Wprowadzona uchwałą Rady NCN nr 23/2023 z dnia 16 lutego 2023 r. zmiana w zapisie nr 2.1.1. „Regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych” miała na celu jednoznaczne wyjaśnienie wątpliwości dotyczących warunków formalnych przystąpienia do konkursu na stanowisko typu post-doc w ramach realizowanego grantu. Dodany w regulaminie zapis, który obliguje organizatorów konkursów na stanowisko post-doc do uwzględnienia kryterium formalnego, ma na celu wykluczenie pojawiających się w przeszłości przypadków skracania okresu od uzyskania stopnia naukowego doktora, umożliwiającego zatrudnienie na stanowisku post-doc. Działania takie były niedopuszczalne, gdyż w sposób nieuzasadniony zawężały gwarantowany w regulacjach NCN dostęp grupie badaczy zamierzających wziąć udział w konkursie. Tego typu praktyki prowadziły do wypaczenia idei ważnego w systemie grantowym stanowiska typu post-doc, a więc badacza znajdującego się na określonym etapie kariery naukowej, co do zasady trwającym 7 lat od dnia uzyskania pierwszego stopnia naukowego doktora, z przewidzianymi w regulaminie możliwościami jego przedłużenia.

Informujemy, że termin naboru wniosków w agencjach SNSF (Szwajcaria) i FWO (Belgia-Flandria) jako agencjach wiodących upływa 3 kwietnia 2023 r. a w agencji GAČR (Czechy) – 4 kwietnia 2023 r.

Przypominamy, że w konkursie Weave-UNISONO, w przypadku projektów badawczych, dla których wnioski wspólne zostaną złożone do SNSF i FWO jako agencji wiodących, wnioski krajowe w systemie OSF należy złożyć w najbliższym możliwym terminie po złożeniu wniosku wspólnego i nie później niż do 10 kwietnia 2023 r. do godz. 23:59.

Jeśli wnioski wspólne zostaną złożone do agencji GAČR jako agencji wiodącej, to wnioski krajowe w systemie OSF należy złożyć w najbliższym możliwym terminie po złożeniu wniosku wspólnego i nie później niż do 11 kwietnia 2023 r. do godz. 23:59. 

UWAGA: od momentu rozpoczęcia prac nad wnioskiem krajowym w systemie OSF polski zespół badawczy ma 45 dni kalendarzowych na wypełnienie i wysłanie wniosku do NCN. Po upływie tego terminu wniosek zostanie zablokowany do edycji. W takim przypadku, jeżeli polski zespół badawczy nie wysłał wniosku do NCN, należy założyć i wypełnić nowy wniosek w systemie OSF.

W kolejnym odcinku podcastu rozmawiamy o budżecie NCN, podziale środków, którymi dysponuje centrum, wynagrodzeniach dla naukowców realizujących projekty finansowane przez NCN i o mobilności naukowej.

Gośćmi odcinka są prof. Joanna Golińska-Pilarek, członkini Rady NCN, prof. Zbigniew Błocki, dyrektor Centrum i prof. Michał Tomza, laureat grantów NCN i naszej nagrody w 2020 roku, laureat Starting Grant ERC, ekspert w konkursach kilku agencji zagranicznych.

15 marca Rada NCN wprowadziła ⁠⁠pierwsze zmiany w konkursach⁠⁠, spowodowane niewystarczającym poziomem finansowania Centrum. Łączna liczba projektów NCN kierowanych oraz wniosków złożonych do oceny w NCN przez daną osobę wynosić może maksymalnie dwa (trzy, jeśli co najmniej jeden z projektów lub wniosków dotyczy konkursu międzynarodowego).

Uczestnicy podcastu rozmawiają o sytuacji budżetowej NCN i dalszych działaniach, które mogą powstrzymać spadek wskaźnika sukcesu w konkursach agencji. – Kolejnym rozwiązaniem, które być może wprowadzimy i być może stanie się to jeszcze w tym roku, będzie ograniczenie możliwości składania wniosku do jednego na rok, raz na cztery edycje. To rozwiązanie może spowodować najwyższy wzrost wskaźnika sukcesu – mówi prof. Joanna Golińska-Pilarek.

