Konkurs Weave-UNISONO: zamknięcie naboru wniosków w agencjach wiodących FWO, GAČR i SNSF

pon., 18/03/2024 - 10:50
Kod CSS i JS

Informujemy, że termin naboru wniosków w agencji FWO (Belgia-Flandria) jako agencji wiodącej upływa 2 kwietnia 2024 r. a w agencjach GAČR (Czechy) i SNSF (Szwajcaria) – 3 kwietnia 2024 r.

Przypominamy, że jeśli wnioski wspólne zostaną złożone do agencji FWO jako agencji wiodącej do 2 kwietnia 2024 r., to wnioski krajowe w systemie OSF należy złożyć w najbliższym możliwym terminie po złożeniu wniosku wspólnego do agencji wiodącej i nie później niż do 9 kwietnia 2024 r. do godz. 23:59.

W przypadku projektów badawczych, dla których wnioski wspólne zostaną złożone do GAČR i SNSF jako agencji wiodących do 3 kwietnia 2024 r., wnioski krajowe w systemie OSF należy złożyć w najbliższym możliwym terminie po złożeniu wniosku wspólnego do agencji wiodącej i nie później niż do 10 kwietnia 2024 r. do godz. 23:59.

Od momentu rozpoczęcia prac nad wnioskiem krajowym w systemie OSF polski zespół badawczy ma 45 dni kalendarzowych na wypełnienie i wysłanie wniosku do NCN. Po upływie tego terminu wniosek zostanie zablokowany do edycji. W takim przypadku, jeżeli polski zespół badawczy nie wysłał wniosku do NCN, należy założyć i wypełnić nowy wniosek w systemie OSF.

OPUS 27

Kod CSS i JS

15 marca 2024 r.

Narodowe Centrum Nauki ogłasza konkurs OPUS 27 na projekty badawcze, przeznaczony dla naukowców na wszystkich etapach kariery naukowej. Czas trwania projektu może wynosić 12, 24, 36 lub 48 miesięcy. W konkursie OPUS 27 istnieje możliwość ubiegania się o finansowanie projektów badawczych:

  • we współpracy z partnerami z zagranicznych instytucji naukowych,
  • bez udziału partnerów zagranicznych,
  • z wykorzystaniem przez polskie zespoły badawcze wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych;

W konkursie OPUS 27 nie ma możliwości ubiegania się o finansowanie w procedurze LAP, czyli we współpracy z partnerami z zagranicznych instytucji naukowych, którzy ubiegają się o środki finansowe na ten cel w ramach programów organizowanych we współpracy z NCN w oparciu o procedurę agencji wiodącej.

Budżet konkursu wynosi 450 mln zł.

Wniosek należy złożyć w formie elektronicznej przez system OSF, dostępny pod adresem https://osf.opi.org.pl zgodnie z procedurą składania wniosków.

Nabór wniosków w systemie OSF trwa do 17 czerwca 2024 r. do godziny 16:00. 

Ważne zmiany:

- w kategorii Wynagrodzenia oraz stypendia dla studentów i doktorantów zmianie ulega maksymalna wysokość stypendium doktoranckiego dla doktoranta w szkole doktorskiej, które można zaplanować i wypłacić po ocenie śródokresowej. Szczegółowe informacje znajdują się w sekcji Jak zaplanować kosztorys projektu.

- w Regulaminie przyznawania środków na realizację projektów badawczych dotyczących w szczególności Oceny wniosków w konkursach na projekty badawcze, jak również Kosztów w projektach badawczych. Szczegółowe informacje znajdują się w sekcji Co jest brane pod uwagę przy ocenie wniosku oraz Jak zaplanować kosztorys projektu.

W związku z inwazją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, na mocy uchwały Rady Narodowego Centrum Nauki, we wnioskach składanych w konkursach Narodowego Centrum Nauki nie można planować jakiejkolwiek współpracy podmiotów polskich z podmiotami rosyjskimi. Zaplanowanie takiej współpracy będzie skutkować odrzuceniem wniosku ze względów formalnych.

Prosimy o zapoznanie się z dokumentacją konkursową zawartą w niniejszym ogłoszeniu.

Rozwiń wszystkie pytania»

Zwiń wszystkie pytania«

Kto może złożyć wniosek?

W roli wnioskodawcy w konkursie może wystąpić każdy z podmiotów określonych w ustawie o NCN, czyli:

  1. uczelnia;
  2. federacja podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
  3. instytut naukowy PAN, działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 2020 r. poz. 1796 ze zm.);
  4. instytut badawczy, działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. 2022 poz. 498)
  5. międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych ustaw działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

5a. Centrum Łukasiewicz, działający na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (Dz. U. z 2020 r. poz. 2098);

5b. instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz;

  1. Polska Akademia Umiejętności;
  2. inny podmiot prowadzący głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły;
  3. grupa podmiotów, w skład której wchodzą co najmniej dwa podmioty wskazane w pkt 1-7 albo co najmniej jeden z tych podmiotów oraz co najmniej jeden przedsiębiorca;
  4. centrum naukowo-przemysłowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. 2022 poz. 498)
  5. centra Polskiej Akademii Nauk w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk;
  6. biblioteka naukowa;
  7. przedsiębiorca mający status centrum badawczo-rozwojowego w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2474);
  8. jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

13a. Prezes Głównego Urzędu Miar;

  1. osoba fizyczna;
  2. przedsiębiorca prowadzący badania naukowe w innej formie organizacyjnej niż określone w pkt 1-13.

Kto może być kierownikiem projektu?

Kierownikiem projektu badawczego może być osoba na każdym etapie kariery naukowej (nie musi posiadać stopnia doktora), która w swoim dorobku naukowym posiada co najmniej jedną opublikowaną lub przyjętą do druku pracę naukową. W przypadku działalności naukowej w obszarze twórczości i sztuki kierownik projektu powinien posiadać przynajmniej jedną opublikowaną lub przyjętą do druku publikację lub przynajmniej jedno dokonanie artystyczne bądź artystyczno-naukowe. We wniosku należy podać prace i/lub dokonania artystyczne z okresu 10 ostatnich lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (począwszy od 2014 r.). Okres ten może być przedłużony w określonych przypadkach. (Okres 10 lat może być przedłużony o czas przebywania w tym okresie na długoterminowych (powyżej 90 dni) udokumentowanych zasiłkach chorobowych lub świadczeniach rehabilitacyjnych w związku z niezdolnością do pracy. Dodatkowo do tego okresu można doliczyć liczbę miesięcy przebywania na urlopach związanych z opieką i wychowaniem dzieci udzielanych na zasadach określonych w Kodeksie pracy, a w przypadku kobiet – 18 miesięcy za każde urodzone bądź przysposobione dziecko, jeżeli taki sposób wskazania przerw w karierze naukowej jest bardziej korzystny.)

Zwracamy uwagę, że w obecnej edycji konkursu istnieje możliwość wypełnienia CV narracyjnego. Załączony wzór ankiety kierownika projektu jest rekomendowany, ale nieobowiązkowy.

Kierownik projektu zobowiązany jest do przebywania przez co najmniej 50% czasu trwania projektu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i pozostawania w dyspozycji podmiotu realizującego projekt. Zobowiązanie to nie dotyczy udokumentowanych delegacjami służbowymi wyjazdów mających bezpośredni związek z realizowanym projektem oraz urlopów, czasu wolnego od pracy i innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy regulowanych powszechnie obowiązującymi przepisami.

Ponadto, kierownikiem może być wyłącznie osoba zatrudniona przez cały okres realizacji projektu w podmiocie planowanym jako miejsce realizacji projektu badawczego na podstawie umowy o pracę, co najmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy. Wymóg zatrudnienia nie dotyczy osób pobierających świadczenia emerytalne z systemu ubezpieczeń społecznych.

Czy są jakieś ograniczenia w składaniu wniosków na projekty badawcze w konkursach NCN?

Ograniczenia w składaniu wniosków są opisane szczegółowo w rozdziale III regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez NCN w zakresie projektów badawczych uchwalonego przez Radę NCN w dniu 4 marca 2024 r.

W danej edycji konkursów można być wskazanym jako kierownik projektu tylko w jednym wniosku. Oznacza to, że w tej edycji konkursów NCN dana osoba może być wskazana tylko raz jako kierownik projektu we wniosku OPUS lub PRELUDIUM.

Wniosek obejmujący zadania badawcze pokrywające się z zadaniami wskazanymi we wniosku złożonym wcześniej, może zostać złożony dopiero wtedy, gdy decyzja o jego finansowaniu stała się ostateczna.

Przypominamy, że łączna liczba projektów NCN kierowanych przez daną osobę i wniosków złożonych w NCN, będących w ocenie lub zakwalifikowanych do finansowania, w których ta osoba wskazana jest jako kierownik projektu, nie może przekraczać dwóch. Liczba ta ulega zwiększeniu do trzech w przypadku, gdy dana osoba kieruje co najmniej jednym projektem finansowanym w ramach konkursu OPUS we współpracy LAP lub w ramach konkursu ogłaszanego przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe lub jest wskazana jako kierownik projektu w co najmniej jednym wniosku złożonym w NCN, będącym w ocenie lub zakwalifikowanym do finansowania, w ramach konkursu OPUS we współpracy LAP lub w ramach konkursu ogłaszanego przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe.

Do limitów tych nie wlicza się projektów ani wniosków z konkursów PRELUDIUM BIS i DIOSCURI.

Prosimy o zapoznanie się z poniższą listą możliwych kombinacji warunkujących możliwość ubiegania się o finansowanie w tej edycji konkursów.

