Polsko-niemieckie prace badawcze finansowane w Weave-UNISONO

śr., 22/11/2023 - 12:00
Kod CSS i JS

Dr Agnieszka Bielewska została laureatką konkursu Weave-UNISONO (edycja 2023). Badaczka zrealizuje projekt, w którym zbadana zostanie ciągłość i zmiana w praktykach ojcostwa w Polsce i w Niemczech. Polskim zespołom z Uniwersytetu SWPS oraz Uniwersytetu Wrocławskiego przyznano finansowanie wynoszące niemal 600 tys. zł.

Dr Agnieszka Bielewska w projekcie pt. Porównanie trzech pokoleń ojców w Polsce i w Niemczech. Ciągłość i zmiana w praktykach ojcostwa zamierza opisać koncepcję ojcostwa oraz sposoby konstruowania roli ojca w codziennym życiu. Naukowcy uczestniczący w badaniach planują zebrać dane od mężczyzn, którzy są ojcami, dziadkami i pradziadkami w Polsce oraz w Niemczech, co pozwoli na uzyskanie obszernego i zróżnicowanego materiału empirycznego. Celem projektu jest zbadanie ojcostwa w przeszłości i obecnie, z uwzględnieniem towarzyszących mu warunków, m.in. społecznych i geograficznych. Ustalony zostanie również sposób, w jaki przebiega międzypokoleniowa transmisja kultury i praktyk ojcostwa.

Finansowanie na realizację projektu przyznano Uniwersytetowi SWPS oraz Uniwersytetowi Wrocławskiemu. Partnerem po stronie niemieckiej jest zespół kierowany przez dr Annę Buschmeyer z Deutsches Jugendinstitut.

Agencją wiodącą oceniającą wniosek była niemiecka Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG).

Listy rankingowe

Weave-UNISONO

Konkurs Weave-UNISONO to efekt wielostronnej współpracy między instytucjami finansującymi badania naukowe, skupionymi w stowarzyszeniu Science Europe. Został ogłoszony w celu uproszczenia procedur składania i selekcji projektów badawczych we wszystkich dyscyplinach nauki, angażujących badaczy z dwóch lub trzech krajów europejskich.

Wyłanianie laureatów opiera się na procedurze agencji wiodącej – Lead Agency Procedure (LAP), w myśl której tylko jedna z instytucji partnerskich odpowiedzialna jest za pełną ocenę merytoryczną wniosku, pozostali partnerzy akceptują wyniki tej oceny.

W ramach programu Weave partnerskie zespoły badawcze składają wnioski o finansowanie równolegle do agencji wiodącej oraz do właściwych dla siebie instytucji uczestniczących w programie. Wspólny projekt musi zawierać spójne plany badań, wyraźnie ukazujące wartość dodaną współpracy międzynarodowej.

Konkurs Weave-UNISONO jest otwarty w trybie ciągłym. Zachęcamy zespoły pragnące podjąć współpracę z partnerami z Austrii, Czech, Słowenii, Szwajcarii, Niemiec, Luksemburga oraz Belgii-Flandrii do zapoznania się z treścią ogłoszenia konkursowego i składania wniosków.

Granty na polsko-chińskie projekty w SHENG 3

śr., 22/11/2023 - 11:00
Kod CSS i JS

W trzeciej edycji międzynarodowego konkursu SHENG na polsko-chińskie projekty badawcze zostanie sfinansowanych 13 projektów o łącznej wartości ponad 15 mln zł. Badacze mogli składać wnioski w wybranych dyscyplinach nauk ścisłych i technicznych oraz nauk społecznych.

W rozstrzygniętym właśnie konkursie SHENG złożonych zostało 125 wniosków, z czego zaledwie 5 dotyczyło badań z zakresu nauk społecznych. Wśród wniosków zakwalifikowanych do finansowania znalazł się 1 projekt z grupy nauk HS oraz 12 z grupy nauk ścisłych i technicznych.

Lista rankingowa

Lista rankingowa w .pdf

Nowe metody obrazowania nauki ścisłe w służbie nauk o życiu

Komórki są podstawowymi jednostkami strukturalnymi i funkcjonalnymi żywych organizmów. Dla zastosowań badawczych, diagnostycznych czy farmakologicznych potrzebne są szybkie i nieniszczące badania funkcjonalne żywych kultur komórek. Jednak badania na poziomie pojedynczych komórek (o sub-komórkowej dokładności) są czasochłonne gdy badana jest cała populacja, uciążliwe w mikroskopowym obrazowaniu fluorescencyjnym, ze względu na konieczność znakowania próbek, oraz toksyczne. Zespół z Politechniki Warszawskiej pod kierunkiem prof. Małgorzaty Kujawińskiej, we współpracy z naukowcami z Nanjing University of Science and Technology, będzie pracował nad nowymi narzędziami obrazowania nie-fluorescencyjnego do analizy pojedynczych komórek, umożliwiając naukowcom efektywne badanie dużych populacji z sub-komórkową precyzją, przy łatwym przygotowaniu próbki i bez ryzyka kontaminacji.

