| Narodowe Centrum Nauki

2 miliony złotych na działania naukowe

53 badaczek i badaczy zrealizuje działania naukowe dzięki finansowaniu z NCN. Przedstawiamy drugą listę rankingową w konkursie MINIATURA 8, dla wniosków złożonych w marcu.

MINIATURA to konkurs, w którym naukowcy ze stopniem doktora, pracujący w polskich jednostkach naukowych, mogą ubiegać się o finansowanie w wysokości od 5 do 50 tys. zł na realizację pojedynczego działania naukowego. W katalogu finansowanych działań znajdują się badania wstępne, pilotażowe, kwerendy, staże naukowe, wyjazdy badawcze oraz wyjazdy konsultacyjne.

Podstawowym celem konkursu jest finansowe wsparcie działania naukowego realizowanego przez naukowców, którzy nie mieli wcześniejszych doświadczeń w samodzielnym kierowaniu projektami badawczymi. Realizacja działania w ramach MINIATURY ma pomóc w przygotowaniu założeń projektu badawczego, o którego finansowanie będzie można następnie wnioskować w konkursie NCN, innych konkursach ogólnokrajowych lub międzynarodowych.

Osobą realizującą działanie naukowe mogą być badaczki lub badacze posiadający w swoim dorobku co najmniej jedną opublikowaną pracę lub co najmniej jedno dokonanie artystyczne lub artystyczno-naukowe, którzy uzyskali pierwszy stopień doktora nie wcześniej niż 1 stycznia 2012 r. Okres kwalifikowalności do konkursu może być przedłużony w przypadkach opisanych w regulaminie, np. o czas poświęcony na opiekę lub wychowywanie dzieci, czas przebywania na długoterminowych zasiłkach lub pobierania świadczeń w związku z niezdolnością do pracy.

53 pomysły na badania

Na drugiej liście rankingowej w konkursie MINIATURA 8 znalazły się 53 działania o całkowitej wartości 2 024 930 zł.

W grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce wśród działań zakwalifikowanych do finansowania znalazły się m.in. badania nad wpływem współczesnych uwarunkowań obserwowanych na rynku pracy na kształt życia zawodowego i prywatnego pracowników. Dr Katarzyna Woźniak-Jasińska z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu zbada postawy, preferencje i prezenteizm pracowników w kontekście pracy hybrydowej. Dr Marcin Rojek z Uniwersytetu Łódzkiego dzięki finansowaniu w konkursie MINIATURA 8 przeprowadzi badania wstępne/pilotażowe dotyczące edukacyjnych właściwości coworkingu.

W grupie nauk ścisłych i technicznych naukowcy w całej Polsce będą zajmować się m.in. modelowaniem numerycznym wybranych zjawisk, badaniem własności materiałów oraz wykorzystywaniem nowoczesnych technik do wytworzenia substancji do specyficznych zastosowań. Dr inż. Sylwia Baluta z Politechniki Wrocławskiej zrealizuje wyjazd badawczy dotyczący nowatorskiego podejścia do otrzymywania stabilnych biosensorów z wykorzystaniem immobilizacji lakazy za pomocą plazmy. Dr Sebastian Jurczyk z Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników zrealizuje działanie mające na celu badanie i ocenę efektywności procesu modyfikacji wybranych poliestrów biodegradowalnych metodą reaktywnego wytłaczania w celu poprawy ich właściwości fizykochemicznych.

W grupie nauk o życiu wśród działań zakwalifikowanych do finansowania znalazły się w większości takie, które stawiają zdrowie człowieka w centrum zainteresowania, ale także te podejmujące tematykę zdrowia zwierząt lub procesów występujących w świecie roślin. Dr Jakub Kryściak z Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu zbada wpływ specyficznego treningu piłkarskiego na zmęczenie nerwowo-mięśniowe oraz homeostazę kwasowo-zasadową u młodych piłkarzy nożnych. Z kolei dr inż. Luiza Tymińska-Czabańska z Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie zrealizuje działanie dotyczące zastosowania georadaru ze skanerem 3D do pomiarów zmienności systemów korzeniowych sosny zwyczajnej.

Wszystkie działania zakwalifikowane do finansowania w ramach listy rankingowej nr 2 w konkursie MINIATURA 8

Lista rankingowa nr 2 w konkursie MINIATURA 8 w .pdf

Finansowanie w grupach nauk:

nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce: 18 działań o wartości 435 998 zł
nauki ścisłe i techniczne: 20 działań o wartości 901 120 zł
nauki o życiu: 15 działań o wartości 687 812 zł

Nabór wniosków w MINIATURA 8 trwa

Nabór wniosków w konkursie MINIATURA 8 został otwarty 1 lutego i potrwa do 31 lipca 2024 r. do godz. 16:00. Procedura oceny w przypadku MINIATURY różni się od pozostałych konkursów NCN na projekty badawcze – wnioski nie czekają na uruchomienie procedury do zakończenia naboru, a są oceniane w miarę ich wpływu do NCN, przez ekspertów będących członkami zespołu oceniającego w konkursie MINIATURA 8. Ocena merytoryczna jest jednoetapowa, a wyniki są publikowane raz w miesiącu, dla wniosków złożonych w konkretnym miesiącu naboru.

Budżet konkursu MINIATURA 8 ustalony przez Radę NCN to 20 milionów złotych. Nabór może zostać wstrzymany, jeżeli łączna kwota wnioskowanych nakładów przekroczy 40 milionów złotych.

Przypominamy, że środki przeznaczone na realizację działań naukowych w konkursie MINIATURA 8 są dzielone proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których prowadzony jest nabór wniosków. Jednym z warunków finansowania wniosku w konkursie jest to, że musi się on zmieścić się w puli dostępnych środków na dany miesiąc.

Wysyłka decyzji

26 czerwca 2024 r. zostały wysłane decyzje pozytywne oraz negatywne dla wniosków złożonych w konkursie MINIATURA 8 w marcu br. Uzasadnienia dostępne są w systemie OSF. Prosimy o sprawdzenie statusu wniosku w systemie OSF.

Przypominamy, że decyzje wysłane są do wnioskodawcy w formie elektronicznej na wskazany we wniosku adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP). W przypadku braku decyzji, należy sprawdzić poprawność adresu ESP podanego we wniosku. Jeżeli podano błędny adres należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

Listy rankingowe MINIATURA 8

Ogłoszenie MINIATURA 8

Podcast nr 2, 2024 Technologie kwantowe

Czy Polska potrzebuje komputera kwantowego? Czym są w ogóle technologie kwantowe? Jaki jest wkład naukowców pracujących w polskich ośrodkach w tę dziedzinę? O tym rozmawiamy w kolejnym odcinku podcastu NCN.

Gośćmi nagrania są Sylwia Kostka z Narodowego Centrum Nauki, koordynatorka sieci QuantERA i prof. Konrad Banaszek, fizyk, autor licznych prac i patentów z zakresu technologii kwantowych, koordynator naukowy sieci QuantERA.

Naukowcy przewidują, że w perspektywie kilkunastu lat technologie kwantowe znacząco wpłyną na naszą rzeczywistość. Diagnostyka medyczna będzie szybsza i bardziej precyzyjna, bezpieczeństwo danych w sieci nieporównywalnie większe, powstaną nowe materiały o rewolucyjnych właściwościach. Do szerszej wyobraźni najbardziej przemawia jednak wizja komputera kwantowego.

Kilka miesięcy temu odbyła się nawet żywa publiczna dyskusja, gdy jeden z ośrodków naukowych chciał taki komputer kupić. Czy Polska potrzebuje komputera kwantowego? Na tak postawione pytanie prof. Konrad Banaszek odpowiada, że urządzenia, które są dostępne na rynku, są bardzo niedoskonałe i „szumią”. Zwraca uwagę, że wyobrażenia dotyczące rozwoju tych komputerów są często nieporozumieniem. – Błędne jest wyobrażenie, że komputer kwantowy to jest taki zwykły komputer, tylko działa szybciej i różnego rodzaju problemy, zagadnienia obliczeniowe, rozwiązuje szybciej niż komputery domowe czy wyspecjalizowane urządzenia, które są instalowane w centrach obliczeniowych – mówi. Podkreśla, że komputery kwantowe dostępne w tej chwili, to przede wszystkim narzędzia badawcze do rozwijania algorytmów kwantowych. – Jesteśmy na etapie poszukiwania praktycznych problemów, do których rozwiązania komputery kwantowe mogłyby się przydać – dodaje naukowiec.

W tym odcinku podcastu NCN rozmawiamy także o tym, czym w ogóle są technologie kwantowe i o badaniach naukowych, które prowadzone są w polskich ośrodkach. – Jesteśmy równorzędnym partnerem dla czołowych zespołów na świecie, nie mam co do tego żadnej wątpliwości – podkreśla prof. Banaszek.

Fundamentalne prace na temat splątania kwantowego powstały w latach 90. ubiegłego stulecia na Uniwersytecie Gdańskim. Prof. Ryszard Horodecki wraz ze współpracownikami stworzył tu ośrodek, który stał się światowym centrum badań w dziedzinie informatyki kwantowej. Instytucje naukowe z Warszawy i Krakowa mają długie tradycje w zakresie optyki kwantowej, z której wyrasta większość obecnych badań dotyczących nowych sposobów komunikacji, detekcji, metrologii i obrazowania. Naukowcy z UMK w Toruniu pracują w Krajowym Laboratorium FAMO nad nową generacją optycznych zegarów atomowych, najdoskonalszych urządzeń pomiaru czasu na świecie, które mogą być wykorzystywane w geodezji i nawigacji. Zajmują się też innymi zastosowaniami metrologii kwantowej.

Obok prac teoretycznych przybywa również wyników eksperymentalnych. Polska jest też koordynatorem największej europejskiej sieci finansującej badania w zakresie technologii kwantowych – programu QuantERA. Program, koordynowany przez NCN, łączy 41 agencji finansujących badania z 31 krajów. – Sieć została stworzona w Polsce właśnie dlatego, że doskonałą bazą, na której budowaliśmy, były kontakty międzynarodowe fizyków kwantowych, polskiego środowiska naukowego. Wiedzieliśmy, że odpowiedź badaczek i badaczy na ten program będzie bardzo dobra – mówi Sylwia Kostka.

Goście odcinka podkreślają, że to, czego w tej chwili najbardziej brakuje polskiemu środowisku kwantowemu, to strategia rozwoju tych technologii. Mają nadzieję, że – podobnie jak w innych krajach europejskich – pojawi się odpowiednia wola polityczna i dokument zostanie przyjęty w najbliższym czasie. Odbyły się już pierwsze rozmowy w tej sprawie w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Rozmowę prowadzi Anna Korzekwa-Józefowicz.

Nagranie jest dostępne w Spotify i Apple Podcast.

Apple Podcast

Powiązane artykuły

Technologie, które doprowadzą do rewolucyjnych zmian

Kwantowa polska czeka na strategię

Polsko-niemiecki projekt finansowany w ramach konkursu Weave-UNISONO

Dr Maciej Starostka z Politechniki Gdańskiej wraz z naukowcami z Niemiec zrealizuje projekt badawczy dzięki finansowaniu z programu Weave-UNISONO. Polski zespół otrzyma niemal 455 tys. zł.

„Teoria Morse’a w analizie, układach dynamicznych i geometrii” to tytuł nagrodzonego projektu. Kierownikiem polskiego zespołu realizującego jest dr Maciej Starostka, matematyk z Politechniki Gdańskiej, a partnerem zagranicznym zespół pod kierownictwem Jun. Prof. Dr. Luca Asselle z Ruhr-Universität Bochum.

Teoria Morse’a to teoria matematyczna, która opisuje rozkłady rozmaitości różniczkowych na prostsze fragmenty. Jej metody są wykorzystywane w badaniu równań różniczkowych, które dopuszczają sformułowanie wariacyjne. Naukowcy w projekcie będą pracować na tej teorii, m.in. opracowywać teorię homologii Morse’a dla abstrakcyjnej klasy funkcjonałów na rozmaitościach Banacha, a także dla konkretnych klas funkcjonałów. Projekt będzie kontynuacją rozpoczętych już badań, finansowanych wcześniej w projekcie BEETHOVEN „Teoria Morse’a w układach hamiltonowskich”.

Projekt był oceniany przez Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) jako agencję wiodącą w ramach konkursu Weave-UNISONO. Narodowe Centrum Nauki zaakceptowało wyniki oceny i przyznało finansowanie dla polskiego zespołu.

Program Weave-UNISONO

Konkurs Weave-UNISONO to efekt wielostronnej współpracy między instytucjami finansującymi badania naukowe, skupionymi w stowarzyszeniu Science Europe. Został ogłoszony w celu uproszczenia procedur składania i selekcji projektów badawczych we wszystkich dyscyplinach nauki, angażujących badaczy z dwóch lub trzech krajów europejskich.

Wyłanianie laureatów opiera się na procedurze agencji wiodącej – Lead Agency Procedure (LAP), w myśl której tylko jedna z instytucji partnerskich odpowiedzialna jest za pełną ocenę merytoryczną wniosku, a pozostali partnerzy akceptują wyniki tej oceny.

W ramach programu Weave partnerskie zespoły badawcze składają wnioski o finansowanie równolegle do lead agency oraz do właściwych dla siebie instytucji w programie. Wspólny projekt musi zawierać spójne plany badań, wyraźnie ukazujące wartość dodaną współpracy międzynarodowej.

Konkurs Weave-UNISONO jest otwarty w trybie ciągłym. Zachęcamy zespoły pragnące podjąć współpracę z partnerami z Austrii, Czech, Słowenii, Szwajcarii, Niemiec, Luksemburga oraz Belgii-Flandrii do zapoznania się z treścią ogłoszenia konkursowego i składania wniosków.