Goście Anny Korzekwy-Józefowicz zwracają też uwagę, że środki na naukę powinny być lepiej rozdzielane. – Jest drastyczna proporcja budżetu Narodowego Centrum Nauki i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, a efekty – powiedzmy – wątpliwe. Być może dyskusja na najwyższych szczeblach władzy powinna dotyczyć tych proporcji. Bez inwestycji w badania podstawowe nie będzie badań aplikacyjnych, a luka w finansowaniu pomiędzy tymi dwiema agencjami jest zbyt duża – mówi członkini Rady NCN.

– Były już dyrektor NCBR chwalił się, że ponad 70 miliardów złotych wydał na innowacje, a efekty są takie, że w rankingach innowacyjności tylko ciągle spadamy. (…) Doszliśmy do sytuacji, w której zamiast biznes ma finansować naukę, to nauka finansuje biznes – dodaje prof. Zbigniew Błocki.

Druga część rozmowy dotyczy wynagrodzeń dodatkowych i etatowych dla kierowników projektów finansowanych przez NCN. Przedstawiciele agencji wyjaśniają m.in. z czego wynikają różnice w wysokości wynagrodzeń w poszczególnych konkursach Centrum.

Ostatnia część podcastu jest o mobilności naukowej. – Mobilność powinna być traktowana trochę jako specyfika zawodu. Osoby decydujące się na karierę naukowca powinny założyć, że mobilność pewnie w jakimś zakresie musi wystąpić. (...) Wiele innych zawodów ma specyfiki, o których wiemy, decydując się na nie. Natomiast oczywiście trzeba mieć na uwadze, żeby jak najbardziej starać się wspierać osoby, które mają jakiś problem z mobilnością na różnym etapie budowania swojego życia rodzinnego – mówi prof. Michał Tomza.

Zapraszamy do słuchania!

   Anchor

   Spotify

   Apple Podcast

   Google Podcast

Akademia Młodych Uczonych PAN rozpoczęła długofalowy program pod nazwą „Doskonałość naukowa nie ma płci”. Inicjatorki i inicjatorzy przedsięwzięcia chcą zwrócić uwagę środowiska na istniejące dysproporcje między kobietami i mężczyznami w nauce oraz potrzebę wypracowania metod, które pozwolą te dysproporcje zmniejszać. Program został zainaugurowany konferencją, która odbyła się w lutym na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (NCN było jednym z partnerów wydarzenia). W trakcie spotkania zaprezentowane zostały polskie raporty dotyczące funkcjonowania kobiet i mężczyzn w nauce, w tym opracowanie przygotowane w ubiegłym roku przez Zespół ds. Analiz i Ewaluacji NCN oraz Komisję Analiz Aktywności Naukowej Rady NCN. Rozmawiamy z pomysłodawczyniami inicjatywy, prof. Anną Dyrdał i prof. Martą Gmurek z AMU PAN.

Mocne zwrócenie uwagi na kulturę pracy

Anna Korzekwa-Józefowicz: Konferencja, którą Panie organizowały, była dużym sukcesem. Na sali jednak dominowały kobiety. Z czego wynika ta niska reprezentacja mężczyzn?

Marta Gmurek, fot. archiwum prywatne Marta Gmurek: To bardzo dobre pytanie. Wśród zarejestrowanych było mniej więcej 30% mężczyzn, ale widać było, że niestety nie dojechali. Mamy sygnały jednak, że mężczyzn ten temat też interesuje. Nawet, jeśli sami często nie widzą problemu, to chcą wiedzieć, dlaczego kobiety uważają, że są dyskryminowane.

Jeden z naszych kolegów powiedział niedawno, że chętnie by poszedł na urlop rodzicielski, ale boi się, że podczas nieobecności ktoś zabierze jego miejsce na uczelni. Uświadomiliśmy mu, że to jest forma nacisku i dyskryminacji. To jest coś takiego, co kobiety czują na co dzień, natomiast my sobie nie możemy powiedzieć „wiesz, ja jednak nie wezmę tego urlopu”.

Anna Dyrdał: Być może społeczność naukowa do końca nie wiedziała też czego się spodziewać po tej konferencji. Tego typu wydarzenia równościowe odbywają się w różnych nastrojach i może nie do końca wybrzmiało, że chcemy rozpocząć bardzo poważny, merytoryczny dyskurs na temat rozwiązań, które przysłużą się zarówno kobietom, jak i mężczyznom.

