w przyszłości.

Jednym z postulatów podnoszonym przez badaczki i badaczy – oprócz wzrostu finansowania dobrej nauki – jest zmiana ustawy o zamówieniach publicznych.

Prawo zamówień publicznych torpeduje naukę w Polsce. Rozumiem jego sens, ale w badaniach zupełnie się nie sprawdza. Zamiast zajmować się badaniami, piszemy kolejne wnioski i uzasadnienia, żeby móc przenieść środki tam, gdzie są najbardziej potrzebne. To trochę jak w tym dowcipie o zajączku, który przychodzi na stację benzynową i pyta:

– Ile kosztuje kropelka benzyny? – Kropelka? Nic nie kosztuje. – To proszę mi nakapać cały bak.

I tak samo jest u nas – każda pojedyncza procedura wygląda na drobiazg, ale gdy zsumujemy ich setki, to cały czas, który moglibyśmy przeznaczyć na badania, dosłownie „kapie” w biurokratyczne formularze.

Mam generalnie wrażenie, że pomysły w Polsce mamy wcale nie gorsze niż te za granicą, ale ich wdrożenie tu jest znacznie trudniejsze. Po pierwsze, to właśnie ogromna biurokracja i przepisy, które wiążą naukowcom ręce. Po drugie, brakuje nam odpowiedniego wsparcia technicznego. Mamy świetny sprzęt, ale nie inwestujemy w ludzi, którzy umieliby go w pełni wykorzystać. Potrzebni są specjaliści, którzy nie muszą starać się o granty i pisać publikacji, tylko po prostu wiedzą, jak maksymalnie efektywnie obsługiwać aparaturę. Tego bardzo brakuje, a bez tego nasze laboratoria nie działają tak sprawnie, jak by mogły.

Dojrzały pomysł na ERC

Mówi Pan o wartościowych pomysłach polskich naukowców. W statystykach Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych tego nie widać – spośród około 17 tys. przyznanych przez agencję grantów, mniej niż 100 było lub jest realizowanych w Polsce. Jakie działania mogłyby przyczynić się do zwiększenia tej liczby?

Jest wiele osób, które są bardzo dobre, publikują na wysokim poziomie i starają się o te granty, ale wiadomo, że konkurencja jest ogromna i nie zawsze udaje się zdobyć dofinansowanie. Warto pamiętać, że sukces zależy nie tylko od jakości projektu, ale również od czynników losowych, takich jak skład panelu czy recenzentów. Średni współczynnik sukcesu w ERC wynosi 10–15%, co oznacza, że nawet świetni naukowcy mogą nie dostać finansowania. Dlatego kluczowe jest podejmowanie prób – im więcej aplikacji, tym większe są szanse na sukces.

Dla mnie największą wartością ERC jest jakość i liczba recenzji oraz fakt, że wnioski oceniają najlepsi eksperci. To sprawia, że ten grant rzeczywiście jest wyróżnieniem – przejście przez ten proces ewaluacji wiele znaczy.

Jedna z moich poprzednich rozmówczyń, prof. Róża Szweda, podkreślała, że w staraniach o grant ERC bardzo ważna jest rozpoznawalność. To nie tylko kwestia dobrze opracowanego wniosku, ale także budowania swojej pozycji w środowisku.

Rozpoznawalność na pewno pomaga. Jeśli aktywnie uczestniczymy w konferencjach, dyskutujemy z ekspertami, prezentujemy im nasze prace, to oczywiście może to pomóc – zwłaszcza, że właśnie ci ludzie mogą potem oceniać nasze wnioski. Nie jest to jednak decydujące. To nasze wcześniejsze publikacje i dorobek pokazują, kim jesteśmy jako badacze.

Myślę, że kluczowa jest otwartość na krytykę – pomysł na projekt powinien być omawiany i poddawany weryfikacji jak najwcześniej. Mój pomysł na grant ERC pojawił się jeszcze pod koniec doktoratu, przed wyjazdem do Stanów. Tam zajmowałem się czymś zupełnie innym, ale temat wciąż miałem w głowie, konsultowałem go z wieloma osobami, w tym naukowcami spoza mojej wąskiej specjalizacji, patrząc na niego z różnych perspektyw. W końcu ktoś mi zasugerował: „Musisz spróbować”, i to zrobiłem – ale tylko dlatego, że pomysł był już wówczas dojrzały, dobrze przemyślany i poddany wcześniejszej krytyce.

Konsultacje z osobami spoza wąskiej dziedziny są bardzo ważne. Także one powinny zrozumieć istotę projektu, dostrzec gap in the knowledge, który próbuje się wypełnić, i zobaczyć, do czego proponowane rozwiązanie może się przyczynić.

Jeśli chodzi o sam wniosek, to zawsze powtarzam, że najważniejsza jest pierwsza strona. Na tej stronie musi być jasno określony problem badawczy, sposób jego rozwiązania oraz to, co z tego wyniknie. Ważne jest, aby opis wskazywał, jak projekt przełamuje dotychczasowy status quo.

W Stanach, kiedy pisałem wnioski do National Institutes of Health, uczono mnie, że kluczowe są tzw. specific aims – precyzyjnie sformułowane cele badawcze. Jeśli są dobrze opracowane, cały wniosek można potem sprawnie dopracować, bo widać, że badacz ma już jasno określoną koncepcję i wie, co chce zrobić.

Wcześniejsze doświadczenia z w konkursach krajowych – NCN i FNP – miały wpływ na Pana wynik w konkursie ERC?

Dr Krzysztof Szade, fot. archiwum prywatneDr Krzysztof Szade, fot. archiwum prywatne Zdecydowanie tak. Wnioski do NCN i ERC piszę w podobny sposób, choć oczywiście projekt składany do ERC musi wykraczać poza standardowe podejście. Staram się podejmować ryzykowne wyzwania, zamiast ograniczać się do tematów, których realizacja jest w pełni przewidywalna.

Nauka to nie biznesplan. Czasem przez rok badamy jakiś temat, inwestujemy mnóstwo pieniędzy, wszystko wydaje się obiecujące, a potem okazuje się, że nic z tego nie wychodzi i nie jesteśmy ani trochę mądrzejsi niż na początku.

Każda ambitna praca wiąże się z ryzykiem. W nauce często mówi się o zasadzie „high risk, high gain”, ale równie dobrze może być „high risk, high fall”. Bywa, że projekt, który wydawał się świetnym pomysłem, okazuje się niemożliwy do realizacji przez nieprzewidziane czynniki, które wszystko komplikują.

Nie zawsze się udaje, ale kluczowe jest poszukiwanie nowych rozwiązań zamiast podążania utartymi ścieżkami.

