Narodowe Centrum Nauki wesprze Agencję Badań Medycznych w organizacji konkursów na finansowanie badań podstawowych w naukach medycznych i naukach o zdrowiu. Porozumienie w tej sprawie podpisali 4 września w Krakowie prof. Krzysztof Jóźwiak i prof. Wojciech Fendler, szefowie obu agencji.

prof. Krzysztof Jóźwiak, prof. Wojciech Fendler

Agencja Badań Medycznych odpowiada za rozwój badań w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Dofinansowuje badania naukowe i prace rozwojowe w tych dziedzinach oraz projekty interdyscyplinarne, wyłonione w drodze konkursu, ze szczególnym uwzględnieniem badań klinicznych, obserwacyjnych i epidemiologicznych oraz eksperymentów badawczych. Działa od pięciu lat.

Narodowe Centrum Nauki od początku swojego istnienia przyznało blisko 30 tysięcy grantów na łączną kwotę niemal 16 miliardów złotych. Centrum finansuje projekty obejmujące cały obszar badań z zakresu nauk humanistycznych, społecznych i sztuce, nauk o życiu oraz ścisłych i technicznych.

W trakcie najbliższych konkursów z zakresu badań podstawowych ABM chce skorzystać z wiedzy NCN. Zgodnie z porozumieniem zawartym 4 września, pracownicy NCN doradzą ABM w organizacji konkursów, przeprowadzą szkolenia z prowadzenia paneli oceny wniosków oraz będą rekomendowali kandydatów na ekspertów zewnętrznych recenzujących wnioski.

– Jako przedstawicielka grupy naukowców, którzy łączą nauki podstawowe z klinicznymi, myślę, że to porozumienie jest bardzo ważne dla rozwoju nauk biomedycznych. Liczę, że nasza współpraca da wsparcie sporej grupie badaczy, którzy działają na styku między tym, co jest praktyczne i tym, co jest teoretyczne – mówi prof. Anetta Undas, przewodnicząca Rady NCN.

prof. Wojciech Fendler, prof. Anetta Undas, prof. Krzysztof Jóźwiak

Pierwsze efekty współpracy będą widoczne przy organizacji konkursu na badania translacyjne, zaplanowanego przez ABM na grudzień tego roku. – NCN wspiera naukę dobrej jakości. To doświadczenie będzie nieocenionym wsparciem dla ABM. Liczymy, że grudniowy konkurs pozwoli najlepszym zespołom badawczym przejść ze swoimi odkryciami drogę od laboratorium do łóżka pacjenta – mówi prof. Wojciech Fendler, prezes Agencji Badań Medycznych.

Prof. Krzysztof Jóźwiak, dyrektor Narodowego Centrum Nauki zwraca uwagę, że „nauka jest jedna” i to porozumienie może być wstępem do ściślejszej współpracy między obiema instytucjami. – Adresatami jednej i drugiej agencji są polscy naukowcy. W przypadku NCN – ze wszystkich dziedzin nauki, w przypadku ABM lekarze klinicyści. Bardzo liczymy, że w przyszłości to porozumienie zaowocuje konkursami organizowanymi w obszarze medycyny translacyjnej, który interesuje jedną i drugą agencję – mówi szef NCN.

Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymali grant w konkursie IMPRESS-U na badania nad właściwościami sił działających między składnikami jąder atomowych, które zrealizują we współpracy z naukowcami ze Stanów Zjednoczonych i Ukrainy. Budżet polskiej części projektu to ponad 800 tys. zł.

Konkurs International Multilateral Partnerships for Resilient Education and Science System in Ukraine (IMPRESS-U) to program umożliwiający polskim naukowcom sfinansowanie współpracy badawczej z naukowcami ze Stanów Zjednoczonych i Ukrainy, z opcjonalnym udziałem naukowców z krajów bałtyckich, tj. Litwy, Łotwy i Estonii.

Celem IMPRESS-U jest wspieranie wybitnych badań naukowych i technicznych oraz edukacji i innowacji poprzez współpracę międzynarodową, a także promowanie i stymulowanie integracji ukraińskich naukowców z globalnym środowiskiem naukowym. Inicjatorem programu jest amerykańska National Science Foundation, agencja rządu amerykańskiego finansująca badania naukowe oraz działania edukacyjne.

IMPRESS-U oparty jest na formule agencji wiodącej, co oznacza, że wniosek przygotowany wspólnie przez wszystkich partnerów projektu musi zostać złożony do NSF i tam jest oceniany merytorycznie, łącznie z innymi wnioskami składanymi do programu EAGER. Agencje partnerskie (w tym NCN) przyznają finansowanie krajowym zespołom na podstawie rekomendacji NSF.

W konkursie finansowane są projekty trwające 24 miesiące, których kierownikami są naukowcy posiadający co najmniej stopień doktora.