Cel jednak osiągnęliśmy, bo wiele osób dostrzegło, że warto o tej problematyce rozmawiać.

MG: Po konferencji dostałyśmy mnóstwo sygnałów i od kobiet, i od mężczyzn, że jeżeli będą kolejne akcje związane z tą inicjatywą, to chcą wziąć w niej udział.

W wiadomościach od mężczyzn pojawiały się też pytania o to, czy będziemy w przyszłości rozmawiać o dyskryminacji ze względu na wiek. To jest problem, o którym mam wrażenie w ogóle się nie dyskutuje, a wiele osób czuje się niedopuszczanych do gremiów decyzyjnych – pomimo imponującego dorobku naukowego – ze względu na młody wiek.

AKJ: Konferencja ma zapoczątkować większą inicjatywę pod tym samym hasłem –„Doskonałość naukowa nie ma płci”. Jakie kolejne działania Panie planują?

Anna Dyrdał, fot. archiwum prywatne AD: Mamy już zaplanowane szkolenia z pisania i wdrażania Planów równości płci, które będziemy robić razem z biurem PolSCA PAN w Brukseli. Myślimy o cyklu spotkań online dotyczących tematyki równościowej. Namacalną rzeczą, która pojawi się jako bezpośredni efekt konferencji, będzie też publikacja książkowa, która ma za zadanie podsumować wszystko to, o czym rozmawialiśmy. Chcielibyśmy też, żeby wszystkie raporty, które były prezentowane przez poszczególne instytucje, zostały podsumowane w sposób całościowy. Planujemy pokazać, jak one ze sobą korelują i wskazać największe bariery w zwiększaniu partycypacji kobiet w nauce.

MG: W lato ogłosimy też wspólnie z Perspektywy Women in Tech program „Dziewczyny do Nauki”. A w dłuższej perspektywie planujemy kampanię społeczną, której celem będzie zwrócenie uwagi na problem ukrytych uprzedzeń i promowanie zmian na tle równościowym. Wzorem dla nas będzie belgijska Młoda Akademia, która już takie działania przeprowadziła.

AKJ: W ostatnich latach – jak się wydaje – zrobiono sporo w kwestii wyrównywania szans kobiet i mężczyzn. Wiele instytucji przyjęło już np. wspomniane tu Plany równości płci. Jakie według Pań są najważniejsze bariery, które wciąż utrudniają młodym naukowczyniom rozwój i uwolnienie potencjału?

MG: Największym problemem jest brak wsparcia w środowisku. Od kobiet i mężczyzn wymaga się idealnie tego samego, nie biorąc pod uwagę faktu, że jeśli kobieta zakłada rodzinę, to jej kariera może się potoczyć wolniej.

Z badań, które przeprowadziliśmy wynika też, że nasze koleżanki zarzucane są pracami administracyjnymi, do tego takimi, za które nie dostaje się dodatku funkcyjnego. Stanowiska dające możliwości dodatkowej gratyfikacji zajmują przeważnie mężczyźni.

Często brakuje też szacunku i uznania dla naszego dorobku. Sama wielokrotnie byłam w takiej sytuacji, że moich kolegów na spotkaniach odpowiednio tytułowano, a mnie przedstawiano jako „panią Martę”. I to zdarzało się nawet w sytuacjach, gdy miałam największy dorobek ze wszystkich osób prezentowanych.

Na naszej konferencji jedna z uczestniczek powiedziała, że zdarzyło jej się usłyszeć, że „świetnie sobie radzi, jak na kobietę”.

AD: Dynamika rozwoju naukowego kobiety i mężczyzny jest trochę inna na różnych etapach. W przypadku kobiet, z uwagi na role opiekuńcze, które dużo częściej jednak podejmują, ta dynamika jest dużo częściej spowalniana. Należałoby dostrzec problem przerw w karierach kobiet i stworzyć rozwiązania, które ułatwiłyby im szybki powrót do pracy naukowej.

Druga sprawa to jest pewna kultura pracy. Celem naszej inicjatywy jest naprawdę mocne zwrócenie uwagi na kulturę pracy i szacunek dla wszystkich – bez względu na płeć, ale też bez względu na pochodzenie, rasę czy przekonania polityczne.