Głównym celem projektu dr hab. inż. Dominiki Wawrzyńczyk z Politechniki Wrocławskiej jest opracowanie nowej techniki zaawansowanego bioobrazowania i biowykrywania optycznego, wykorzystującej szybkie mapowanie czasów życia luminescencji wraz ze specjalnie zaprojektowanymi luminescencyjnymi nanosondami do wykrywania i obrazowania w czasie rzeczywistym zmian w ich najbliższym środowisku. Nowa metoda obrazowania dla potrzeb biomedycznych powstanie dzięki interdyscyplinarnemu doświadczeniu – w zakresie nanoinżynierii, posiadanemu przez polskich naukowców, oraz w zakresie zaawansowanego bioobrazowania optycznego i biosensorów zespołu chińskiego z Shenzhen University.

Nauka jako broń w walce ze zmianami klimatu

Zespół dra hab. Piotra Matczaka z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, we współpracy z naukowcami z Chinese Academy of Sciences, zajmie się bardzo aktualnym w kontekście zmian klimatycznych problemem wzrastających temperatur na obszarach zurbanizowanych. Naukowcy sprawdzą na przykładzie Warszawy i Pekinu, w jaki sposób rozwój miast wiąże się ze wzrostem temperatur na ich obszarze oraz czy i w jaki sposób miejskie wyspy ciepła mogą zostać zneutralizowane lub zminimalizowane poprzez odpowiednie zagospodarowanie miejskiej zieleni i zbiorników wodnych. W efekcie przeprowadzonych badań zostaną opracowane rekomendacje pozwalające na złagodzenie w przyszłości skutków występowania wysp ciepła w obu badanych miastach.

Szybki postęp technologiczny w ostatnich latach nie tylko spowodował rozwój technologii kosmicznych, informacyjno-komunikacyjnych czy sztucznej inteligencji, ale też stał się przyczyną wzrostu dotkliwości i częstotliwości występowania klęsk żywiołowych oraz katastrof spowodowanych przez człowieka. Zmiany klimatu i związane z nimi ekstremalne zjawiska pogodowe stanowią jedno z najważniejszych wyzwań dzisiejszego świata. Próbą odpowiedzi na to wyzwanie jest projekt naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu pod kierunkiem prof. Witolda Rohma, który będzie realizowany we współpracy z badaczami z China University of Mining and Technology. Celem inicjatywy o nazwie Destination Earth jest stworzenie wirtualnej repliki (cyfrowego bliźniaka) obiektów i systemów ziemskich, m.in. atmosfery, oceanów i powierzchni lądowych, którą będzie można wykorzystać do symulacji i przewidywania ich odpowiedzi na różne warunki. Aby uzyskać potrzebne do tego celu dane w czasie rzeczywistym projekt przewiduje wykorzystanie systemów satelitarnych do monitorowania i badania systemów ziemskich (teledetekcja GNSS), wspomaganych przez sztuczną inteligencję. Badania mogą mieć wpływ na przyszłość społeczeństw m.in. w zakresie ochrony przed zmianami klimatu czy załamaniem systemów gospodarczych.

Konkurs SHENG

Międzynarodowy, dwustronny konkurs SHENG 3 na polsko-chińskie projekty badawcze jest organizowany przez Narodowe Centrum Nauki wspólnie z chińską agencją National Natural Science Foundation of China (NSFC), zgodnie z procedurą oceny równoległej. Oznacza to, że obie agencje prowadzą równoległą ocenę formalną i merytoryczną wniosków, a finansowanie otrzymają tylko te projekty, które uzyskają jednocześnie rekomendację NCN i NSFC. W konkursie SHENG 3 można było składać wnioski obejmujące badania podstawowe w wybranych obszarach dyscyplin objętych panelami ST1-ST3, ST6-ST7, ST9-ST10 oraz HS4.

Sfinansowane badania będą prowadzone w Polsce i w Chinach, a nad realizacją każdego projektu będzie czuwać dwóch kierowników: jeden po stronie chińskiej, drugi po stronie polskiej. Otrzymane środki można przeznaczyć na prowadzenie badań, wynagrodzenie zespołu badawczego, stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej oraz pokryć inne koszty związane z wydatkami niezbędnymi do realizacji polskiej części projektu badawczego. Więcej o konkursie można przeczytać w ogłoszeniu.

Wysyłka decyzji

Informujemy, że zostały wysłane decyzje dla wniosków zakwalifikowanych i niezakwalifikowanych do finansowania w konkursie SHENG 3. Przypominamy, że decyzje dyrektora NCN doręczane są wnioskodawcy w formie dokumentu elektronicznego na wskazany we wniosku adres elektroniczny.

W przypadku gdy wnioskodawcą jest podmiot, o którym mowa w art. 27 ust. 1-7 i 9 ustawy o NCN, decyzja dyrektora Narodowego Centrum Nauki będzie doręczana wyłącznie na wskazany we wniosku adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP). W przypadku gdy osoba fizyczna będąca wnioskodawcą wskaże we wniosku adres skrytki ePUAP decyzja będzie wysłana na ten adres. Jeżeli wnioskodawca będący osobą fizyczną nie wskaże adresu skrytki ePUAP doręczenie decyzji będzie realizowane poprzez wysłanie na podany we wniosku adres e-mail informacji z adresem elektronicznym, z którego można pobrać decyzję dyrektora Narodowego Centrum Nauki. 