Oddziaływania jądrowe pod lupą

Dziewiąty grant IMPRESS-U finansowany przez NCN otrzymał zespół naukowców pod kierownictwem prof. Jacka Golaka z Instytutu Fizyki im. M. Smoluchowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na realizację polskiej części projektu pt. „Prądy dwuciałowe w rozpraszaniu elektronów i neutrin na tarczach kilkunukleonowych” w ciągu najbliższych dwóch lat Narodowe Centrum Nauki przekaże ponad 800 tys. zł.

Prof. Jacek Golak, fot. archiwum prywatne Prof. Golak wraz z grupą badawczą z Zakładu Teorii Układów Jądrowych na co dzień zajmuje się badaniem właściwości sił działających między składnikami jąder atomowych – protonami i neutronami oraz innymi cząstkami subatomowymi. Siły te są odpowiedzialne za to, że istnieją takie, a nie inne jądra atomowe oraz decydują o mechanizmach reakcji jądrowych i rozpadów promieniotwórczych, w tym tych kluczowych dla energetyki jądrowej albo terapii nowotworów za pomocą promieniowania. 

– W praktyce oznacza to, że budujemy cały ciąg programów komputerowych, które dla zadanego modelu matematycznego oddziaływań jądrowych pozwalają policzyć wielkości, które można porównać z wynikami eksperymentów wykonywanych na całym świecie. Dzięki temu porównaniu możemy ocenić jakość danego modelu teoretycznego i poprzez jego dopracowywanie dążyć do zrozumienia zjawisk w jądrach atomowych – wyjaśnia prof. Jacek Golak.

W projekcie IMPRESS-U naukowcy z Polski będą współpracować z amerykańskim zespołem pod kierownictwem prof. Wayne’a Polyzou z University of Iowa oraz zespołem ukraińskim pod kierownictwem prof. Oleksandra Shebeko z Kharkov Institute of Physics and Technology.

– O złożeniu wniosku w konkursie IMPRESS-U zdecydowaliśmy wspólnie ze wszystkimi partnerami projektu. Znaliśmy się i współpracowaliśmy ze sobą już wcześniej, mamy wspólne publikacje, spotykamy się na międzynarodowych konferencjach, obaj profesorowie gościli u nas w Krakowie. Formuła IMPRESS-U bardzo nam odpowiadała i stała się impulsem do przyspieszenia i zacieśnienia naszej współpracy. Ważne dla nas było także to, że realizując projekt możemy wesprzeć naukę i środowisko akademickie w Ukrainie, które są zaangażowane w długotrwałą, wyniszczającą wojnę – dodaje kierownik polskiego zespołu.

Polscy, amerykańscy i ukraińscy naukowcy będą pracować nad lepszym poznaniem mechanizmów oddziaływania elektronów i neutrin z jądrami atomowymi. Skupią się przede wszystkim na wyprowadzeniu i wykorzystaniu oddziaływań relatywistycznych i spójnych z nimi prądów jądrowych (w tym prądów dwunukleonowych) w rozpraszaniu elektronów i neutrin na tarczach kilkunukleonowych.

Amerykański partner projektu IMPRESS-U jest uznanym ekspertem w dziedzinie relatywistycznej mechaniki kwantowej, partnerzy ukraińscy mają doświadczenie w konstruowaniu modeli oddziaływań nukleon-nukleon. Prace będzie wspierać ekspert zewnętrzny, prof. Hiroyuki Kamada z japońskiego Research Center for Nuclear Physics (RCNP) w Osace, który wykonuje obliczenia z relatywistycznymi oddziaływaniami jądrowymi.

Zadaniem polskiego zespołu będzie połączenie tych wszystkich składowych w jedną całość i wykonanie obliczeń dla reakcji rozpraszania elektronów i neutrin na najlżejszych jądrach atomowych. Specjalny nacisk zostanie położony na tzw. prądy dwunukleonowe, które są ściśle powiązane z własnościami oddziaływania nukleon-nukleon. Naukowcy z UJ mają duże doświadczenie w budowaniu relatywistycznych potencjałów nukleon-nukleon, wykorzystywaniu wielkości polaryzacyjnych do analizy właściwości neutronów oraz w badaniu fizyki układów kilku nukleonów. Mentorem grupy i uczestnikiem prac badawczych jest prof. Henryk Witała, zajmujący się tymi zagadnieniami badawczymi od lat 80. XX wieku, uhonorowany w tym roku za swoje osiągnięcia Medalem Faddeeva ustanowionym w 2016 roku wspólnie przez Topical Group on Few-Body Systems & Multiparticle Dynamics (GFB) of the American Physical Society oraz European Research Committee on Few-Body Problems in Physics.

Głównym efektem wspólnego projektu IMPRESS-U będzie opracowanie nowego modelu oddziaływań jądrowych.