AKJ: Pracują Panie w dziedzinach, w których jest znacznie więcej mężczyzn niż kobiet. Jakie czynniki sprawiły, że Pań praca badawcza mogła się rozwijać?

Marta Gmurek, fot. archiwum prywatne MG: Moja kariera naukowa ruszyła po tym, gdy urodziło się moje pierwsze dziecko. Dzięki temu, że mam ogromne wsparcie ze strony męża, będąc na urlopie macierzyńskim wreszcie mogłam zająć się nauką a nie dydaktyką. Będąc w ciąży kończyłam prace nad czterema projektami badawczymi, w których byłam kierownikiem lub głównym wykonawcą. W trakcie urlopu macierzyńskiego miałam czas na pisanie publikacji i rozwijanie współpracy międzynarodowej. Oczywiście nie udałoby się to bez wsparcia współautorów z Portugalii oraz współpracowników z Politechniki Łódzkiej.

Już będąc matką dwukrotnie byłam na stażach podoktorskich – w Coimbrze i Karlsruhe.

Jest ogromna różnica w warunkach i organizacji pracy w Polsce i zagranicą. W Portugalii mogłam rozwinąć skrzydła, bo nie zarzucano mnie dodatkowymi obowiązkami administracyjnymi, a do tego miałam wielkie wsparcie ze strony mentorki – prof. Rosy Quinta-Ferreira. Wróciłam stamtąd z drugim dzieckiem i olbrzymią liczbą publikacji. Gdy byłam w ciąży i nie mogłam iść do laboratorium, automatycznie zorganizowano mi pomoc do pracy. Analizowałam wyniki i pracowałam tak naprawdę do ósmego miesiąca ciąży. Natomiast w Polsce, będąc z pierwszym dzieckiem w ciąży, w szpitalu sprawdzałam prace magisterskie, bo nie chciałam zostawiać studentów bez opieki, a na zastępstwo nikogo nie mogłam znaleźć.

Wyjeżdżając do Niemiec jako stypendystka Fundacji Alexandra von Humboldta, dostałam dodatkowe fundusze na rodzinę – dzieci i męża, który był na urlopie wychowawczym. Ale to co najważniejsze, jadąc tam na dwadzieścia miesięcy miałam od razu zarezerwowane miejsca dla dwójki dzieci w uniwersyteckim przedszkolu, z opieką na najwyższym poziomie.

AD: Ja, zarówno tutaj w Polsce, jak i zagranicą za każdym razem współpracowałam głównie z mężczyznami i muszę powiedzieć, że moi szefowie byli bardzo wspierający i zwracali uwagę tylko na kompetencje, nie było mowy o żadnych ukrytych uprzedzeniach. W Niemczech i Francji liczyła się wyłącznie doskonałość naukowa, a w zespołach były kobiety i mężczyźni z różnych krajów Europy i nie tylko.

Anna Dyrdał, fot. archiwum prywatne Za granicą istnieją znacznie lepsze rozwiązania ułatwiające godzenie ról zawodowych i rodzicielskich. I między innymi o to chodzi w naszej inicjatywie, żeby wypracowywać propozycje systemowe, które naprawdę niewiele kosztują, a pozwalają godzić pracę ze sprawami rodzinnymi. Ale też musimy pamiętać, że na różnych etapach życia naukowcy mają do czynienia z bardzo różnymi zadaniami, nie tylko związanymi z opieką nad dziećmi, ale też np. z opieką nad osobami z niepełnosprawnościami czy nad starszymi rodzicami. Powinniśmy stworzyć takie warunki pracy i taką kulturę pracy, która rzeczywiście te życiowe problemy naukowczyń i naukowców będzie dostrzegała.

AKJ: A w jaki sposób Panie wspierają początkujące badaczki w ich rozwoju naukowym?

AD: W moim przypadku to jest mentoring – pokazuję młodym badaczkom, że są tak samo utalentowane jak ich koledzy. Staram się pomagać im, pokazując na przykład jakie są możliwości pozyskiwania środków na badania i wyjazdy oraz motywuję do tego, aby uczestniczyły aktywnie w konferencjach. Podpowiadam, co warto robić, aby ich kariery mogły rozwijać się w miarę szybko i dynamicznie. Przy czym w moim zespole (projekt GRIEG) mam właśnie skład odzwierciedlający statystki dotyczące odpływu kobiet z nauki, a więc mam magistrantkę, dwie doktorantki i jednego doktoranta, a pozostali członkowie (postdocy, wykonawca po stronie norweskiej) to mężczyźni.