Ogłoszenie Weave-UNISONO

Listy rankingowe Weave-UNISONO

Czarne dziury mogą stanowić zaledwie znikomy procent ciemnej materii – polscy astrofizycy w „Nature”

Naukowcy pracujący w ramach w projektu OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment) podsumowali kilkudziesięcioletnie badania nad ciemną materią, w szczególności masywnymi pierwotnymi czarnymi dziurami. Dwie publikacje opisujące wyniki tych badań ukazały się jednocześnie w prestiżowych czasopismach naukowych, w tym w głównym magazynie „Nature”. Badania były finansowane przez NCN. Noc nad Obserwatorium Las Campanas w Chile. Stacja obserwacyjna projektu OGLE oraz Wielki i Mały Obłok Magellana. Autor: Krzysztof Ulaczyk

Jedną z największych zagadek współczesnej astronomii jest wyjaśnienie pochodzenia czarnych dziur odkrywanych przez detektory fal grawitacyjnych, LIGO i Virgo. Jedna z hipotez postuluje, że te obiekty powstały w bardzo młodym Wszechświecie i, oprócz emisji fal grawitacyjnych, mogą tworzyć zagadkową ciemną materię wypełniającą kosmos. Zespół naukowców pracujących w ramach projektu OGLE prowadzonego w Obserwatorium Astronomicznym UW ogłosił wyniki dwudziestoletnich obserwacji wskazujących, iż takie czarne dziury mogą stanowić zaledwie znikomy procent ciemnej materii.

Obserwacje astronomiczne wskazują, że zwyczajna materia, którą możemy dotknąć lub zobaczyć, stanowi zaledwie 5% całkowitej masy i energii całego Wszechświata. W Drodze Mlecznej, na 1 kg materii zawartej w gwiazdach przypada 15 kg “ciemnej materii”, nieświecącej i oddziaływującej wyłącznie za pośrednictwem grawitacji.

Jedna z największych zagadek astronomii

– Natura ciemnej materii pozostaje wielką zagadką. Większość naukowców uważa, że składa się ona z nieznanych cząstek elementarnych – mówi dr Przemysław Mróz z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, pierwszy autor publikacji w „Nature” i „Astrophysical Journal Supplement Series”. Problem w tym, że pomimo wielu dekad wysiłków, żaden eksperyment, na czele z eksperymentami prowadzonymi za pomocą Wielkiego Zderzacza Hadronów, nie doprowadziły do odkrycia nowych cząstek, które mogłyby tworzyć ciemną materię.

Od 2015 roku, gdy dokonano pierwszej bezpośredniej obserwacji fal grawitacyjnych pochodzących od pary łączących się czarnych dziur, detektory LIGO i Virgo odkryły ponad 90 kolejnych takich zjawisk. Zauważono, że czarne dziury znajdowane za pomocą fal grawitacyjnych są znacznie bardziej masywne (typowo 20–100 mas Słońca) niż te znane wcześniej w Drodze Mlecznej (typowo 5–20 mas Słońca).

– Wyjaśnienie dlaczego te dwie populacje czarnych dziur tak bardzo się różnią jest jedną z największych zagadek współczesnej astronomii – mówi dr Mróz.

W jednym z możliwych rozwiązań tej zagadki, zasugerowano, że detektory fal grawitacyjnych znajdują tzw. pierwotne czarne dziury (primordial black holes), które mogłyby powstać na bardzo wczesnych etapach ewolucji Wszechświata. Istnienie pierwotnych czarnych dziur zostało zapostulowane ponad pół wieku temu przez słynnego brytyjskiego fizyka-teoretyka Stephena Hawkinga i, niezależnie, radzieckiego fizyka Jakowa Zeldowicza.

– Wiemy, że młody Wszechświat nie był idealnie gładki – niewielkie fluktuacje gęstości dały początek obecnym galaktykom i gromadom galaktyk – tłumaczy dr Mróz. Podobne fluktuacje gęstości, jeżeli miałyby dostatecznie dużą amplitudę, mogłyby się zapaść pod własnym ciężarem i utworzyć czarne dziury.

Co więcej, od odkrycia fal grawitacyjnych, coraz częściej spekuluje się, że takie czarne dziury mogłyby potencjalnie odpowiadać za dużą część, jeśli nie całość, ciemnej materii we Wszechświecie.

Mikrosoczewkowanie grawitacyjne

Zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego spowodowane przez czarną dziurę. Autor: J. Skowron / OGLE Na szczęście hipotezę tę można zweryfikować za pomocą obserwacji astronomicznych. Wiemy, że duże ilości ciemnej materii znajdują się również w naszej Drodze Mlecznej. Jeżeli więc założymy, że ciemna materia składa się z masywnych czarnych dziur, powinniśmy je wykrywać w naszym najbliższym kosmicznym otoczeniu. Tylko jak to zrobić, skoro czarne dziury nie świecą?

Z pomocą przychodzi ogólna teoria względności, sformułowana po raz pierwszy przez Alberta Einsteina, która przewiduje, że światło odległych gwiazd może być ugięte w polu grawitacyjnym masywnych obiektów. To tak zwane zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego.

– Mikrosoczewkowanie zachodzi, jeżeli trzy obiekty – obserwator, źródło światła i obiekt-soczewka – ustawią się niemal dokładnie w jednej linii w przestrzeni – mówi prof. Andrzej Udalski, lider projektu OGLE. Światło źródła może zostać ugięte i znacznie wzmocnione, obserwujemy jego tymczasowe pojaśnienie.

Czas trwania pojaśnienia zależy od masy soczewkującego obiektu, im większa masa, tym dłuższe zjawiska mikrosoczewkowania. W przypadku gwiazd o masie Słońca pojaśnienia trwają zwykle kilka miesięcy, w przypadku czarnych dziur stukrotnie większych niż Słońce – powinny trwać nawet kilka lat.

Sam pomysł zastosowania zjawisk mikrosoczewkowania do badania ciemnej materii nie jest nowy. Po raz pierwszy zaproponował to w latach 80. XX w. słynny polski astrofizyk, prof. Bohdan Paczyński. Jego pomysł stał się inspiracją do powstania w latach 90. trzech eksperymentów badających mikrosoczewkowanie – polskiego projektu OGLE, amerykańskiego MACHO i francuskiego EROS. Wyniki otrzymane w pierwszych fazach projektu OGLE, MACHO i EROS wskazywały, że czarne dziury o masach mniejszych niż jedna masa Słońca mogą tworzyć co najwyżej 10% ciemnej materii. Obserwacje te nie były jednak czułe na najdłuższe zjawiska mikrosoczewkowania, trwające po kilka lat, a więc na potencjalne masywne czarne dziury, takie jak odkrywa się obecnie za pomocą fal grawitacyjnych.

W najnowszej publikacji w Astrophysical Journal Supplement astronomowie z projektu OGLE prezentują niemal dwudziestoletnie obserwacje około 80 milionów gwiazd znajdujących się w sąsiedniej galaktyce, zwanej Wielkim Obłokiem Magellana i analizują występowanie zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego w tym kierunku. Dane pochodzą z trzeciej i czwartej fazy projektu OGLE i zostały zebrane w latach 2001-2020.

– To najdłuższy, największy i najdokładniejszy ciąg czasowy obserwacji fotometrycznych Wielkiego Obłoku Magellana zebranych w historii współczesnej astronomii – mówi prof. Udalski.

13 stosunkowo krótkich zjawisk Porównanie oczekiwanej i rzeczywistej liczby zjawisk mikrosoczewkowania obserwowanych w kierunku Wielkiego Obłoku Magellana. Autor: J. Skowron / OGLE

W równoległej pracy opublikowanej w tygodniku „Nature” przedstawione są astrofizyczne konsekwencje uzyskanych rezultatów tych unikalnych obserwacji.

– Gdyby cała ciemna materia składała się z czarnych dziur o masie 10 mas Słońca, powinniśmy byli wykryć łącznie 258 zjawisk mikrosoczewkowania – mówi dr Mróz. W przypadku czarnych dziur o masie 100 mas Słońca – 99 zjawisk, 1000 mas Słońca – 27 zjawisk.

Tymczasem astronomowie znaleźli w danych OGLE „zaledwie” 13 zjawisk mikrosoczewkowania. Co więcej, większość z nich była stosunkowo krótka, trwała mniej niż 100 dni. Ich szczegółowa analiza wykazała, że wszystkie mogły być spowodowane przez zwykłe gwiazdy w dysku Drogi Mlecznej lub w samym Wielkim Obłoku Magellana, a nie czarne dziury.

– Wskazuje to, że masywne czarne dziury mogą stanowić co najwyżej niewielki ułamek ciemnej materii – podsumowuje dr Mróz.

Rzeczywiście, szczegółowe obliczenia pokazują, że czarne dziury o masie 10 mas Słońca mogą stanowić co najwyżej 1,2% ciemnej materii, 100 mas Słońca – 3,0% ciemnej materii, 1000 mas Słońca – 11% ciemnej materii.

– Nasze obserwacje dowodzą więc, że pierwotne czarne dziury nie mogą jednocześnie być źródłami fal grawitacyjnych i tworzyć znaczącej części ciemnej materii – mówi prof. Udalski.

Znacznie bardziej prawdopodobne są więc inne wyjaśnienia dużych mas czarnych dziur odkrywanych przez LIGO i Virgo. Jedna z takich hipotez zakłada, że powstały one w wyniku ewolucji masywnych gwiazd o niskiej zawartości ciężkich pierwiastków. Według innej, masywne czarne dziury powstały w wyniku łączenia się mniejszych obiektów w obszarach gęstych w gwiazdy (jak na przykład gromady kuliste).

„Opus magnum”

– Opublikowane prace to podsumowanie ponad 30-letnich działań projektu OGLE w zakresie badań ciemnej materii, której poszukiwanie było jednym z podstawowych motorów jego powstania – podsumowuje prof. Udalski. Niewątpliwie prezentowane właśnie wyniki to nasz „opus magnum” i wejdzie on na długie lata do podręczników astronomii – dodaje.

W ramach projektu OGLE, który jest jednym z największych współczesnych przeglądów nieba, prowadzone są regularne obserwacje fotometryczne od ponad 32 lat. Jednym z pierwszych celów naukowych przeglądu OGLE było odkrycie i badanie zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Obecnie prowadzone badania dotyczą bardzo wielu dziedzin współczesnej astrofizyki – poszukiwania planet pozasłonecznych, badania struktury i ewolucji Drogi Mlecznej i sąsiednich galaktyk, gwiazd zmiennych, kwazarów, zjawisk przejściowych (gwiazd nowych, supernowych).

Publikacje podsumowujące obserwacje Wielkiego Obłoku Magellana przez projekt OGLE ukazały się 24 czerwca – jednocześnie w tygodniku „Nature”:

„No massive black holes in the Milky Way halo”, Przemek Mróz, Andrzej Udalski, Michał K. Szymański, Igor Soszyński, Łukasz Wyrzykowski, Paweł Pietrukowicz, Szymon Kozłowski, Radosław Poleski, Jan Skowron, Dorota Skowron, Krzysztof Ulaczyk, Mariusz Gromadzki, Krzysztof Rybicki, Patryk Iwanek, Marcin Wrona i Milena Ratajczak, 2024, Nature, DOI:10.1038/s41586-024-07704-6

oraz w Astrophysical Journal Supplement Series, DOI:10.3847/1538-4365/ad452e

Badania nad czarnymi dziurami jako ciemną materią są głównym tematem projektu dr. Przemysława Mroza, na które otrzymał finansowanie w konkursie OPUS. Informacja o tym grancie jest zamieszczona w obu pracach. Wcześniej naukowiec realizował także projekt w konkursie ETIUDA. Pozostali autorzy badań byli również wielokrotnie laureatami konkursów w NCN.

Zapiski z Rady cz. 2.

Oferta konkursowa NCN, karencja nakładana na kierownika projektu, program mentoringowy – m.in. o tych zagadnieniach dyskutowała w ostatnich miesiącach Rada NCN. O pracach Rady pisze prof. Alicja Kazek-Kęsik.

Zapiski z Rady to cykl tekstów ukazujących się na stronie „Forum Akademickiego”, w którym członkowie Rady NCN, przybliżają prace tego gremium.

W drugim odcinku serii prof. Alicja Kazek-Kęsik relacjonuje, że jednym z powracających w tematów jest kwestia karencji nakładanej na kierownika projektu. Zgodnie z obowiązującymi zasadami kierownik, którego wniosek nie został skierowany do oceny merytorycznej w drugim etapie, musi przeczekać jedną edycję konkursu, by móc ponownie złożyć swój projekt. To rozwiązanie ma umożliwić wnioskodawcy zapoznanie się z treścią recenzji i wprowadzenie ewentualnych zmian we wniosku. Ma także służyć ograniczeniu kosztów agencji związanych z procedowaniem wniosków słabszych.

Prof. Kazek-Kęsik zwraca jednak uwagę, że poziom wniosków bardzo się zmienił w ostatnim czasie, potrzebę złagodzenia restrykcji sygnalizują także badaczki i badacze, dlatego Rada rozważa zmiany zasad dotyczących karencji. – Coraz częściej zdarza się, że wnioski złożone w pierwszym etapie są oceniane bardzo dobrze lub dobrze, liczba takich jest znacznie wyższa niż kiedyś, a do drugiego etapu trafiają nierzadko jedynie wyróżniające się. (…) Wątpliwości ze strony środowiska są więc uzasadnione – pisze członkini Rady NCN.

W artykule przeczytamy również o dyskusjach Rady NCN dotyczących innych ograniczeń w ubieganiu się o grant, oferty konkursowej i programu monitoringowego w konkursie MINIATURA.

Zapiski z Rady: karencja, oferta, mentoring, „Forum Akademickie”, 20 czerwca

W pierwszym odcinku cyklu „Zapiski z Rady” prof. Joanna Golińska-Pilarek pisała o modyfikacjach w formularzu wniosku i zasadach oceny projektów, stawkach stypendium doktoranckiego i mentoringu. Artykuł ukazał się na stronie „Forum Akademickiego” 19 marca.

ERC Advanced Grant dla naukowca z Uniwersytetu Jagiellońskiego

Prof. Karol Życzkowski otrzymał prestiżowy grant ERC Advanced na realizację badań z obszaru mechaniki kwantowej. To trzynaste takie wyróżnienie otrzymane przez naukowców pracujących w Polsce.

Prof. Karol Życzkowski z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymał finansowanie na projekt pt. Typical and Atypical structures in quantum theory (TAtypic) w wysokości 2,25 mln zł. Jego badania dotyczą mechaniki kwantowej, a w szczególności struktur, które mogą być istotne dla rozwoju teorii informacji kwantowej oraz technologii kwantowych. Głównym celem projektu jest zbadanie własności typowych stanów i kanałów kwantowych, a także identyfikacja wyróżnionych struktur o ekstremalnych własnościach, przydatnych do przetwarzania informacji kwantowej.