– Liczymy, że wykonane przez nas obliczenia staną się podstawą do planowania nowych eksperymentów i analizy danych doświadczalnych. Nasz projekt będzie także ważnym doświadczeniem dla młodszych kolegów – podkreśla prof. Jacek Golak.

Nowy regulamin i nowe miejsce – tak zmieni się w tym roku Nagroda NCN. Tak jak do tej pory odbiorą ją najlepsi naukowcy młodszego pokolenia. Ich nazwiska poznamy 9 października.

Nagroda NCN to najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla badaczek i badaczy młodszego pokolenia pracujących w polskich ośrodkach naukowych. Przyznawana jest od 2013 roku, w trzech grupach dyscyplin – naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce, naukach o życiu oraz ścisłych i technicznych. Otrzymało ją dotąd 33 naukowczyń i naukowców.

Od tego roku Nagroda NCN przyznana będzie na podstawie nowego regulaminu. Tak jak dotąd, kandydatki i kandydaci do nagrody muszą mieć znaczące osiągnięcia naukowe, udokumentowane publikacjami afiliowanymi w polskiej instytucji naukowej. Największa modyfikacja w regulaminie dotyczy kryterium wieku potencjalnych laureatów. Do tej pory liczył się wiek metrykalny (do 40. roku życia), od tej edycji obowiązuje wiek akademicki – do 12 lat od roku uzyskania stopnia doktora. Wymagany okres będzie można wydłużyć o przerwy w karierze naukowej poświęcone na opiekę nad dziećmi i ich wychowanie lub spowodowane chorobą kandydatki lub kandydata.

Wśród dotychczasowych wyróżnionych nagrodą było 26 laureatów i tylko siedem laureatek. Zmiany w regulaminie uwzględniają zmianę modelu prowadzenia badań naukowych, przerwy w pracy wynikające z sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej, czy sytuację ekonomiczną absolwentów, która niejednokrotnie wpływa na odłożenie w czasie decyzji o dalszym rozwoju naukowym.

Zgłaszanie kandydatur i wybór laureatów

Decyzje o wyborze laureatek i laureatów nagrody podejmie kapituła złożona z członków Rady i dyrektora NCN. Wybierać będzie wśród kandydatur zgłoszonych przez dotychczasowych laureatów wyróżnienia, polskich członków zespołów ekspertów oceniających wnioski w konkursach OPUS, SONATA, SONATA BIS i MAESTRO, kierowników projektów badawczych finansowanych w konkursach MAESTRO i SONATA BIS, a także byłych członków Rady NCN i innych wybitnych naukowców.

Uroczystość

Nazwiska laureatek i laureatów poznamy 9 października. W tym roku uroczystość wręczenia Nagrody odbędzie się po raz pierwszy w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Wcześniej, przez 10 lat odbywała się w Sukiennicach – Oddziale Muzeum Narodowego, a pierwsza edycja odbyła się w trakcie Dni NCN na Śląsku. Wydarzenie będzie transmitowane online.

Pełna treść regulaminu i sylwetki dotychczasowych laureatów dostępne są na stronie Nagroda NCN.

W listopadzie i grudniu laureaci Nagrody będą mieli wykłady popularnonaukowe na kanale Copernicus – we wspólnym cyklu NCN i Copernicus Center.

Patronat nad uroczystością wręczenia Nagrody NCN 2024 objęło Forum Akademickie.

95 naukowczyń i naukowców otrzymało finansowanie na zrealizowanie działania naukowego w ramach konkursu MINIATURA 8. Przedstawiamy czwartą listę rankingową dla wniosków złożonych w maju.

W konkursie MINIATURA 8 naukowcy posiadający stopień doktora i pracujący w polskich jednostkach naukowych mogli ubiegać się o finansowanie wynoszące od 5 do 50 tys. zł, które mogą przeznaczyć na realizację badań wstępnych, pilotażowych, kwerend, staży naukowych, wyjazdów badawczych oraz wyjazdów konsultacyjnych.

Eksperci wyłonili 25 laureatek i laureatów, którzy zrealizują działania z zakresu nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce. Znaczna część badań, które otrzymały finansowanie dotyczy zagadnień socjologicznych, a także kwestii związanych z geografią społeczno-ekonomiczną czy urbanistyką. Dr Joanna Popławska ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie przeprowadzi badania pilotażowe, podczas których przeanalizuje przekształcenia miejskie obszarów poprzemysłowych w tereny mieszkaniowe w Polsce po wejściu do Unii Europejskiej w 2004 r. Dr Agata Trębacz-Ritter z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu podczas swoich badań oraz stażu naukowego opracuje narzędzie badawcze do oceny sprawności fonologicznych uczniów z zaburzeniami mowy.