Wspomniał Pan, że na Stanfordzie była też Pana żona. Dr Agata Szade jest bardzo aktywną naukowczynią, pracuje w pokrewnej dziedzinie, jej praca była wielokrotnie doceniana przez polskie i międzynarodowe gremia.

Tak, i to ma dla mnie ogromne znaczenie – cieszę się, że oboje możemy rozwijać się naukowo. To jednak wymaga wielu kompromisów. Często musimy wybierać: jedna konferencja tu, druga tam – a ktoś musi zostać z dziećmi. Praca naukowca nie kończy się o 17:00, więc pogodzenie jej z życiem rodzinnym bywa wyzwaniem. Nie jest to łatwe, ale możliwe. Dlatego tak ważne są programy wspierające naukowców w łączeniu kariery z rodzicielstwem. NCN dobrze to realizuje, np. umożliwiając przedłużenie okresu aplikowania o granty o czas wynikający z obowiązków macierzyńskich. Bez tego byłoby znacznie trudniej.

W cyklu wywiadów NCN o badaniach, ścieżkach kariery, godzeniu ról zawodowych i prywatnych poprzednio ukazały się m.in. wywiady z laureatkami grantów ERC prof. Anną Matysiak, demografką i ekonomistką, prof. Różą Szwedą, chemiczką polimerów i prof. Ewą Szczurek, informatyczką oraz stypendystkami programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki – dr Zuzanną Świrad oraz dr Martą Pacią i dr Aleksandrą Rutkowską

W ostatnim odcinku podcastu NCN rozmawialiśmy o badaniach i ocenie wniosków w konkursach ERC z historyczką sztuki, prof. Grażyną Jurkowlaniec i neurobiolożką, prof. Eweliną Knapską.

M.ERA-NET 3 Call 2025

Kod CSS i JS

4 marca 2025 r.

Ogłoszenie konkursu M-ERA.NET 3 Call 2025

Do sieci M-ERA.NET należy zarówno Narodowe Centrum Nauki (NCN), jak i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR). Niniejsze ogłoszenie obowiązuje wyłącznie wnioskujących o finansowanie NCN.

Narodowe Centrum Nauki (NCN) we współpracy z siecią M-ERA.NET 3 ogłasza konkurs M-ERA.NET Call 2025 na międzynarodowe projekty badawcze dotyczące nauki o materiałach i inżynierii materiałowej oraz niskoemisyjnych technologii energetycznych, a także badań nad materiałami na potrzeby przyszłych technologii produkcji akumulatorów, zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu. O finansowanie mogą się starać konsorcja międzynarodowe złożone z co najmniej 3 zespołów badawczych pochodzących z co najmniej 3 krajów biorących udział w konkursie. Kierownik polskiego zespołu musi posiadać co najmniej stopień naukowy doktora.

Kraje uczestniczące w konkursie: Austria, Belgia, Brazylia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Izrael, Kanada, Korea Południowa, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Norwegia, Malta, Polska, Republika Południowej Afryki, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Tajwan, Turcja, Węgry, Włochy*

*Niektóre kraje uczestniczą w programie tylko regionalnie - więcej informacji na temat wytycznych agencji zagranicznych biorących udział w konkursie dostępne na stronie internetowej programu: Participating countries/regions Call 2025.

Rada NCN ustala wysokość środków finansowych w kwocie 1 500 000 EUR z przeznaczeniem na projekty badawcze realizowane przez polskie zespoły naukowe w konkursie M-ERA.NET 3 Call 2025, obejmującym tematykę:

  • Sustainable materials for energy applications
  • Innovative surfaces, coatings and interfaces
  • Advanced composites and lightweight materials
  • Functional materials
  • Materials addressing environmental challenges
  • Next generation materials for electronics

Kurs EUR po jakim należy wyliczyć budżet polskiej części projektu we wniosku wspólnym: 1 EUR = 4,2073 PLN.

Harmonogram konkursu:

  • poziom międzynarodowy (dwuetapowy)

    Zarówno na pierwszym, jak i na drugim etapie konkursu polski zespół badawczy we współpracy z partnerami zagranicznymi przygotowuje w języku angielskim wspólny wniosek. Lider konsorcjum międzynarodowego składa wniosek wspólny w formie elektronicznej za pośrednictwem międzynarodowego systemu M-ERA.NET Submission System.

    1 etap: 13 maja 2025 r. (12:00 CEST) – termin składania wniosków wstępnych tzw. pre-proposals

    UWAGA: Na etapie składania wniosków wstępnych, polscy wnioskodawcy nie składają do NCN żadnych dokumentów.

    2 etap: 19 listopada 2025 r. (12:00 CET) – termin składania wniosków pełnyc tzw. full proposals

  • poziom krajowy (jednoetapowy)

    Przygotowanie przez polski zespół badawczy wniosku krajowego dot. polskiej części projektu, który należy złożyć do NCN w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu OSF w terminie do 7 dni po upływie terminu składania wniosków wspólnych pełnych na poziomie międzynarodowym. Wnioski krajowe składane są dopiero na etapie full proposal.

    26 listopada 2025 (16:00 CET) - termin złożenia wniosków krajowych NCN UNISONO przez polskie zespoły badawcze.

    UWAGA: Informacje zawarte we wniosku krajowym oraz w pełnym wniosku wspólnym (full proposal) muszą być spójne. Wniosek wspólny załączony do wniosku krajowego musi być tożsamy z wnioskiem wspólnym złożonym na poziomie międzynarodowym.  

  • Wyniki konkursu

    luty 2026 – ogłoszenie listy projektów zakwalifikowanych do dofinansowania.

W konkursie M-ERA.NET 3 Call 2025 można otrzymać środki na wynagrodzenia dla zespołu badawczego, wynagrodzenia i stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej oraz pokryć inne koszty związane z wydatkami niezbędnymi do realizacji projektu badawczego.

Prosimy o zapoznanie się z:

  • dokumentacją konkursową dostępną na stronie sieci M-ERA.NET (obowiązuje wszystkich wnioskujących w konkursie); 
  • szczegółowymi informacjami dla wnioskodawców, umieszczonymi poniżej oraz kompletem załączników do niniejszego ogłoszenia (dotyczy wyłącznie wnioskodawców ubiegających się o finansowanie z NCN - wnioskujących o finansowanie z NCBR obowiązują odrębne dokumenty).  

Show all»

Hide all«

Kto może złożyć wniosek krajowy?