Decyzje dyrektora Narodowego Centrum Nauki dotyczące przyznania środków finansowych przekazywane są dodatkowo do wiadomości kierownika projektu, a w przypadku gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna również do podmiotu, wskazanego we wniosku jako podmiot realizujący. W przypadku braku decyzji należy sprawdzić poprawność podanego we wniosku adresu elektronicznego (ESP, skrytki ePUAP, e-mail). W przypadku podania błędnego adresu należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

Terapie przeciwnowotworowe w Centrum

pon., 20/11/2023 - 16:00
Kod CSS i JS

28 listopada zapraszamy na wykład online prof. Łukasza Opalińskiego. Laureat Nagrody NCN 2023 opowie o możliwościach wykorzystania naturalnie zachodzących procesów komórkowych do opracowania nowatorskich terapii przeciwnowotworowych. Spotkanie odbędzie się w serii „Nauka w Centrum” organizowanej przez NCN i Centrum Kopernika.

Prof. Łukasz Opaliński jest biologiem molekularnym, pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim. W październiku odebrał Nagrodę NCN 2023 w obszarze nauk o życiu. We wtorek 28 listopada wygłosi wykład pt. „Multiwalentność w biologii i biomedycynie: jak możemy wykorzystać naturalnie zachodzące procesy komórkowe do opracowania nowatorskich terapii przeciwnowotworowych”. Spotkanie będzie transmitowane na kanale Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych na portalu YouTube.

Komórki oddzielone są od zewnętrznego środowiska błoną komórkową, która zapewnia komórkom integralność i umożliwia wielowymiarową kontrolę procesów zachodzących w ich wnętrzu. Jednak komórki nie są strukturą izolowaną; w sposób ciągły komunikują się z otaczającym je środowiskiem. Za pomocą białek receptorowych, które znajdują się na w błonie komórkowej, komórki rozpoznają docierające do nich sygnały (np. w postaci białek czy innych makrocząsteczek), odszyfrowują zakodowaną informację i przekształcają w precyzyjną odpowiedź komórkową. Jednymi z ważniejszych receptorów znajdujących się na powierzchni naszych komórek są receptory fibroblastycznych czynników wzrostu (FGFR), które przekazują sygnały w odpowiedzi na czynniki wzrostu fibroblastów (FGF) i przez to regulują podziały, ruchliwość i śmierć komórek. System FGF/FGFR jest kluczowy dla rozwoju i homeostazy organizmu człowieka, a nieprawidłowości FGF/FGFR prowadzą do szeregu chorób, w tym nowotworów.

– Większość procesów biochemicznych zachodzących w komórkach opiera się na oddziaływaniach międzycząsteczkowych. Podobnie jest w przypadku FGF/FGFR; pływający w surowicy FGF jest rozpoznawany przez FGFR i po wytworzeniu oddziaływania formowany jest kompleks aktywny FGF/FGFR. W typowym mechanizmie aktywacji FGFR mamy do czynienia z oddziaływaniem monowalentnym: jedna cząsteczka FGF oddziałuje z jedną cząsteczką FGFR. W trakcie wykładu położę nacisk jednak na oddziaływania multiwalentne, angażujące jednocześnie wiele kopii tych samych makrocząsteczek, i ich znaczenie dla przekazywania sygnałów przez oraz na komórkowy transport FGFR. Ostatnie badania naszego zespołu wykazały, że takie multiwalentne oddziaływania występują w naturze pomiędzy FGFR, FGF a białkami z rodziny galektyn i stanowią dodatkowy sposób na przekazywanie sygnałów w komórce i na wpływanie na komórkowy transport FGFR – zapowiada naukowiec

Badacz opowie także, w jaki sposób możemy naśladować procesy występujące w naturze, oparte o zjawisko oddziaływań multiwalentnych, do projektowania celowanych terapii przeciwnowotworowych.

Początek transmisji o godz. 18.00. Po wykładzie zaplanowana jest dyskusja. Uczestnicy spotkania będą mogli zadawać prelegentowi pytania na czacie.

Wykład prof. Opalińskiego będzie drugą w tym roku – i jedenastą ogółem – prelekcją odbywającą się w serii „Nauka w Centrum”. W połowie listopada w cyklu organizowanym przez NCN i Centrum Kopernika wystąpiła dr Karolina Ćwiek-Rogalska. Laureatka Nagrody NCN w obszarze nauk humanistycznych i społecznych zabrała swoich słuchaczy w podróż po „Ziemiach Odzyskanych”.

Zapowiedź i nagranie wykładu dr Karoliny Ćwiek-Rogalskiej

Zapis wszystkich wykładów

Relacja z uroczystości wręczenia Nagrody NCN 2023

Ważne zadanie dyrektora

pon., 20/11/2023 - 12:20
Kod CSS i JS

– Moje główne zadanie na najbliższe miesiące to zadbanie o znaczące, o około 300 milionów złotych, zwiększenie finansów NCN – mówi prof. Krzysztof Jóźwiak w rozmowie z „Forum Akademickim”. Wywiad z dyrektorem Centrum ukazał się 20 listopada.

O dramatycznie niskim finansowaniu NCN alarmujemy od wielu miesięcy. Wysokość dotacji, jaką otrzymuje agencja, w żaden sposób nie odpowiada na zapotrzebowanie polskiego środowiska naukowego. Coraz mniejszy procent badaczek i badaczy starających się o finansowanie otrzymuje środki na realizację swoich naukowych planów. W konkursach, które rozstrzygniemy w najbliższych dniach, współczynnik sukcesu będzie jednocyfrowy.