Możliwe kombinacje liczby projektów przedstawiono w tabeli poniżej.

Liczba kierowanych przeze mnie projektów badawczych1 NCN oraz wniosków2 złożonych w NCN Czy mogę składać kolejny wniosek o finansowanie projektu badawczego?
łącznie projekty badawcze LUB wnioski w konkursach krajowych3 projekty badawcze LUB wnioski w konkursach międzynarodowych4 w konkursie krajowym w konkursie międzynarodowym
0 0 TAK TAK
1 1 TAK TAK
2 2 0 NIE TAK
2 1 1 TAK TAK
2 0 2 TAK TAK
≥3 3 NIE NIE

Legenda:

1 Kierowanie projektem odnosi się do okresu od dnia podpisania umowy o realizację i finansowanie projektu w ramach konkursów NCN do dnia złożenia raportu końcowego z realizacji tego projektu.

2 Do limitu wliczane są wnioski w trakcie oceny lub zakwalifikowane do finansowania.

3 Projekty badawcze lub wnioski w konkursach krajowych: OPUS, PRELUDIUM, SONATINA, SONATA, SONATA BIS, MAESTRO oraz projekty badawcze HARMONIA, SYMFONIA, Covid-19.

4 Konkursy ogłaszane przez NCN we współpracy z zagranicznymi agencjami finansującymi badania naukowe, obejmują:

  • konkursy ogłaszane w ramach programów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej – ERA-Net oraz Partnerstw Europejskich (UNISONO, POLONEZ, POLONEZ BIS);
  • konkursy ogłaszane przez sieci instytucji finansujących badania naukowe, niewspółfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w tym prowadzone w oparciu o współpracę LAP (OPUS LAP/ WEAVE, WEAVE UNISONO)
  • konkursy ogłaszane we współpracy dwustronnej między NCN a zagraniczną instytucją partnerską (GRIEG, POLS, IDEALAB, BEETHOVEN, BEETHOVEN CLASSIC BEETHOVEN LIFE, CEUS, MOZART, ALPHORN, ALPHORN COVID-19, DAINA, SHENG);

Do limitów nie wliczają się:

  • wnioski/projekty PRELUDIUM BIS, Dioscuri, TANGO, ARTIQ,
  • wnioski/działania naukowe MINIATURA,
  • wnioski/komponenty badawcze NAWA,
  • staże FUGA i UWERTURA,
  • stypendia ETIUDA, Program NCN dla naukowców z Ukrainy na kontynuowanie badań w Polsce, Specjalny program stypendialny NCN dla studentów i początkujących naukowców z Ukrainy.

Jaki może być zakres tematyczny wniosku?

Do konkursu można złożyć wniosek obejmujący badania podstawowe w obszarze określonym w jednym z 26 paneli NCN. Panele NCN dzielą się na trzy działy:

  • HS – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce;
  • NZ – nauki o życiu;
  • ST – nauki ścisłe i techniczne.

Wniosek jest oceniany w panelu, do którego został złożony (np. HS1, ST1, NZ1). Kierownik projektu dokonuje wyboru panelu. Nie ma możliwości zmiany panelu po złożeniu wniosku. Wybór niewłaściwego panelu może skutkować odrzuceniem wniosku na etapie oceny merytorycznej. 

Jaki może być czas trwania projektu?

W konkursie OPUS można ubiegać się finansowanie projektów trwających:

  • 12 miesięcy,
  • 24 miesiące,
  • 36 miesięcy,
  • 48 miesięcy.

Jakie są rodzaje stanowisk dla członków zespołu badawczego?

W projektach badawczych poza kierownikiem projektu w realizację zadań badawczych mogą być zaangażowani dodatkowi wykonawcy, w tym studenci i doktoranci oraz osoby na stanowisku typu post-doc lub stanowisku badacza (senior researcher).

Stanowisko typu post-doc to pełnoetatowe stanowisko pracy zaplanowane przez kierownika projektu dla osoby, która uzyskała stopień naukowy doktora nie wcześniej niż 7 lat przed 1 stycznia roku zatrudnienia w projekcie. Okres ten może być przedłużony, zgodnie z zasadami opisanymi w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Na stanowisku post-doc może być zatrudniona osoba, która uzyskała stopień doktora w podmiocie innym niż podmiot, w którym planowane jest zatrudnienie na tym stanowisku, lub odbyła co najmniej 10-miesięczny, ciągły i udokumentowany staż podoktorski w podmiocie innym niż podmiot realizujący projekt oraz w kraju innym niż kraj uzyskania stopnia doktora. Osoba, która będzie zatrudniona w projekcie na stanowisku typu post-doc, musi zostać wybrana w drodze otwartego konkursu.

NCN zwraca uwagę na przebieg organizacji otwartych konkursów na stanowisko typu post-doc. Regulamin obliguje organizatorów konkursów do uwzględnienia kryterium formalnego przestrzegania 7 lat od dnia uzyskania pierwszego stopnia naukowego doktora.

Doktorant/student, który będzie pobierał stypendium naukowe NCN musi zostać wybrany w drodze otwartego konkursu.

Stanowisko badacza (senior researcher) to pełnoetatowe stanowisko pracy, współfinansowane przez podmiot realizujący, w którym przewidziane jest zatrudnienie na tym stanowisku, zaplanowane przez kierownika projektu dla osoby, która uzyskała stopień doktora co najmniej 7 lat przed datą wystąpienia z wnioskiem, posiadającej specjalistyczną wiedzę, unikalne kompetencje i doświadczenie niezbędne do realizacji zadań badawczych zaplanowanych w projekcie

Należy pamiętać, że zasadność zaangażowania do realizacji projektu poszczególnych członków zespołu badawczego podlega ocenie Zespołu Ekspertów. We wniosku należy opisać kompetencje i zadania przewidziane do realizacji przez poszczególnych członków zespołu badawczego. Szczegółowe informacje dotyczące budżetu na wynagrodzenia i stypendia zawarte są w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Warunki konkursu nie określają maksymalnej liczby członków zespołu badawczego.

Jak zaplanować kosztorys projektu?

Kosztorys przedstawiony w projekcie musi być uzasadniony przedmiotem i zakresem badań i oparty na realnych wyliczeniach. W konkursie OPUS, NCN nie określa minimalnej ani maksymalnej wysokości budżetu projektu. Wydatki powinny być adekwatne do przyjętego planu badań i działań projektowych. Zaplanowanie nieuzasadnionego kosztorysu może skutkować odrzuceniem wniosku.

Budżet projektu składa się z kosztów bezpośrednich i pośrednich.

Do kosztów bezpośrednich należą:

  1. wynagrodzenia dla kierownika projektu – 170 000 zł rocznie w przypadku zatrudnienia kierownika na pełnoetatowym stanowisku; w przypadku zatrudnienia innego niż pełnoetatowe kierownik może otrzymać wynagrodzenie w wysokości maks. 3 000 zł miesięcznie.
  2. wynagrodzenia dla wykonawców projektu:
    • pełnoetatowe stanowiska typu post-doc – 140 000 zł rocznie (w uzasadnionych przypadkach kwota ta może zostać zwiększona),
    • stanowisko badacza (senior researcher) – 70 000 zł rocznie.

    Stanowisko to musi być współfinansowane przez podmiot realizujący projekt w wysokości co najmniej 70 000 tys. zł rocznie;

    • stypendia i wynagrodzenia dla studentów i doktorantów (maks. 10 000 zł na każdy miesiąc realizacji projektu),
    • tzw. wynagrodzenia dodatkowe przeznaczone dla członków zespołu badawczego – jeżeli kierownik projektu nie planuje pełnoetatowego zatrudnienia w projekcie, jego wynagrodzenie mieści się w puli wynagrodzeń dodatkowych,
  3. zakup aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania,
  4. zakup materiałów i drobnego sprzętu,
  5. usługi obce,
  6. wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje,
  7. gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych,
  8. inne koszty niezbędne do realizacji projektu, które są zgodne z katalogiem kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Koszty publikacji monografii będącej efektem realizacji projektu badawczego (w rozumieniu §10 Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 392) mogą zostać poniesione po uzyskaniu pozytywnej oceny przeprowadzonej przez NCN.

Na koszty pośrednie składają się:

  • koszty pośrednie Open Access w wysokości do 2% kosztów bezpośrednich, które mogą być przeznaczone wyłącznie na koszty związane z udostępnieniem publikacji lub danych badawczych w otwartym dostępie,
  • pozostałe koszty pośrednie w wysokości do 20% kosztów bezpośrednich, które mogą być przeznaczone na koszty pośrednio związane z projektem, w tym koszty udostępnienia publikacji lub danych badawczych w otwartym dostępie.

Zwracamy uwagę, że w przypadku podmiotów wnioskujących o udzielenie pomocy publicznej koszty pośrednie obejmujące koszty pośrednie Open Access oraz pozostałe koszty pośrednie mogą wynieść łącznie do 20% kosztów bezpośrednich, przy czym do naliczenia wartości kosztów pośrednich nie wlicza się następujących kategorii innych kosztów bezpośrednich: materiały i drobny sprzęt, wyjazdy służbowe, wizyty i konsultacje, wykonawcy zbiorowi, inne.

Dodatkowo, na etapie realizacji projektu podmiot realizujący jest zobowiązany do uzgodnienia z kierownikiem projektu zagospodarowania co najmniej 25% kwoty środków finansowych wynikających z faktycznie naliczonych w projekcie pozostałych kosztów pośrednich.

Ważne! Zwracamy uwagę na zmiany wprowadzone w kategorii Wynagrodzenia oraz stypendia dla studentów i doktorantów.