ERC Advanced Grant to konkurs, w którym doświadczeni naukowcy o uznanym dorobku, mający na koncie sukcesy naukowe oraz doświadczenie w kierowaniu zespołem, mogli ubiegać się o finansowanie w wysokości do 2,5 mln euro na ambitne projekty badawcze trwające do 5 lat. Pierwsze rozstrzygnięcia w konkursie ERC Advanced Grant 2023 zapadły w kwietniu. Prof. Życzkowski otrzymał teraz finansowanie w edycji 2023 dzięki decyzji Europejskiej Rady ds. Badań o przeznaczeniu dodatkowych środków w konkursie na sfinansowanie jego projektu.

Karol Życzkowski jest profesorem w Instytucie Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracuje także w Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk, obecnie pełni funkcję prezesa Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. O jego osiągnięciach naukowych można przeczytać na stronie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Naukowiec jest także wielokrotnym laureatem grantów NCN, m.in. we współpracy z naukowcami z Portugalii, Słowenii, Niemiec i Norwegii realizuje obecnie projekt DQUANT – Obliczenia kwantowe i chaos z dysypacją, dzięki grantowi otrzymanemu w konkursie międzynarodowym QuantERA Call 2021.

ERC Advanced Grants

W konkursie ERC Advanced Grants 2023 zostało złożonych 1829 wniosków. W ramach pierwszego, kwietniowego rozstrzygnięcia, 255 z nich, czyli 13,9 procent wniosków otrzymało finansowanie. Łączna wartość przyznanych grantów wyniosła niemal 652 miliony euro.

Dzięki stowarzyszeniu Wielkiej Brytanii z programem Horyzont Europa od stycznia 2024 roku, Komisja Europejska przekazała do budżetu Europejskiej Rady ds. Badań dodatkowe środki, co pozwoliło ERC sfinansować dodatkowe 48 Advanced Grants jeszcze w tym roku.

Do tej pory ERC Advanced Grants otrzymało dwunastu naukowców pracujących w Polsce, w kwietniu granty dostali Grażyna Jurkowlaniec, Emanuel Gull oraz Thomas Skotnicki.

Lista laureatów wszystkich konkursów ERC z Polski

Przemyślane działania

– Mnie ta dyskusja uspokoiła, bo odniosłem wrażenie, że przyjęte w NCN zasady działania są dobrze przemyślane – mówi Michał Żmihorski. – Zorganizowanie takiego spotkania świadczy o otwartości NCN na głos środowiska naukowego, co niekoniecznie jest dominującą cechą instytucji publicznych w Polsce – dodaje Wojciech Jasiński.

Naukowcy wzięli udział w spotkaniu, które odbyło się 4 czerwca w Krakowie. W siedzibie NCN o wsparciu badań podstawowych i działalności agencji dyskutowali badacze i badaczki z różnych ośrodków, członkowie Rady i pracownicy Centrum. Dyskusja dotyczyła oferty konkursowej NCN, składania wniosków i oceny projektów, realizacji i rozliczania grantów, otwartej nauki, a także polityki zatrudniania oraz wynagradzania zespołów badawczych. Rozmawiano także o roli agencji w systemie nauki i szkolnictwa wyższego, współpracy z innymi instytucjami oraz konieczności regularnego zwiększania budżetu Centrum.

O refleksje po spotkaniu poprosiliśmy pięcioro jego uczestników. Odpowiedzi udzielili – Wojciech Fendler, Wojciech Jasiński, Magdalena Stobińska, Artur Obłuski i Michał Żmihorski.

Jak pani/pan ocenia przebieg spotkania? Które wątki dyskusji były najistotniejsze? Spotkanie w siedzibie NCN, 4 czerwca 2024 r.

Prof. Magdalena Stobińska, specjalizuje się w technologiach kwantowych, optyce kwantowej i kwantowej informacji, Uniwersytet Warszawski

Pierwszy wątek dotyczy ustalenia głównego założenia polityki NCN: czy przydzielanie grantów ma się odbywać w sposób elitarny czy też egalitarny, czyli czy inwestować w naukę realizowaną w najlepszych ośrodkach, przez doświadczonych naukowców, czy równomiernie podnosić poziom całej polskiej nauki.

Polska ma bardzo duży, choć niedofinansowany potencjał naukowy. Generalnie, wzorem rozwiniętych krajów, powinniśmy stawiać na najlepszych, którzy odbyli staże za granicą, mają szerokie siatki kontaktów i są rozpoznawani w środowisku. Ale powinna istnieć też możliwość dania szansy zdolnym badaczom, którzy z różnych powodów nie załapali się na typową ścieżkę naukową. Na każdym etapie kariery powinna być możliwość „wejścia do systemu”, nieograniczona wiekiem czy liczbą lat po doktoracie.

Drugim wątkiem była konieczność zwiększenia finansowania polskiej nauki, jeżeli mamy być konkurencyjni na świecie. Musimy pomyśleć jak ściągnąć na przykład absolwentów dobrych uczelni europejskich czy amerykańskich. Musimy zagwarantować wynagrodzenia pozwalające na zapewnienie odpowiedniego poziomu życia, także rodzinie naukowca. Naukowcy z najlepszych ośrodków przywożą ze sobą kontakty oraz know-how, i w ten sposób inwestujemy w polską naukę.

Prof. Michał Żmihorski, zajmuje się ekologią ekosystemów lądowych i naukową ochroną przyrody, Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Interesujące było samo uczestnictwo w tej dyskusji, dobre wrażenie zrobiło na mnie wnikliwe analizowanie różnych opcji rozwiązania kwestii spornych, widać, że kierownictwo NCN i Rada NCN dobrze znają przepisy oraz zasady funkcjonowania analogicznych agencji grantowych za granicą i w sposób przekonujący wyjaśniano nam, dlaczego Centrum przyjęło takie a nie inne rozwiązanie. Mnie ta dyskusja uspokoiła, bo odniosłem wrażenie, że przyjęte w NCN zasady działania są dobrze przemyślane.

Wskazując przykłady, które mnie szczególnie zainteresowały, wspomniałbym o liberalizacji zasad rozliczania grantów (jak ściśle efekty projektu muszą być związane z jego pierwotną tematyką) i kwestia Open Access. Cieszy mnie rosnąca krytyka płacenia tak znacznych kwot za otwarty dostęp.

Prof. Wojciech Jasiński, specjalista z zakresu prawa karnego procesowego, prawa dowodowego i praw człowieka w postępowaniu karnym, Uniwersytet Wrocławski

Na poziomie bardziej ogólnym zorganizowanie spotkania świadczy, po pierwsze, o otwartości NCN na głos środowiska naukowego, co niekoniecznie jest dominującą cechą instytucji publicznych w Polsce. Kultura otwartości sprzyja z jednej strony uwrażliwieniu na głos środowiska, które jest przecież beneficjentem środków rozdysponowywanych przez NCN, a z drugiej pozwala środowisku poznać, często nieprzebijające się w dyskursie publicznym uwarunkowania, a zwłaszcza ograniczenia (instytucjonalne, finansowe, itd.) funkcjonowania NCN, które powodują, że część racjonalnych postulatów reform natrafia na problemy w realizacji.

Po drugie, spotkanie dobrze unaocznia, że problemy przed jakimi stają osoby wnioskujące o granty i realizujące je nie są jednolite dla wszystkich dziedzin nauki (HS, NZ, ST). To powoduje, że NCN kształtując politykę grantową musi dokonywać wyborów, które nigdy nie będą dla wszystkich przekonujące. Warto też postawić pytanie, czy i w jakim zakresie wymogi w procedurach grantowych powinny być jednolite, czy też w jakimś zakresie jednak zróżnicowane?

Po trzecie, moim zdaniem, dyskusja w trakcie spotkania unaoczniła, że NCN nie jest w stanie jako jedna instytucja grantowa, spełnić wszystkich uzasadnionych oczekiwań naukowców. Spory dotyczące tego, czy powinny być finansowane wyłącznie konkursy na projekty badawcze, w których może wystartować szeroka grupa naukowców, czy też powinny być finansowane np. centra doskonałości, czy konkursy powinny być elitarne czy egalitarne, czy powinno wspierać się badania podstawowe czy aplikacyjne (o ile w ogóle podział ten powinien być z perspektywy procedur grantowych istotny), a także czy jest miejsce na finansowanie projektów high risk high gain wyraźnie wskazują, że w Polsce niezbędna jest sensowna koncepcja polityki naukowej na poziomie MNiSW i dopasowany do niej system instytucjonalny. Warto pomyśleć, czy i jak zsynchronizować działania NCN z innymi instytucjami (NCBR, programy ministerialne) w ramach systemu krajowego oraz z zagospodarowaniem funduszy i szans na finansowanie projektów z zewnątrz. Choć NCN podejmuje na tym polu działania (np. wspólne projekty z innymi instytucjami), to jednak bez wsparcia i przede wszystkim sensownej koncepcji polityki naukowej, nie osiągnie w pojedynkę sukcesu.

Czego pan/pani oczekuje od NCN? Jaka powinna być rola agencji w całym systemie nauki?

Prof. Wojciech Fendler, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, w lipcu obejmie funkcję prezesa Agencji Badań Medycznych

System grantowy jest w moim odczuciu kluczowy dla motywowania naukowców do formułowania ambitnych hipotez i podejmowania ryzyka. Nie może być jedynym źródłem finansowania zespołów, ale też nie może być marginalnym dodatkiem do środków z subwencji (w takim modelu brakuje zachęty do podejmowania ryzyka i rozwoju jednostek poprzez granty). Jeśli miałbym sobie wyobrazić system wspierania nauki w formie piramidy, to fundamentem jest subwencja. Dla zespołów ze słabszych, początkujących lub mniejszych ośrodków powinny pojawić się jakieś środki aktywizujące. Wyżej – NCN, który wspiera dobre i bardzo dobre projekty. Szczytem piramidy są źródła o małej frakcji sukcesu skierowane jedynie do najlepszych zespołów, na badania o wysokim ryzyku i wymagające dobrze działających struktur i doświadczenia (ERC, FNP). Dużą rolę upatruję w działalności fundacji i towarzystw – nasze Polskie Towarzystwo Diabetologiczne przyznaje corocznie 3-5 grantów dla młodych naukowców. Wielu z naszych laureatów następnie dostaje granty w konkursach PRELUDIUM NCN i LIDER NCBR lub bardziej „dorosłe” granty. Takie dziedzinowe, celowane wsparcie pozwala wesprzeć jednostki, które mają potencjał, ale nie mają jeszcze kultury organizacyjnej ani na tyle dużej rozpoznawalności by przebić się przez 10% współczynnik sukcesu w NCN. Wytworzenie wyników wstępnych, zebranie doświadczeń w realizacji projektu i opublikowanie pracy daje szanse by do głównego nurtu projektów finansowanych przez NCN dołączyć.

Michał Żmihorski

Moje główne oczekiwanie dotyczy priorytetów: wydaje mi się najważniejsze, by NCN w swoich działaniach i strategii nie przestał skupiać się na doskonałości naukowej, ona powinna pozostać nadrzędnym celem przy projektowaniu funkcjonowania Centrum. Po spotkaniu w Krakowie odniosłem wrażenie, że tak właśnie jest.

Magdalena Stobińska

Osobiście oczekiwałabym większej elastyczności, zarówno na etapie składania wniosków, np. uproszczenie formularzy, jak i na etapie realizacji. Wzorem ERC, grant powinien być związany z naukowcem, który mógłby zmienić miejsce realizacji a nawet przenieść zespół. Ponadto, wzorem nowych grantów europejskich powinna być wprowadzona kwota ryczałtowa, tzw. „lump sum”, której kierownik projektu nie musi rozliczać szczegółowo.

Chciałabym także, żeby został zniesiony limit na liczbę realizowanych grantów. Oczywiście, kierownik odpowiada za należyte wykonanie każdej umowy. Czasami jednak jest konieczność realizowania różnych ścieżek, np. finansowania grupy badawczej, współpracy międzynarodowej i równoczesnego zakupu aparatury z innego typu grantu. Rozumiem jednak, że jest to sytuacja tymczasowa, wynikająca z braku dostatecznych funduszy.

W wielu punktach dyskusji widać było, że zdania uczestników spotkania są podzielone – rozbieżności dotyczyły m.in. tego, czy NCN powinien być bardziej elitarny czy bardziej egalitarny.

Michał Żmihorski

Zdania zawsze będą podzielone, bo nie ma idealnego systemu zadowalającego wszystkich graczy z tak odległych dziedzin nauki. Różnica zdań w wielu kwestiach nie jest niepokojąca. Wniosek, który wyciągam z tej różnorodności opinii jest taki, że należy pozwolić dążyć naukowcom do doskonałości naukowej różnymi drogami, bo uczeni są bardzo różni, a dziedziny – specyficzne.

Wojciech Fendler

Nie rozumiem potrzeby wspierania ośrodków przeciętnych tylko dlatego, że istnieją i trzeba im jakoś pomóc. Jeśli w jakiejś jednostce są 2-3 dobre zespoły, to lepszym rozwiązaniem niż uporczywe próby podnoszenia poziomu tej jednostki jest mobilność naukowców lub konsolidacja zespołów na przykład w ciała typu MAB albo inne struktury. Obecnie na wsparcie słabych jednostek nas po prostu nie stać, a nawet gdyby było, to środki na pracę u podstaw powinny raczej pochodzić z subwencji niż z konkursów, w których mają wygrać najlepsi.

Jakie wnioski powinien z tej dyskusji wyciągnąć NCN? Jakie zmiany i ulepszenia wprowadzić?

Prof. Artur Obłuski, archeolog, jego zainteresowania badawcze obejmują m.in. nubiologię i monastycyzm, Uniwersytet Warszawski

Jakie ulepszenia można wprowadzić? To oczywiście zależy od priorytetów. Dla mnie jest nim danie młodym naukowcom jak największych szans na usamodzielnienie. Z tego powodu kluczowy jest oczywiście grant w konkursie PRELUDIUM, ponieważ wprowadza młodego człowieka w system samodzielnego prowadzenia badań. Myślę, że korekta przydałaby się w przypadku programów SONATINA i SONATA. O ile uważam, że mobilność naukowców ma swoją wysoką wartość, to w obecnej sytuacji ekonomicznej i przy aktualnych cenach wynajmu mieszkań NCN nie będzie miał środków, żeby zapewnić godne warunki życia np. młodej pani doktor, która miałaby się przenieść do Warszawy. Jednocześnie nie możemy doprowadzić do dwuletniej luki w karierze naukowej osób tuż po doktoracie. W związku z tym warto środki z konkursu SONATINA przesunąć do SONATY i ten drugi program wydłużyć o dwa lata; czyli można by się ubiegać o nią już jeden dzień po otrzymaniu dyplomu i do siedmiu lat po jego uzyskaniu.