Prof. Krzysztof Jóźwiak jest dyrektorem Centrum od 30 października. Na powołanie na to stanowisko czekał blisko osiem miesięcy. W pierwszym, dłuższym wywiadzie po objęciu funkcji odpowiada m.in. na pytania dotyczące roli grantów w finansowaniu badań, kosztach pośrednich i skutkach niskiego finansowania NCN dla nauki i całego kraju.

– Jeśli [nasz] budżet w roku 2024 się nie zwiększy, może być konieczność zamknięcia niektórych konkursów albo np. dalszego zmniejszania alokacji środków na konkurs OPUS. Byłoby to z ogromną szkodą dla polskiej nauki. Będę się też upierał przy konieczności zapewnienia stabilnej, regularnej perspektywy wzrostu dotacji celowej NCN, aby możliwe było planowanie działalności statutowej Centrum w dłuższej perspektywie i zapewnienie środowisku naukowemu odpowiednich środków na realizację projektów badawczych w przyszłości – mówi szef Centrum.

Prof. Jóźwiak zwraca uwagę, że naukowcy pracujący w Polsce realizują coraz ambitniejsze projekty, kompetencje badaczek i badaczy są coraz wyższe, a polska nauka jest w zupełnie innym miejscu niż kilkanaście lat temu, gdy powstawało NCN.

– Kiedyś dominowało myślenie o przycinaniu pomysłów naukowych do możliwości finansowych. Przez kilkanaście lat istnienia NCN naukowcy nauczyli się robić badania coraz szersze i ambitniejsze, budować większe projekty oparte na pozyskiwaniu środków konkursowych z zewnątrz. Nie boją się stanąć do konkurencji o takie fundusze, przedstawiając naprawdę śmiałe projekty, stosują coraz więcej ciekawych technik, w szerszej współpracy międzynarodowej, która dla badań jest bardzo istotna. My w NCN odpowiadamy na to zapotrzebowanie, na ambicje polskiej nauki (…). Uważam to za wielki sukces instytucji, za którym nie poszło zwiększone finansowanie.

Wywiad z prof. Krzysztofem Jóźwiakiem przeprowadził Piotr Kieraciński. Pełna treść rozmowy jest dostępna na stronie „Forum Akademickiego.”

Wyniki międzynarodowego konkursu JPND Call 2023

pon., 20/11/2023 - 11:00
Kod CSS i JS

Trzy projekty badawcze z udziałem polskich naukowców otrzymały finansowanie w konkursie organizowanym przez sieć JPND (EU Joint Programme – Neurodegenerative Disease Research). Na realizację badań nad chorobami neurozwyrodnieniowymi, m.in. nad chorobą Alzheimera i Creutzfeldta-Jakoba, krajowe zespoły otrzymają ponad 3 mln zł.

Trzy projekty badawcze zostały zakwalifikowane do finansowania w konkursie na międzynarodowe projekty badawcze, który dotyczył lepszego zrozumienia złożonej i wieloczynnikowej patogenezy chorób neurodegeneracyjnych. Konkurs Large scale analysis of OMICS data for drug-target finding in neurodegenerative diseases został zorganizowany przez sieć JPND, której NCN jest członkiem.

O finansowanie mogły starać się konsorcja międzynarodowe złożone z co najmniej trzech zespołów badawczych pochodzących z różnych krajów biorących udział w konkursie (Austria, Belgia, Czechy, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Izrael, Kanada, Luksemburg, Niemcy, Polska, Słowacja, Szwecja, Turcja, Węgry, Włochy).

Polskie zespoły na realizację projektów otrzymają łącznie ponad 3 mln zł.

Zwycięskie projekty:

  • CCAD – Zastosowanie chemoproteomiki i chemotranskryptomiki w identyfikacji docelowych makrocząsteczek oraz biomarkerów dla leków przeciw chorobie Alzheimera

    Kierownikiem polskiego zespołu jest prof. dr hab. Krzysztof Sobczak z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

    Naukowcy biorący udział w projekcie chcą zbadać molekularne cele oraz mechanizm działania związków niskocząsteczkowych będących kandydatami na leki do terapii choroby Alzheimera. Członkowie konsorcjum badawczego wcześniej zidentyfikowali pięć takich związków. W projekcie CCAD naukowcy chcą także zidentyfikować użyteczne klinicznie biomarkery (diagnostyczne lub terapeutyczne) choroby Alzheimera, dzięki analizie dużych zbiorów danych, w tym także tych, które pozyskane zostaną w trakcie realizacji projektu.

  • PRIONOMICS: Priorytetyzacja diagnostyki i terapii chorób prionowych człowieka przez wykorzystanie zintegrowanych technik "omics"

    Kierownikiem projektu po polskiej stronie jest prof. dr hab. Beata Katarzyna Sikorska z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

    Celem projektu jest opisanie mechanizmów rozwoju i progresji rzadkiej choroby Creutzfeldta-Jakoba (CJD). W tym celu użyte zostaną nowe i istniejące już dane zebrane od pacjentów z chorobami prionowymi. Naukowcy położą nacisk na badanie deregulacji szlaków, które wiążą się z wiekiem zachorowania oraz szybkością progresji choroby. Zamierzają także poszukiwać nowych markerów we krwi osób z grupy podwyższonego ryzyka oraz celów terapeutycznych w CJD.