Zmianie ulega maksymalna wysokość stypendium doktoranckiego dla doktoranta w szkole doktorskiej, które można zaplanować i wypłacić po ocenie śródokresowej.

Jeżeli kierownik projektu na etapie składania wniosku planuje zaangażowanie doktoranta będącego uczestnikiem szkoły doktorskiej, to może zaplanować stypendium doktoranckie w ramach budżetu wynagrodzeń oraz stypendiów dla studentów i doktorantów w maksymalnej wysokości:

  • 5 tys. zł do miesiąca, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa doktoranta,
  • 6,5 tys. zł po miesiącu, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa doktoranta.

Budżet w kategorii wynagrodzeń oraz stypendiów dla studentów i doktorantów w konkursie OPUS pozostaje bez zmian i wynosi 10 tys. zł w przeliczeniu na każdy planowany we wniosku miesiąc realizacji projektu. Na pokrycie kosztów stypendium doktoranckiego po ocenie śródokresowej można zaplanować we wniosku dodatkowe 1,5 tys. zł miesięcznie na każdego doktoranta. Łączna kwota zwiększenia w przeliczeniu na każdy planowany we wniosku miesiąc realizacji projektu w konkursie OPUS nie może przekraczać 3 tys. zł.

Jeżeli zaplanowany we wniosku budżet w kategorii wynagrodzeń oraz stypendiów dla studentów i doktorantów przekracza limit 10 tys. zł w przeliczeniu na każdy planowany we wniosku miesiąc realizacji projektu, to środki powyżej tego limitu mogą być wykorzystane wyłącznie na pokrycie kosztów stypendium doktoranckiego dla doktoranta po miesiącu, w którym została przeprowadzona jego ocena śródokresowa. W innych przypadkach środki te podlegają zwrotowi do Centrum.

Zmianie nie ulega maksymalna wysokość:

  • stypendium doktoranckiego dla doktorantów przed oceną śródokresową,
  • stypendium naukowego NCN dla studentów i doktorantów,
  • wynagrodzenia dla studentów i doktorantów.

Publikacja rezultatów badań w Open Access

NCN wraz z innymi europejskimi agencjami cOAlition S opracowało politykę otwartego dostępu. NCN, zgodnie z przyjętą koncepcją otwartego dostępu do wyników prac i publikacji, wymaga upowszechniania prac będących efektem realizacji projektów badawczych w modelu natychmiastowego, otwartego dostępu. Zgodnie z założeniami Planu S, Narodowe Centrum Nauki uznaje za zgodne z polityką otwartego dostępu następujące ścieżki publikacyjne:

  1. w czasopismach lub na platformach otwartego dostępu zarejestrowanych lub będących na etapie rejestracji w Directory of Open Access Journal (DOAJ);
  2. w czasopismach subskrypcyjnych (hybrydowych, czyli takich, które publikują zarówno artykuły otwarte, jak i artykuły dostępne w ramach płatnej subskrypcji) pod warunkiem, że Version of Record (VoR, czyli wersja manuskryptu opublikowana w czasopiśmie z zestawem czcionek i brandingiem czasopisma, inaczej zwana również wersją opublikowaną lub pdf-em wydawcy) lub Author Accepted Manuscript (AAM; czyli wersja ostateczna manusykryptu, stworzona przez autora, która obejmuje wszelkie zmiany dokonane po recenzji i została zaakceptowana do publikacji przez czasopismo, inaczej zwana również post printem lub zaakceptowanym manuskryptem autora) zostanie bezpośrednio przez wydawcę lub autora opublikowane w otwartym repozytorium w momencie ukazania się publikacji on-line;
  3. w czasopismach objętych licencją otwartego dostępu w ramach tzw. umów transformacyjnych, które muszą być zarejestrowane w rejestrze prowadzonym przez Efficiency and Standards for Article Charges (ESAC-registry) oraz w czasopismach transformacyjnych (czyli takich, których wydawcy wyrazili wolę transformacji części lub całości treści tych czasopism z modelu subskrypcji do otwartego dostępu. Aktualna lista czasopism, którym przyznano status czasopisma transformującego jest tutaj). Czasopisma transformacyjne muszą spełniać kryteria, które znajdują się w wytycznych dotyczących wdrożenia Planu S i umożliwić autorom publikowanie ich oryginalnych artykułów naukowych w otwartym dostępie.

Ta ścieżka publikacyjna obowiązuje tylko, gdy praca została przyjęta do druku lub opublikowana do 31 grudnia 2024 r.

Prace należy udostępniać na licencji CC-BY (w przypadku czasopism transformacyjnych dopuszczana jest licencja CC-BY-SA). Ponadto, można zastosować licencję CC-BY-ND (bez względu na wybraną ścieżkę dostępu).

Więcej informacji na temat zasad/instrukcji publikowania w trybie Open Access znajduje się tutaj wraz ze zmianami.

Zachęcamy także do skorzystania z Instrukcji dotyczącej Open Access.

Projekty, w przypadku których raporty końcowe zostaną złożone do NCN do 31 grudnia 2025 roku, mogą skorzystać z przejściowych zapisów łagodzących „Politykę Narodowego Centrum Nauki w sprawie otwartego dostępu do publikacji” (treść pisma). Zachęcamy również do zapoznania się z prezentacją przygotowaną przez Zespół ds. Otwartej Nauki, w której omówiono możliwe ścieżki publikacji wraz ze zmianami (webinarium, prezentacja).

W umowach grantowych zawieranych po 1 stycznia 2021 roku dane będące podstawą publikacji naukowych stanowiących efekt realizacji projektów finansowanych przez NCN powinny być rzetelnie udokumentowane w sposób spełniający zasady maszynowego lub manualnego wyszukiwania, dostępności, interoperacyjności i ponownego użycia (tzw. FAIR Data). Tam, gdzie to możliwe, dane te powinny być udostępniane w repozytorium, zgodnie z warunkami licencji Creative Commons Public Domain CC0 (która przekazuje dane do domeny publicznej, a autor na jej mocy zrzeka się praw do danych wynikających z prawa autorskiego, jednak w zakresie dozwolonym przez prawo danego kraju; licencja nie wpływa na prawa z patentu, czy też prawa do wizerunku lub prywatności). Należy zastosować standardy cytowania danych zawarte w Declaration of Data Citation Principles by FORCE 11 oraz na zasadach zawartych w TOP Guidelines. Metadane opisujące zestaw danych muszą spełniać wytyczne OpenAIRE.

Formularz wniosku

Dokładny opis elementów wniosku znajduje się w punkcie I załącznika nr 1 Regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych stanowiącego załącznik do Uchwały Rady nr 23/2024 z dnia 4 marca 2024 pt: Kryteria oceny wniosków w konkursie OPUS.

Informacje, które należy podać w języku angielskim:

  1. dane kierownika projektu, w tym informacje o przebiegu kariery i doświadczeniu naukowym, a także listę od 1 do 10 publikacji, które ukazały się w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (z uwzględnieniem przysługujących przerw); w przypadku działalności naukowej z zakresu twórczości i sztuki, wykaz od 1 do 10 najważniejszych prac opublikowanych lub dokonań artystycznych i artystyczno-naukowych w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem; informacje o kierowaniu projektami badawczymi lub innym finansowaniu badań uzyskanym w ramach konkursów NCN w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem; informacje o kierowaniu projektami badawczymi finansowanymi w ramach innych konkursów krajowych lub międzynarodowych w roku wystąpienia z wnioskiem lub w okresie ostatnich 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem (do 5 projektów);
  2. podstawowe dane o wniosku i podmiocie, w którym będzie realizowany projekt (dodatkowo w języku polskim);
  3. plan badań (dodatkowo w języku polskim);
  4. informacje o zakresie prac wykonawców projektu;
  5. streszczenie projektu;
  6. popularnonaukowe streszczenie projektu (dodatkowo w języku polskim);
  7. skrócony opis projektu (do 5 stron A4) wraz z bibliografią wyłączoną z limitu stron;
  8. szczegółowy opis projektu (do 15 stron A4) wraz z bibliografią wyłączoną z limitu stron;
  9. informacje o badaniach prowadzonych we współpracy międzynarodowej i płynących z niej korzyściach (informacje wymagane tylko w przypadku projektów uwzględniających badania we współpracy międzynarodowej);
  10. informacje o kwestiach etycznych występujących w planowanych badaniach;
  11. informacje dotyczące planu zarządzania danymi powstałymi lub wykorzystanymi w trakcie realizacji projektu badawczego, zgodnie z wymaganiami przedstawionymi we wniosku;
  12. kosztorys projektu sporządzony zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie.

Wzór formularza wniosku jest dostępny tutaj.

W zakładce Oświadczenia administracyjne pod nazwą Osoby wskazane we wniosku należy wpisać dane wszystkich osób, które były zaangażowane w przygotowanie wniosku lub będą zaangażowane w realizację projektu. Należy tutaj wymienić wszystkie osoby, których dane (imię, nazwisko, afiliacja) są podane w innych częściach wniosku. Obowiązek poinformowania tych osób, że ich dane zostały zawarte we wniosku i będą przetwarzane przez NCN spoczywa na Wnioskodawcy. Sekcja ta nie podlega ocenie.

Czy w ramach tego konkursu można wnioskować o pomoc publiczną?

W konkursie można się ubiegać o pomoc publiczną, z wyjątkiem sytuacji, gdy o środki finansowe występuje osoba fizyczna. Szczegółowe informacje można znaleźć w sekcji Pomoc publiczna.