Wojciech Jasiński

Na poziomie bardziej szczegółowym, cenna była dyskusja o zoptymalizowaniu systemu alokacji środków na badania w taki sposób, aby strumień środków nie był skierowany wyłącznie do naukowców, którzy mają już określoną renomę w środowisku, ale także takich, którzy swoją pozycję międzynarodową dopiero budują. W tym nurcie rozważana była formuła konkursu MINIATURA i ewentualne możliwości jej przeformułowania, tak aby dawał on szansę realizacji nieco bardziej rozbudowanych projektów, które byłyby akceleratorem karier naukowych. Ważną kwestią było także, kluczowe w polityce NCN, finansowanie młodych naukowców. Warto podkreślić, że dyskusja w trakcie spotkania nie polegała wyłącznie na wymianie subiektywnych intuicji, doświadczeń i oczekiwań, ale oparta była na zbieranych w NCN danych dotyczących poziomu finansowania poszczególnych konkursów, wskaźnikach sukcesu i wskaźnikach wnioskowania o kolejne projekty badawcze. To pozwala mieć nadzieję, że postulaty środowiska zostaną rzetelnie przeanalizowane i wzięte pod uwagę przy kolejnych reformach systemu grantowego.

Pełne porozumienie było zdaje się w jednej kwestii – finansowania NCN. Jakie działania powinno podjąć środowisko? Jak możemy współdziałać w tej sprawie?

Magdalena Stobińska

Polska ma bardzo duży potencjał intelektualny i możemy być krajem, którego dobrobyt opiera się na innowacjach i wiedzy. Zwłaszcza dotyczy to dziedzin STEM, czyli np. informatyki, w tym sztucznej inteligencji, fizyki, matematyki, kryptografii. Mamy w tym bardzo duże tradycje i świetne kadry, i nie jest do tego potrzebna szczególnie duża infrastruktura. Musimy jednak zapobiec odpływowi talentów i stworzyć odpowiednie możliwości przekuwania pomysłów w startupy i innowacje przemysłowe. Moim zdaniem środowisko i NCN powinno jednym głosem prosić o zwiększenie nakładów na naukę.

Michał Żmihorski

Środowisko naukowe, w tym sam NCN, mogłoby być bardziej obecne w mediach. Widzę tu duży potencjał do zwiększania nacisku na polityków i urzędników, sam jestem aktywny w mediach społecznościowych i choć kosztuje mnie to dużo nerwów i czasu, to jednak są to skuteczne kanały komunikacji, za pośrednictwem których można zostać usłyszanym. Innym pomysłem wartym uwagi jest dotarcie z wiedzą o zasadach finansowania nauki do studentów – żeby obok wiedzy faktograficznej rozumieli też, jak ta wiedza powstaje. W tej sferze panuje wiele szkodliwych mitów, ich neutralizowanie jest istotne, by zbudować społeczną akceptację dla finansowania badań podstawowych.

Wojciech Fendler

Powinniśmy dążyć do tego by udział finansowania grantowego był coraz większy i był upatrywany jako główna szansa na rozwój jednostek. Być może nawet kosztem finansowania podstawowego. Zasadne byłoby przesunięcie do NCN przynajmniej części środków z NCBR. Efektywność wydawania środków przez NCN wydaje się większa, a bez dobrej nauki podstawowej inwestowanie w B+R jest bezcelowe. Poprawa współpracy między agencjami finansującymi naukę też jest kwestią istotną – na pewno ze strony Agencji Badań Medycznych taka gotowość jest i wznowiliśmy zawieszone w 2022 rozmowy na temat projektów translacyjnych.

Artur Obłuski

Analizy naukowe przeprowadzone na przykładach europejskich jasno pokazują, że jedno euro zainwestowane w naukę generuje 10 euro. Powinniśmy inwestować w infrastrukturę badawczą, ponieważ ta będzie przyciągać naukowców z zagranicy i firmy inwestujące w badania i rozwój. Minister nauki i szkolnictwa wyższego powinien ogłosić swój własny program inwestycji strategicznych i zapewnić fundusze na stworzenie i stabilne funkcjonowanie przez 10-15 lat zespołów i centrów badawczych w priorytetowych dziedzinach. Wzorem dla ministerialnego programu mógłby być program Dioscuri NCN, tylko z jeszcze lepszym budżetem.

Najważniejsze jest jednak podwojenie budżetu NCN. Jeśli nie zwiększymy finansowania nauki, nasz kraj stanie się wyłącznie konsumentem wiedzy i dóbr produkowanych przez innych. Podwojenie budżetu pozwoli naszym naukowcom pozostać w awangardzie badań na całym świecie w wielu dziedzinach, a Polakom być konkurencyjnymi. NCN jest latarnią, która świeci światłem nauki na najwyższym poziomie i trzeba dać mu się rozwijać. Dzięki niemu budują swoje kariery najlepsi polscy uczeni.

Wypowiedzi zebrała: Anna Korzekwa-Józefowicz

Decyzje dla wniosków niezakwalifikowanych do II etapu w konkursach SONATINA 8 i DAINA 3

Informujemy, że dziś zostaną wysłane decyzje dla wniosków, które nie zostały zakwalifikowane do II etapu oceny merytorycznej w konkursach SONATINA 8 oraz DAINA 3.

Przypominamy, że decyzje Dyrektora Narodowego Centrum Nauki doręczane są wnioskodawcy w formie dokumentu elektronicznego na wskazany we wniosku adres elektroniczny.

W przypadku gdy wnioskodawcą jest podmiot, o którym mowa w art. 27 ust. 1-7 i 9 ustawy o NCN, decyzja dyrektora Narodowego Centrum Nauki będzie doręczana wyłącznie na wskazany we wniosku adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP). W przypadku gdy osoba fizyczna będąca wnioskodawcą wskaże we wniosku adres skrytki ePUAP decyzja będzie wysłana na ten adres. Jeżeli wnioskodawca będący osobą fizyczną nie wskaże adresu skrytki ePUAP, doręczenie decyzji będzie realizowane poprzez wysłanie na podany we wniosku adres e-mail informacji z adresem elektronicznym, z którego można pobrać decyzję dyrektora Narodowego Centrum Nauki.

W przypadku braku decyzji, należy sprawdzić poprawność podanego we wniosku adresu elektronicznego (ESP, skrytki ePUAP, e-mail). W przypadku podania błędnego adresu, należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

MAESTRO 16

Czytaj więcej o MAESTRO 16

17 czerwca 2024 r.

Narodowe Centrum Nauki (NCN) ogłasza konkurs MAESTRO 16 na projekty badawcze dla doświadczonych naukowców mające na celu realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy i których efektem mogą być odkrycia naukowe.

W konkursie tym można otrzymać środki na wynagrodzenia dla zespołu badawczego, w tym również stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej oraz pokryć inne koszty związane z wydatkami niezbędnymi do realizacji projektu badawczego.

Budżet konkursu wynosi 20 mln zł.

Wniosek należy złożyć wyłącznie w formie elektronicznej przez system OSF, dostępny pod adresem https://osf.opi.org.pl, zgodnie z procedurą składania wniosków. Zasady składania wniosków wyjaśnione są w Wytycznych dotyczących wypełniania wniosków w konkursie MAESTRO 16 w systemie OSF.

Nabór wniosków w systemie OSF trwa do 17 września 2024 r. do godziny 16:00.

Prosimy o zapoznanie się z dokumentacją konkursową, zawartą w niniejszym ogłoszeniu.

Ważne zmiany:

w kategorii Wynagrodzenia oraz stypendia dla studentów i doktorantów zmianie ulega maksymalna wysokość stypendium doktoranckiego dla doktoranta w szkole doktorskiej, które można zaplanować i wypłacić po ocenie śródokresowej. Szczegółowe informacje znajdują się w sekcji Jak zaplanować kosztorys projektu.
w Regulaminie przyznawania środków na realizację projektów badawczych dotyczących w szczególności Oceny wniosków w konkursach na projekty badawcze, jak również Kosztów w projektach badawczych. Szczegółowe informacje znajdują się w sekcji Co jest brane pod uwagę przy ocenie wniosku oraz Jak zaplanować kosztorys projektu.
Wnioski będą oceniane w dwóch kategoriach:
A – Ocena projektu (Poziom naukowy, Możliwość wykonania, Potencjalny wpływ) z wagą 60%;

B – Kwalifikacje i osiągnięcia kierownika projektu, z wagą 40%.
Koszty wydania monografii są kosztem niekwalifikowalnym
Wykaz literatury nie wlicza się do limitów stron.

Do konkursu może być zgłoszony wniosek, w którym do realizacji zadań w projekcie przewidziane jest zaangażowanie na łączny okres co najmniej 72 miesięcy doktoranta/doktorantów lub osoby/osób na stanowisku typu post-doc zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie.

W związku z inwazją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, na mocy uchwały Rady Narodowego Centrum Nauki, we wnioskach składanych w konkursach Narodowego Centrum Nauki nie można planować jakiejkolwiek współpracy podmiotów polskich z podmiotami rosyjskimi. Zaplanowanie takiej współpracy będzie skutkować odrzuceniem wniosku ze względów formalnych.

Rozwiń wszystkie pytania»

Zwiń wszystkie pytania«

Kto może złożyć wniosek?

Wniosek w konkursie może złożyć każdy z podmiotów określonych w ustawie o Narodowym Centrum Nauki (NCN), czyli:

uczelnie;
federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
instytut naukowy PAN, działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk ( Dz. U. z 2020 r. poz. 1796, ze zm.);
instytut badawczy, działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2022 r. poz. 498);
międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych ustaw działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

5a. Centrum Łukasiewicz, działający na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (Dz. U. z 2020 r. poz. 2098);

5b. instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz;

Polska Akademia Umiejętności;
inny podmiot prowadzący głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły;
grupa podmiotów, w skład której wchodzą co najmniej dwa podmioty wskazane w pkt 1-9 albo co najmniej jeden z tych podmiotów oraz co najmniej jeden przedsiębiorca;
centrum naukowo-przemysłowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych ( Dz. U z 2020 r. poz. 1383, ze zm.);
centrum Polskiej Akademii Nauk w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 2020 r. poz. 1796 );
biblioteka naukowa;
przedsiębiorca mający status centrum badawczo-rozwojowego w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 706 oraz z 2022 r. poz. 1079);
jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

13a. Prezes Głównego Urzędu Miar;

osoba fizyczna;
przedsiębiorca prowadzący badania naukowe w innej formie organizacyjnej niż określone w pkt 1-13.

Kto może być kierownikiem projektu?

Kierownikiem projektu badawczego może być osoba posiadająca co najmniej stopień naukowy doktora, która w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat (od 01.01.2014 r. do 17.09.2024 r.):

opublikowała co najmniej pięć publikacji w renomowanych czasopismach/ wydawnictwach naukowych polskich lub zagranicznych;
kieruje lub kierowała realizacją co najmniej dwóch projektów badawczych wyłonionych w drodze konkursów ogólnokrajowych lub międzynarodowych (przez występowanie w roli kierownika projektu rozumie się również kierowanie /koordynację pracami grupy badawczej w projektach lub programach międzynarodowych);

MINIATURA, UWERTURA, ETIUDA i FUGA nie są konkursami na projekty badawcze w związku z tym nie są podstawą do realizacji ww. warunku nr 2.

spełnia co najmniej trzy z poniższych kryteriów:
- była w komitecie naukowym przynajmniej jednej uznanej konferencji międzynarodowej,
- opublikowała co najmniej jedną monografię,
- wygłosiła prezentacje na uznanych konferencjach międzynarodowych,
- zdobyła międzynarodową nagrodę albo wyróżnienie,
- jest lub była członkiem uznanych stowarzyszeń, międzynarodowych organizacji naukowych lub akademii,
- ma inne istotne osiągnięcia w nauce;

a w przypadku działalności naukowej w zakresie twórczości i sztuki – jest autorem dzieł artystycznych o międzynarodowym znaczeniu lub istotnych dla kultury polskiej oraz brała aktywny udział w międzynarodowych wystawach, festiwalach, wydarzeniach artystycznych: plastycznych, muzycznych, teatralnych i filmowych.

Okres, z którego należy przedstawić dorobek naukowy to 10 ostatnich lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (począwszy od 2014 r.). Okres ten może być przedłużony w określonych przypadkach (por. § 9 pkt 6 lit. a uchwały w sprawie warunków przeprowadzania konkursu MAESTRO).

Kierownik projektu, który kieruje lub kierował projektem badawczym finansowanym w ramach konkursu MAESTRO, może wystąpić z wnioskiem o finansowanie kolejnego projektu badawczego w konkursie MAESTRO pod warunkiem, że spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:

jest laureatem konkursu organizowanego przez European Research Council (ERC);
w okresie ostatnich 5 lat wystąpił z wnioskiem o finansowanie projektu badawczego w konkursie organizowanym przez ERC, a wniosek ten uzyskał ocenę co najmniej w I etapie konkursu.

Co najmniej pięć publikacji wykazanych w ankiecie kierownika projektu powinno być opublikowane w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (począwszy od 2014 r.)

Czy są jakieś ograniczenia w składaniu wniosków na projekty badawcze w konkursach NCN?

Ograniczenia w składaniu wniosków są opisane szczegółowo w rozdziale III Regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez NCN w zakresie projektów badawczych.

Nie można jednocześnie być kierownikiem projektu w więcej niż jednym projekcie badawczym finansowanym w ramach konkursu MAESTRO. Kierowanie projektem odnosi się do okresu od dnia podpisania umowy o realizację i finansowanie projektu do dnia złożenia raportu końcowego z realizacji tego projektu.