Z wnioskiem krajowym do NCN mogą wystąpić podmioty określone w art. 27 ust. 1 pkt 1, 2, 4, 5, 7-8 ustawy o NCN, zwane dalej „wnioskodawcami”, dla których finansowanie projektu nie będzie stanowić pomocy publicznej, czyli:

  1. uczelnia;
  2. federacja podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
  3. instytut naukowy PAN, działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk ( Dz. U. z 2020 r. poz. 1796);
  4. instytut badawczy, działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych ( Dz. U. z 2020 r. poz. 1383);
  5. międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych ustaw działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

5a. Centrum Łukasiewicz, działający na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz  (Dz. U. z 2020 r. poz. 2098)

5b. instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz;

  1. Polska Akademia Umiejętności;
  2. inny podmiot prowadzący głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły;
  3. grupa podmiotów, w skład których wchodzą co najmniej dwa podmioty wskazane w pkt 1-7 albo co najmniej jeden z tych podmiotów oraz co najmniej jeden przedsiębiorca;
  4. centrum naukowo-przemysłowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych ( Dz. U z 2020 r. poz. 1383);
  5. centrum Polskiej Akademii Nauk w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 2019 r. poz. 1183 ze zm.);
  6. biblioteka naukowa;
  7. przedsiębiorca mający status centrum badawczo-rozwojowego w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej ( Dz. U. z 2021 r. poz. 706);
  8. jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

13a. Prezes Głównego Urzędu Miar;

  1. osoba fizyczna;
  2. przedsiębiorca prowadzący badania naukowe w innej formie organizacyjnej niż określone w pkt 1-13.

W przypadku projektów planowanych do realizacji przez co najmniej dwa podmioty polskie wnioskujące o finansowanie NCN, podmioty te zobowiązane są utworzyć grupę podmiotów (patrz punkt 8 powyżej) i jedynie w tej formie mogą występować z wnioskiem krajowym. Z wnioskiem krajowym występuje lider wskazany w porozumieniu grupy podmiotów o współpracy na rzecz realizacji wnioskowanego projektu badawczego. Liderem grupy podmiotów jest podmiot zatrudniający kierownika projektu.

Jeżeli w świetle zapisów art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy o NCN, podmioty polskie nie mogą utworzyć grupy podmiotów, wówczas nie są one uprawnione do wnioskowania do NCN o finansowanie wspólnego projektu badawczego.

Kto może być kierownikiem projektu?

Kierownikiem polskiego zespołu badawczego może być osoba, która w momencie składania wniosku posiada co najmniej stopień naukowy doktora. Dodatkowe ograniczenia opisane są szczegółowo w Rozdziale IV warunków oraz regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych lub dofinansowanych w konkursach międzynarodowych organizowanych przez Narodowe Centrum Nauki we współpracy wielostronnej UNISONO, stanowiących załącznik do uchwały nr 87/2024 Rady NCN z dnia 5 września 2024 r.

Kierownikiem projektu może być wyłącznie osoba zatrudniona przez cały okres realizacji projektu w podmiocie realizującym na podstawie umowy o pracę na co najmniej połowę pełnego wymiaru czasu pracy. Kierownik projektu zobowiązany jest do przebywania przez co najmniej 50% czasu trwania projektu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i pozostawania w dyspozycji podmiotu realizującego projekt. Do wymienionego czasu nie wlicza się udokumentowanych delegacjami służbowymi wyjazdów mających bezpośredni związek z realizowanym projektem oraz urlopów, czasu wolnego od pracy i innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy regulowanych powszechnie obowiązującymi przepisami prawa pracy.

Jaki może być zakres tematyczny wniosku?

Naukowcy zamierzający złożyć wniosek w konkursie, przygotowując plan badawczy, powinni skoncentrować się na nadrzędnych celach programu M-ERA.NET. Misją programu jest m.in.:

  • wspieranie Europejskiego Zielonego Ładu poprzez dążenie do rozwoju technologicznego w zakresie inżynierii materiałów przeznaczonych do zastosowań związanych z czystą energią, wytwarzaniem i odzyskiwaniem energii, magazynowaniem energii oraz tworzeniem elektrolizerów i ogniw paliwowych;
  • dążenie do realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ (Sustainable Development Goals - SDG), w szczególności Celu 7 („Czysta i dostępna energia”) poprzez wspieranie badań nad technologią zrównoważonego magazynowania energii, Celu 9 („Innowacyjność, przemysł, infrastruktura”) w zakresie zwiększania możliwości technologicznych sektorów przemysłowych oraz Celu 12 („Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja”) w wymiarze przyjaznego dla środowiska zarządzania zasobami naturalnymi i ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów;
  • zwiększanie korzyści społeczno-ekologicznych w kontekście Odpowiedzialnych badań i innowacji (Responsible Research and Innovation - RRI). Projekty finansowane w ramach programu M-ERA.NET 3 powinny mieć na celu prowadzenie badań w sposób odpowiedzialny, uwzględniający wymiar społeczno-ekologiczny, etyczny oraz polityczny działań badawczych, innowacyjnych, związanych z doskonaleniem i wykorzystaniem materiałów;
  • wspieranie łańcucha innowacji poprzez ogłaszanie konkursów na projekty badawcze generujące wiedzę w całym łańcuchu innowacji – od doskonałych badań po innowacyjne zastosowania przemysłowe;
  • wzmacnianie interdyscyplinarności poprzez integrację różnych dyscyplin i obszarów zastosowań, umożliwiającą tworzenie atrakcyjnych narzędzi finansowania projektów, których realizacja była wcześniej mało prawdopodobna.

Konkurs obejmuje następujące tematy z zakresu nauk o materiałach i inżynierii materiałowej:

  1. Sustainable materials for energy applications
  2. Innovative surfaces, coatings and interfaces
  3. Advanced composites and lightweight materials
  4. Functional materials
  5. Materials addressing environmental challenges
  6. Next generation materials for electronics

UWAGA!

Do sieci M-ERA.NET należy zarówno Narodowe Centrum Nauki, jak i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR). Do NCN mogą wnioskować naukowcy z Polski, których projekty spełniają kryterium badań podstawowych (TRL 1-4). Udział partnera przemysłowego z Polski nie jest wymagany.

Do NCBR mogą być składane wnioski, które zaczynają się od TRL 3-6, a kończą na TRL 5-8. Wymagane jest uczestnictwo polskiego partnera przemysłowego.

Wniosek krajowy obejmujący zadania badawcze pokrywające się z zadaniami badawczymi zaplanowanymi do realizacji w innym wniosku złożonym wcześniej w dowolnym konkursie NCN lub wobec którego zostało wszczęte postępowanie odwoławcze, może zostać złożony dopiero wtedy, gdy decyzja o jego finansowaniu stała się ostateczna.

Jaki może być czas trwania projektu?

W konkursie można zaplanować projekt badawczy trwający 24 lub 36 miesięcy.

Jak zaplanować kosztorys polskiej części projektu?

Polskim wnioskodawcom w konkursie zalecamy przesłanie do NCN do konsultacji budżetu polskiej części projektu w formacie .xlsx  w terminie do 30 kwietnia 2025 r. Tabelę budżetową należy przesłać na adres magdalena.nowak@ncn.gov.pl. Budżety nadesłane po 30 kwietnia nie będą konsultowane.