W przypadku projektu realizowanego w podmiocie, dla którego finansowanie będzie stanowić pomoc publiczną, środki finansowe dla studentów i doktorantów można zaplanować wyłącznie w formie opisanej w kategorii „wynagrodzenia dla studentów i doktorantów” w katalogu kosztów w projektach badawczych finansowanych przez NCN.

Wszystkie dokumenty dotyczące wnioskowania o udzielenie pomocy publicznej muszą być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym w formacie PAdES.

Jak przebiega proces oceny wniosku?

Wniosek podlega ocenie formalnej i merytorycznej. 

Ocena formalna dokonywana jest przez koordynatora dyscyplin. Do oceny merytorycznej kwalifikowane są wyłącznie wnioski kompletne i spełniające wszystkie kryteria określone w ogłoszeniu konkursowym. Wniosek może zostać odrzucony ze względów formalnych również na późniejszym etapie oceny.

Wnioski spełniające wymogi formalne są kierowane do oceny merytorycznej złożonej z dwóch etapów:

I etap: ocena odbywa się przez Zespół Ekspertów powoływany przez Radę NCN. Ewaluacji podlegają dane zawarte we wniosku i załącznikach z wyłączeniem szczegółowego opisu projektu. Każdy wniosek oceniany jest niezależnie przez dwóch członków Zespołu Ekspertów. W przypadku wniosku, dla którego przypisano pomocnicze określenia identyfikujące, wskazujące dyscypliny objęte innymi panelami NCN niż ten, do którego został złożony wniosek, przewodniczący Zespołu Ekspertów może zdecydować o zasięgnięciu dodatkowej opinii, którą sporządza członek innego Zespołu Ekspertów (tzw. wnioski interdyscyplinarne).

Po wykonaniu ocen eksperci spotykają się na pierwszym posiedzeniu Zespołu Ekspertów. Po omówieniu wszystkich wniosków i dyskusji Zespół ustala listę wniosków skierowanych do etapu II oceny.

II etap: W etapie II wnioski są kierowane do co najmniej dwóch recenzentów, którzy przygotowują indywidualne opinie na podstawie danych zawartych we wniosku i załącznikach z wyłączeniem skróconego opisu projektu. Zespół Ekspertów opierając się na opiniach recenzentów oraz dyskusji podczas drugiego posiedzenia ustala listę rankingową ze wskazaniem wniosków rekomendowanych do finansowania.

Dodatkowe informacje na temat procesu oceny wniosków można znaleźć w szczegółowym trybie sporządzania ocen przez zespoły ekspertów oraz w filmie.

Przypominamy, że wniosek jest oceniany w panelu, do którego został złożony (np. HS1, ST1, NZ1). Wyboru panelu dokonuje kierownik projektu. Nie ma możliwości zmiany panelu po złożeniu wniosku. Zachęcamy do precyzyjnego wskazania pomocniczych określeń identyfikujących, gdyż właściwie dobrane pomagają w doborze ekspertów i recenzentów do oceny merytorycznej wniosku. Wnioski interdyscyplinarne, decyzją przewodniczącego Zespołu Ekspertów, mogą uzyskać dodatkową ocenę eksperta z innego panelu.

Co jest brane pod uwagę przy ocenie wniosku?

Przy ocenie wniosku uwzględnia się w szczególności:

  1. spełnianie kryterium badań podstawowych;
  2. poziom naukowy i znaczenie, oryginalność oraz nowatorski charakter planowanych badań lub zadań badawczych;
  3. dobór metod badawczych oraz zasadność planu badań w odniesieniu do celów naukowych projektu;
  4. wpływ wyników projektu oraz szanse na najwyższej jakości publikacje naukowe i inne efekty projektu, z uwzględnieniem specyfiki dziedziny badawczej oraz różnych form możliwego wpływu i upowszechniania efektów projektu;
  5. ocenę możliwości realizacji planowanych badań;
  6. osiągnięcia naukowe kierownika projektu badawczego, w tym publikacje w renomowanych czasopismach naukowych;
  7. ocenę wykonania przez kierownika projektu badawczego innych projektów uprzednio finansowanych ze środków finansowych NCN i z innych źródeł;
  8. zasadność planowanych kosztów w stosunku do przedmiotu i zakresu badań;
  9. sposób przygotowania wniosku oraz spełnienie innych wymagań przedstawionych w ogłoszeniu o konkursie.

Szczegółowe kryteria oceny wniosków są dostępne tutaj.

We wnioskach OPUS, dorobek, kompetencje i specjalistyczne kwalifikacje osoby planowanej do zatrudnienia na stanowisku badacza (senior researcher), jak również zasadność tego stanowiska będzie podlegała ocenie merytorycznej. Niespełnienie warunków oraz niemerytoryczne uzasadnienie może skutkować odrzuceniem wniosku.

Wniosek, który uzyska uzgodnione stanowisko Zespołu Ekspertów o przyznaniu oceny punktowej zero lub „nie” w którymkolwiek kryterium podlegającym ocenie, nie może zostać zakwalifikowany do finansowania. Nie dotyczy to kryterium oceny planu zarządzania danymi oraz oceny kwestii etycznych planowanych badań.

Kto dokonuje oceny merytorycznej wniosku?

Wnioski są oceniane w ramach paneli dziedzinowych (np. HS1, NZ1, ST1).

Eksperci wybierani są przez Radę NCN spośród grona naukowców, polskich i zagranicznych, posiadających przynajmniej stopień naukowy doktora. Zespoły Ekspertów powoływane są na daną edycję konkursu. Skład Zespołu Ekspertów jest zależny od liczby i tematyki wniosków złożonych w ramach poszczególnych paneli.

Kiedy i jak zostaną ogłoszone wyniki?

Wyniki konkursu zostaną udostępnione na stronie internetowej NCN oraz przekazane wnioskodawcy w drodze decyzji dyrektora NCN w terminie do 6 miesięcy od upływu terminu składania wniosków, nie później niż w grudniu 2024 r.

Szczegółowe informacje

Zachęcamy do zapoznania się z informacjami zawartymi na stronie internetowej NCN w sekcji Informacje dla wnioskodawców.

W przypadku dodatkowych pytań zalecamy kontakt drogą e-mailową: informacja@ncn.gov.pl.

Przydatne informacje

Planując złożenie wniosku w konkursie OPUS 27, należy:

  1. zapoznać się z pełną dokumentacją konkursową przedstawioną w ogłoszeniu, w szczególności z:
  1. pozyskać od podmiotu, w którym będzie realizowany projekt, dane niezbędne do wypełnienia wniosku i dowiedzieć się, jakie są wewnętrzne procedury mogące mieć wpływ na złożenie wniosku oraz realizację projektu (planowanie kosztów w projekcie, procedura pozyskania podpisu/ów osoby/osób upoważnionej/upoważnionych do reprezentacji podmiotu na potwierdzeniu złożenia wniosku);
  2. w przypadku, gdy podmiotem wnioskującym jest grupa podmiotów, przygotować porozumienie o współpracy na rzecz realizacji wnioskowanego projektu badawczego;
  3. przygotować listy od redakcji, potwierdzające przyjęcie publikacji do druku (w przypadku, gdy w dorobku naukowym wskazano publikacje przyjęte do druku, które nie zostały jeszcze opublikowane).

Przed wysłaniem wniosku do NCN należy:

  1. sprawdzić, czy wszystkie dane oraz załączniki we wniosku są poprawne. Samo sprawdzenie kompletności wniosku w systemie OSF przyciskiem „Sprawdź kompletność” nie gwarantuje tego, że wypełniono poprawnie wszystkie dane i załączono odpowiednie załączniki;
  2. sprawdzić czy poszczególne zakładki wypełnione są we właściwym języku
  3. zablokować ostateczną wersję wniosku do NCN;
  4. pobrać i podpisać potwierdzenia złożenia wniosku w konkursie – kierownik projektu oraz osoba/osoby upoważniona/upoważnione do reprezentacji podmiotu;
  5. załączyć podpisane potwierdzenia złożenia wniosku.

Po wypełnieniu wniosku i dodaniu odpowiednich załączników wniosek – tylko w wersji elektronicznej – należy wysłać do NCN w systemie OSF, używając przycisku „Wyślij do NCN”.

Po zakończeniu naboru wniosków:

  1. przeprowadzony zostanie proces oceny;
  2. po każdym etapie oceny zostanie przekazana decyzja dyrektora NCN w sprawie przyznania środków finansowych;
  3. w przypadku zakwalifikowania wniosku do finansowania podpisana zostanie umowa o finansowanie projektu badawczego;
  4. rozpocznie się realizacja projektu zgodnie z umową i regulaminem realizacji projektów badawczych, staży i stypendiów.

W przypadku naruszenia procedury konkursowej lub innych naruszeń formalnych wnioskodawcy przysługuje prawo odwołania odwołanie od decyzji dyrektora NCN do Komisji Odwoławczej Rady NCN. Odwołanie należy złożyć w terminie 14 dni od dnia skutecznego doręczenia decyzji.