Kierownik projektu zobowiązany jest do przebywania przez co najmniej 50% czasu trwania projektu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i pozostawania w dyspozycji podmiotu realizującego projekt. Zobowiązanie to nie dotyczy udokumentowanych delegacjami służbowymi wyjazdów mających bezpośredni związek z realizowanym projektem oraz urlopów, czasu wolnego od pracy i innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy regulowanych powszechnie obowiązującymi przepisami.

Kierownikiem projektu może być wyłącznie osoba zatrudniona przez cały okres realizacji projektu w podmiocie planowanym jako miejsce realizacji projektu badawczego na podstawie umowy o pracę na co najmniej połowę pełnego wymiaru czasu pracy. Wymóg zatrudnienia nie dotyczy osób pobierających świadczenia emerytalne z systemu ubezpieczeń społecznych.

jest laureatem konkursu organizowanego przez European Research Council (ERC);
w okresie ostatnich 5 lat wystąpił z wnioskiem o finansowanie projektu badawczego w konkursie organizowanym przez ERC, a wniosek ten uzyskał ocenę co najmniej w I etapie konkursu.

Łączna liczba projektów NCN kierowanych przez daną osobę i wniosków złożonych w NCN, będących w ocenie lub zakwalifikowanych do finansowania, w których ta osoba wskazana jest jako kierownik projektu, nie może przekraczać dwóch. Liczba ta ulega zwiększeniu do trzech w przypadku, gdy dana osoba kieruje co najmniej jednym projektem finansowanym w ramach konkursu OPUS we współpracy LAP lub w ramach konkursu ogłaszanego przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe lub jest wskazana jako kierownik projektu w co najmniej jednym wniosku złożonym w NCN, będącym w ocenie lub zakwalifikowanym do finansowania, w ramach konkursu OPUS we współpracy LAP lub w ramach konkursu ogłaszanego przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe.

Do limitów tych nie wlicza się projektów ani wniosków z konkursów PRELUDIUM BIS i DIOSCURI.

Możliwe kombinacje liczby projektów przedstawiono w tabeli poniżej.

Od 15 marca 2024 r.

Liczba kierowanych przeze mnie projektów badawczych¹ NCN oraz wniosków² złożonych w NCN			Czy mogę składać kolejny wniosek o finansowanie projektu badawczego?
łącznie	projekty badawcze LUB wnioski w konkursach krajowych³	projekty badawcze LUB wnioski w konkursach międzynarodowych⁴	w konkursie krajowym	w konkursie międzynarodowym
0	0		TAK	TAK
1	1		TAK	TAK
2	2	0	NIE	TAK
2	1	1	TAK	TAK
2	0	2	TAK	TAK
≥3	3		NIE	NIE

Legenda:

¹ Kierowanie projektem odnosi się do okresu od dnia podpisania umowy o realizację i finansowanie projektu w ramach konkursów NCN do dnia złożenia raportu końcowego z realizacji tego projektu.

² Do limitu wliczane są wnioski w trakcie oceny lub zakwalifikowane do finansowania.

³ Projekty badawcze lub wnioski w konkursach krajowych: OPUS, PRELUDIUM, SONATINA, SONATA, SONATA BIS, MAESTRO oraz projekty badawcze HARMONIA, SYMFONIA, Covid-19.

⁴ Konkursy ogłaszane przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe, obejmują:

konkursy ogłaszane w ramach programów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej – ERA-Net oraz Partnerstw Europejskich (UNISONO, POLONEZ, POLONEZ BIS);
konkursy ogłaszane przez sieci instytucji finansujących badania naukowe, niewspółfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w tym prowadzone w oparciu o współpracę LAP (OPUS LAP/ WEAVE, WEAVE UNISONO);
konkursy ogłaszane we współpracy dwustronnej między NCN a zagraniczną instytucją partnerską (GRIEG, POLS, IDEALAB, BEETHOVEN, BEETHOVEN CLASSIC BEETHOVEN LIFE, CEUS, MOZART, ALPHORN, ALPHORN COVID-19, DAINA, SHENG).

Jaki może być zakres tematyczny projektu?

Do konkursu można złożyć wniosek obejmujący badania podstawowe w dowolnym obszarze określonym w jednym z 26 paneli NCN. Panele NCN dzielą się na trzy działy:

HS – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce;
ST – nauki ścisłe i techniczne;
NZ – nauki o życiu.

Jaki może być czas trwania projektu?

W konkursie MAESTRO można zaplanować projekt badawczy trwający 36, 48 albo 60 miesięcy.

Jakie są rodzaje stanowisk dla członków zespołu badawczego?

W projektach badawczych poza kierownikiem projektu w realizację zadań badawczych mogą być zaangażowani dodatkowi wykonawcy, w tym studenci i doktoranci oraz osoby na stanowisku typu post-doc lub stanowisku badacza (senior researcher).

Stanowisko typu post-doc to pełnoetatowe stanowisko pracy zaplanowane przez kierownika projektu dla osoby, która uzyskała stopień naukowy doktora nie wcześniej niż 7 lat przed 1 stycznia roku zatrudnienia w projekcie. Okres ten może być przedłużony, zgodnie z zasadami opisanymi w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN:

na stanowisku post-doc może być zatrudniona osoba, która uzyskała stopień doktora w podmiocie innym niż podmiot, w którym planowane jest zatrudnienie na tym stanowisku, lub odbyła co najmniej 10-miesięczny, ciągły i udokumentowany staż podoktorski w podmiocie innym niż podmiot realizujący projekt oraz w kraju innym niż kraj uzyskania stopnia doktora;
osoba, która będzie zatrudniona w projekcie na stanowisku typu post-doc, musi zostać wybrana w drodze otwartego konkursu;

Doktorant/student, który będzie pobierał stypendium naukowe NCN, musi zostać wybrany w drodze otwartego konkursu.

Stanowisko badacza (senior researcher) to pełnoetatowe stanowisko pracy, współfinansowane przez podmiot realizujący, w którym przewidziane jest zatrudnienie na tym stanowisku, zaplanowane przez kierownika projektu dla osoby, która uzyskała stopień doktora co najmniej 7 lat przed datą wystąpienia z wnioskiem, posiadającej specjalistyczną wiedzę, unikalne kompetencje i doświadczenie niezbędne do realizacji zadań badawczych zaplanowanych w projekcie.

Specjalistyczne stanowisko pomocnicze zgodnie z regulaminem przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych to pełnoetatowe stanowisko pracy zaplanowane przez kierownika projektu dla osoby wspierającej realizację projektu np. lab-manager, senior technician, statistical analyst itp.

Należy pamiętać, że zasadność zaangażowania do realizacji projektu poszczególnych członków zespołu badawczego podlega ocenie zespołu ekspertów. We wniosku należy opisać kompetencje i zadania przewidziane do realizacji przez poszczególnych członków zespołu badawczego. Szczegółowe informacje dotyczące budżetu na wynagrodzenia i stypendia zawarte są w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Warunki konkursu nie określają maksymalnej liczby członków zespołu badawczego.

Jak zaplanować kosztorys projektu?

Kosztorys musi być uzasadniony w stosunku do przedmiotu oraz zakresu badań i oparty na realnych wyliczeniach. Kosztorys musi określać wydatki, które będą pokryte w ramach środków NCN (tzw. kosztów kwalifikowalnych).

Warunki konkursu nie określają minimalnej ani maksymalnej łącznej wysokości środków finansowych, o które można wnioskować.

Zaplanowanie nieuzasadnionego kosztorysu może skutkować odrzuceniem wniosku tak na etapie oceny formalnej, jak i merytorycznej.

Na etapie realizacji projektu podmiot realizujący jest zobowiązany do uzgodnienia z kierownikiem projektu zagospodarowania co najmniej 25% wartości kosztów pośrednich.

Zgodnie z Regulaminem budżet projektu (koszty kwalifikowalne) składa się z kosztów bezpośrednich i pośrednich.

Do kosztów bezpośrednich należą:

wynagrodzenia dla kierownika projektu

220 000 zł rocznie w przypadku zatrudnienia kierownika na pełnoetatowym stanowisku;
w przypadku zatrudnienia innego niż pełnoetatowe kierownik może otrzymać wynagrodzenie w wysokości maks. 10 000 zł miesięcznie.

wynagrodzenia dla wykonawców projektu:

pełnoetatowe stanowiska typu post-doc – 140 000 zł rocznie (w uzasadnionych przypadkach kwota ta może zostać zwiększona);
stanowisko badacza (senior researcher) – 70 000 zł rocznie. UWAGA: stanowisko to musi być współfinansowane przez podmiot realizujący projekt w wysokości co najmniej 70 000 tys. zł rocznie;
specjalistyczne stanowisko pomocnicze – 100 000 zł rocznie;
stypendia i wynagrodzenia dla studentów i doktorantów – 15 000 zł łącznie w przeliczeniu na każdy miesiąc realizacji projektu;
wynagrodzenia dodatkowe przeznaczone dla członków zespołu badawczego – jeżeli kierownik projektu nie planuje pełnoetatowego zatrudnienia w projekcie, jego wynagrodzenie mieści się w puli wynagrodzeń dodatkowych;

zakup aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania;
zakup materiałów i drobnego sprzętu;
usługi obce;
wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje;
gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych;
inne koszty niezbędne do realizacji projektu, które są zgodne z katalogiem kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Koszty publikacji monografii są kosztem niekwalifikowalnym i nie mogą być planowane.

Na koszty pośrednie składają się:

koszty pośrednie Open Access w wysokości do 2% kosztów bezpośrednich, które mogą być przeznaczone wyłącznie na koszty związane z udostępnieniem publikacji lub danych badawczych w otwartym dostępie;
pozostałe koszty pośrednie w wysokości do 20% kosztów bezpośrednich, które mogą być przeznaczone na koszty pośrednio związane z projektem, w tym koszty udostępnienia publikacji lub danych badawczych w otwartym dostępie.

Zwracamy uwagę na zmiany wprowadzone w kategorii Wynagrodzenia oraz stypendia dla studentów i doktorantów.

Zmianie ulega maksymalna wysokość stypendium doktoranckiego dla doktoranta w szkole doktorskiej, które można zaplanować i wypłacić po ocenie śródokresowej.

Jeżeli kierownik projektu na etapie składania wniosku planuje zaangażowanie doktoranta będącego uczestnikiem szkoły doktorskiej, to może zaplanować stypendium doktoranckie w ramach budżetu wynagrodzeń oraz stypendiów dla studentów i doktorantów w maksymalnej wysokości:

5 tys. zł do miesiąca, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa doktoranta,
6,5 tys. zł po miesiącu, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa doktoranta.

Budżet w kategorii wynagrodzeń oraz stypendiów dla studentów i doktorantów w konkursie MAESTRO pozostaje bez zmian i wynosi 15 tys. zł w przeliczeniu na każdy planowany we wniosku miesiąc realizacji projektu. Na pokrycie kosztów stypendium doktoranckiego po ocenie śródokresowej można zaplanować we wniosku dodatkowe 1,5 tys. zł miesięcznie na każdego doktoranta. Łączna kwota zwiększenia w przeliczeniu na każdy planowany we wniosku miesiąc realizacji projektu w konkursie MAESTRO nie może przekraczać 4,5 tys. zł.

Zmianie nie ulega maksymalna wysokość:

stypendium doktoranckiego dla doktorantów przed oceną śródokresową,
stypendium naukowego NCN dla studentów i doktorantów,
wynagrodzenia dla studentów i doktorantów.

Zaplanowanie nieuzasadnionego kosztorysu może skutkować odrzuceniem wniosku.

Szczegółowe informacje o kosztach w projektach NCN.

Publikacja rezultatów badań w Open Access

NCN wraz z innymi europejskimi agencjami cOAlition S opracowało politykę otwartego dostępu. NCN, zgodnie z przyjętą koncepcją otwartego dostępu do wyników prac i publikacji, wymaga upowszechniania prac będących efektem realizacji projektów badawczych w modelu natychmiastowego, otwartego dostępu. Zgodnie z założeniami Planu S, Narodowe Centrum Nauki uznaje za zgodne z polityką otwartego dostępu następujące ścieżki publikacyjne:

w czasopismach lub na platformach otwartego dostępu zarejestrowanych lub będących na etapie rejestracji w Directory of Open Access Journal (DOAJ);
w czasopismach subskrypcyjnych (hybrydowych, czyli takich, które publikują zarówno artykuły otwarte, jak i artykuły dostępne w ramach płatnej subskrypcji) pod warunkiem, że Version of Record (VoR, czyli wersja manuskryptu opublikowana w czasopiśmie z zestawem czcionek i brandingiem czasopisma, inaczej zwana również wersją opublikowaną lub pdf-em wydawcy) lub Author Accepted Manuscript (AAM; czyli wersja ostateczna manusykryptu, stworzona przez autora, która obejmuje wszelkie zmiany dokonane po recenzji i została zaakceptowana do publikacji przez czasopismo, inaczej zwana również post printem lub zaakceptowanym manuskryptem autora) zostanie bezpośrednio przez wydawcę lub autora opublikowane w otwartym repozytorium w momencie ukazania się publikacji on-line;
w czasopismach objętych licencją otwartego dostępu w ramach tzw. umów transformacyjnych, które muszą być zarejestrowane w rejestrze prowadzonym przez Efficiency and Standards for Article Charges (ESAC-registry) oraz w czasopismach transformacyjnych (czyli takich, których wydawcy wyrazili wolę transformacji części lub całości treści tych czasopism z modelu subskrypcji do otwartego dostępu. Aktualna lista czasopism, którym przyznano status czasopisma transformującego jest tutaj). Czasopisma transformacyjne muszą spełniać kryteria, które znajdują się w wytycznych dotyczących wdrożenia Planu S i umożliwić autorom publikowanie ich oryginalnych artykułów naukowych w otwartym dostępie.

Ścieżka publikacyjna nr. 3 obowiązuje tylko, gdy praca została przyjęta do druku lub opublikowana do 31 grudnia 2024 r.

Prace należy udostępniać na licencji CC-BY (w przypadku czasopism transformacyjnych i objętych umowami transformacyjnymi dopuszczana jest licencja CC-BY-SA). Ponadto, można zastosować licencję CC-BY-ND (bez względu na wybraną ścieżkę dostępu).Więcej informacji na temat zasad/instrukcji publikowania w trybie Open Access znajduje się tutaj wraz ze zmianami.

Zachęcamy także do skorzystania z Instrukcji dotyczącej Open Access wraz ze zmianami: 31 maja 2020 oraz 16 października 2023.