Sporządzanie kosztorysu projektu badawczego jest jednym z najistotniejszych etapów planowania projektu. Przy opracowaniu kosztorysu należy skoncentrować się na określeniu potrzebnych zasobów oraz dokładnym oszacowaniu kosztów w kontekście zaplanowanych zadań badawczych. Kosztorys musi być oparty na realnych wyliczeniach i zgodny z wytycznymi zawartymi w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN we współpracy wielostronnej UNISONO.

Maksymalna wysokość budżetu polskiego zespołu nie jest określona, ale należy pamiętać, iż zasadność zaplanowanych wydatków w odniesieniu do zakresu zadań jest przedmiotem oceny międzynarodowego zespołu ekspertów.

Budżet we wniosku krajowym należy podać w PLN, a we wniosku wspólnym – w EUR.

Kurs EUR po jakim należy wyliczyć budżet polskiej części projektu we wniosku wspólnym: 1 EUR = 4,2073 PLN.

Koszty w projekcie składają się z kosztów bezpośrednich i kosztów pośrednich.

 

Do kosztów bezpośrednich należą:

  1. wynagrodzenia:
    1. etatowe: możliwość pozyskania środków na pełnoetatowe zatrudnienie kierownika projektu lub osoby/osób na stanowisku typu post-doc;
    2. dodatkowe: w ramach których można finansować wynagrodzenie dla członków zespołu badawczego;
    3. wynagrodzenia i stypendia dla studentów i doktorantów;
  2. zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania;
  3. zakup materiałów i drobnego sprzętu;
  4. usługi obce;
  5. wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje;
  6. gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych;
  7. inne koszty niezbędne do realizacji projektu.

Wynagrodzenia pracowników administracyjnych oraz koszty organizacji konferencji (wynajem sali, catering) mogą być finansowane wyłącznie z kosztów pośrednich.

Koszty pośrednie mogą stanowić maksymalnie 20% kosztów bezpośrednich. Dodatkowa pula kosztów pośrednich w wysokości co najwyżej 2% kosztów bezpośrednich może być przeznaczona na koszty związane z udostępnieniem publikacji lub danych badawczych w otwartym dostępie. Na etapie realizacji projektu, podmiot realizujący jest zobowiązany do uzgodnienia z kierownikiem projektu do zagospodarowania co najmniej 25% wartości kosztów pośrednich.

Środki finansowe na realizację projektów przez polskie zespoły badawcze będą przyznawane przez NCN wyłącznie w przypadku projektów, w których partnerzy zagraniczni również otrzymają finansowanie na realizację tego projektu.

Czy określona jest minimalna lub maksymalna liczba członków zespołu badawczego?

Warunki konkursu nie określają maksymalnej liczby członków zespołu badawczego. Szczegółowe informacje dotyczące budżetu na wynagrodzenia i stypendia zawarte są w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN we współpracy wielostronnej UNISONO.

Przypominamy, że osoba, która będzie pobierała stypendium naukowe NCN lub będzie zatrudniona w projekcie na stanowisku typu post-doc musi być wybrana w drodze otwartego konkursu. Prosimy również o zapoznanie się z Regulaminem przyznawania stypendiów naukowych w projektach badawczych finansowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki.

Zarówno we wniosku wspólnym, jak i krajowym niedopuszczalne jest imienne wskazywanie stypendystów oraz osób na stanowiskach typu post-doc.

Czy w ramach tego konkursu można wnioskować o pomoc publiczną?

Tak. Szczegółowe informacje można znaleźć w zasadach udzielania pomocy publicznej.

Jak przebiega proces oceny wniosku?

  • poziom międzynarodowy 

Wnioski wspólne wstępne (pre-proposals) oraz pełne (full proposals)  podlegają ocenie formalnej przeprowadzanej przez NCN, pozostałe agencje wchodzące w skład sieci M.ERA.NET 3 oraz sekretariat konkursu M-ERA.NET 3 Call 2025

Wnioski wspólne ocenione pozytywnie pod względem formalnym podlegają ocenie merytorycznej. Szczegóły dotyczące oceny merytorycznej wniosków złożonych w konkursie M-ERA.NET 3 Call 2025 znajdują się w M-ERA.NET 3 Call 2025 Guide for Proposers.

  • poziom krajowy 

Wnioski krajowe podlegają wyłącznie ocenie formalnej, której dokonują Koordynatorzy Dyscyplin.  

Ocena formalna wniosków krajowych obejmuje ocenę kompletności wniosku, spełnienie wszystkich warunków określonych w dokumentacji konkursowej oraz uchwale nr 87/2024, w tym zgodność planowanych wydatków z załącznikiem do ww. Uchwały, tj. „Koszty w projektach badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w konkursach międzynarodowych organizowanych we współpracy wielostronnej UNISONO”. Informacje zawarte we wniosku krajowym oraz we wniosku wspólnym muszą być spójne.  

Polityka Open Access

Zgodnie z Polityką dotyczącą otwartego dostępu do publikacji (przyjętą w dniu 27 maja 2020 roku z późn. zm.) wszystkie prace będące efektem realizacji projektów badawczych muszą być udostępnione w modelu natychmiastowego otwartego dostępu. Zgodnie z decyzją Dyrektora z dnia 30 września 2024 roku, nastąpiło przedłużenie złagodzenia Polityki dotyczącej otwartego dostępu.

Polityka nie obejmuje monografii, rozdziałów w pracach zbiorowych i recenzowanych utworów zebranych.

NCN uznaje za zgodne z powyższą polityką następujące ścieżki publikacyjne:

  1. w czasopismach lub na platformach otwartego dostępu zarejestrowanych lub będących na etapie rejestracji w Directory of Open Access Journal (DOAJ);
  2. w czasopismach subskrypcyjnych lub hybrydowych pod warunkiem, że VoR, AAM lub preprint pracy (w przypadku embarga na AAM i VoR) w momencie opublikowania artykułu na stronie wydawcy zostanie udostępniony w repozytorium zarejestrowanym w bazie OpenDOAR. W przypadku udostępnienia preprintu, po upływie embargo, należy udostępnić w repozytorium również wersję AAM tej pracy;
  3. w czasopismach objętych licencją otwartego dostępu w ramach tzw. umów transformacyjnych [1], które muszą być zarejestrowane w rejestrze prowadzonym przez Efficiency and Standards for Article Charges (ESAC-registry) pod warunkiem, że praca została przyjęta do druku lub opublikowana do 31 grudnia 2025 r. (Pismo Dyrektora NCN z dnia 15 grudnia 2024 r. ws. przedłużenia ścieżki 3 w zakresie umów transformacyjnych w ramach Polityki NCN dotyczącej otwartego dostępu do publikacji.