MG: W ramach AMU organizujemy cykl spotkań dla licealistek i studentek pod hasłem „Zostań badaczką”. Mówimy o tym, jak nasze kariery przebiegały i co musiałybyśmy zrobić, żeby dojść do punktu, w którym jesteśmy.

Ja bardzo zachęcam też wszystkich do wyjazdów zagranicznych i w tej sprawie często działam, jak „gorący telefon”, bo według moich koleżanek przetarłam szlaki.

W związku z publikacją przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej wyników programu Polskie Powroty 2022, ogłaszamy nabór wniosków na komponenty badawcze będące elementem zwycięskich projektów.

OGŁOSZENIE – nabór komponentów

Polskie Powroty 2022 to już szósta edycja programu, którego celem jest umożliwienie wyróżniającym się polskim naukowcom powrotu do kraju i podjęcia zatrudnienia w polskich uczelniach, instytutach naukowych lub instytutach badawczych.

Laureatami Polskich Powrotów 2022 są naukowczynie i naukowcy z pięciu krajów: USA, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Izraela i Niemiec. Zostaną oni zatrudnieni przez osiem polskich jednostek: Politechnikę Wrocławską, Politechnikę Warszawską, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Warszawski, Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, Międzynarodowy Instytut Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN, Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN oraz Centrum Badań Kosmicznych PAN.

Do NCN można składać wyłącznie wnioski dotyczące projektów zakwalifikowanych do finansowania w programie Polskie Powroty 2022, w których zaplanowano komponent badawczy. Wszystkie 9 projektów wyłonionych przez ekspertów NAWA spełnia ten warunek.

Nabór wniosków w NCN jest prowadzony w sposób ciągły w systemie OSF, do momentu złożenia ostatniego wniosku dotyczącego komponentu badawczego zaplanowanego w projekcie zakwalifikowanym przez NAWA do finansowania.

Europejskie Partnerstwo na rzecz Bioróżnorodności Biodiversa+ ogłosiło właśnie tematykę czwartego międzynarodowego konkursu na projekty badawcze. Konkurs BiodivTransform poświęcony będzie projektom, których celem jest wspieranie transformacji społecznej na rzecz zrównoważonego użytkowania i zarządzania różnorodnością biologiczną.

Konkurs będzie dofinansowany przez Komisję Europejską.

Wstępny harmonogram konkursu:

• Wiosna/lato 2024: zapowiedź konkursu uwzględniająca szczegółową tematykę
• Wrzesień 2024: otwarcie naboru wniosków w ramach BiodivTransform
• Listopad 2024: termin składania wniosków wstępnych (pre-proposals)

Więcej informacji: Biodiversa+

Otwieramy nabór wniosków w konkursie OPUS 25 na projekty badawcze oraz PRELUDIUM 22 dla naukowców bez stopnia doktora. Budżet obu konkursów to 330 milionów złotych. Na wnioski czekamy do 15 czerwca.

OPUS 25 to flagowa pozycja w ofercie Narodowego Centrum Nauki. W konkursie można otrzymać granty na realizację projektów badawczych z zakresu badań podstawowych, w tym takich, które zakładają wykorzystanie przez polskie zespoły wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych, realizowanych we współpracy z partnerami z zagranicznych instytucji lub bez ich udziału.

Konkurs jest skierowany do naukowców na wszystkich etapach kariery naukowej, niezależnie od wieku i doświadczenia. Jedynym warunkiem udziału jest posiadanie przez kierownika projektu co najmniej jednej opublikowanej lub przyjętej do druku pracy, albo przynajmniej jednego dokonania artystycznego bądź artystyczno-naukowego w przypadku działalności naukowej w zakresie twórczości i sztuki.