W umowach grantowych zawieranych po 1 stycznia 2021 roku dane będące podstawą publikacji naukowych stanowiących efekt realizacji projektów finansowanych przez NCN powinny być rzetelnie udokumentowane w sposób spełniający zasady maszynowego lub manualnego wyszukiwania, dostępności, interoperacyjności i ponownego użycia (tzw. FAIR Data). Tam gdzie to możliwe, dane te powinny być udostępniane w repozytorium, zgodnie z warunkami licencji Creative Commons Public Domain CC0 (która przekazuje dane do domeny publicznej, a autor na jej mocy zrzeka się praw do danych wynikających z prawa autorskiego, jednak w zakresie dozwolonym przez prawo danego kraju; licencja nie wpływa na prawa z patentu, czy też prawa do wizerunku lub prywatności). Należy zastosować standardy cytowania danych zawarte w Declaration of Data Citation Principles by FORCE 11 oraz na zasadach zawartych w TOP Guidelines. Metadane opisujące zestaw danych muszą spełniać wytyczne OpenAIRE.

Projekty, w przypadku których raporty końcowe zostaną złożone do NCN do 31 grudnia 2025 roku, mogą skorzystać z przejściowych zapisów łagodzących „Politykę Narodowego Centrum Nauki w sprawie otwartego dostępu do publikacji” (treść pisma). Zachęcamy również do zapoznania się z prezentacją przygotowaną przez Zespół ds. Otwartej Nauki, w której omówiono możliwe ścieżki publikacji wraz ze zmianami (nagranie, prezentacja).

Formularz wniosku

Dokładny opis elementów wniosku znajduje się we wzorze Formularza wniosku oraz w punkcie I załącznika nr 1 Regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych stanowiącego załącznik do Uchwały Rady nr 59/2024 z dnia 6 czerwca 2024 pt: Kryteria oceny wniosków w konkursie MAESTRO.

Informacje, które należy podać w języku angielskim:

dane kierownika projektu, w tym informacje o przebiegu kariery i doświadczeniu naukowym, a także listę od 1 do 10 publikacji, które ukazały się w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (z uwzględnieniem przysługujących przerw); w przypadku działalności naukowej z zakresu twórczości i sztuki, wykaz od 1 do 10 najważniejszych prac opublikowanych lub dokonań artystycznych i artystyczno-naukowych w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem; informacje o kierowaniu projektami badawczymi lub innym finansowaniu badań uzyskanym w ramach konkursów NCN w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem; informacje o kierowaniu projektami badawczymi finansowanymi w ramach innych konkursów krajowych lub międzynarodowych w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (do 5 projektów);
podstawowe dane o wniosku i podmiocie, w którym będzie realizowany projekt (dodatkowo w języku polskim);
plan badań (dodatkowo w języku polskim);
informacje o zakresie prac wykonawców projektu;
streszczenie projektu;
popularnonaukowe streszczenie projektu (dodatkowo w języku polskim);
skrócony opis projektu (do 5 stron A4) wraz z bibliografią wyłączoną z limitu stron;
szczegółowy opis projektu (do 15 stron A4) wraz z bibliografią wyłączoną z limitu stron;
informacje o badaniach prowadzonych we współpracy międzynarodowej i płynących z niej korzyściach (informacje wymagane tylko w przypadku projektów uwzględniających badania we współpracy międzynarodowej);
informacje o kwestiach etycznych występujących w planowanych badaniach;
informacje dotyczące planu zarządzania danymi powstałymi lub wykorzystanymi w trakcie realizacji projektu badawczego, zgodnie z wymaganiami przedstawionymi we wniosku;
kosztorys projektu sporządzony zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie.

Wzór formularza wniosku jest dostępny tutaj.

W zakładce Oświadczenia administracyjne pod nazwą Osoby wskazane we wniosku należy wpisać dane wszystkich osób, które były zaangażowane w przygotowanie wniosku lub będą zaangażowane w realizację projektu. Należy tutaj wymienić wszystkie osoby, których dane (imię, nazwisko, afiliacja) są podane w innych częściach wniosku. Obowiązek poinformowania tych osób, że ich dane zostały zawarte we wniosku i będą przetwarzane przez NCN spoczywa na Wnioskodawcy. Sekcja ta nie podlega ocenie.

Czy w ramach tego konkursu można wnioskować o pomoc publiczną?

W konkursie można się ubiegać o pomoc publiczną, z wyjątkiem sytuacji, gdy o środki finansowe występuje osoba fizyczna. Szczegółowe informacje można znaleźć w sekcji Pomoc publiczna.

W przypadku projektu realizowanego w podmiocie, dla którego finansowanie będzie stanowić pomoc publiczną, środki finansowe dla studentów i doktorantów można zaplanować wyłącznie w formie opisanej w kategorii „wynagrodzenia dla studentów i doktorantów” w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Wszystkie dokumenty dotyczące wnioskowania o udzielenie pomocy publicznej muszą być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym w formacie PAdES.

Jak przebiega proces oceny wniosku?

Wniosek podlega ocenie formalnej i merytorycznej.

Ocena formalna dokonywana jest przez Koordynatora Dyscyplin. Do oceny merytorycznej kwalifikowane są wyłącznie wnioski kompletne i spełniające wszystkie wymagania określone w ogłoszeniu. Wniosek może zostać odrzucony ze względów formalnych również na późniejszym etapie oceny.

Wnioski spełniające wymogi formalne są kierowane do oceny merytorycznej złożonej z dwóch etapów:

Etap I oceny obejmuje:

sporządzenie przez dwóch członków zespołu indywidualnych opinii oraz ich prezentacja w trakcie I sesji. W przypadku wniosku, dla którego przypisano pomocnicze określenia identyfikujące, wskazujące dyscypliny objęte innymi panelami NCN niż ten, do którego został złożony wniosek, przewodniczący może zdecydować o zasięgnięciu dodatkowej opinii, którą sporządza członek innego zespołu;
ustalenie przez zespół oceny wniosku, uwzględniającej indywidualne opinie;
ustalenie listy wniosków skierowanych do etapu II oceny;
zredagowanie uzasadnień ocen końcowych dla wniosków, które nie zostały skierowane do etapu II oceny.

Podczas I etapu ocenie podlegają dane zawarte we wniosku i w załącznikach do wniosku, z wyłączeniem szczegółowego opisu projektu badawczego.

Następnie podczas pierwszego posiedzenia zespołu ekspertów na podstawie dyskusji zespół tworzy listę wniosków kierowanych do Etapu II.

Wniosek, w którym wskazano co najmniej jedno pomocnicze określenie identyfikujące z panelu innego niż ten, w którym złożono wniosek i który został wskazany przez przewodniczącego jako wniosek wymagający przygotowania dodatkowej opinii indywidualnej jest traktowany jako wniosek interdyscyplinarny. Wniosek interdyscyplinarny w uzasadnionych przypadkach będzie podlegał dodatkowej ocenie eksperckiej w etapie I oceny.

Etap II oceny obejmuje:

sporządzenie przez minimum dwóch recenzentów indywidualnych opinii na podstawie danych zawartych we wniosku i załącznikach do wniosku, z wyłączeniem skróconego opisu projektu badawczego. W szczególnych przypadkach dopuszczalne są odstępstwa od wymagań dotyczących liczby indywidualnych opinii;
prezentację w trakcie II sesji przez ekspertów opinii przygotowanych przez recenzentów;
rozmowę kwalifikacyjną z kierownikiem projektu, przeprowadzaną przez ekspertów:
- kierownik projektu jest powiadamiany przez Koordynatora o rozmowie kwalifikacyjnej nie później niż 14 dni przed jej planowanym terminem;
- nie później niż 7 dni przed rozmową kwalifikacyjną Koordynator udostępnia kierownikowi projektu opinie dotyczące wniosku sporządzone przez ekspertów i recenzentów;
- kierownik projektu jest zobowiązany do uczestnictwa w rozmowie kwalifikacyjnej, prowadzonej w języku angielskim w siedzibie NCN.
- w wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach NCN zgadza się na przeprowadzenie rozmowy przy wykorzystaniu dostępnych narzędzi telekomunikacyjnych;
- niestawienie się na rozmowę kwalifikacyjną jest traktowane jako rezygnacja z ubiegania się o finansowanie wniosku w konkursie.
ustalenie przez zespół oceny wniosku, uwzględniającej indywidualne opinie recenzentów, oraz wynik rozmowy kwalifikacyjnej;
ustalenie list rankingowych ze wskazaniem wniosków rekomendowanych do finansowania;
zredagowanie uzasadnień ocen końcowych dla wniosków nierekomendowanych do finansowania.

Rozmowa kwalifikacyjna z kierownikiem projektu w II etapie oceny merytorycznej jest prowadzona w języku angielskim i jest planowana w styczniu/lutym 2025 r.

Dodatkowe informacje na temat procesu oceny wniosków można znaleźć w szczegółowym trybie sporządzania ocen przez zespoły ekspertów.

Skrócony i szczegółowy opis projektu należy przygotować wyłącznie w języku angielskim.

Co jest brane pod uwagę przy ocenie wniosku?

Przy ocenie wniosku uwzględnia się w szczególności:

spełnianie kryterium badań podstawowych;
spełnienie przez kierownika projektu kryteriów doświadczonego naukowca, określonych w § 6 uchwały w sprawie warunków przeprowadzania konkursu MAESTRO;
poziom naukowy i nowatorski charakter badań lub zadań przewidzianych do realizacji;
wpływ realizacji projektu badawczego na rozwój dyscypliny naukowej;
ocenę możliwości realizacji planowanych badań;
osiągnięcia naukowe kierownika projektu badawczego, w tym publikacje w renomowanych czasopismach naukowych;
ocenę wykonania przez kierownika projektu badawczego innych projektów uprzednio finansowanych ze środków finansowych NCN i z innych źródeł;
zasadność planowanych kosztów w stosunku do przedmiotu i zakresu badań;
sposób przygotowania wniosku oraz spełnienie innych wymagań przedstawionych w ogłoszeniu o konkursie.

Wniosek, który uzyska uzgodnione stanowisko zespołu ekspertów o przyznaniu oceny punktowej zero lub „nie” w którymkolwiek kryterium podlegającym ocenie, nie może zostać zakwalifikowany do finansowania. Nie dotyczy to kryterium oceny zarządzania danymi oraz oceny kwestii etycznych planowanych badań.

Kto dokonuje oceny merytorycznej wniosku?

Wnioski są oceniane w ramach zespołów międzypanelowych (składających się z ekspertów w ramach danych działów, tj. HS, ST lub NZ).

W przypadku wniosku, dla którego przypisano pomocnicze określenia identyfikujące, wskazujące dyscypliny objęte innymi panelami NCN, niż ten do którego został złożony wniosek, przewodniczący zespołu ekspertów może zdecydować o zasięgnięciu dodatkowej opinii, którą sporządza członek innego zespołu ekspertów.

Eksperci wybierani są przez Radę NCN spośród wybitnych naukowców, polskich i zagranicznych, posiadających przynajmniej stopień naukowy doktora. Zespoły ekspertów powoływane są na każdą edycję danego konkursu. Skład zespołu ekspertów jest zależny od liczby i tematyki wniosków złożonych w ramach poszczególnych działów.

Kiedy i jak zostaną ogłoszone wyniki konkursu?

Wyniki konkursu zostaną udostępnione na stronie internetowej NCN oraz przekazane wnioskodawcy w drodze decyzji dyrektora NCN w terminie 6 miesięcy od upływu terminu składania wniosków, nie później niż 17 marca 2025 r.

Gdzie można znaleźć dodatkowe informacje?

Zachęcamy do zapoznania się z informacjami zawartymi na stronie internetowej NCN w sekcji Informacje dla wnioskodawców oraz z wytycznymi dotyczącymi wypełniania wniosków w konkursie MAESTRO 16.

W przypadku dodatkowych pytań zalecamy kontakt drogą e-mailową: informacja@ncn.gov.pl.

Przydatne informacje

Planując złożenie wniosku w konkursie MAESTRO 16, należy:

zapoznać się z pełną dokumentacją konkursową przedstawioną w ogłoszeniu, w szczególności z:
1. warunkami konkursu MAESTRO 16;
2. wzorem formularza wniosku – można znaleźć tu informacje na temat tego, jakie dane i załączniki należy przygotować wcześniej, aby wypełnić elektroniczny formularz wniosku w systemie OSF;
3. regulaminem finansowania projektów NCN;
4. procedurą składania wniosków.

pozyskać od wnioskodawcy dane niezbędne do wypełnienia wniosku i dowiedzieć się, jakie są wewnętrzne procedury mogące mieć wpływ na złożenie wniosku oraz realizację projektu (planowanie kosztów w projekcie, procedura pozyskania podpisu/ów osoby/osób upoważnionej/upoważnionych do reprezentacji podmiotu na potwierdzeniu złożenia wniosku); w przypadku, gdy podmiotem wnioskującym jest grupa polskich podmiotów, przygotować porozumienie o współpracy na rzecz realizacji wnioskowanego projektu badawczego;
przygotować listy od redakcji, potwierdzające przyjęcie publikacji do druku (w przypadku, gdy w dorobku naukowym wskazano publikacje przyjęte do druku, które nie zostały jeszcze opublikowane).

Przed wysłaniem wniosku do NCN należy:

sprawdzić, czy wszystkie dane oraz załączniki we wniosku są poprawne. Sprawdzenie kompletności wniosku w systemie OSF przyciskiem „Sprawdź kompletność” nie gwarantuje, że wypełniono poprawnie wszystkie dane i załączono odpowiednie załączniki;
sprawdzić czy poszczególne zakładki wypełnione są we właściwym języku;
zablokować ostateczną wersję wniosku do NCN;
pobrać i podpisać potwierdzenia złożenia wniosku w konkursie – kierownik projektu oraz osoba/osoby upoważniona/upoważnione do reprezentacji podmiotu;

Po wypełnieniu wniosku i uzupełnieniu go o wymagane załączniki, wniosek – tylko w wersji elektronicznej – należy wysłać do NCN w systemie OSF, używając przycisku „Wyślij do NCN”.