  • MyRIAD: Wykorzystanie mikroRNA i informatycznych narzędzi dla diagnozy i leczenia choroby Alzheimera i demencji.

    Kierownikiem polskiego zespołu jest dr hab. Agnieszka Fiszer z Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk.

    Naukowcy w projekcie zajmą się poszukiwaniem możliwości wcześniejszego wykrywania chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. W tym celu zbadają potencjał wykorzystania mikroRNA (małych niekodujących RNA) jako nieinwazyjnych biomarkerów tych chorób, a także podejmą próby zidentyfikowania nowych celów terapeutycznych – genów biorących udział w procesie neurodegeneracji. Projekt przyczyni się do pogłębienia wiedzy na temat chorób neurodegeneracyjnych.

Na liście laureatów konkursu JPND 2023 Call znalazło się łącznie 11 projektów badawczych, które zostały ocenione i zakwalifikowane do finansowania przez międzynarodowy panel ekspertów w trybie peer-review. Projekty z udziałem polskich zespołów będą koordynowane przez zespoły z Francji, Niemiec i Irlandii.

Sieć JPIAMR zapowiada kolejny konkurs na międzynarodowe projekty badawcze

pon., 20/11/2023 - 10:38
Kod CSS i JS

W styczniu 2024 r. międzynarodowa sieć JPIAMR (Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance) otworzy nabór wniosków w kolejnym konkursie na projekty realizowane we współpracy wielostronnej w ramach programu ERA-NET JPIAMR-ACTION.

W konkursie pt.: Interventions Moving forward to Promote ACTion to counteract the emergence and spread of bacterial and fungal resistance and to improve treatments (IMPACT) udział wezmą agencje finansujące badania z 19 krajów.

Całkowity szacowany budżet konkursu wynosi około 19 mln euro. Na sfinansowanie udziału polskich zespołów badawczych Rada Narodowego Centrum Nauki przeznaczyła równowartość 0,5 miliona euro (ponad 2,2 mln PLN).

Głównym celem konkursu jest podjęcie działań przeciwko narastającemu globalnemu zagrożeniu związanemu z rozprzestrzenianiem się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze) poprzez finansowanie międzynarodowych projektów badawczych mających na celu poprawę, porównanie i ocenę skuteczności, opłacalności i wykorzystania istniejących interwencji przeciwko zakażeniom bakteryjnym lub grzybiczym i/lub zaprojektowaniu nowych interwencji przeciwko zakażeniom grzybiczym.

Konkurs będzie realizowany w trybie dwuetapowym wg poniższego harmonogramu:

  • 10 stycznia 2024 r. – ogłoszenie konkursu i otwarcie narzędzia Partner Search Tool
  • 24 stycznia 2024 r. – webinarium dla wnioskodawców
  • 14 marca 2024 r. – termin składania wniosków wstępnych (pre-proposals)
  • 9 lipca 2024 r. – termin naboru wniosków pełnych (full proposals)
  • 16 lipca 2024 r. – termin naboru wniosków krajowych NCN (w systemie OSF)

Dodatkowe informacje na temat konkursu dostępne są na stronie https://www.jpiamr.eu/calls/amr-interventions-call-2024

Zwracamy uwagę, że informacje podane w zapowiedzi konkursu nie są wiążące, a ostateczna dokumentacja konkursowa zostanie opublikowana w dniu otwarcia naboru 10 stycznia 2024 r.

Złagodzenie polityki dotyczącej otwartego dostępu w NCN – materiały z webinarium

czw., 16/11/2023 - 14:10
Kod CSS i JS

30 października odbyło się webinarium informacyjne na temat złagodzenia polityki dotyczącej otwartego dostępu w NCN. Publikujemy nagranie oraz prezentację ze spotkania.

Podczas webinarium dr Aneta Pazik-Aybar i Gabriela Czarny z Zespołu ds. Otwartej Nauki omówiły, na czym polega i jaki jest cel tymczasowego złagodzenia „Polityki Narodowego Centrum Nauki dotyczącej otwartego dostępu do publikacji” oraz odpowiedziały na pytania i wątpliwości zgłaszane przez naukowców i pracowników administracyjnych. Na kanale YouTube opublikowaliśmy nagranie ze spotkania, które jest również dostępne na naszej stronie w zakładce Otwarta nauka. Na tej samej podstronie można pobrać prezentację omawiającą zagadnienia, o których była mowa podczas webinarium.

W trakcie spotkania był również czas na pytania i odpowiedzi. Ich treść zostanie opublikowana w późniejszym terminie w postaci FAQ. Wyjaśnione zostaną również kwestie poruszane przez uczestników, na które zabrakło czasu w czasie webinarium.

Wpływ fitohormonów i genów wirusowych na interakcje w układzie roślina-owad-wirus

Kierownik projektu :
dr hab. Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, prof. IOR-PIB
Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy

Panel: NZ9

Konkurs : OPUS 22
ogłoszony 15 września 2021 r.