Projekty OPUS mogą trwać 12, 24, 36 lub 48 miesięcy. W budżecie projektu można zaplanować środki na wynagrodzenia dla kierownika i wykonawców projektu, zakup aparatury naukowo-badawczej, urządzeń i oprogramowania, zakup materiałów i drobnego sprzętu, usługi obce, wyjazdy służbowe, wizyty, konsultacje, gratyfikacje dla wykonawców zbiorowych oraz inne koszty niezbędne do realizacji projektu. Granty OPUS nie mają górnej granicy finansowania, ale budżet musi być skonstruowany zgodnie z regulaminem finansowania projektów.

Marcowa odsłona konkursu OPUS nie obejmuje ścieżki LAP – naukowcy planujący projekty realizowane we współpracy z partnerami z zagranicznych instytucji, którzy ubiegają się o środki finansowe na ten cel w ramach programów organizowanych we współpracy z NCN w oparciu o procedurę agencji wiodącej będą mogli złożyć wnioski w kolejnej, jesiennej edycji OPUS.

Konkurs PRELUDIUM 22 jest skierowany do naukowców, którzy jeszcze nie mają stopnia doktora. Laureaci mogą otrzymać grant w wysokości maksymalnie 70 000 zł, 140 000 zł lub 210 000 zł  na realizację projektu trwającego odpowiednio 12, 24 lub 36 miesięcy.  Zespół badawczy może się składać maksymalnie z trzech osób, w tym kierownika projektu i opiekuna naukowego. W budżecie PRELUDIUM można zaplanować różne koszty niezbędne do realizacji projektu, w tym środki na wynagrodzenia – jednak tu obowiązuje limit w wysokości 1500 zł miesięcznie dla kierownika i ewentualnie wykonawcy. Opiekun naukowy nie może być beneficjentem środków z grantu.

Procedura konkursowa i wyniki

Z wnioskiem w ogłoszonych konkursach może wystąpić każdy z podmiotów określonych w ustawie o NCN, m.in. uczelnie, instytutu naukowe PAN, instytuty badawcze, centra naukowe-przemysłowe, centra PAN, biblioteki naukowe, przedsiębiorcy lub jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek do NCN może złożyć również osoba fizyczna, która nie jest zatrudniona w żadnym podmiocie.

Wnioski będą przyjmowane do 15 czerwca 2023 r. do godz. 16.00 tylko w formie elektronicznej, za pośrednictwem systemu OSF.

Ocena wniosków w konkursach NCN obejmuje ocenę formalną, podczas której koordynatorzy dyscyplin NCN sprawdzają, czy wniosek spełnia warunki konkursu oraz ocenę merytoryczną przeprowadzaną przez zespoły ekspertów w dwóch etapach. Przy ocenie wniosków zarówno eksperci pracujący w zespołach, jak również recenzenci zewnętrzni uwzględniają takie kryteria, jak spełnianie kryterium badań podstawowych, poziom naukowy i nowatorski charakter badań lub zadań przewidzianych do realizacji, wpływ realizacji projektu badawczego na rozwój dyscypliny naukowej, zasadność  oraz inne kryteria wskazane w dokumentacji konkursowej. Wnioski są oceniane w ramach paneli dziedzinowych (np. HS1, NZ1, ST1).

Wyniki konkursu zostaną opublikowane po zakończeniu procesu oceny, najpóźniej w grudniu 2023 roku.

Zgodnie z zapowiedziami, Rada Narodowego Centrum Nauki wprowadza zmiany, które mają powstrzymać lub spowolnić spadek współczynnika sukcesu w konkursach NCN, spowodowany niewystarczającym w stosunku do potrzeb i oczekiwań środowiska naukowego poziomem finansowania Centrum. Od 15 marca 2023 r. łączna liczba projektów NCN kierowanych oraz wniosków złożonych do oceny w NCN przez daną osobę wynosić może maksymalnie dwa. Liczbę tę zwiększa się do trzech, jeśli co najmniej jeden z projektów lub wniosków dotyczy konkursu międzynarodowego. W limitach nie uwzględnia się konkursów PRELUDIUM BIS i Dioscuri.

Od kilku miesięcy współczynnik sukcesu, czyli procent aplikujących, którzy otrzymują granty w konkursach NCN, jest znacząco niższy od oczekiwań. W rezultacie finansowania nie otrzymują już nawet bardzo dobre wnioski projektowe, które zdaniem oceniających je ekspertów w pełni zasługują na finansowanie.