Dokumentacja konkursowa

  1. Warunki konkursu OPUS
  2. Regulamin przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych
  3. Panele NCN
  4. Regulamin przyznawania stypendiów naukowych w projektach badawczych finansowanych ze środków NCN
  5. Koszty w projektach NCN 
  6. Wzór formularza wniosku OPUS
  7. Wytyczne dla wnioskodawców - uzupełnianie wniosku w systemie OSF
  8. Porozumienie o współpracy na rzecz realizacji wnioskowanego projektu badawczego
  9. Pomoc publiczna
  10. Wytyczne dla wnioskodawców do uzupełnienia planu zarządzania danymi w projekcie badawczym
  11. Wytyczne dla wnioskodawców do uzupełnienia formularza dotyczącego kwestii etycznych w projekcie badawczym
  12. Polityka NCN dotycząca otwartego dostępu do publikacji ze zmianami
  13. Instrukcja: polityka NCN dotycząca otwartego dostępu do publikacji
  14. Kodeks NCN dotyczący rzetelności badań naukowych i starania o fundusze na badania
  15. Procedura składania wniosków

Dokumenty dotyczące oceny wniosków:

  1. Kryteria oceny wniosków
  2. Zespoły ekspertów NCN – zasady tworzenia i powoływania
  3. Szczegółowy tryb sporządzania ocen wniosków przez zespoły ekspertów
  4. Zasady doręczania decyzji dyrektora NCN
  5. Instrukcja dotycząca składania odwołań od decyzji dyrektora NCN

Dokumenty, z którymi należy się zapoznać przed rozpoczęciem realizacji projektu NCN:

  1. Wzór umowy OPUS
  2. Zarządzenie w sprawie wprowadzenia procedury przeprowadzania kontroli w siedzibie jednostki
  3. Wytyczne dla podmiotów audytujących wykonanie projektów badawczych finansowanych przez NCN
  4. Zasady oceny monografii w projektach badawczych finansowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki
  5. Uchwała Rady NCN w sprawie współpracy z Federacją Rosyjską w ramach grantów finansowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki

Otwarcie wiosennych konkursów NCN

pt., 15/03/2024 - 13:00
Kod CSS i JS

Ogłaszamy konkursy OPUS 27 na projekty badawcze realizowane przez naukowców na każdym etapie kariery oraz PRELUDIUM 23 skierowany do badaczy bez stopnia doktora. Łączny budżet ogłoszonych konkursów to 490 mln zł. Wnioski przyjmujemy do połowy czerwca.

Naukowczynie i naukowcy w otwartych właśnie konkursach mogą starać się o granty na realizację projektów z zakresu badań podstawowych, we wszystkich dziedzinach nauki.

OPUS ma najszerszą formułę ze wszystkich konkursów NCN. Jest otwarty dla badaczy na każdym etapie kariery, również dla tych, którzy jeszcze nie mają stopnia doktora. Warunkiem wstępnym udziału w konkursie jest posiadanie w dorobku co najmniej jednej opublikowanej lub przyjętej do druku pracy naukowej, a w przypadku działalności naukowej w obszarze twórczości i sztuki alternatywnie przynajmniej jednego dokonania artystycznego bądź artystyczno-naukowego.

W konkursie OPUS 27 można ubiegać się o finansowanie projektów bez udziału partnerów zagranicznych, projektów realizowanych we współpracy z partnerami z zagranicznych instytucji naukowych lub takich, które zakładają wykorzystanie przez polskie zespoły wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych. Wiosenna edycja OPUS nie uwzględnia ścieżki LAP (lead agency procedure).

Projekty OPUS mogą być rozplanowane na 12, 24, 36 lub 48 miesięcy, a w ich realizację mogą być zaangażowani badacze na stanowiskach typu post-doc oraz senior researcher, jak również studenci oraz doktoranci. W kosztorysie projektu można przewidzieć także środki na zakup aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania, zakup materiałów i drobnego sprzętu, usługi obce, wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje lub gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych. Budżet pojedynczego projektu OPUS nie jest limitowany odgórnie, ale kosztorys musi być zgodny z regulacjami konkursu, a wszystkie zaplanowane wydatki muszą być zasadne i niezbędne do zrealizowania założeń projektu.

Konkurs PRELUDIUM 23 jest skierowany do naukowców bez stopnia doktora. Badaczki i badacze mogą w nim otrzymać grant na realizację w polskich jednostkach projektów trwających 12, 24 lub 36 miesięcy w wysokości odpowiednio 70 tys. zł, 140 tys. zł lub 210 tys. zł. Temat projektu może być związany z tematem planowanej rozprawy doktorskiej, ale nie jest to konieczne.

Zespół realizujący projekt PRELUDIUM może się składać maksymalnie z trzech osób, w tym z kierownika projektu i opiekuna naukowego. Budżet grantu może obejmować środki na wynagrodzenie dla zespołu badawczego (z wyłączeniem opiekuna), zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania, zakup materiałów i drobnego sprzętu, usługi obce, wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje, gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych oraz inne koszty niezbędne do realizacji projektu pod warunkiem, że będą zgodne z katalogiem kosztów w projektach NCN.

Wzrost finansowania w ogłoszonych konkursach

W otwartym właśnie konkursie OPUS 27 do podziału między naukowców wnioskujących o granty na realizację badań w polskich jednostkach jest 450 milionów złotych, zaś w konkursie PRELUDIUM 23 dla naukowców bez stopnia doktora – 40 milionów złotych.

– Po raz pierwszy od dawna możemy znacząco zwiększyć budżety naszych konkursów w porównaniu do ich poprzednich edycji. Jest to możliwe dzięki zapowiedzi ministra nauki Dariusza Wieczorka o przekazaniu dla NCN dodatkowych 200 milionów złotych jeszcze w tym roku – podkreśla prof. Krzysztof Jóźwiak, dyrektor Narodowego Centrum Nauki.

Decyzję o przekazaniu Narodowemu Centrum Nauki dodatkowych środków na finansowanie badań minister nauki Dariusz Wieczorek ogłosił podczas konferencji prasowej 14 lutego.

– To krok w dobrą stronę, który umożliwi nam sfinansowanie większej liczby wartościowych projektów i w dalszej perspektywie pomoże wspierać konkurencyjność polskiej nauki na arenie międzynarodowej – zaznacza prof. Jóźwiak. – Liczę na to, że dzięki zwiększeniu budżetów OPUS 27 i PRELUDIUM 23 znacząco wzrosną wskaźniki sukcesu w tych konkursach – dodaje.

Procedura oceny i wyniki

Wnioski w konkursach OPUS 27 i PRELUDIUM 23 można składać do poniedziałku 17 czerwca za pośrednictwem systemu OSF.

Wnioskodawcą formalnie mogą być m.in. uczelnie, instytuty naukowe PAN, instytuty badawcze, centra naukowe-przemysłowe, centra PAN, biblioteki naukowe, przedsiębiorcy lub jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek do NCN może złożyć również osoba fizyczna, która nie jest zatrudniona w żadnym podmiocie w chwili złożenia wniosku, ale planuje takie zatrudnienie ze środków grantu.

Wnioski będą oceniane przez zespoły powołane osobno dla każdego z paneli dziedzinowych (np. HS1, NZ1, ST1). Ocena merytoryczna będzie przebiegać dwuetapowo – najpierw wnioski zostaną zaopiniowane przez ekspertów będących członkami zespołów powołanych przez Radę NCN, a w drugim etapie przez recenzentów zewnętrznych. Ocena wniosku po I i II etapie zostanie ustalona kolegialnie przez zespół, z uwzględnieniem indywidualnych opinii ekspertów i recenzentów, po przeprowadzeniu dyskusji na posiedzeniu zespołu.

Wyniki konkursów zostaną opublikowane po zakończeniu procesu oceny, najpóźniej w grudniu 2024 roku.

Do tej pory we wszystkich rozstrzygniętych konkursach OPUS finansowanie przyznano 10378 wnioskom na łączną kwotę ponad 8,4 miliardów złotych. W konkursach typu PRELUDIUM finansowanie otrzymało 7079 projektów o wartości niemal 877 mln zł. Baza projektów NCN.

Ogłoszenie OPUS 27

Ogłoszenie PRELUDIUM 23

Polscy naukowcy nagrodzeni w konkursie sieci M-ERA.NET 3

czw., 14/03/2024 - 08:00
Kod CSS i JS

Dziewięć projektów badawczych z udziałem naukowców z Polski zostanie sfinansowanych przez NCN w ramach konkursu M-ERA.NET Call 2023 na międzynarodowe projekty badawcze dotyczące nauki o materiałach i inżynierii materiałowej. Organizatorem konkursu jest sieć M-ERA.NET 3, której Narodowe Centrum Nauki jest członkiem. Na realizację badań polskie zespoły otrzymają 2 mln euro.

O finansowanie mogły starać się konsorcja międzynarodowe złożone z co najmniej trzech zespołów badawczych pochodzących z różnych krajów biorących udział w konkursie: Austria, Belgia, Bułgaria, Brazylia, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Izrael, Kanada, Korea Południowa, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Norwegia, Polska, Republika Południowej Afryki, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Tajwan, Turcja, Węgry, Włochy.

W konkursie zostały złożone 382 wnioski wstępne, a następnie 109 wniosków pełnych. Finansowanie w wysokości 44 mln euro otrzymały ostatecznie 43 międzynarodowe projekty badawcze angażujące 205 zespołów.