Po zakończeniu naboru wniosków:

przeprowadzony zostanie proces oceny wniosków;
po każdym etapie oceny zostanie przekazana decyzja dyrektora NCN w sprawie przyznania środków finansowych;
w przypadku zakwalifikowania wniosku do finansowania podpisana zostanie umowa o finansowanie projektu badawczego;
rozpocznie się realizacja projektu zgodnie z umową i regulaminem realizacji projektów badawczych, staży i stypendiów.

W przypadku naruszenia procedury konkursowej lub innych naruszeń formalnych wnioskodawcy przysługuje odwołanie od decyzji dyrektora NCN do Komisji Odwoławczej Rady NCN. Odwołanie należy złożyć w terminie 14 dni od dnia skutecznego doręczenia decyzji.

Dokumentacja konkursowa

Dokumenty dotyczące oceny wniosków:

Dokumenty, z którymi należy się zapoznać przed rozpoczęciem realizacji projektu NCN:

SONATA BIS 14

Czytaj więcej o SONATA BIS 14

17 czerwca 2024 r.

Narodowe Centrum Nauki (NCN) ogłasza konkurs SONATA BIS 14 na projekty badawcze mające na celu powołanie nowego zespołu badawczego, prowadzącego badania naukowe o charakterze podstawowym. Konkurs skierowany jest do osób, które uzyskały stopień naukowy doktora w okresie od 5 do 12 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem.

We wniosku w konkursie SONATA BIS jako kierownika projektu nie można wskazać osoby, która jest wskazana jako kierownik projektu we wniosku złożonym w konkursie OPUS, dla którego decyzja dotycząca finansowania nie stała się ostateczna. Warunek ten nie dotyczy kierowników projektów we wnioskach OPUS LAP.

Budżet konkursu wynosi 150 mln zł.

Nabór wniosków w systemie OSF trwa do 17 września 2024 r. do godziny 16:00.

Prosimy o zapoznanie się z dokumentacją konkursową, zawartą w niniejszym ogłoszeniu.

Ważne zmiany:

w kategorii Wynagrodzenia oraz stypendia dla studentów i doktorantów zmianie ulega maksymalna wysokość stypendium doktoranckiego dla doktoranta w szkole doktorskiej, które można zaplanować i wypłacić po ocenie śródokresowej. Szczegółowe informacje znajdują się w sekcji Jak zaplanować kosztorys projektu.
w Regulaminie przyznawania środków na realizację projektów badawczych dotyczących w szczególności Oceny wniosków w konkursach na projekty badawcze, jak również Kosztów w projektach badawczych. Szczegółowe informacje znajdują się w sekcji Co jest brane pod uwagę przy ocenie wniosku oraz Jak zaplanować kosztorys projektu.
Wnioski będą oceniane w dwóch kategoriach:

A – Ocena projektu (Poziom naukowy, Możliwość wykonania, Skład i zasadność powołania nowego zespołu badawczego, Potencjalny wpływ) z wagą 65%;

B – Kwalifikacje i osiągnięcia kierownika projektu, z wagą 35%.

Koszty wydania monografii są kosztem niekwalifikowalnym.
Wykaz literatury nie wlicza się do limitów stron.

Rozwiń wszystkie pytania»

Zwiń wszystkie pytania«

Kto może złożyć wniosek?

Wniosek w konkursie może złożyć każdy z podmiotów określonych w ustawie o Narodowym Centrum Nauki (NCN), czyli:

uczelnie;
federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
instytut naukowy PAN, działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk ( Dz. U. z 2020 r. poz. 1796, ze zm.);
instytut badawczy, działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2022 r. poz. 498);
międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych ustaw działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

5a. Centrum Łukasiewicz, działający na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (Dz. U. z 2020 r. poz. 2098);

5b. instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz;

Polska Akademia Umiejętności;
inny podmiot prowadzący głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły;
grupa podmiotów, w skład której wchodzą co najmniej dwa podmioty wskazane w pkt 1-9 albo co najmniej jeden z tych podmiotów oraz co najmniej jeden przedsiębiorca;
centrum naukowo-przemysłowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych ( Dz. U z 2020 r. poz. 1383, ze zm.);
centrum Polskiej Akademii Nauk w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 2020 r. poz. 1796 );
biblioteka naukowa;
przedsiębiorca mający status centrum badawczo-rozwojowego w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 706 oraz z 2022 r. poz. 1079);
jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

13a. Prezes Głównego Urzędu Miar;

osoba fizyczna;
przedsiębiorca prowadzący badania naukowe w innej formie organizacyjnej niż określone w pkt 1-13.

Kto może być kierownikiem projektu?

Kierownikiem projektu badawczego może być osoba, która uzyskała stopień naukowy doktora w okresie od 5 do 12 lat przed rokiem z wystąpieniem z wnioskiem (w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2019 r.). Okres ten może być przedłużony w określonych przypadkach. (§ 6 pkt 3 uchwały w sprawie warunków przeprowadzania konkursu SONATA BIS).

Wymagane jest, aby kierownik projektu w swoim dorobku naukowym posiadał co najmniej jedną opublikowaną lub przyjętą do druku pracę. W przypadku działalności naukowej w zakresie twórczości i sztuki, kierownik projektu powinien posiadać przynajmniej jedną pracę opublikowaną lub przyjętą do druku lub przynajmniej jedno dokonanie artystyczne bądź artystyczno-naukowe.

Ponadto, kierownikiem może być wyłącznie osoba zatrudniona przez cały okres realizacji projektu w podmiocie planowanym jako miejsce realizacji projektu badawczego na podstawie umowy o pracę, co najmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy. Wymóg zatrudnienia nie dotyczy osób pobierających świadczenia emerytalne z systemu ubezpieczeń społecznych.

Czy są jakieś ograniczenia w składaniu wniosków na projekty badawcze w konkursach NCN?

Ograniczenia w składaniu wniosków są opisane szczegółowo w rozdziale III Regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez NCN w zakresie projektów badawczych.

Kierownikiem projektu badawczego finansowanego w ramach konkursu SONATA BIS można być tylko raz.

Łączna liczba projektów NCN kierowanych przez daną osobę i wniosków złożonych w NCN, będących w ocenie lub zakwalifikowanych do finansowania, w których ta osoba wskazana jest jako kierownik projektu, nie może przekraczać dwóch. Liczba ta ulega zwiększeniu do trzech w przypadku, gdy dana osoba kieruje co najmniej jednym projektem finansowanym w ramach konkursu OPUS we współpracy LAP lub w ramach konkursu ogłaszanego przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe lub jest wskazana jako kierownik projektu w co najmniej jednym wniosku złożonym w NCN, będącym w ocenie lub zakwalifikowanym do finansowania, w ramach konkursu OPUS we współpracy LAP lub w ramach konkursu ogłaszanego przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe.

Do limitów tych nie wlicza się projektów ani wniosków z konkursów PRELUDIUM BIS i DIOSCURI.

Możliwe kombinacje liczby projektów przedstawiono w tabeli poniżej.

Liczba kierowanych przeze mnie projektów badawczych¹ NCN oraz wniosków² złożonych w NCN			Czy mogę składać kolejny wniosek o finansowanie projektu badawczego?
łącznie	projekty badawcze LUB wnioski w konkursach krajowych³	projekty badawcze LUB wnioski w konkursach międzynarodowych⁴	w konkursie krajowym	w konkursie międzynarodowym
0	0		TAK	TAK
1	1		TAK	TAK
2	2	0	NIE	TAK
2	1	1	TAK	TAK
2	0	2	TAK	TAK
≥3	3		NIE	NIE

Legenda:

¹ Kierowanie projektem odnosi się do okresu od dnia podpisania umowy o realizację i finansowanie projektu w ramach konkursów NCN do dnia złożenia raportu końcowego z realizacji tego projektu.

² Do limitu wliczane są wnioski w trakcie oceny lub zakwalifikowane do finansowania.

³ Projekty badawcze lub wnioski w konkursach krajowych: OPUS, PRELUDIUM, SONATINA, SONATA, SONATA BIS, MAESTRO oraz projekty badawcze HARMONIA, SYMFONIA, Covid-19.

⁴ Konkursy ogłaszane przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe, obejmują:

konkursy ogłaszane w ramach programów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej – ERA-Net oraz Partnerstw Europejskich (UNISONO, POLONEZ, POLONEZ BIS);
konkursy ogłaszane przez sieci instytucji finansujących badania naukowe, niewspółfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w tym prowadzone w oparciu o współpracę LAP (OPUS LAP/ WEAVE, WEAVE UNISONO);
konkursy ogłaszane we współpracy dwustronnej między NCN a zagraniczną instytucją partnerską (GRIEG, POLS, IDEALAB, BEETHOVEN, BEETHOVEN CLASSIC BEETHOVEN LIFE, CEUS, MOZART, ALPHORN, ALPHORN COVID-19, DAINA, SHENG).

Jaki może być zakres tematyczny projektu?

Do konkursu można złożyć wniosek obejmujący badania podstawowe w dowolnym obszarze określonym w jednym z 26 paneli NCN. Panele NCN dzielą się na trzy działy:

HS – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce;
ST – nauki ścisłe i techniczne;
NZ – nauki o życiu.

Jaki może być czas trwania projektu?

W konkursie SONATA BIS można zaplanować projekt badawczy na 36, 48 albo 60 miesięcy.

Jakie są rodzaje stanowisk dla członków zespołu badawczego?

Warunki konkursu nie określają maksymalnej liczby członków zespołu badawczego.

Zgodnie z Warunkami konkursu SONATA BIS do realizacji zaplanowanych zadań w projekcie nie można zaplanować:

osób posiadających tytuł naukowy, tytuł profesora, stopień naukowy doktora habilitowanego lub uprawnienia równorzędne (warunek musi zostać spełniony na dzień zakończenia naboru wniosków w konkursie, nie dotyczy on osób realizujących projekt, które tytuł naukowy, tytuł profesora, stopień naukowy doktora habilitowanego lub uprawnienia równorzędne, uzyskają w trakcie realizacji projektu);
osób, które dotychczas współpracowały ze sobą przy realizacji projektu badawczego finansowanego w drodze konkursu.

Do realizacji zadań w projekcie należy zaplanować zaangażowanie doktoranta lub doktorantów, na łączny okres co najmniej 36 miesięcy, zgodnie z zasadami określonymi w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Doktorant, który będzie pobierał stypendium naukowe NCN, musi zostać wybrany w drodze otwartego konkursu.

W projekcie badawczym finansowanym w ramach konkursu SONATA BIS, poza kierownikiem projektu oraz doktorantem lub doktorantami, w zadania badawcze mogą być zaangażowani dodatkowi wykonawcy, w tym:

osoba na stanowisku typu post-doc;
osoba na specjalistycznym stanowisku pomocniczym;
studenci.

Stanowisko typu post-doc to pełnoetatowe stanowisko pracy zaplanowane przez kierownika projektu dla osoby, która uzyskała stopień naukowy doktora nie wcześniej niż 7 lat przed rokiem zatrudnienia w projekcie. Okres ten może być przedłużony, zgodnie z zasadami opisanymi w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

na stanowisku post-doc może być zatrudniona osoba, która uzyskała stopień doktora w podmiocie innym niż podmiot, w którym planowane jest zatrudnienie na tym stanowisku, lub odbyła co najmniej 10-miesięczny, ciągły i udokumentowany staż podoktorski w podmiocie innym niż podmiot realizujący projekt oraz w kraju innym niż kraj uzyskania stopnia doktora;
osoba, która będzie zatrudniona w projekcie na stanowisku typu post-doc, musi zostać wybrana w drodze otwartego konkursu;

Specjalistyczne stanowisko pomocnicze zgodnie z regulaminem przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych to pełnoetatowe stanowisko pracy zaplanowane przez kierownika projektu dla osoby wspierającej realizację projektu np. lab-manager, senior technician, statistical analyst itp.;

Jak zaplanować kosztorys projektu?

Kosztorys musi być uzasadniony w stosunku do przedmiotu oraz zakresu badań i oparty na realnych wyliczeniach. Kosztorys musi określać wydatki , które będą pokryte w ramach środków NCN (tzw. kosztów kwalifikowalnych).

Warunki konkursu nie określają minimalnej ani maksymalnej łącznej wysokości środków finansowych, o które można wnioskować.

Zaplanowanie nieuzasadnionego kosztorysu może skutkować odrzuceniem wniosku tak na etapie oceny formalnej, jak i merytorycznej.

Na etapie realizacji projektu podmiot realizujący jest zobowiązany do uzgodnienia z kierownikiem projektu zagospodarowania co najmniej 25% wartości kosztów pośrednich.

Zgodnie z Regulaminem budżet projektu (koszty kwalifikowalne) składa się z kosztów bezpośrednich i pośrednich.

Do kosztów bezpośrednich należą:

wynagrodzenia dla kierownika projektu

190 000 zł rocznie w przypadku zatrudnienia kierownika na pełnoetatowym stanowisku;
w przypadku zatrudnienia innego niż pełnoetatowe kierownik może otrzymać wynagrodzenie w wysokości maks. 8 000 zł miesięcznie.

wynagrodzenia dla wykonawców projektu:

pełnoetatowe stanowiska typu post-doc – 140 000 zł rocznie (w uzasadnionych przypadkach kwota ta może zostać zwiększona);
stypendia i wynagrodzenia dla studentów i doktorantów – 10 000 zł łącznie w przeliczeniu na każdy miesiąc realizacji projektu;
wynagrodzenia dodatkowe przeznaczone dla członków zespołu badawczego – jeżeli kierownik projektu nie planuje pełnoetatowego zatrudnienia w projekcie, jego wynagrodzenie mieści się w puli wynagrodzeń dodatkowych;

zakup aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania;
zakup materiałów i drobnego sprzętu;
usługi obce;
wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje;
gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych;
inne koszty niezbędne do realizacji projektu, które są zgodne z katalogiem kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Koszty publikacji monografii są kosztem niekwalifikowalnym i nie mogą być planowane.

Na koszty pośrednie składają się:

koszty pośrednie Open Access w wysokości do 2% kosztów bezpośrednich, które mogą być przeznaczone wyłącznie na koszty związane z udostępnieniem publikacji lub danych badawczych w otwartym dostępie;
pozostałe koszty pośrednie w wysokości do 20% kosztów bezpośrednich, które mogą być przeznaczone na koszty pośrednio związane z projektem, w tym koszty udostępnienia publikacji lub danych badawczych w otwartym dostępie.