W rozstrzygniętym w grudniu konkursie OPUS – najpopularniejszym konkursie NCN – współczynnik sukcesu wyniósł zaledwie 13 procent, w konkursie PRELUDIUM dla początkujących naukowców był jeszcze niższy. Sytuacja powtórzyła się pod koniec lutego, gdy rozstrzygnęliśmy konkursy SONATA BIS (dla naukowców, którzy planują stworzyć nowy zespół) i MAESTRO (dla doświadczonych badaczek i badaczy). Finansowanie w pierwszym z konkursów otrzymało 14 procent aplikujących, a w MAESTRO – mniej niż 7 procent (w sumie zaledwie pięcioro spośród 72 naukowczyń i naukowców). Tak niskiego wskaźnika sukcesu w tych programach nie odnotowywaliśmy niemal od początku istnienia NCN. Zdaniem Rady NCN w warunkach optymalnego finansowania granty powinno otrzymywać 25-30 procent aplikujących.

Obecna wysokość współczynnika sukcesu to wypadkowa zamrożenia budżetu NCN, wysokiej inflacji i związanych z nią rosnących kosztów prowadzenia badań oraz ogólnie coraz większych potrzeb środowiska naukowego w zakresie finansowania badań podstawowych.

Nowe ograniczenia liczby realizowanych projektów i wniosków składanych w NCN

Kierowane przez Dyrekcję i Radę NCN do władz publicznych apele o adekwatne do potrzeb zwiększenie finansowania NCN nie odniosły skutku. Dlatego zgodnie z podnoszonymi już wcześniej zapowiedziami, by powstrzymać lub spowolnić dalszy spadek współczynnika sukcesu w naszych konkursach, jesteśmy zmuszeni rozpocząć trudny proces wprowadzania ograniczeń przy ubieganiu się o grant.

Począwszy od konkursów ogłoszonych 15 marca (OPUS 25 i PRELUDIUM 22), łączna liczba realizowanych przez daną osobę projektów NCN oraz złożonych w NCN wniosków, będących w trakcie oceny lub zakwalifikowanych do finansowania, w których osoba ta wskazana jest jako kierownik projektu, nie będzie mogła przekraczać dwóch. Limit ten zwiększa się do trzech, gdy co najmniej jeden z tych projektów lub wniosków dotyczy konkursu międzynarodowego. W limitach tych nie uwzględnia się konkursów PRELUDIUM BIS i Dioscuri.

Szczegółowe informacje dotyczące ograniczeń w składaniu wniosków w konkursach marcowych znaleźć można w ogłoszeniach konkursów na stronie NCN.

W dialogu ze środowiskiem

Rada NCN chciałaby, żeby wprowadzane ograniczenia obowiązywały jak najkrócej. Mamy świadomość, że dla wielu aktywnych badaczek i badaczy wprowadzane limity mogą oznaczać istotne utrudnienia i ograniczenia w pracy naukowej. Dopóki jednak sytuacja finansowa NCN się nie zmieni i budżet Centrum nie zostanie znacząco zwiększony, należy oczekiwać, że konieczne będą także dalsze ograniczenia. Wprowadzając je, Rada będzie kierować się ich możliwie najmniejszą uciążliwością dla środowiska naukowego. Rada NCN ma nadzieję, że wprowadzany limit spowoduje, iż część naukowców w większym stopniu niż dotychczas zacznie sięgać po finansowanie w konkursach międzynarodowych, a grono laureatów konkursów krajowych poszerzy się o osoby, które nie kierowały dotąd projektami finansowanymi przez NCN lub mają tych projektów mniej.

W najbliższych miesiącach przygotujemy też ankietę skierowaną do naszych wnioskodawców, w której zapytamy o inne możliwe ograniczenia, które byłyby najmniej uciążliwe w ich pracy naukowej i utrzymaniu zespołów badawczych. Chcemy by te trudne decyzje zapadały w porozumieniu ze środowiskiem naukowym w Polsce, dla którego NCN zostało powołane i którego wspieranie jest naszą misją.

Zachęcamy jednocześnie badaczki i badaczy do wspierania NCN w wysiłkach o adekwatne do potrzeb i oczekiwań środowiska zwiększenie budżetu Centrum. Tylko nasze wspólne działanie w tej sprawie, mające na celu uświadomienie decydentom znaczenia należytego finansowania badań podstawowych dla rozwoju cywilizacyjnego naszego kraju, może wpłynąć na zmianę stanowiska władz publicznych.