Rośliny stanowią podstawę życia na Ziemi, produkują tlen i stanowią pożywienie dla ludzi oraz zwierząt. Podobnie jak one mogą też chorować, gdy rosną w niesprzyjających warunkach. W czasie swojego rozwoju narażone są na bardzo wiele czynników stresogennych ze strony środowiska. Należą do nich m.in. nieodpowiednia temperatura, susza, czy różnego rodzaju szkodniki, w tym owady oraz patogeniczne mikroorganizmy, które porażają tkanki roślin i powodują choroby. Często wiele niekorzystnych czynników działa na rośliny jednocześnie. Niektóre owady nie tylko same uszkadzają rośliny, ale mogą również przenosić patogeny, w tym wirusy, wobec czego roślina musi radzić sobie z podwójnym zagrożeniem.

dr hab. Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, fot. Michał Łepeckidr hab. Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, fot. Michał Łepecki Jednakże przez wiele lat życia na Ziemi rośliny przystosowały się do występowania w ich otoczeniu czynników stresogennych, dzięki czemu często są w stanie odpowiednio na nie zareagować i zminimalizować straty. Jest to możliwe dzięki wewnętrznym procesom i sprawnym, złożonym mechanizmom obronnym, które uruchamia roślina.

Bardzo ważnym elementem regulującym funkcjonowanie roślin są związki nazywane hormonami roślinnymi (fitohormonami). Są one istotne dla procesów wzrostu, rozwoju, kwitnienia, a także reakcji obronnych roślin przed szkodnikami i patogenami. Regulacja poziomu  fitohormonów musi być bardzo precyzyjna, aby skoordynować odpowiedź rośliny na czynniki stresogenne pochodzące z otoczenia, w tym na jej interakcje z innymi elementami ekosystemu. W efekcie zaburzeń w poziomie każdego z fitohormonów, dochodzi do wielu zmian w fizjologii roślin.

Nie jest obecnie do końca jasne, w jaki sposób mutacje w genach roślin, które powodują nieprawidłową syntezę fitohormonów, wpływają na złożone interakcje w układach roślina-owad-wirus. Rola genów kodowanych przez wirusy w takim kontekście nie jest również dobrze znana. Dlatego celem projektu jest wyjaśnienie, jaki wpływ mają zaburzenia w syntezie fitohormonów oraz mutacje wybranych genów wirusów na procesy zachodzące w komórkach roślin, i jak przekładają się one na dalsze wieloczynnikowe interakcje roślin z innymi elementami ekosystemu.

Szczególnie ciekawe są dalekosiężne skutki takich mutacji, nie tylko ich wpływ na wrażliwość roślin na atakujące je wirusy i owady, ale również na zmiany w biologii tych owadów i ich konsekwencje. Zwiększenie populacji lub przyspieszenie tempa cyklu rozwojowego owadów będących wektorami wirusów może prowadzić do szybszego przenoszenia się wirusów w środowisku, co jest zjawiskiem bardzo niekorzystnym.

dr hab. Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, fot. Michał Łepeckidr hab. Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, fot. Michał Łepecki Wykorzystywany w projekcie patosystem składa się z roślin, mszyc i przenoszonych przez nie wirusów (CMV i PVY). Badaniom są poddawane rośliny z obniżonym poziomem fitohormonów (JA, ET, ABA), spowodowanym mutacjami w genach, które biorą udział w ich syntezie oraz z rośliny bez mutacji. Rośliny są eksponowane na kontakt z owadami, wirusami i owadami niosącymi wirusy. W takich układach prowadzone są analizy preferencji żywieniowych i zachowań orientacyjnych owadów, a także zmiany w wielkości ich populacji i efektywności przenoszenia przez nie wirusów. Wyjaśniane są także przyczyny specyficznych zachowań owadów na badanych roślinach z obniżoną syntezą wybranych fitohormonów, aby odpowiedzieć na pytanie, co wpływa na ich zróżnicowaną „atrakcyjność” dla owadów. Jest to możliwe dzięki podejściu łączącemu odwrotną genetykę, wirusologię, chemię, entomologię, analizy wysokoprzepustowe i metody biologii molekularnej. Przeanalizowane zostaną substancje lotne emitowane przez badane rośliny, zawartość metabolitów w komórkach roślin i ekspresja genów związanych z reakcjami obronnymi roślin. Dodatkowo badana jest rola wybranych genów kodowanych przez analizowane wirusy mająca na celu określenie, jak te geny wpływają na zachowania orientacyjne owadów w kierunku zakażonych wirusami roślin.

Wiedza na temat mechanizmów kształtujących badane interakcje może w przyszłości przyczynić się do przewidywania epidemii chorób roślin i rozprzestrzeniania się szkodników oraz opracowywania metod ograniczania powodowanych przez nie szkód.