Licencje, na których należy udostępniać prace:

  • w przypadku czasopism typu full open access (ścieżka 1) prace należy udostępnić na wybranej licencji CC 4.0;
  • w przypadku czasopism subskrypcyjnych lub hybrydowych (ścieżka 2) preprint pracy w momencie opublikowania artykułu na stronie wydawcy należy udostępnić w repozytorium na licencji CC BY 4.0. Po upływie embargo, wersja AAM także powinna być udostępniona w repozytorium. NCN nie stawia ograniczeń w zakresie licencji w przypadku wersji AAM po upływie embargo;
  • w przypadku czasopism objętych umowami transformacyjnymi [1] (ścieżka 3) dopuszczane są następujące licencje: CC BY 4.0; CC BY-SA 4.0 lub CC BY-ND 4.0.

Kwestia kwalifikowalności kosztów APC (ang. Article Processing Charge):

  • ścieżka 1: koszty są kwalifikowalne wyłącznie w przypadku zastosowania licencji CC BY 4.0 lub CC BY-ND 4.0.;
  • ścieżka 2: koszty są niekwalifikowalne i nie mogą być opłacone ze środków przekazanych przez Centrum;
  • ścieżka 3: koszty są kwalifikowalne wyłącznie w przypadku zastosowania licencji CC BY 4.0, CC BY-SA 4.0 lub CC BY-ND 4.0.

W umowach grantowych zawieranych po 1 stycznia 2021 roku dane będące podstawą publikacji naukowych stanowiących efekt realizacji projektów finansowanych przez NCN powinny być rzetelnie udokumentowane w sposób spełniający zasady maszynowego lub manualnego wyszukiwania, dostępności, interoperacyjności i ponownego użycia (tzw. FAIR Data). Tam gdzie to możliwe, dane te powinny być udostępniane w repozytorium, zgodnie z warunkami licencji Creative Commons Public Domain CC0 lub Creative Commons Attribution (CC BY 4.0). Dopuszczalne jest zastosowanie innej licencji, która zapewnia taki sam stopień otwartości jak CC0 lub CC BY 4.0.


[1]Umowami transformacyjnymi w Polsce zarządza Wirtualna Biblioteka Nauki.

Kiedy i jak zostaną ogłoszone wyniki?

Rozstrzygnięcie konkursu M-ERA.NET 3 Call 2025 nastąpi w terminie określonym w dokumentacji konkursowej (luty 2026 r.). W pierwszej kolejności, o wynikach konkursu informowani są koordynatorzy projektów. Polskim zespołom badawczym wyniki przekazywane są w drodze decyzji Dyrektora NCN. 

W przypadku naruszenia procedury konkursowej lub innych naruszeń formalnych wnioskodawcy przysługuje odwołanie od decyzji dyrektora NCN do Komisji Odwoławczej Rady NCN. Odwołanie należy złożyć w terminie 14 dni od dnia skutecznego doręczenia decyzji.

Gdzie można znaleźć dodatkowe informacje?

Więcej informacji o konkursie dostępnych jest na stronie sieci M-ERA.NET 3. Szczegółowe warunki oraz regulamin przyznawania przez NCN finansowania w konkursie znaleźć można w załączniku do uchwały Rady NCN  nr 87/2024 z dnia 5 września 2024 r. - UNISONO.

W przypadku dodatkowych pytań zachęcamy do kontaktu drogą e-mailową lub telefoniczną:

Anna Kotarba

Michał Olejnik

kontakt telefoniczny po wcześniejszym umówieniu mailowym.

Konsultacja budżetów, informacje dla wnioskodawców:

Magdalena Nowak


Sekretariat konkursu M-ERA.NET 3:

Project Coordinator: Dr. Roland Brandenburg

FFG - Austrian Research Promotion Agency

1090 Wien, Sensengasse 1, Austria

Call Secretariat

 

Przydatne informacje

Na poziomie krajowym przed wysłaniem wniosku krajowego do NCN należy:

  1. sprawdzić, czy wszystkie dane oraz załączniki we wniosku są poprawne. Samo sprawdzenie kompletności wniosku w systemie OSF przyciskiem „Sprawdź kompletność” nie gwarantuje tego, że wypełniono poprawnie wszystkie dane i załączono odpowiednie załączniki;
  2. zablokować ostateczną wersję wniosku do NCN;
  3. pobrać i podpisać potwierdzenia złożenia wniosku w konkursie – kierownik projektu oraz osoba /osoby upoważniona/upoważnione do reprezentacji podmiotu;
  4. załączyć podpisane potwierdzenia złożenia wniosku.

Po wypełnieniu wniosku i uzupełnieniu go o wymagane załączniki, wniosek – tylko w wersji elektronicznej – należy wysłać do NCN w systemie OSF, używając przycisku Wyślij do NCN.

Sieć M-era.net:

Ogłoszenie konkursu (Call announcement)

Wskazówki dla wnioskodawców (Guide for Proposers)

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Wzór formularza wniosku wspólnego (Mandatory pre-proposal form)

System rejestracji wniosków M-era.net (M-era.net Submission System)

Narodowe Centrum Nauki:

  1. Warunki oraz regulamin przyznawania środków na realizację zadań finansowanych lub dofinansowanych w konkursach międzynarodowych organizowanych przez NCN we współpracy wielostronnej UNISONO
  2. Procedura składania wniosku krajowego
  3. Wytyczne wypełniania wniosku UNISONO w systemie OSF
  4. Tabela budżetowa polskiego zespołu badawczego
  5. Regulamin przyznawania stypendiów naukowych w projektach badawczych finansowanych ze środków NCN
  6. Wzór formularza wniosku krajowego
  7. Porozumienie o współpracy na rzecz realizacji wnioskowanego projektu badawczego
  8. Zasady występowania pomocy publicznej
  9. Wytyczne dla wnioskodawców do uzupełnienia formularza dotyczącego kwestii etycznych w projekcie badawczym
  10. Wytyczne dla wnioskodawców do uzupełnienia planu zarządzania danymi w projekcie badawczym
  11. Polityka NCN dotycząca Otwartego Dostępu do publikacji
  12. Instrukcja: polityka NCN dotycząca otwartego dostępu do publikacji
  13. Kodeks NCN dotyczący rzetelności badań naukowych i starania o fundusze na badania

Dokumenty dotyczące oceny wniosków:

  1. Zasady doręczania decyzji dyrektora NCN
  2. Instrukcja dotycząca składania odwołań od decyzji dyrektora NCN

Dokumenty, z którymi należy się zapoznać przed rozpoczęciem realizacji projektu NCN:

  1. Informacja przetwarzaniu danych osobowych przez NCN od 25 maja 2018 r. (RODO)
  2. Zarządzenie w sprawie wprowadzenia procedury przeprowadzania kontroli w siedzibie jednostki
  3. Wytyczne dla podmiotów audytujących wykonanie projektów badawczych finansowanych przez NCN

W maju będziemy w Rzeszowie

pt., 28/02/2025 - 13:00
Kod CSS i JS

W dniach 12–13 maja zapraszamy na kolejną edycję Dni NCN, które w tym roku odbędą się na Uniwersytecie Rzeszowskim. To coroczne wydarzenie organizowane w różnych częściach Polski pozwala badaczkom i badaczom lepiej poznać ofertę NCN, zasady oceny wniosków i realizacji projektów.