Zwycięskie projekty z udziałem polskich naukowców finansowane przez Narodowe Centrum Nauki:

  • Inteligentne nanożele zawierające naturalne środki przeciwdrobnoustrojowe do zapobiegania zakażeniom dróg moczowych poprzez zakłócanie między- i wewnątrzgatunkowej komunikacji patogenów. Kierownik polskiego zespołu: prof. dr hab. Robert Bucki, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku.
  • Elektroprzędzony skafold zawierający bakteriofagi, czynniki z mezenchymalnych komórek macierzystych oraz MXenes o właściwościach przeciwbakteryjnych i wspomagający gojenie ran. Kierownik polskiego zespołu: dr inż. Honorata Kraśkiewicz, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda Polskiej Akademii Nauk.
  • Optycznie adresowany szybki interfejs nieorganiczno-organiczny dla zaawansowanej optyki i terahercowej fotoniki. Kierownik polskiego zespołu: prof. dr hab. inż. Janusz Robert Parka, Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego.
  • Zdalnie aktywowane nanozymy magnetyczne wyłapujące reaktywne formy tlenu w chorobie Alzheimera. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Anna Ludwika Haduch, Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja Polskiej Akademii Nauk.
  • Uwolnienie potencjału zrównoważonej i wolnej od rozpuszczalników produkcji elektrod do ogniw litowo-jonowych. Kierownik polskiego zespołu: prof. dr hab. inż. Marek Łukasz Marcinek, Politechnika Warszawska.
  • Projektowanie wodorków metali o parametrach aplikacyjnych przy wykorzystaniu uczenia maszynowego. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Łukasz Gondek, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie.
  • Zaawansowana inżynieria materiałowa dla wytwarzania gazu syntetycznego zawierającego wodór przy użyciu palników plazmowych. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. inż. Beata Teresa Dubiel, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie.
  • Lekkie stopy o wysokiej entropii do bezpiecznego i zrównoważonego magazynowania energii. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Wojciech Andrzej Sławiński, Uniwersytet Warszawski.
  • Zrównoważone wysokonapięciowe akumulatory oparte na hybrydowych katodach umożliwiających dwujonowe magazynowanie energii. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. inż. Leszek Adrian Niedzicki, Politechnika Warszawska.

Finansowanie w ramach konkursu M-ERA.NET Call 2023 otrzyma łącznie 15 projektów z udziałem naukowców z Polski, 6 z nich sfinansuje Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Lista rankingowa projektów z udziałem polskich zespołów finansowanych przez NCN wraz z opisami popularnonaukowymi

5 marca 2024 r. został otwarty nabór wniosków kolejnej edycji konkursu – M-ERA.NET 3 Call 2024. Zachęcamy badaczki i badaczy zajmujących się naukami o materiałach i inżynierią materiałową do udziału w konkursie.

Ogłoszenie konkursu M-ERA.NET Call 2024

Wyniki konkursu M-ERA.NET Call 2023 na stronie sieci M-ERA.NET 3

W poszukiwaniu lepszych metod leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów

Kierownik projektu :
dr Tomasz Kantyka
Uniwersytet Jagielloński

Panel: NZ1

Konkurs : GRIEG
ogłoszony 17 czerwca 2019 r.

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba autoimmunologiczna, charakteryzująca się stanem zapalnym stawów, która prowadzi do ograniczonej funkcjonalności i niepełnosprawności. Szereg prac wskazuje na cytrulinację, enzymatyczną modyfikację białek, katalizowaną przez rodzinę deiminaz peptydyloargininy (PAD), jako na istotny czynnik w rozwoju RZS. Niestety, podstawowe aspekty związane z cytrulinacją i biologią enzymów PAD pozostają niewyjaśnione. Nasz projekt podejmuje próbę opisania mechanizmów biologicznych aktywacji PAD, wykorzystując techniki biochemii, stosując linie komórkowe i analizując próbki pacjentów cierpiących na RZS. dr Tomasz Kantyka, fot. Michał Łepeckidr Tomasz Kantyka, fot. Michał Łepecki

Charakterystyczną cechą RZS jest napływ komórek immunologicznych do stawów. Wśród nich przeważają neutrofile i makrofagi, a towarzyszą im limfocyty T i B. Pierwsze z nich napędzają proces zapalny i prowadzą do destrukcji tkanek. Limfocyty rozpoznają nowopowstałe białka cytrulinowane i produkują przeciwciała, które atakują własne białka pacjenta. Znaczącą grupę pośród tych przeciwciał stanowią tzw. ACPA, skierowane przeciwko cytrulinowanym: białkom budującym chrząstki, enzymom metabolicznym i białkom jądrowym. ACPA są wykrywane nawet przed wystąpieniem objawów klinicznych choroby, a ich poziom związany jest z postępem destrukcji stawów.

Cytrulinacja jest modyfikacją białek, w której dodatnio naładowany łańcuch argininy ulega modyfikacji do neutralnej cytruliny, aminokwasu niekodowanego w DNA. Modyfikacja ta jest krytyczna dla wytworzenia ACPA, ponieważ takie modyfikowane sekwencje często stanowią podstawę tzw. neoepitotów; lokacji w białkach organizmu, atakowanych przez układ immunologiczny. Grupa enzymów katalizujących cytrulinację (PAD) jest więc fundamentalna dla regulacji stanu zapalnego wywołanego obecnością neutrofili.

Podstawowymi regulatorami aktywności PAD są jony wapnia. Wiązanie wapnia, prowadzi do aktywacji enzymu w tzw. mechanizmie „przełącznika wapniowego. Mechanizm ten pozwala na szereg zmian strukturalnych, prowadzących do uruchomienia maszynerii katalitycznej enzymu. Jednak stężenia wapnia wskazywane w tych badaniach wielokrotnie przekraczają poziomy wykrywane w warunkach fizjologicznych. Postuluje się, że w regulacji aktywności PAD uczestniczą również inne aktywatory, które albo zastępują wapń w mechanizmie aktywacji, albo prowadzą do zmniejszenia wymagań co do stężenia wapnia.

dr Tomasz Kantyka, fot. Michał Łepeckidr Tomasz Kantyka, fot. Michał Łepecki Przełomowe wyniki uzyskane podczas realizacji naszego projektu wskazują na aktywację enzymu PAD4 przez naturalne cząsteczki z grupy glukozaminoglikanów (GAG). Substancje te pozwalają na aktywację PAD4 w stężeniach jonów wapnia zbliżonych do poziomów fizjologicznych, wyjaśniając możliwość ich działania in vivo. Rezultaty te zostały potwierdzone z wykorzystaniem szeregu technik, takich jak analiza aktywności enzymatycznej, bezpośrednie wyznaczenie oddziaływania GAG-PAD4 z wykorzystaniem mikrokalorymetrii MST, czy też wiązania określonego z wykorzystaniem techniki rezonansu plazmonowego SPR. Wyniki te potwierdzają wiązanie GAG o wysokim powinowactwie. Ponadto, struktury uzyskane zaawansowaną techniką CroEM pozwoliły na potwierdzenie tworzenia kompleksu PAD4-GAG i wskazują na nową organizację molekularną PAD4, najprawdopodobniej odpowiedzialną za wzrost aktywności enzymu. W równolegle prowadzonych badaniach in vitro udało się wykazać wiązanie PAD4 do powierzchni komórek produkujących GAG, a prowadzona we współpracy z partnerem norweskim analiza próbek klinicznych pacjentów wskazuje na korelację podniesionych poziomów GAG w serum z wcześniejszym rozwojem choroby.

Opisanie nowych mechanizmów aktywacji PAD4 ma więc szansę na interpretację w kontekście klinicznym, a uzyskane wyniki naszych badań podstawowych mogą pozwolić na opracowanie lepszych terapii RZS w przyszłości.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Nowe mechanizmy regulacji aktywności PAD. Specyficzność substratowa i aktywacja deiminaz peptydyloargininy w kontekście reumatoidalnego zapalenia stawów

dr Tomasz Kantyka

Kierownik - dodatkowe informacje

Doktorat obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim w 2010 roku. Jego międzynarodowe doświadczenie obejmuje pobyty badawcze w Niemczech w Klinice Dermatologii na Uniwersytecie Christian Albrechts w Kilonii, 4-miesięczną współpracę z Instytutem Mikrobiologii Klinicznej na Uniwersytecie Friedricha Schillera w Jenie oraz w USA, gdzie krótko przebywał w Departamencie Biochemii i Biologii Molekularnej na Uniwersytecie Georgia w Athens. Swoje stypendium post-doktorskie spędził w Bergen, w Norwegii, w Klinicznym Oddziale Szpitala Uniwersyteckiego. Obecnie kieruje grupą badawczą w Małopolskim Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie kontynuuje swoje badania. Aktualnie jego głównym tematem badawczym jest regulacja aktywności PAD4 przez czynniki niebiałkowe. Jest współautorem 39 prac badawczych i otrzymał szereg grantów od Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, NCN oraz Norway Grants.

dr Tomasz Kantyka, fot. Michał Łepecki

Wysokość stypendiów doktoranckich w projektach NCN

czw., 07/03/2024 - 13:00
Kod CSS i JS

W związku z wejściem w życie rozporządzenia ministra nauki z dnia 15 lutego 2024 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej a w konsekwencji wzrostem wysokości stypendium doktoranckiego, dopuszcza się wypłacenie w projektach badawczych finansowanych przez NCN stypendium doktoranckiego dla doktoranta (po miesiącu, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa) w kwocie wyższej niż 5000 zł.

Szczegółowe informacje o zasadach zwiększania kwot stypendiów w projektach finansowanych przez NCN znajdują się w piśmie dyrektora NCN.

Ewolucja eklogitów wewnątrz i pomiędzy obszarami UHP w zachodniej Norwegii

Kierownik projektu :
dr Dirk Spengler
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Panel: ST10

Konkurs : POLS
ogłoszony 16 marca 2020 r.