Zwracamy uwagę na zmiany wprowadzone w kategorii Wynagrodzenia oraz stypendia dla studentów i doktorantów.

Zmianie ulega maksymalna wysokość stypendium doktoranckiego dla doktoranta w szkole doktorskiej, które można zaplanować i wypłacić po ocenie śródokresowej.

5 tys. zł do miesiąca, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa doktoranta,
6,5 tys. zł po miesiącu, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa doktoranta.

Budżet w kategorii wynagrodzeń oraz stypendiów dla studentów i doktorantów w konkursie SONATA BIS pozostaje bez zmian i wynosi 10 tys. zł w przeliczeniu na każdy planowany we wniosku miesiąc realizacji projektu. Na pokrycie kosztów stypendium doktoranckiego po ocenie śródokresowej można zaplanować we wniosku dodatkowe 1,5 tys. zł miesięcznie na każdego doktoranta. Łączna kwota zwiększenia w przeliczeniu na każdy planowany we wniosku miesiąc realizacji projektu w konkursie SONATA BIS nie może przekraczać 3 tys. zł.

Zmianie nie ulega maksymalna wysokość:

stypendium doktoranckiego dla doktorantów przed oceną śródokresową,
stypendium naukowego NCN dla studentów i doktorantów,
wynagrodzenia dla studentów i doktorantów.

Zaplanowanie nieuzasadnionego kosztorysu może skutkować odrzuceniem wniosku.

Szczegółowe informacje o kosztach w projektach NCN.

Publikacja rezultatów badań w Open Access

w czasopismach lub na platformach otwartego dostępu zarejestrowanych lub będących na etapie rejestracji w Directory of Open Access Journal (DOAJ);
w czasopismach subskrypcyjnych (hybrydowych, czyli takich, które publikują zarówno artykuły otwarte, jak i artykuły dostępne w ramach płatnej subskrypcji) pod warunkiem, że Version of Record (VoR, czyli wersja manuskryptu opublikowana w czasopiśmie z zestawem czcionek i brandingiem czasopisma, inaczej zwana również wersją opublikowaną lub pdf-em wydawcy) lub Author Accepted Manuscript (AAM; czyli wersja ostateczna manusykryptu, stworzona przez autora, która obejmuje wszelkie zmiany dokonane po recenzji i została zaakceptowana do publikacji przez czasopismo, inaczej zwana również post printem lub zaakceptowanym manuskryptem autora) zostanie bezpośrednio przez wydawcę lub autora opublikowane w otwartym repozytorium w momencie ukazania się publikacji on-line;
w czasopismach objętych licencją otwartego dostępu w ramach tzw. umów transformacyjnych, które muszą być zarejestrowane w rejestrze prowadzonym przez Efficiency and Standards for Article Charges (ESAC-registry) oraz w czasopismach transformacyjnych (czyli takich, których wydawcy wyrazili wolę transformacji części lub całości treści tych czasopism z modelu subskrypcji do otwartego dostępu. Aktualna lista czasopism, którym przyznano status czasopisma transformującego jest tutaj). Czasopisma transformacyjne muszą spełniać kryteria, które znajdują się w wytycznych dotyczących wdrożenia Planu S i umożliwić autorom publikowanie ich oryginalnych artykułów naukowych w otwartym dostępie.

Ścieżka publikacyjna nr. 3 obowiązuje tylko, gdy praca została przyjęta do druku lub opublikowana do 31 grudnia 2024 r.

Więcej informacji na temat zasad/instrukcji publikowania w trybie Open Access znajduje się tutaj wraz ze zmianami.

Zachęcamy także do skorzystania z Instrukcji dotyczącej Open Access wraz ze zmianami: 31 maja 2020 oraz 16 października 2023.

Projekty, w przypadku których raporty końcowe zostaną złożone do NCN do 31 grudnia 2025 roku, mogą skorzystać z przejściowych zapisów łagodzących „Politykę Narodowego Centrum Nauki w sprawie otwartego dostępu do publikacji” (treść pisma: https://www.ncn.gov.pl/aktualnosci/2023-10-16-polityka-OA-zlagodzenie-przepisow). Zachęcamy również do zapoznania się z prezentacją przygotowaną przez Zespół ds. Otwartej Nauki, w której omówiono możliwe ścieżki publikacji wraz ze zmianami (LINK do nagrania: https://www.youtube.com/watch?v=uJxI2qtpUMM, LINK do prezentacji: https://www.ncn.gov.pl/sites/default/files/pliki/prezentacje/2023_10_30_zlagodzenie_polityki_oa_webinarium2.pdf).

Formularz wniosku

Informacje, które należy podać w języku angielskim:

dane kierownika projektu, w tym informacje o przebiegu kariery i doświadczeniu naukowym, a także listę od 1 do 10 publikacji, które ukazały się w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (z uwzględnieniem przysługujących przerw); w przypadku działalności naukowej z zakresu twórczości i sztuki, wykaz od 1 do 10 najważniejszych prac opublikowanych lub dokonań artystycznych i artystyczno-naukowych w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem; informacje o kierowaniu projektami badawczymi lub innym finansowaniu badań uzyskanym w ramach konkursów NCN w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem; informacje o kierowaniu projektami badawczymi finansowanymi w ramach innych konkursów krajowych lub międzynarodowych w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (do 5 projektów);
podstawowe dane o wniosku i podmiocie, w którym będzie realizowany projekt (dodatkowo w języku polskim);
plan badań (dodatkowo w języku polskim);
informacje o zakresie prac wykonawców projektu;
streszczenie projektu;
popularnonaukowe streszczenie projektu (dodatkowo w języku polskim);
skrócony opis projektu wraz z bibliografią (do 5 stron A4);
szczegółowy opis projektu wraz z bibliografią (do 15 stron A4);
informacje o badaniach prowadzonych we współpracy międzynarodowej i płynących z niej korzyściach (informacje wymagane tylko w przypadku projektów uwzględniających badania we współpracy międzynarodowej);
informacje o kwestiach etycznych występujących w planowanych badaniach;
informacje dotyczące planu zarządzania danymi powstałymi lub wykorzystanymi w trakcie realizacji projektu badawczego, zgodnie z wymaganiami przedstawionymi we wniosku;
kosztorys projektu sporządzony zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie.

Wzór formularza wniosku jest dostępny tutaj.

Czy w ramach tego konkursu można wnioskować o pomoc publiczną?

W konkursie można się ubiegać o pomoc publiczną, z wyjątkiem sytuacji, gdy o środki finansowe występuje osoba fizyczna. Szczegółowe informacje można znaleźć w sekcji Pomoc publiczna.

Wszystkie dokumenty dotyczące wnioskowania o udzielenie pomocy publicznej muszą być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym w formacie PAdES.

Jak przebiega proces oceny wniosku?

Wniosek podlega ocenie formalnej i merytorycznej.

Wnioski spełniające wymogi formalne są kierowane do oceny merytorycznej złożonej z dwóch etapów:

Etap I oceny obejmuje:

sporządzenie przez dwóch członków zespołu indywidualnych opinii oraz ich prezentacja w trakcie I sesji. W przypadku wniosku, dla którego przypisano pomocnicze określenia identyfikujące, wskazujące dyscypliny objęte innymi panelami NCN niż ten, do którego został złożony wniosek, przewodniczący może zdecydować o zasięgnięciu dodatkowej opinii, którą sporządza członek innego zespołu;
ustalenie przez zespół oceny wniosku, uwzględniającej indywidualne opinie;
ustalenie listy wniosków skierowanych do etapu II oceny;
zredagowanie uzasadnień ocen końcowych dla wniosków, które nie zostały skierowane do etapu II oceny.

Podczas I etapu ocenie podlegają dane zawarte we wniosku i w załącznikach do wniosku, z wyłączeniem szczegółowego opisu projektu badawczego.

Następnie podczas pierwszego posiedzenia zespołu ekspertów na podstawie dyskusji zespół tworzy listę wniosków kierowanych do Etapu II.

Wniosek, w którym wskazano co najmniej jedno pomocnicze określenie identyfikujące z panelu innego niż ten, w którym złożono wniosek i który został wskazany przez przewodniczącego jako wniosek wymagający przygotowania dodatkowej opinii indywidualnej jest traktowany jako wniosek interdyscyplinarny. Wniosek interdyscyplinarny w uzasadnionych przypadkach będzie podlegał dodatkowej ocenie eksperckiej w etapie I oceny.

Etap II oceny obejmuje:

sporządzenie przez minimum dwóch recenzentów indywidualnych opinii na podstawie danych zawartych we wniosku i załącznikach do wniosku, z wyłączeniem skróconego opisu projektu badawczego. W szczególnych przypadkach dopuszczalne są odstępstwa od wymagań dotyczących liczby indywidualnych opinii;
prezentację w trakcie II sesji przez ekspertów opinii przygotowanych przez recenzentów;
rozmowę kwalifikacyjną z kierownikiem projektu, przeprowadzaną przez ekspertów:
- kierownik projektu jest powiadamiany przez Koordynatora o rozmowie kwalifikacyjnej nie później niż 14 dni przed jej planowanym terminem;
- nie później niż 7 dni przed rozmową kwalifikacyjną Koordynator udostępnia kierownikowi projektu opinie dotyczące wniosku sporządzone przez ekspertów i recenzentów;
- kierownik projektu jest zobowiązany do uczestnictwa w rozmowie kwalifikacyjnej prowadzonej w języku angielskim w siedzibie NCN.
- w wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach NCN zgadza się na przeprowadzenie rozmowy przy wykorzystaniu dostępnych narzędzi telekomunikacyjnych;
- niestawienie się na rozmowę kwalifikacyjną jest traktowane jako rezygnacja z ubiegania się o finansowanie wniosku w konkursie.
ustalenie przez zespół oceny wniosku, uwzględniającej indywidualne opinie recenzentów, oraz wynik rozmowy kwalifikacyjnej;
ustalenie list rankingowych ze wskazaniem wniosków rekomendowanych do finansowania;
zredagowanie uzasadnień ocen końcowych dla wniosków nierekomendowanych do finansowania.

Rozmowa kwalifikacyjna z kierownikiem projektu w II etapie oceny merytorycznej jest prowadzona w języku angielskim i jest planowana w styczniu/lutym 2025 r.

Dodatkowe informacje na temat procesu oceny wniosków można znaleźć w szczegółowym trybie sporządzania ocen przez zespoły ekspertów.

Skrócony i szczegółowy opis projektu należy przygotować wyłącznie w języku angielskim.

Co jest brane pod uwagę przy ocenie wniosku?

Przy ocenie wniosku uwzględnia się w szczególności:

spełnianie kryterium badań podstawowych;
poziom naukowy i nowatorski charakter badań lub zadań przewidzianych do realizacji;
wpływ realizacji projektu badawczego na rozwój dyscypliny naukowej;
ocenę możliwości realizacji planowanych badań;
osiągnięcia naukowe kierownika projektu badawczego, w tym publikacje w renomowanych czasopismach naukowych;
zasadność i sposób powołania nowego zespołu badawczego;
ocenę wykonania przez kierownika projektu badawczego innych projektów uprzednio finansowanych ze środków finansowych NCN i z innych źródeł;
zasadność planowanych kosztów w stosunku do przedmiotu i zakresu badań;
sposób przygotowania wniosku oraz spełnienie innych wymagań przedstawionych w ogłoszeniu o konkursie.

zapoznać się z pełną dokumentacją konkursową przedstawioną w ogłoszeniu, w szczególności z:
1. warunkami konkursu SONATA BIS 14;
2. wzorem formularza wniosku – można znaleźć tu informacje na temat tego, jakie dane i załączniki należy przygotować wcześniej, aby wypełnić elektroniczny formularz wniosku w systemie OSF;
3. regulaminem finansowania projektów NCN;
4. procedurą składania wniosków.

pozyskać od wnioskodawcy dane niezbędne do wypełnienia wniosku i dowiedzieć się, jakie są wewnętrzne procedury mogące mieć wpływ na złożenie wniosku oraz realizację projektu (planowanie kosztów w projekcie, procedura pozyskania podpisu/ów osoby/osób upoważnionej/upoważnionych do reprezentacji podmiotu na potwierdzeniu złożenia wniosku); w przypadku, gdy podmiotem wnioskującym jest grupa polskich podmiotów, przygotować porozumienie o współpracy na rzecz realizacji wnioskowanego projektu badawczego;
przygotować listy od redakcji, potwierdzające przyjęcie publikacji do druku (w przypadku, gdy w dorobku naukowym wskazano publikacje przyjęte do druku, które nie zostały jeszcze opublikowane).

Przed wysłaniem wniosku do NCN należy:

sprawdzić, czy wszystkie dane oraz załączniki we wniosku są poprawne. Sprawdzenie kompletności wniosku w systemie OSF przyciskiem „Sprawdź kompletność” nie gwarantuje, że wypełniono poprawnie wszystkie dane i załączono odpowiednie załączniki;
sprawdzić czy poszczególne zakładki wypełnione są we właściwym języku;
zablokować ostateczną wersję wniosku do NCN;
pobrać i podpisać potwierdzenia złożenia wniosku w konkursie – kierownik projektu oraz osoba/osoby upoważniona/upoważnione do reprezentacji podmiotu;

Po wypełnieniu wniosku i uzupełnieniu go o wymagane załączniki,wniosek – tylko w wersji elektronicznej – należy wysłać do NCN w systemie OSF, używając przycisku „Wyślij do NCN”.

Po zakończeniu naboru wniosków:

przeprowadzony zostanie proces oceny wniosków;
po każdym etapie oceny zostanie przekazana decyzja dyrektora NCN w sprawie przyznania środków finansowych;
w przypadku zakwalifikowania wniosku do finansowania podpisana zostanie umowa o finansowanie projektu badawczego;
rozpocznie się realizacja projektu zgodnie z umową i regulaminem realizacji projektów badawczych, staży i stypendiów.

Dokumentacja konkursowa

Dokumenty dotyczące oceny wniosków:

Dokumenty, z którymi należy się zapoznać przed rozpoczęciem realizacji projektu NCN:

Subskrybuj

53 pomysły na badania

Nabór wniosków w MINIATURA 8 trwa

Wysyłka decyzji

Program Weave-UNISONO

Narodowe Centrum Nauki

Informacja dla wnioskodawców

Media społecznościowe

Podcasty NCN