Wydarzenie jest skierowane do całego podkarpackiego środowiska naukowego. Do udziału zapraszamy studentów, naukowców na różnych etapach kariery i pracowników administracyjnych, którzy chcą dowiedzieć się więcej o systemie grantowym NCN, procesie oceny wniosków i zasadach finansowania badań.

Podczas tegorocznych Dni NCN uczestnicy będą mogli wziąć udział w:

  • spotkaniu informacyjnym NCN – dotyczącym finansowania badań, obecnych konkursów i przyszłości systemu grantowego,
  • prelekcjach i dyskusjach o aktualnych wyzwaniach związanych z organizacją nauki,
  • warsztatach dla naukowców – symulacji posiedzeń zespołów eksperckich, które pokażą, na co zwracają uwagę recenzenci i eksperci w konkursach NCN. Warsztaty odbędą się osobno dla nauk ścisłych i technicznych, nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce oraz nauk o życiu,
  • warsztatach dla pracowników administracyjnych – spotkaniach dla osób wspierających naukowców w staraniu się o finansowanie i realizacji projektów,
  • warsztatach dotyczących zarządzania danymi w nauce – poświęconych tworzeniu planów zgodnie z wymogami NCN oraz obejmujących zasady zarządzania danymi w nauce, w tym ich bezpiecznego przechowywania i udostępniania.

Szczegółowy program oraz informacje o rejestracji ogłosimy w połowie marca.

Współorganizatorem wydarzenia jest Uniwersytet Rzeszowski, a partnerami inicjatywy Miasto Rzeszów, Wojewódzki Urząd Pracy, uczelnie z terenu województwa oraz Podkarpackie Centrum Innowacji. Dni NCN to okazja do zdobycia praktycznej wiedzy, a także przestrzeń do dyskusji, zadawania pytań i nawiązywania kontaktów.

Warsztaty online przez cały rok

NCN regularnie organizuje także warsztaty online dla badaczek i badaczy przygotowujących wnioski o finansowanie projektów. Spotkania obejmują informacje o krajowych i międzynarodowych konkursach oraz praktyczne wskazówki dotyczące kolejnych etapów składania wniosku. Uczestniczki i uczestnicy dowiadują się, jak przebiega proces oceny – jak wygląda analiza formalna i merytoryczna oraz na co zwracają uwagę eksperci.

Harmonogram tegorocznych spotkań

Odbywają się także spotkania online dla osób zaangażowanych w obsługę administracyjną projektów oraz z obszaru otwartej nauki.

Nagrania z wybranych warsztatów są dostępne na kanale YouTube NCN. O ocenie wniosków w NCN rozmawialiśmy także w:

Podcast nr 2/2023. Jak oceniamy wnioski?

Podcast nr 3, 2024. Ocena wniosków cz. 2

Program i prelegenci EOSC NTE Poland 2025

pt., 28/02/2025 - 11:00
Kod CSS i JS

Jakie narzędzia i infrastruktury są niezbędne, aby stworzyć w Polsce otwarte środowisko badawcze? W jaki sposób narzędzia otwartej nauki mogą usprawnić współpracę naukową? Jak wspomóc badaczy w efektywnym zarządzaniu danymi badawczymi? Wraz z ekspertami z całej Europy omówimy rolę Polski w kształtowaniu Europejskiej Chmury Otwartej Nauki podczas trzeciej edycji EOSC National Tripartite Event Poland 25 marca w Krakowie. Zapraszamy do udziału.

EOSC NTE Poland 2025 stanowi okazję do podjęcia dyskusji nad rolą Polski w kształtowaniu Europejskiej Chmury Otwartej Nauki (EOSC), wymiany najlepszych praktyk w zarządzaniu danymi badawczymi oraz omówienia wyzwań, przed którymi stoją krajowe i europejskie infrastruktury badawcze na drodze do efektywnej współpracy w ramach Federacji EOSC.

Jednym z głównych celów EOSC jest stworzenie otwartego środowiska badawczego, które ułatwi badaczom dostęp do repozytoriów danych, usług chmurowych oraz zaawansowanych narzędzi analitycznych. Dzięki temu naukowcy z różnych dziedzin będą mogli szybciej i efektywniej prowadzić badania, korzystając z zasobów zgromadzonych w ramach sieci europejskich i krajowych infrastruktur badawczych.

Podczas EOSC NTE Poland 2025 omówione zostaną między innymi następujące zagadnienia:

  • Polskie zasoby dla EOSC: jak krajowe systemy informacji naukowej, infrastruktura chmurowa, magazyny danych oraz krajowe repozytoria danych wspierają integrację z EOSC i ułatwiają współpracę badawczą?
  • Udział polskich infrastruktur dziedzinowych w EOSC: w jaki sposób infrastruktury z różnych dziedzin nauki mogą efektywnie współpracować w ramach europejskiej Federacji EOSC?
  • Dziedzinowe aspekty zarządzania danymi: jakie narzędzia i standardy (FAIR, CARE, interoperacyjność, grafy wiedzy) pozwalają na efektywne przechowywanie, udostępnianie i analizę danych badawczych?

Dodatkowo, w trakcie wydarzenia przedstawiony zostanie polski węzeł krajowy – EOSC PL – który wraz z 12 innymi węzłami z całej Europy będzie uczestniczyć w procesie współtworzenia zasad i mechanizmów funkcjonowania Federacji EOSC w ramach fazy pilotażowej.

NTE Poland 2025 poprzedzi posiedzenie EOSC Steering Board oraz EOSC European Tripartite Event organizowane w ramach Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Wezmą w nich udział eksperci Partnerstwa EOSC, Komisji Europejskiej i Stowarzyszenia EOSC z 42 krajów członkowskich i krajów stowarzyszonych HE, aby wspólnie opracować strategiczne kierunki dalszego rozwoju Partnerstwa z uwzględnieniem długoterminowych perspektyw po 2027 roku.

EOSC National Tripartite Event Poland 2025 organizowany jest przez Narodowe Centrum Nauki, które pełni rolę polskiej organizacji przedstawicielskiej w Stowarzyszeniu EOSC (ang. EOSC Association) oraz koordynatora krajowego węzła EOSC PL.