Kontynenty to najstarsze struktury na powierzchni naszej planety, które od co najmniej 2,5 mln lat przemieszczają się stale w procesie tektoniki płyt. W wyniku zderzenia dwóch płyt kontynentalnych powstaje pasmo górskie, gdzie krawędź jednej z kolidujących płyt zanurza się pod drugą do czasu aż siła wyporu wyniesie ją z powrotem na powierzchnię. dr Dirk Spengler, fot. Michał Łepeckidr Dirk Spengler, fot. Michał Łepecki

dr Dirk Spengler, fot. Michał Łepeckidr Dirk Spengler, fot. Michał Łepecki Głębokość maksymalna, z której skały skorupowe (gnejsy) były wynoszone z powrotem na powierzchnię wzrastała wraz z rozwojem naszej planety. Orogeny tego typu zawierają na przykład koezyt (wysokociśnieniowy analog kwarcu, który zachowuje stabilność nawet na głębokościach > 90 km) pod warunkiem, że jest on młodszy niż ok. 630 mln lat; te młodsze niż 530 milionów lat mogą z kolei zawierać diamenty (> 120 km). Mechanizmy umożliwiające ekshumację krawędzi kontynentalnych z takich głębokości są jednak nadal przedmiotem dyskusji, częściowo dlatego, że skały tego typu nie są łatwo rozpoznawalne. Jeden z problemów dotyczy transformacji ultrawysokociśnieniowych skał (UHP) podczas ich drogi powrotnej ku powierzchni, która w przeważającej mierze zaciera zapis wcześniejszego metamorfizmu UHP. Dodatkową komplikacją jest fakt, że dowody na UHP mogą być preferencyjnie zapisywane w objętościowo rzadkich skałach (eklogitach) tkwiących w gnejsach, które z kolei z niewiadomych przyczyn zapis informacji o UHP niosą bardzo rzadko.

Niniejszy projekt poświęcony jest badaniom różnych typów eklogitów na terenie Western Gneiss Region w Norwegii. Eklogity te występują zarówno wewnątrz, jak i pomiędzy odrębnymi obszarami, w obrębie których uprzednio stwierdzono obecność skał UHP. Nasze badania wykazały, że podobne typy eklogitów zawierają podobnie zorientowane inkluzje mineralne w klinopiroksenie. Mikrostruktura tych inkluzji mineralnych jest typowa dla skał UHP i występuje bez względu na źródło pochodzenia próbek, tzn. zarówno wewnątrz, jak i pomiędzy uprzednio zidentyfikowanymi obszarami występowania skał UHP. Wykazano, że skład mineralny gruboziarnistego eklogitu o niskim stopniu alteracji przynosi bezpośrednie dane dotyczące warunków metamorficznych występujących głęboko w polu stabilności diamentu, które również nie zależą od przestrzennego rozmieszczenia próbek. W rezultacie obszar występowania skał skorupowych wystawionych na oddziaływanie warunków UHP w zachodniej Norwegii okazuje się znacznie większy niż uprzednio sądzono. W konsekwencji przyjęty uprzednio wzorzec odrębnych obszarów UHP prawdopodobnie nie ogranicza skuteczności mechanizmu ekshumacji tych skał. W chwili obecnej prowadzone są badania zawartości wody w nominalnie bezwodnych minerałach tych eklogitów. Oczekuje się, że analiza tych danych przyniesie odpowiedź na pytanie o rolę płynów, które z jednej strony wyniosły eklogity na powierzchnię, a z drugiej sprawiły, że niektóre z nich nie zachowują już informacji o swojej historii w polu stabilności diamentu.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Usunięty zapis metamorfizmu UHP? Ewolucja eklogitów wewnątrz i pomiędzy obszarami UHP w zachodniej Norwegii

dr Dirk Spengler

Kierownik - dodatkowe informacje

Dr Dirk Spengler prowadzi interdyscyplinarne badania dotyczące skał górnego płaszcza ziemskiego, które występują w obrębie gnejsów i posiadają podwójną historię: bardziej odległą (w płaszczu Ziemi), a następnie tektoniczną. Działalność naukową rozpoczął od prowadzonych w trakcie studiów doktoranckich badań dotyczących mikrostruktur inkluzji mineralnych, petrologii, geochemii oraz geochemii izotopów na uniwersytetach w Utrechcie (NL), Amsterdamie (NL) i Durham (UK), a także w obserwatorium Lamont-Doherty Earth Observatory (USA). Następnie odbył stypendium JSPS na Uniwersytecie w Kioto (Japonia). Pracował na stanowiskach profesora i pracownika badawczego w ośrodkach w Japonii i Niemczech, a obecnie zatrudniony jest na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, gdzie skupia się na badaniu eklogitów, pozostających w ścisłym związku ze skałami płaszcza ziemskiego.

dr Dirk Spengler, fot. Michał Łepecki

Otwarcie konkursu M-ERA.NET 3 Call 2024

śr., 06/03/2024 - 10:00
Kod CSS i JS

We współpracy z siecią M-ERA.NET 3 ogłaszamy konkurs na międzynarodowe projekty badawcze dotyczące nauki o materiałach i inżynierii materiałowej. Budżet NCN dla polskich zespołów to 1,5 mln euro, wnioski wstępne można składać do 14 maja.

Misją programu M-ERA.NET 3 jest wspieranie Europejskiego Zielonego Ładu, dążenie do realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ, zwiększanie korzyści społeczno-ekologicznych w kontekście odpowiedzialnych badań i innowacji, wspieranie łańcucha innowacji oraz wzmacnianie interdyscyplinarności.

Konkurs obejmuje następujące tematy: Sustainable advanced materials for energy, Innovative surfaces, coatings and interfaces, High performance composites, Functional materials, Materials addressing environmental challenges oraz Next generation materials for advance electronics.

Wnioski w konkursie M-ERA.NET 3 Call 2024 mogą składać międzynarodowe konsorcja złożone z co najmniej trzech zespołów badawczych pochodzących z co najmniej trzech krajów biorących udział w konkursie: Austria, Belgia, Bułgaria, Brazylia, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Izrael, Kanada, Korea Południowa, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Polska, Republika Południowej Afryki, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Tajwan, Turcja, Węgry, Włochy.

Kierownik polskiego zespołu musi mieć co najmniej stopień naukowy doktora. Projekty można planować na 24 lub 36 miesięcy. Budżet pojedynczego projektu może obejmować środki na wynagrodzenia i stypendia dla członków zespołu, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania, zakup materiałów i drobnego sprzętu, usługi obce, wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje, gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych oraz inne koszty niezbędne do realizacji projektu. W projektach składanych do NCN nie jest wymagane zaplanowanie udziału partnera przemysłowego.

Całkowity budżet konkursu M-ERA.NET Call 2024 to ponad 35 milionów euro. Naukowczynie i naukowcy pracujący w polskich jednostkach mogą wnioskować o finansowanie do dwóch polskich agencji: Narodowego Centrum Nauki w przypadku badań podstawowych oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w przypadku badań aplikacyjnych. Agencje zapewniają środki w wysokości odpowiednio 1,5 mln oraz 2 mln euro.

Procedura oceny wniosków międzynarodowych jest dwuetapowa. Wnioski wstępne (pre-proposals) muszą być przygotowane wspólnie przez członków konsorcjum i złożone za pośrednictwem międzynarodowego systemu M-ERA.NET Submission System w terminie do 14 maja 2024 (12:00 CEST). Wnioski pełne tzw. full proposals będzie można składać do 20 listopada 2024, 12:00 CET. Wyniki konkursu będą znane w lutym 2025 roku.

O sieci M-ERA.NET 3 Call 2024

M-ERA.NET jest siecią 49 organizacji z 35 krajów finansującą badania z obszaru nauk o materiałach oraz inżynierii materiałowej. Konsorcjum ogłasza wspierane przez Komisję Europejską konkursy na projekty realizowane przez międzynarodowe zespoły badawcze. Narodowe Centrum Nauki jest członkiem sieci M-ERA.NET od 2015 r. Do tej pory Narodowe Centrum Nauki brało udział w 7 konkursach sieci M-ERA.NET, w których sfinansowało prace polskich zespołów w 36 międzynarodowych projektach.

Zapraszamy do udziału w webinarium poświęconym konkursowi M-ERA.NET Call 2024, które odbędzie się 7 marca w godzinach 11:00-12:30 CET. Rejestracja.

Ogłoszenie M-ERA.NET 3 Call 2024 dla polskich zespołów badawczych wnioskujących do NCN

Partner Search Tool

Strona sieci M-ERA.NET 3

Modelowanie intruzji magmy na Księżycu, Marsie i Ziemi

Kierownik projektu :
dr Sam Poppe
Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk

Panel: ST10

Konkurs : POLS
ogłoszony 16 marca 2020 r.

Do skalistych ciał planetarnych naszego Układu Słonecznego zaliczają się Ziemia, Mars, Księżyc, Wenus i Merkury. Kiedy pod wpływem wysokich temperatur głęboko pod powierzchnią takich planet topią się skały, powstaje magma. Magma ta następnie przemieszcza się w obrębie skorupy planetarnej, gdzie może tworzyć intruzje na głębokości kilku kilometrów albo powodować erupcje wulkaniczne na powierzchni. Podczas umiejscowienia płytko pod powierzchnią magma tworzy dla siebie przestrzeń, przemieszczając i deformując otaczające ją skały. Proces ten prowadzi w konsekwencji do deformacji powierzchni planety, co można zaobserwować na zdjęciach wykonanych przez misje kosmiczne.

dr Sam Poppe, fot. Michał Łepeckidr Sam Poppe, fot. Michał Łepecki Prowadzone na Ziemi obserwacje sejsmiczności i deformacji gruntu w obszarach charakteryzujących się aktywnością wulkaniczną wskazują, że kopułowe wypiętrzenia powierzchni mogą powstawać w wyniku intruzji magmy, która rozprzestrzenia się poziomo i nadyma w górę. Na Księżycu i Marsie aktywności wulkanicznej obecnie się nie obserwuje, ale kopułowe wypiętrzenia na powierzchni tych obiektów również interpretuje się jako deformacje powodowane przez magmę. Deformacje tego rodzaju obejmują na przykład kratery uderzeniowe o wypiętrzonych i pękniętych dnach. Obserwacje geologiczne takich obiektów nie są i w najbliższej przyszłości nie będą możliwe, dlatego też zespół pod kierownictwem dra Sama Poppe'a z Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk do celów symulacji umiejscawiania magmy wykorzystuje modele numeryczne.