W obszarze nauk ścisłych i technicznych nagrodzonych zostało 31 badaczek i badaczy, którzy zrealizują m.in. działania naukowe związane z inżynierią materiałową oraz nauką o Ziemi. Dr inż. Mateusz Ilba z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie przeprowadzi badania wstępne dotyczące wykorzystania uczenia maszynowego w wykrywaniu stanowisk archeologicznych. Dr inż. Maria Ratajczak z Politechniki Poznańskiej przeanalizuje możliwości wykorzystania mapowania techniką spektroskopii fourierowskiej w podczerwieni (FTIR) do oceny kompatybilności asfaltów z kauczukiem syntetycznym (Styren Butadien Styren).

W grupie nauk o życiu finansowanie uzyskało 39 naukowczyń i naukowców, którzy przeprowadzą badania dotyczące m.in. biologii komórkowej i neurobiologii oraz chorób cywilizacyjnych i społecznego zagrożenia środowiskowego dla zwierząt i ludzi.  Dr Kamila Soboska z Uniwersytetu Łódzkiego opracuje model badawczy in vitro do analiz wpływu stanu ketozy na proces tworzenia się nowych naczyń krwionośnych w przebiegu nowotworów. Natomiast dr Monika Michalak z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach podczas badań wstępnych sprawdzi, czy ekstrakty roślinne promują gojenie się ran poprzez aktywację szlaku sygnałowego MAPK i Akt. 

Działania naukowe zakwalifikowane do finansowania w ramach listy nr 4 w konkursie MINIATURA 8

Lista rankingowa nr 4 w .pdf

Finansowanie w poszczególnych grupach nauk:

• Nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce – 669 534 zł
• Nauki ścisłe i techniczne – 1 265 926 zł
• Nauki o życiu – 1 834 286 zł

Konkurs MINIATURA 8

Celem konkursu MINIATURA jest wspieranie działań naukowych będących punktem wyjścia do stworzenia założeń projektu badawczego, o którego finansowanie można następnie wnioskować w konkursach NCN lub innych konkursach ogólnokrajowych oraz międzynarodowych. W trakcie ósmej edycji konkursu można było uzyskać finansowanie w wysokości od 5 000 do 50 000 zł na realizację działania naukowego o czasie trwania do 12 miesięcy.

Całkowity budżet przeznaczony na tegoroczną edycję konkursu wyniósł 20 mln złotych i został on podzielony proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których prowadzony był nabór. Wniosek mógł zostać zakwalifikowany do finansowania tylko jeśli zmieścił się w puli dostępnych środków na dany miesiąc.

O finansowanie badań wstępnych lub pilotażowych, kwerend, staży naukowych, wyjazdów badawczych i konsultacyjnych mogli ubiegać się naukowcy, którzy uzyskali stopień doktora nie wcześniej niż 1 stycznia 2012 r., którzy nie kierowali i nie kierują realizacją projektów badawczych finansowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki. Badacze biorący udział w konkursie MINIATURA muszą posiadać w swoim dorobku naukowym co najmniej jedną opublikowaną pracę lub co najmniej jedno dokonanie artystyczne lub artystyczno-naukowe. Nie mogą być laureatami konkursów na stypendia doktorskie ETIUDA lub staże finansowane ze środków NCN, a także nie mogą być wnioskodawcami, kierownikami projektów ani kandydatami na staż we wnioskach złożonych lub zakwalifikowanych do finansowania w innym konkursie NCN.

Wysyłka decyzji

22 sierpnia 2024 r. zostaną wysłane decyzje pozytywne oraz negatywne dla wniosków złożonych w konkursie MINIATURA 8 w maju br. Uzasadnienia dostępne są w systemie OSF. Prosimy o sprawdzenie statusu wniosku w systemie OSF.

Przypominamy, że decyzje wysyłane są do wnioskodawcy w formie elektronicznej na wskazany adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP). W przypadku braku decyzji należy sprawdzić poprawność adresu ESP podanego we wniosku. Jeżeli podano błędny adres, należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

Przedstawiamy kolejne wyniki konkursu OPUS 26+LAP/Weave, w którym naukowcy na wszystkich etapach kariery mogli ubiegać się o finansowanie projektów dwu- i trójstronnych realizowanych we współpracy międzynarodowej w ramach programu Weave. Luksemburska agencja Luxembourg National Research Fund (FNR) zatwierdziła projekt, który został oceniony i rekomendowany do finansowania przez ekspertów NCN. Na realizację badań we współpracy dwustronnej z Luksemburgiem polscy badacze otrzymają niemal 1,4 mln zł.

Naukowcy pod kierunkiem dra Andrzeja Mizery z ośrodka badawczo-rozwojowego IDEAS NCBR, we współpracy z zespołem badawczym z Luksemburga, będą opracowywać zestaw metod obliczeniowych umożliwiających wyznaczanie wydajnych i skutecznych strategii reprogramowania komórek. W wyniku tego zabiegu komórki jednego wyspecjalizowanego typu zostają zmienione w inny, co otwiera nowe możliwości leczenia skomplikowanych chorób, gdyż pozwala m.in. zastępować komórki, których zanik powoduje objawy chorobowe, nowymi, zdrowymi komórkami. Realizacja badań przyczyni się do lepszego zrozumienia mechanizmów reprogramowania komórek. Projekt otrzymał finansowanie w grupie nauk ścisłych i technicznych.