Pełny tytuł finansowanego projektu: Wpływ poziomu fitohormonów i czynników kodowanych przez wirusy na kondycję owadzich wektorów wirusów, wydajność transmisji wirusów i trójstronne interakcje między roślinami, wirusami i owadami

dr hab. Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, prof. IOR-PIB

Kierownik - dodatkowe informacje

Absolwentka biotechnologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie również uzyskała stopień doktora nauk biologicznych w zakresie biologii molekularnej; habilitacja w IOR-PIB z zakresu agronomii i wirusologii roślin. Zainteresowania badawcze: molekularne podstawy wielopoziomowych interakcji roślin, mikroorganizmów (w tym wirusów i patogenicznych RNA oraz bakterii symbiotycznych) oraz ich wektorów, indukcja odporności, odporność na pestycydy. Kierownik oraz wykonawca projektów polskich i międzynarodowych (NCN, NCBiR, grant Nordycko-Bałtycki, Cost Actions). Członek towarzystw naukowych, m.in. International Society for Molecular Plant-Microbe Interaction (IS-MPMI), Association of Applied Biologists (AAB), Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego (PTFit). Autorka i współautorka ponad 70 publikacji naukowych. Członek Komitetu Biotechnologii PAN w kadencji 2020-2023. Profesor Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego. Kieruje Zakładem Biologii Molekularnej i Biotechnologii IOR-PIB. Prowadzi działalność popularyzatorską.

dr hab. Aleksandra Obrępalska-Stęplowska, fot. Michał Łepecki

Ostatnie wyniki OPUS 24+LAP/Weave

śr., 15/11/2023 - 14:00
Kod CSS i JS

Polscy naukowcy zrealizują 21 dwu- i trójstronnych międzynarodowych projektów badawczych we współpracy z partnerami z Niemiec, Słowenii, Austrii i Czech. Na swoje badania otrzymali ponad 33,7 mln zł. Przedstawiamy ostatnich laureatów konkursu OPUS 24+LAP/Weave.

OPUS ma najszerszą formułę ze wszystkich konkursów NCN, jest przeznaczony dla naukowców na różnych etapach kariery. W jego dwudziestej czwartej edycji naukowcy i naukowczynie pracujący w polskich jednostkach mogli ubiegać się o finansowanie nie tylko krajowych projektów badawczych, ale również projektów międzynarodowych w oparciu o ścieżkę Lead Agency Procedure (LAP). Dzięki LAP możliwe było zaplanowanie projektu we współpracy z zespołami z Austrii, Czech, Słowenii, Niemiec, Szwajcarii, Luksemburga lub Belgii ‒ Flandrii.

Narodowe Centrum Nauki w przypadku 21 wyłonionych projektów OPUS LAP pełniło rolę agencji wiodącej, czyli przeprowadzało pełną procedurę oceny merytorycznej, a agencje partnerskie akceptowały jej wyniki. Zadania realizowane przez polskie zespoły będą finansowane ze środków NCN, zaś koszt pracy zespołów zagranicznych pokryją właściwe agencje z Niemiec, Słowenii, Czech i Austrii.

Listy rankingowe

Listy rankingowe w PDF

Projekty dwustronne i trójstronne

Na listach rankingowych znalazło się 13 projektów realizowanych we współpracy dwustronnej z zespołami z Niemiec, 5 projektów zakładających współpracę dwustronną z naukowcami ze Słowenii oraz po jednym projekcie trójstronnym: polsko-niemiecko-austriackim, polsko-słoweńsko-austriackim oraz polsko-słoweńsko-czeskim.

Laureaci zrealizują badania z różnych obszarów nauki: 3 projekty dotyczą badań w obszarze nauk humanistycznych, społecznych o sztuce, 5 w obszarze nauk o życiu oraz 13 w obszarze nauk ścisłych i technicznych.

W grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce dr hab. Anna Horolets z Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadzi badania we współpracy z prof. Alexandrą Nadine Schwell z Uniwersytetu w Klagenfurcie oraz prof. Sašą Poljak Istenič z Research Centre of the Slovenian Academy of Sciences and Arts. Naukowczynie wraz z zespołami zajmą się europejską polityką neutralności klimatycznej miast i jej lokalnymi interpretacjami. Sprawdzą, jakie sprawy są uznawane za pilne w kontekście zmian klimatycznych w miastach, które zostały ujęte w misji Unii Europejskiej: 100 miast neutralnych dla klimatu do 2030 r. Będą śledzić proces przejścia do neutralności klimatycznej Warszawy, Klagenfurtu i Lublany. Na polską część prac NCN przeznaczy ponad 1,2 mln zł.

W grupie nauk o życiu naukowcy z Polski i Słowenii wspólnie zrealizują badania koncentrujące się na opracowaniu nowych terapii chorób o podłożu zapalnym. Przewlekłe stany zapalne mają swój udział w patomechanizmie wielu chorób wliczając w to m.in. choroby zapalne stawów, miażdżycę, zespół jelita drażliwego, nowotwory, a nawet depresję. Dr hab. Anna Więckowska z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego i prof. Izidor Sosič z Uniwersytetu w Ljubljanie planują w swoim projekcie otrzymać pierwsze związki typu PROTAC degradujące kinazy TAK1 i IKKβ o działaniu przeciwzapalnym. Na realizację badań polski zespół otrzyma od NCN finansowanie w wysokości ponad 2 mln zł.

W grupie nauk ścisłych i technicznych wśród zwycięskich projektów znalazły się polsko-niemieckie badania, które będą realizowane w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN pod kierunkiem dr. hab. Rodolfo Henrique Smiljanica, we współpracy z zespołem prof. Norberta Christlieba z Uniwersytetu w Heidelbergu. Naukowcy w projekcie „Stara Droga Mleczna: dokładna całościowa analiza gwiazd ubogich w metale” przeprowadzą nowatorskie badania, których celem jest uzyskanie dokładnej charakterystyki parametrów atmosferycznych gwiazd ubogich w metale oraz ich składu chemicznego. Te wyniki umożliwią im zrekonstruowanie własności pierwszych źródeł pierwiastków chemicznych pochodzenia gwiezdnego we Wszechświecie. Wartość prac polskiej części projektu to ponad 2 mln zł.