Modele numeryczne mogą pokazać, w jaki sposób intruzja magmy o różnej formie geometrycznej i na różnych głębokościach powoduje deformację gruntu, lub dokonać inwersji takich deformacji w celu oszacowania charakterystyki danej intruzji. Większość istniejących modeli numerycznych dla uproszczenia zakłada, że zdeformowane skały macierzyste zachowują się w sposób elastyczny. Na Ziemi jednak proces deformacji i pękania skał wokół intruzji magmowych często ma charakter znacznie bardziej złożony. Wpływ uproszczonego założenia o elastycznym zachowaniu skał na modelowane intruzji magmy nie został dotychczas odpowiednio zbadany.

dr Sam Poppe, fot. Michał Łepeckidr Sam Poppe, fot. Michał Łepecki W okresie od 2021 do 2023 r. dr Poppe prowadził finansowany przez NCN w ramach konkursu POLS projekt DeMo-Planet, w ramach którego deformacje powierzchni poddano badaniom z wykorzystaniem nowego modelu. We współpracy z partnerami z Irlandii, Francji, Norwegii oraz Stanów Zjednoczonych, zespół badawczy dra Poppe'a rozwinął i przetestował innowacyjne podejście do modelowania numerycznego położenia i umiejscowienia magmy w spękanych skałach przy wykorzystaniu dwuwymiarowej metody elementów dyskretnych (DEM). Model przeszedł proces weryfikacji i kalibracji w naśladującym pozaziemskie warunki terenie niedaleko macierzystego ośrodka badawczego. W położonych w południowo-zachodniej Polsce Sudetach wydobywa się tzw. melafir, który znajduje zastosowanie w budownictwie drogowym i kolejowym. Miejsca wydobycia melafiru w Świerkach, Głuszycy i Tłumaczowie odsłaniają liczące 200-250 mln lat skały magmowe, takie jak trachyandezyty, oraz przykrywające je późniejsze warstwy geologiczne. Za pomocą dronów wykonano szereg zdjęć tych skał; pobrano również próbki skał w ich otoczeniu. Obserwacje sieci pęknięć i deformacji skał na zdjęciach, jak również pomiary wytrzymałości próbek, posłużyły następnie do celów weryfikacji i kalibracji modelu numerycznego.

Symulacje numeryczne umiejscowienia magmy na obszarze intruzji trachyandezytowych w Polsce porównano z podobnymi symulacjami przeprowadzonymi dla Księżyca i Marsa, gdzie występuje słabsza siła grawitacji niż na Ziemi. Badania wykazały, że różnice w wytrzymałości skał i sile grawitacji na Księżycu i Marsie powodują odmienne wzorce deformacji gruntu niż warunki panujące na Ziemi. Wyniki multidyscyplinarnego projektu DeMo-Planet pogłębiają nasze zrozumienie magmowych deformacji powierzchni planetarnych i pozwalają na ocenę nie tylko obecnych zagrożeń wulkanicznych na Ziemi, ale i dawnej aktywności wulkanicznej na innych planetach naszego Układu Słonecznego.

Więcej informacji o projekcie DeMo-Planet: cbkpan.pl, sampoppevolcano.wixsite.com.

Pełny tytuł finansowanego projektu: DeMo-Planet: Modelowanie intruzji magmy na Księżycu, Marsie i Ziemi

dr Sam Poppe

Kierownik - dodatkowe informacje

Dr Sam Poppe prowadzi badania nad strukturalnymi deformacjami wulkanów w celu lepszego zrozumienia i interpretacji wzorców aktywności wulkanicznej na Ziemi, jak również rekonstrukcji dziejów wulkanizmu na innych planetach skalistych. W swojej pracy wykorzystuje rozmaite metody z zakresu geologii strukturalnej, geochemii, a także modelowania eksperymentalnego i numerycznego. Pracował przy aktywnych i wygasłych wulkanach na terenie Demokratycznej Republiki Konga, Rwandy, Komorów oraz Polski. Odbył studia lub staże na trzech uniwersytetach w Belgii i na Uniwersytecie Stanu Pensylwania (USA). Jest również wielokrotnie nagradzanym, zaangażowanym popularyzatorem nauki. Od roku 2021 prowadzi badania w Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.

dr Sam Poppe, fot. Michał Łepecki

O algorytmie opracowanym w Centrum Dioscuri w „Cell”

pt., 01/03/2024 - 15:00
Kod CSS i JS

Dr Mateusz Sikora stojący na czele Centrum Dioscuri w Małopolskim Centrum Biotechnologii UJ opracował rewolucyjne podejście do szybkiej wizualizacji białek i cukrów. To efekt algorytmu GlycoSHIELD stworzonego dzięki polsko-niemieckiej współpracy naukowej w programie Dioscuri. Publikacja opisująca algorytm ukazała się w prestiżowym czasopiśmie "Cell".

Łańcuchy cukrowe (glikany), które pokrywają powierzchnie białek w naszym organizmie, wpływają na ich interakcje z innymi cząsteczkami. Dlatego znajomość glikanów odgrywa ważną rolę m.in. przy tworzeniu nowych leków. Ze względu na dużą zmienność i ruchliwość cukrów badania doświadczalne są bardzo złożone. Symulacje komputerowe, które pozwalają zobrazować, jak glikany pokrywają powierzchnie białek, wymagają setek tysięcy godzin na przeznaczonych do tego superkomputerach, co nie pozwala na ich rutynowe użycie np. w procesie tworzenia nowych leków.

Odpowiedzią na te wyzwania może być GlycoSHIELD – bardzo wydajny algorytm, który w ciągu minut przewiduje, jak cukry pokrywają powierzchnie białek. Został on wynaleziony dzięki polsko-niemieckiej współpracy naukowej w Centrum Dioscuri Maxa Plancka powstałym w 2023 roku w Małopolskim Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na jego czele stoi dr Mateusz Sikora, który wcześniej był postdokiem w Instytucie Biofizyki Maxa Plancka. Niemieckim partnerem dr. Sikory jest grupa prof. Gerharda Hummera z Instytutu Biofizyki Maxa Plancka we Franfurcie nad Menem. W badaniach biorą również udział naukowcy z tajwańskiej instytucji naukowej Academia Sinica, francuskiego instytutu Inserm oraz uniwersytu w Bremen w Niemczech. Naukowcy opublikowali nową metodę w prestiżowym czasopiśmie Cell.

Mateusz Sikora, lider Centrum Dioscuri do Modelowania Modyfikacji Potranslacyjnych © Katarzyna Wrona

Jak podkreśla dr Sikora: "Nasze podejście redukuje zużycie zasobów, czas obliczeniowy oraz potrzebną wiedzę techniczną. Teraz każdy, w ciągu kilku minut, może na swoim komputerze osobistym, lub też używając naszej aplikacji online zwizualizować rozkład i dynamikę zachowań cząsteczek cukru na białkach. Nie potrzeba do tego ani specjalistycznej wiedzy, ani komputerów wysokiej wydajności” – przekonuje naukowiec z Małopolskiego Centrum Biotechnologii UJ. Stworzone oprogramowanie może być pomocne przy opracowywaniu nowych szczepionek, leków i zaawansowanych terapii, na przykład immunoterapii nowotworowej.

Więcej o metodzie opracowanej przez Centrum Dioscuri do Modelowania Modyfikacji Potranslacyjnych

Założenia programu Dioscuri 

Program Dioscuri, który powstał z inicjatywy Towarzystwa Maxa Plancka, ma na celu utworzenie w Europie Środkowej i Wschodniej grup badawczych zdolnych do konkurowania na poziomie międzynarodowym. Program jest wdrażany od 2017 roku, po polskiej stronie zarządza nim Narodowe Centrum Nauki.

Do tej pory w Polsce ogłoszono cztery zaproszenia do składania wniosków o utworzenie Centrów Doskonałości Naukowej Dioscuri. Do finansowania wybrano 8 spośród 114 złożonych wniosków. Jedynym kryterium oceny w konkursie jest doskonałość naukowa. Ten niezwykły program przyciągnął do Polski ośmiu młodych badaczy, którzy uzyskali finansowanie na utworzenie i rozwój niezależnej grupy badawczej w postaci Centrum Dioscuri. Do tej pory w jednostkach PAN w Warszawie powstało już pięć Centrów Dioscuri, a kolejne trzy zostały utworzone na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Każde z Centrów Dioscuri otrzymuje w ciągu pięciu lat finansowanie w kwocie 1,5 miliona euro. Koszty ponoszone są w równym stopniu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (wcześniej Ministerstwo Edukacji i Nauki) oraz Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych Republiki Federalnej Niemiec, natomiast instytucje przyjmujące z Polski zapewniają konieczną infrastrukturę badawczą.

Więcej o programie Dioscuri

Otwarcie Centrów Dioscuri na Uniwersytecie Jagiellońskim

Podcast nr 6 Narodowego Centrum Nauki: Centra Dioscuri, w którym laureaci pierwszego konkursu Dioscuri rozstrzygniętego w 2018 roku mówią o swoich badaniach.