Wyniki OPUS i OPUS LAP

W konkursie OPUS 26+LAP/Weave do NCN wpłynęło 1737 wniosków na łączną kwotę niemal 2,6 mld zł. W pierwszej turze granty otrzymało 267 badaczy, których projekty o łącznym budżecie 441 mln zł nie obejmowały współpracy międzynarodowej w programie Weave. W lipcu do listy laureatów dołączyło 29 projektów międzynarodowych w ramach programu Weave o łącznej wartości ponad 42,34 mln zł ‒ 28 projektów dwustronnych realizowanych z partnerami z Austrii, Belgii-Flandrii, Czech i Szwajcarii oraz jeden trójstronny, który realizują wspólnie naukowcy z Polski, Belgii-Flandrii oraz Szwajcarii. Dziś poznaliśmy projekt zatwierdzony do finansowania przez agencję luksemburską, a w procesie zatwierdzania projektów rekomendowanych przez ekspertów NCN do finansowania w konkursie OPUS 26+LAP/Weave są jeszcze wnioski LAP obejmujące współpracę z partnerami ze Słowenii oraz Niemiec.

Procedura LAP

Procedura LAP to standard oceny wniosków stosowany w europejskich instytucjach finansujących naukę. Ma ona ułatwić międzynarodowym zespołom badawczym ubieganie się o środki na realizację wspólnych projektów oraz usprawnić proces oceny wniosków przez instytucje finansujące badania. W przypadku gdy wniosek LAP jest składany do NCN, przechodzi on pełną procedurę oceny merytorycznej zgodnie z warunkami i kryteriami konkursu OPUS, dodatkowo eksperci oceniają dorobek kierowników zagranicznych zespołów, wykonanie przez nich innych projektów badawczych oraz sprawdzają, czy wkład wszystkich zespołów w realizację projektu jest zrównoważony i komplementarny.

Zagraniczne zespoły partnerskie występują równolegle o środki finansowe na realizację swoich części projektów do właściwych dla nich instytucji finansujących badania w ramach programu Weave, jednak wnioski te zgodnie z założeniami Lead Agency Procedure nie przechodzą w nich już oceny merytorycznej, a wynik oceny dokonanej przez ekspertów NCN jest zatwierdzany przez agencje partnerskie.

Prace polskich naukowców w zwycięskim projekcie finansuje Narodowe Centrum Nauki, natomiast prace luksemburskich naukowców finansuje Luxembourg National Research Fund (FNR).

W kolejnym odcinku podcastu NCN rozmawiamy z profesorami – Arturem Obłuskim i Piotrem Sankowskim, laureatami grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) i Narodowego Centrum Nauki o ich doświadczeniach związanych z przygotowywaniem wniosków o finansowanie projektów naukowych i wytrwałości w pozyskiwaniu środków na badania.

Artur Obłuski jest archeologiem, dyrektorem Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje m.in. wykopaliskami w Starej Dongoli na terenie dzisiejszego Sudanu. Piotr Sankowski to pomysłodawca i pierwszy prezes IDEAS NCBR, ośrodka działającego w obszarze sztucznej inteligencji. W 2018 za fundamentalne wyniki w dziedzinie algorytmów grafowych otrzymał Nagrodę NCN. Jako jedyny Polak uzyskał cztery razy finansowanie z ERC.

– Na początku każdego wniosku musi być pomysł, jakieś pytanie, na które chcemy znaleźć odpowiedź. Na tym polega nauka, na stawianiu pytań – mówi Artur Obłuski. Piotr Sankowski wyjaśnia, że przygotowywanie wniosków, które uzyskają finansowanie, to proces. – Zanim złożyliśmy wnioski do ERC, wcześniej pisaliśmy wnioski do NCN, do Unii Europejskiej, wnioski, które przechodziły bądź nie przechodziły, i w ten sposób nauczyliśmy się je rzeczywiście dobrze pisać – mówi. – Częścią warsztatu naukowca jest umiejętność pisania wniosków grantowych, po prostu musimy się tego nauczyć, to część naszej pracy – dodaje.

Konkurencyjna procedura

W latach 2011-2023 o grant NCN ubiegało się niemal 56 tysięcy badaczek i badaczy. Sfinansowaliśmy blisko 30 tysięcy projektów. Mamy ponad 21 tysięcy laureatek i laureatów – czyli ponad 21 tysięcy osób, które dzięki finansowaniu z NCN mogły zrealizować swoje naukowe plany w roli kierowników projektów (do tego dochodzi kilka razy więcej wykonawców w grantach).