Procedura agencji wiodącej – LAP

W ramach konkursu OPUS 24+LAP/Weave badacze mogli starać się o finansowanie projektów realizowanych bez udziału partnerów zagranicznych, jak również dwu- lub trójstronnych projektów we współpracy LAP, projektów z udziałem innych partnerów zagranicznych, a także projektów wymagających wykorzystania wielkich, międzynarodowych urządzeń badawczych. Konkurs przeznaczony był dla naukowców na wszystkich etapach kariery. Procedura LAP to standard oceny wniosków stosowany w europejskich instytucjach finansujących naukę. Ma ona ułatwić międzynarodowym zespołom badawczym ubieganie się o środki na realizację wspólnych projektów oraz usprawnić proces oceny wniosków przez instytucje finansujące badania.

Konkurs OPUS 24+LAP/Weave w części krajowej został rozstrzygnięty w maju. Rozstrzygnięcia dla krajów partnerskich w ścieżce LAP publikujemy w miarę akceptacji wyników oceny przez agencje finansujące z tych krajów.

Wysyłka decyzji

Informujemy, że dziś zostały wysłane decyzje dla wniosków OPUS LAP zakwalifikowanych i niezakwalifikowanych do finansowania w ramach współpracy dwustronnej z German Research Foundation (DFG), dwustronnej ze Slovenian Research Agency (ARIS), trójstronnej z DFG i Austrian Science Fund (FWF), trójstronnej z ARIS i Czech Science Foundation (GACR) oraz trójstronnej z ARIS i FWF. Decyzje dyrektora Narodowego Centrum Nauki doręczane są wnioskodawcy w formie dokumentu elektronicznego na wskazany we wniosku adres elektroniczny.

W przypadku gdy wnioskodawcą jest podmiot, o którym mowa w art. 27 ust. 1-7 i 9 ustawy o NCN, decyzja dyrektora Narodowego Centrum Nauki będzie doręczana wyłącznie na wskazany we wniosku adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP). W przypadku gdy osoba fizyczna będąca wnioskodawcą wskaże we wniosku adres skrytki ePUAP decyzja będzie wysłana na ten adres. Jeżeli wnioskodawca będący osobą fizyczną nie wskaże adresu skrytki ePUAP doręczenie decyzji będzie realizowane poprzez wysłanie na podany we wniosku adres e-mail informacji z adresem elektronicznym, z którego można pobrać decyzję dyrektora Narodowego Centrum Nauki.

Decyzje dyrektora Narodowego Centrum Nauki dotyczące przyznania środków finansowych przekazywane są dodatkowo do wiadomości kierownika projektu, a w przypadku gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna również do podmiotu, wskazanego we wniosku jako podmiot realizujący.

W przypadku braku decyzji należy sprawdzić poprawność podanego we wniosku adresu elektronicznego (ESP, skrytki ePUAP, e-mail). W razie podania błędnego adresu należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

​​​​​​​Konkurs Weave-UNISONO: ogłoszenie naboru wniosków w słoweńskiej agencji ARIS jako agencji wiodącej

śr., 15/11/2023 - 13:45
Kod CSS i JS

Informujemy, że w słoweńskiej agencji ARIS (Slovenian Research and Innovation Agency) od 14 listopada 2023 do 12 stycznia 2024 r. jest prowadzony nabór wniosków w ramach programu Weave, w którym ARIS pełni rolę agencji wiodącej.

Przypominamy, że w konkursie Weave-UNISONO, w przypadku projektów badawczych, dla których wnioski wspólne zostaną złożone do ARIS jako agencji wiodącej do 12 stycznia 2024 r., wnioski krajowe w systemie OSF należy złożyć w najbliższym możliwym terminie po złożeniu wniosku wspólnego do ARIS i nie później niż do 19 stycznia 2024 r. do godz. 23:59.

Od momentu rozpoczęcia prac nad wnioskiem krajowym w systemie OSF polski zespół badawczy ma 45 dni kalendarzowych na wypełnienie i wysłanie wniosku do NCN. Po upływie tego terminu wniosek zostanie zablokowany do edycji. W takim przypadku, jeżeli polski zespół badawczy nie wysłał wniosku do NCN, należy założyć i wypełnić nowy wniosek w systemie OSF.

Wszystkie wnioski krajowe, nad którymi prace w systemie OSF zostaną rozpoczęte w 2023 r., z kursem euro 1 EUR = 4,7244 PLN, muszą zostać wysłane w systemie OSF do dnia 31 grudnia 2023 r. do godz. 23:59:59. W przeciwnym razie konieczne będzie rozpoczęcie prac nad nowym wnioskiem, z kursem euro 1 EUR = 4,5940 PLN. Jeśli wcześniej do agencji wiodącej złożony zostanie wniosek wspólny, z budżetem polskiej części projektu wyliczonym po innym kursie euro, spowoduje to niespójność między informacjami ujętymi we wniosku krajowym z danymi zawartymi we wniosku wspólnym, której skutkiem może być odrzucenie wniosku z powodu niespełnienia wymogów formalnych.