Szczegółowa agenda wydarzenia: AGENDA WYDARZENIA oraz PDF do pobrania.

Rejestracja i uczestnictwo

Wydarzenie odbędzie się w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego, przy ul. Krupniczej 33.

Udział w wydarzeniu na miejscu i online jest bezpłatny, wymagana jest wcześniejsza rejestracja.

Formularz rejestracyjny będzie dostępny do 17 marca 2025 r.

Wydarzenie będzie transmitowane na YouTube.

Polscy badacze wśród laureatów konkursu M-ERA.NET Call 2024

czw., 27/02/2025 - 16:00
Kod CSS i JS

Piętnaście zespołów badawczych z udziałem naukowców z Polski uzyskało finansowanie na realizację projektów z obszaru nauki o materiałach i inżynierii materiałowej. Konkurs zorganizowała międzynarodowa sieć M-ERA.NET.

O granty mogły ubiegać się konsorcja międzynarodowe składające się z co najmniej trzech zespołów badawczych pochodzących z różnych krajów uczestniczących w konkursie: Austria, Belgia, Bułgaria, Brazylia, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Izrael, Kanada, Korea Południowa, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Polska, Republika Południowej Afryki, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Tajwan, Turcja, Węgry, Włochy.

W konkursie złożono 382 wnioski wstępne, a następnie 101 wniosków pełnych. Finansowanie otrzyma 31 projektów angażujących 156 zespołów.

Granty otrzymało łącznie 15 projektów z udziałem polskich naukowców: siedem projektów o wartości 2,5 mln euro sfinansuje Narodowe Centrum Nauki, osiem będzie finansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Cztery spośród projektów finansowanych przez NCN będą koordynowane przez polskie zespoły, kolejne trzy będą realizowane z udziałem krajowych zespołów:

  • HerAqua: Innowacyjny sensor elektrochemiczny z nanostrukturami węglowymi do monitorowania żeńskich hormonów. Kierownik polskiego zespołu i koordynator projektu: dr hab. inż. Katarzyna Siuzdak, Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego Polskiej Akademii Nauk.
  • RESH: Energia odnawialna poprzez zrównoważony wodór. Kierownik polskiego zespołu: prof. dr hab. Wojciech Macyk, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.
  • BIONAFE: Biopochodne materiały funkcjonalne na bazie nanowęgla do urządzeń bioelektronicznych nowej generacji. Kierownik polskiego zespołu i koordynator projektu: dr hab. inż. Katarzyna Krukiewicz, Politechnika Śląska.
  • GREEN-MEM: Zrównoważone materiały do ekologicznych pamięci magnetycznych. Kierownik polskiego zespołu: dr inż. Anna Mandziak, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.
  • SMARTPIEZO: Inteligentna piezoelektryczne rusztowanie chrzęstno-kostne oparta na materiałach pochodzenia biologicznego jako model do testowania leków i implanty do regeneracji stawów. Kierownik polskiego zespołu i koordynator projektu: dr hab. inż. Dorota Kołbuk-Konieczny, Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk.
  • PECZIB: Fotochemiczne wytwarzanie wodoru zintegrowane z fotoładowalną baterią jonowo-cynkową. Kierownik polskiego zespołu: dr Mykola Pavlenko, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
  • AH-Nano-Cat: Zaawansowane nanomateriały hybrydowe do efektywnego foto(elektro)katalitycznego oczyszczania wody oraz produkcji wodoru. Kierownik polskiego zespołu i koordynator projektu: dr Marta Mazurkiewicz-Pawlicka, Politechnika Warszawska.

Granty mistrzowskie i na utworzenie nowych zespołów badawczych przyznane

czw., 27/02/2025 - 12:00
Kod CSS i JS

Siedem grantów dla doświadczonych naukowców i 63 granty dla osób od 5 do 12 lat po doktoracie przyznaliśmy w konkursach MAESTRO i SONATA BIS. Laureaci zrealizują projekty w obszarze badań podstawowych o łącznej wartości niemal 235,7 mln zł.

MAESTRO 14 i SONATA BIS 16 to konkursy skierowane do badaczek i badaczy posiadających doświadczenie w samodzielnej pracy naukowej, którzy chcieli zdobyć fundusze na realizację najbardziej zaawansowanych przedsięwzięć, wymagających zaangażowania wielu badaczy oraz  zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej. Projekty MAESTRO i SONATA BIS mogą trwać 36, 48 albo 60 miesięcy. Nie ma górnych limitów finansowania dla pojedynczego projektu, zasadność kosztów jest oceniana przez ekspertów.

W konkursie MAESTRO finansujemy projekty mające na celu realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy i których efektem mogą być odkrycia naukowe. O finansowanie mogli starać się doświadczeni naukowcy posiadający co najmniej stopień doktora, którzy w ciągu ostatnich dziesięciu lat kierowali co najmniej dwoma projektami badawczymi wyłonionymi w konkursach krajowych lub międzynarodowych, opublikowali co najmniej pięć publikacji w renomowanych czasopismach lub wydawnictwach naukowych, polskich lub zagranicznych, a także spełniają inne kryteria konkursowe dotyczące m.in. wystąpień konferencyjnych, nagród, publikacji członkostwa w stowarzyszeniach.

Podstawowym celem konkursu SONATA BIS jest wsparcie utworzenia nowych zespołów badawczych, prowadzących badania naukowe o charakterze podstawowym. Jego czternasta edycja była skierowana do badaczek i badaczy, którzy uzyskali stopień doktora w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2019 r. Aby wziąć w nim udział, musieli wykazać w swoim dorobku co najmniej  opublikowaną lub przyjętą do druku pracę, a w przypadku działalności naukowej w zakresie twórczości i sztuki  – przynajmniej jedną pracę opublikowaną lub przyjętą do druku lub przynajmniej jedno dokonanie artystyczne bądź artystyczno-naukowe.

W szesnastej edycji konkursu MAESTRO do NCN wpłynęło 69 wniosków. Finansowanie otrzymało 7 wniosków: jeden w grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, dwa w grupie nauk o życiu oraz cztery w grupie nauk ścisłych i technicznych. Wartość sfinansowanych wniosków to ponad 29,7 mln zł. Liczbowy wskaźnik sukcesu w konkursie wyniósł 10,14%.

W SONATA BIS 14 otrzymaliśmy 417 wniosków. Granty przyznaliśmy 63 naukowczyniom i naukowcom: 13 w grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, 18 w grupie nauk o życiu oraz 32 w grupie nauk ścisłych i technicznych. Budżet wszystkich sfinansowanych projektów to łącznie niemal 206 mln zł, liczbowy wskaźnik sukcesu wyniósł 15,11%.