Procedura wyboru najlepszych projektów przez NCN jest konkurencyjna. Większość osób, które otrzymały finansowanie, ma na koncie także nieudane próby pozyskania grantu. Osoby, które realizowały lub realizują więcej niż jeden projekt i nie miały na swoim koncie nieudanej próby, to zaledwie dwa procent wnioskujących do NCN. Część badaczek i badaczy rezygnuje z dalszych starań o finansowanie po pierwszym nieudanym podejściu.

Spójna historia badawcza

W podkaście NCN Artur Obłuski i Piotr Sankowski dzielą się własnymi doświadczeniami związanymi z wnioskowaniem o finansowanie i zachęcają do wytrwałości. – Moja historia pisania wniosków czy aplikowania o pracę zaczęła się, gdy byłem na Uniwersytecie w Chicago i chciałem zostać trochę dłużej na tym uniwersytecie albo gdzieś indziej w Stanach Zjednoczonych. Złożyłem może 20 aplikacji o pracę, może nawet więcej i we wszystkich przypadkach poległem. Ale myślę, że trzeba się po prostu nie poddawać. (…) Jeżeli jest się przekonanym o tym, że ma się dobry program badawczy, to trzeba to kontynuować – opowiada Artur Obłuski.

Obaj przyznają, że pisanie wniosków o finansowanie badań zajmuje im w tej chwili już niewiele czasu, ale proces przygotowania zwykle trwa kilka miesięcy. – Budowanie spójnej historii badawczej, stawianie pytań, które leżą w szerokim spektrum zainteresowań badaczy czy badań na świecie, to jest coś, nad czym przed pisaniem wniosku myślę dość długo – zwraca uwagę Piotr Sankowski. Artur Obłuski dodaje, że ważną częścią myślenia o projekcie naukowym są także konsultacje z koleżankami i kolegami z branży. – W tej chwili archeologia jest tak złożoną dyscypliną, że nie jest się w stanie śledzić tego, co się dzieje w każdej zatomizowanej części archeologii. Korzystamy z metod fizyków (archeometria), ale też z metod historyków. Musimy czytać teksty starożytne, średniowieczne. Jest jeszcze archeobotanika, czyli trzeba znać się na roślinach, które rosły w jakimś regionie. I nie jest człowiek w stanie tego wszystkiego objąć swoim umysłem, więc pyta kolegów – opowiada.

Podobny ton wybrzmiewa w trakcie całej rozmowy. Naukowcy zwracają uwagę, że na wielu uczelniach zachodnich konsultowanie wniosków składanych np. do ERC z innymi doświadczonymi naukowcami jest standardem. – W Polsce spotykam się z takim podejściem, że kolega się boi pokazać mi swój wniosek, bo boi się, że ukradnę pomysły badawcze. Na zachodzie z tym się nie spotykam, wręcz przeciwnie, naukowcy chcą je pokazywać, bo kolega, który może troszeczkę ma inną perspektywę jest naprawdę w stanie bardzo mocno pomóc w tym wniosku – mówi Piotr Sankowski.

Rozmowa jest dostępna w Spotify i Apple Podcast oraz na YouTube.

Kolejnych troje naukowców, którzy powracają do Polski w ramach programu Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, będzie mogło zrealizować badania podstawowe dzięki finansowaniu z NCN. Publikujemy czwartą listę rankingową komponentów badawczych w programie Polskie Powroty NAWA 2023.

Dr Marek Jan Szczepańczyk z Uniwersytetu Warszawskiego zgłębi temat astrofizyki fal grawitacyjnych, dr Aleksandra Borek z Uniwersytetu SWPS przeanalizuje problem stosowania antybiotyków i strategie zapobiegania antybiotykooporności w Polsce z perspektywy behawioralnej, społecznej i zdrowia publicznego, a dr inż. Agnieszka Chmielewska-Wysocka z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie będzie pracować nad stopowaniem in situ oraz obróbką cieplną in situ stopów niklu i tytanu z innymi pierwiastkami (Ni-Ti-X) z wykorzystaniem metody laserowej fuzji w złożu proszków. Na realizację komponentów badawczych naukowcy otrzymają od Narodowego Centrum Nauki łącznie prawie 600 tys. zł.

Lista rankingowa

Program Polskie Powroty NAWA 2023 oferuje polskim naukowcom, którzy prowadzili swoją działalność za granicą, możliwość kontynuacji badań w jednostkach naukowych w Polsce.

Narodowe Centrum Nauki prowadzi ciągły nabór wniosków o finansowanie komponentów badawczych w projektach – od momentu wydania przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej decyzji o finansowaniu w programie Polskie Powroty NAWA 2023, aż do złożenia do NCN ostatniego wniosku, który został zakwalifikowany w programie i ma zaplanowany komponent badawczy. Wnioski składane do NCN poddawane są tylko ocenie formalnej.

Komponent badawczy może być realizowany wyłącznie przez naukowców, którzy wrócili do Polski lub przez grupę projektową, jeśli została zaplanowana we wniosku składanym do konkursu Polskie Powroty NAWA 2023.

Rada NCN przeznaczyła 2 mln zł na finansowanie komponentów badawczych w ramach programu Polskie Powroty NAWA 2023.

Polscy naukowcy zostali nagrodzeni w międzynarodowym konkursie na projekty badawcze organizowanym przez sieć Trans-Atlantic Platform (T-AP) for Social Sciences and Humanities.

Trans-Atlantic Platform for Social Sciences and Humanities powstała z inicjatywy organizacji finansujących badania naukowe w zakresie nauk humanistycznych i społecznych. Obecnie działa jako sieć współpracy dla zespołów badawczych z krajów obu Ameryk i Europy, finansując działania naukowe ze środków krajowych agencji członkowskich.

Konkurs Democracy, Governance and Trust został ogłoszony w czerwcu 2023 r. O finansowanie mogły ubiegać się konsorcja międzynarodowe złożone z trzech lub więcej zespołów badawczych z co najmniej trzech krajów z obu stron Atlantyku.

Spośród 101 międzynarodowych wniosków spełniających wymogi formalne 18 zostało zakwalifikowanych do finansowania. Wśród nagrodzonych znalazło się 5 projektów z udziałem zespołów z Polski, które otrzymają finansowanie ze środków NCN w wysokości ponad 3,53 mln zł .

Nagrodzone projekty:

1. Partycypacja w mieście: jak miejskie innowacje partycypacyjne przekształcają demokrację, rządzenie i zaufanie (PAR-CITY)

Projekt PAR-CITY ma na celu zbadanie znaczenia miast w reagowaniu na globalne wyzwania związane z demokracją, rządzeniem i zaufaniem. Naukowcy przeanalizują różne formy miejskich innowacji partycypacyjnych takich jak np. nowe formy sporów i protestów oraz sprawdzą, jak media, narzędzia i technologie cyfrowe wpływają na demokrację. Badacze porównają 7 dużych miast: Buenos Aires, Cape Town, Lyon, Nowy Jork, Sao Paolo, Toronto i Warszawę. Kierownikiem polskiego zespołu jest dr hab. Agnieszka Kampka ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

2. Demokracja na uchodźstwie (DemEx): badanie porównawcze rosyjskich społeczności migranckich po pełnoskalowej inwazji na Ukrainę

Polski zespół pod kierownictwem dr Zuzanny Brunarskiej z Uniwersytetu Warszawskiego skupi się na zdefiniowaniu politycznego wpływu nowych społeczności emigrantów z Rosji na kraje przyjmujące, a także ich potencjału wpływania na zmiany polityczne w kraju pochodzenia. Badania zostaną przeprowadzone we współpracy z zespołami z Kanady i Stanów Zjednoczonych.

3. Potencjał technologii cyfrowej. Optymalizacja godnego zaufania kontaktu cyfrowego

Zespół dr hab. Damiana Guzka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach we współpracy z naukowcami z Francji, Kanady i Wielkiej Brytanii zajmie się tematem odbudowy więzi i relacji społecznych służących budowaniu demokratycznego państwa, opartego na zaufaniu obywateli do podmiotów publicznych. Naukowcy rozważą, czy i w jaki sposób komunikacja cyfrowa może wzmocnić lub osłabić to zaufanie.

4. Badanie relacji między dyplomacją naukową a globalnym DGT: rola inkluzywnych obserwatoriów metanauki

Dr hab. Emanuel Kulczycki z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu poprowadzi polski zespół projektowy, którego celem jest zbadanie roli dyplomacji naukowej jako strategicznego narzędzia w radzeniu sobie z zagrożeniami demokracji, rządzenia i zaufania. Badania będą realizowane we współpracy z naukowcami z Brazylii, Francji, Kanady, Republiki Południowej Afryki, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz Holandii.

5. Zarządzanie ryzykami porażki w projektowaniu i wdrażaniu polityk innowacyjnych na misje. Doświadczenia z krajów globalnej północy

Badania polskiego zespołu pod kierownictwem dr Seweryna Krupnika z Uniwersytetu Jagiellońskiego będą dotyczyć polityk innowacyjnych zorientowanych na misje, które mają być sposobem radzenia sobie z wyzwaniami współczesnego świata przekraczającymi granice krajów, takimi jak konflikty, zmiany klimatyczne, nierówności społeczne. Naukowcy skupią się na zrozumieniu ryzyk niepowodzenia w projektowaniu i realizacji tych polityk oraz zidentyfikowaniu odpowiednich podejść do zarzadzania ryzykiem. Projekt zostanie zrealizowany we współpracy z badaczami z Kanady i Wielkiej Brytanii.