W styczniu 2025 Rada NCN podjęła decyzję o zwiększeniu budżetów konkursów MAESTRO 16 oraz SONATY BIS, co umożliwiło sfinansowanie większej liczby projektów.

LISTY RANKINGOWE

lista MAESTRO 16 w .pdflista SONATA BIS 14 w .pdf

Jak były oceniane wnioski?

Ocena merytoryczna wniosków w konkursach MAESTRO i SONATA BIS jest przeprowadzana dwuetapowo przez Zespoły ekspertów powołane przez Radę NCN, w trybie peer-review. 

W pierwszym etapie każdy wniosek jest opiniowany indywidualnie przez co najmniej dwóch członków zespołu. Zespół ustala jego ocenę, decyduje także o tym, czy wniosek przejdzie do kolejnego etapu. Na drugim etapie oceny każdy wniosek jest opiniowany przez co najmniej dwóch recenzentów niebędących członkami zespołów, w większości naukowców z zagranicy. Dodatkowo w przypadku konkursów MAESTRO i SONATA BIS kierownik projektu odbywa rozmowę kwalifikacyjną w języku angielskim w siedzibie NCN. Ostateczną ocenę wniosku ustala zespół na drugim posiedzeniu, uwzględniając wszystkie składowe. Zespół przygotowuje ostateczne listy rankingowe wniosków rekomendowanych do finansowania, a decyzje o finansowaniu wydaje dyrektor.

We wszystkich rozstrzygniętych do tej pory konkursach MAESTRO przyznaliśmy granty na realizację 304 projektów o łącznej wartości ponad 860 mln zł. W czternastu edycjach SONATA BIS finansowanie o łącznej wysokości niemal 2,04 mld zł otrzymało 1044 naukowców.

Zachęcamy do zapoznania się z opisami projektów, które zrealizowali lub nadal realizują naukowcy w Polsce dzięki grantom NCN: na stronie NCN w zakładce Przykłady projektów lub w mediach społecznościowych pod hashtagami #projektyNCN #NCNToTlen #ludzieniebudynki #pokolenieNCN.

Zmiana sposobu doręczania decyzji

Począwszy od konkursów MAESTRO 16 i SONATA BIS 14, decyzje dyrektora NCN doręczane są tylko wnioskodawcy, nie są przekazywane do wiadomości kierownika projektu w przypadku gdy wnioskodawcą jest podmiot, o którym mowa w art. 27 ust. 1-7 i 9 ustawy o NCN. W przypadku gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna, decyzja nie jest przekazywana do podmiotu wskazanego we wniosku jako podmiot realizujący. Więcej o zasadach doręczania decyzji.

Twój głos na temat przyszłości pracy

śr., 26/02/2025 - 09:00
Kod CSS i JS

Kształtowanie przyszłości pracy jest jednym z czterech obszarów priorytetowych Partnerstwa Social Transformations and Resilience. U podstaw tego programu leży próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zmieniające się trendy wpłyną na zatrudnienie, umiejętności oraz dynamikę siły roboczej w przyszłości. W ramach Partnerstwa opracowywany jest właśnie Strategiczny Plan Badań i Innowacji (Strategic Research and Innovation Agenda – SRIA), który ma wytyczyć przyszłe kierunki badań i działań podejmowanych w programie.

Do udziału w ankiecie zapraszamy wszystkie osoby zainteresowane tematem: naukowców, przedstawicieli ministerstw, specjalistów od rynku pracy, przedstawicieli think-thanków itp.

Uczestnicy ankiety proszeni są o:

  • analizę i weryfikację trendów zidentyfikowanych w toku badań,
  • ocenę ich wpływu na przyszłość pracy oraz
  • wskazanie nieuwzględnionych trendów bądź przeoczonych działań.

Wypełnienie ankiety zajmie od 5 do 20 minut, w zależności od zakresu podawanych informacji. Odpowiedzi są anonimowe i zostaną uwzględnione w procesie kształtowania SRIA. Ankieta jest dostępna tutaj.

Ankietę można wypełnić do dnia 17 marca 2025 r.

Warto skorzystać z szansy i zaangażować się w tak ważną inicjatywę. Za ankietę odpowiedzialna jest niemiecka DLR Project Management Agency. W razie pytań prosimy o kontakt pod adresem: STR-Foresight@dlr.de.

Przyszłość nauki rozstrzyga się dziś – rozmowa z dyrektorem NCN

wt., 25/02/2025 - 14:30
Kod CSS i JS

Jesteśmy na rozstaju dróg. Pewien model rozwoju krajów, takich jak Polska, właśnie się kończy i trzeba postawić na nowe silniki gospodarki – mówi prof. Krzysztof Jóźwiak. W rozmowie z „Forum Akademickim” podkreśla rolę badań podstawowych w budowaniu konkurencyjnej gospodarki i wskazuje na niedostatki dotychczasowej polityki innowacyjnej.

– Ostatnie lata pokazały, że przyjęta strategia wspierania innowacji nie przyniosła oczekiwanych efektów – mówi prof. Jóźwiak. Jego zdaniem kluczowym problemem było pomijanie badań podstawowych i skoncentrowanie się na późniejszych etapach wdrożeń. Nie da się budować nowoczesnej gospodarki bez solidnej bazy naukowej. – Badania podstawowe są właśnie źródłem innowacji, na pewno w XXI wieku – podkreśla.

W wywiadzie dyrektor NCN przypomina, że budżet Centrum stanowi zaledwie 5% całości środków ministerialnych na naukę. Podkreśla, że konkursowy system finansowania badań to najlepszy sposób na zapewnienie wysokiej jakości projektów, jednak zwraca uwagę na niski wskaźnik sukcesu w konkursach NCN, który może zniechęcać naukowców do aplikowania. – Bardzo demotywujące jest to, że budżet NCN pozwala na finansowanie jedynie co ósmego lub co dziesiątego zgłoszonego projektu – zaznacza.

Poruszony zostaje również temat umiędzynarodowienia polskiej nauki. Jak zauważa prof. Jóźwiak, Polska powinna dążyć do przyciągania badaczy z zagranicy i tworzenia warunków do swobodnej wymiany myśli. System grantowy NCN jest dobrze oceniany na świecie, ale aby skutecznie konkurować o talenty, konieczne jest stabilne finansowanie i klarowna ścieżka kariery dla naukowców.

Zdaniem dyrektora NCN nauka powinna być kluczowym elementem strategii rozwojowej państwa. – Dostrzegam zmianę narracji wokół nauki – politycy zaczynają rozumieć jej znaczenie dla przyszłości Polski. Teraz czas na konkretne działania – konkluduje prof. Jóźwiak.

Pełny wywiad można przeczytać na stronie „Forum Akademickiego”. Rozmowa ukazała się 24 lutego.