Dr hab. Julia Pawłowska z Uniwersytetu Warszawskiego wraz z badaczami z Austrii zrealizuje projekt naukowy dzięki wsparciu finansowemu z konkursu Weave-UNISONO. Wartość polskiej części badań wynosi ponad 1,7 mln zł.

Projekt pt. Mofale: Różnorodność funkcjonalna przedstawicieli Mortierellaceae w ekosystemach alpejskich zostanie zrealizowany przez polski zespół pod kierownictwem dr hab. Julii Pawłowskiej z Instytutu Biologii Ewolucyjnej na Uniwersytecie Warszawskim. Kierownikiem zespołu austriackiego jest prof. Ursula Peintner z Instytutu Mikrobiologii na Uniwersytecie w Innsbrucku. Celem badań jest znalezienie, wyizolowanie i opisanie nieznanych przedstawicieli grzybów Mortierellaceae oraz przeprowadzenie ich charakterystyki funkcjonalnej w zagrożonych ekosystemach alpejskich przy użyciu metod hodowlanych i niehodowlanych. Zaplanowane badania będą obiecującym i innowacyjnym podejściem do lepszego zrozumienia roli, jaką grzyby pełnią w ekosystemach wysokogórskich.

Wniosek był oceniany przez austriacką agencję Austrian Science Fund (FWF), a Narodowe Centrum Nauki zaakceptowało wyniki tej oceny w ramach współpracy w programie Weave.

Listy rankingowe Weave_UNISONO

Weave-UNISONO i procedura agencji wiodącej

Konkurs Weave-UNISONO to efekt wielostronnej współpracy między instytucjami finansującymi badania naukowe, skupionymi w stowarzyszeniu Science Europe. Został ogłoszony w celu uproszczenia procedur składania i selekcji projektów badawczych we wszystkich dyscyplinach nauki, angażujących badaczy z dwóch lub trzech krajów europejskich.

Wyłanianie laureatów opiera się na procedurze agencji wiodącej – Lead Agency Procedure (LAP), w myśl której tylko jedna z instytucji partnerskich odpowiedzialna jest za pełną ocenę merytoryczną wniosku, a pozostali partnerzy akceptują wyniki tej oceny.

W ramach programu Weave partnerskie zespoły badawcze składają wnioski o finansowanie równolegle do lead agency oraz do właściwych dla siebie instytucji w programie. Wspólny projekt musi zawierać spójne plany badawcze, wyraźnie ukazujące wartość dodaną współpracy międzynarodowej.

Konkurs Weave-UNISONO jest otwarty w trybie ciągłym. Zachęcamy zespoły pragnące współpracować z partnerami z Austrii, Czech, Słowenii, Szwajcarii, Niemiec, Luksemburga i Belgii-Flandrii do zapoznania się z treścią ogłoszenia konkursowego i składania wniosków.

11 i 12 września w Warszawie odbędzie się II Kongres umiędzynarodowienia. Głównym tematem wydarzenia, organizowanego przez NAWA i NCN, będzie międzynarodowa współpraca naukowa. Trwa rejestracja uczestników.

I Kongres umiędzynarodowienia odbył się wiosną tego roku w Gdańsku. Wówczas dyskutowano przede wszystkim o kształceniu. W trakcie wrześniowego wydarzenia ekspertki i eksperci z Polski i zagranicy będą debatować nad umiędzynarodowieniem nauki. W efekcie rozmów mają powstać rekomendacje dla strategii internacjonalizacji polskiej nauki i szkolnictwa wyższego.

Uczestnicy konferencji w Warszawie będą dyskutować m.in. o tym, w jakim stopniu internacjonalizacja powinna być uwzględniona w wizji rozwoju kraju oraz o udziale polskich badaczy w programach ramowych UE. W kontekście 25-lecia udziału Polski w Programach Ramowych UE oraz nadchodzącego 10 PR UE, ocenią wpływ międzynarodowej współpracy na rozwój badań i instytucji naukowych. Poświęcą uwagę europejskim strategiom zatrzymywania talentów w obszarze badań, innowacji i przedsiębiorczości. Polscy naukowcy, którzy z sukcesem pracowali za granicą, podzielą się swoimi historiami, opisując, jak międzynarodowa mobilność wpłynęła na rozwój ich kariery.

Organizatorami II Kongresu Umiędzynarodowienia są Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej i Narodowe Centrum Nauki. Partnerem wydarzenia jest Uniwersytet Warszawski.

Nasze Centrum przygotowuje panele pt. „Jak skutecznie wspierać międzynarodową współpracę naukową?” oraz „Naukowiec w Polsce w dynamicznej przestrzeni międzynarodowej”.

Aby wziąć udział w wydarzeniu, trzeba się zarejestrować. Szczegółowy program i formularz rejestracyjny dostępne są na stronie NAWA.