Minister Edukacji i Nauki powołał prof. dra hab. Tomasza Dietla w skład Rady Narodowego Centrum Nauki. Prof. Dietl zastąpił prof. dra hab. Adama Zająca, który złożył rezygnację z pełnienia funkcji członka Rady.

Prof. Tomasz Dietl zajmuje się zagadnieniami z zakresu fizyki niskich temperatur, fizyki półprzewodników, spintroniki oraz fizyki materii skondensowanej. Jest profesorem w Instytucie Fizyki Polskiej Akademii Nauk, pełni również funkcję prezesa MagTop – Międzynarodowego Centrum Sprzężenia Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną. Jest laureatem Nagród Marii Skłodowskiej-Curie, Humboldta, Europejskiego Towarzystwa Fizycznego Agilent Europhysics Prize oraz Fundacji na rzecz Nauki Poskiej. Został odznaczony Medalem Smoluchowskiego (2010) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2013). Pełnił funkcję kierownika wielu projektów naukowych, w tym ERC Advanced Grant. Jest członkiem PAN, PAU, TNW, Academia Europaea, członkiem honorowym Brytyjskiego Instytutu Fizyki, Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego i Japońskiego Towarzystwa Fizyki Stosowanej.

Prof. Dietl otrzymał powołanie na członka Rady Narodowego Centrum Nauki do 14 grudnia 2026 r.

10 zespołów badawczych wnioskujących o finansowanie NCN znalazło się wśród laureatów konkursu organizowanego przez sieć M-ERA.NET 3 wspierającą badania z obszaru nauk o materiałach oraz inżynierii materiałowej.

W konkursie M-ERA.NET 3 Call 2022 złożonych zostało 289 wniosków badawczych. Finansowanie w wysokości 43,7 mln euro otrzymało 46 projektów.

Lista wszystkich projektów rekomendowanych do finansowania w konkursie

Zwycięskie projekty, które realizowane będą z udziałem zespołów naukowych finansowanych przez NCN:

DEMETRA: Zdefektowane tlenki metali – nowa generacja bezołowiowych materiałów piezoelektrycznych dla przetworników ultradźwiękowych. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. inż. Sebastian Molin, Politechnika Gdańska. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Brazylii i Danii.

STEEP UP: Stroma absorpcja barwników funkcjonalnych drogą do efektywnych ogniw słonecznych. Kierownik polskiego zespołu: dr Mariusz Łukasz Tasior, Instytut Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Belgii, Francji i Niemiec.

MUST: Materiały do ultrawydajnej chiralnej spintroniki. Kierownik polskiego zespołu: prof. dr hab. Andrzej Maziewski, Uniwersytet w Białymstoku. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Hiszpanii i Turcji.

DNABEATS: Optymalizowane nanonośniki oparte na DNA dedykowane regeneracji uszkodzeń serca. Kierownik polskiego zespołu: dr Monika Bzowska, Uniwersytet Jagielloński. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Estonii, Hiszpanii i Litwy.

HELVA: Hybrydowa elektrosynteza chemikaliów o wartości dodanej. Kierownik polskiego zespołu: dr Vignesh Kumaravel, Politechnika Łódzka. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Brazylii i Hiszpanii.

Nano4Zombie: Senolityczna nanoplatforma do identyfikacji i eliminowania komórek Zombie nowotworów skóry. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Anna Karolina Lewińska, Uniwersytet Rzeszowski. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Hiszpanii i Łotwy.

NAMEAS: Nowatorskie, asymetryczne membrany anionowymienne do ogniw paliwowych. Kierownik polskiego zespołu: prof. dr hab. Artur Michalak, Uniwersytet Jagielloński. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Brazylii, Francji, Izraela i Turcji.

SustainFibresFCM: Badania nad materiałami opakowaniowymi dla żywności spełniającymi zasady zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa produktu, na bazie roślinnych materiałów włóknistych - pozostałości po rolniczych procesach przetwórczych. Kierownik polskiego zespołu: dr Marcin Henryk Kudzin, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Łódzki Instytut Technologiczny. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Austrii i Niemiec.

Coco: Miedziane linie przewodzące z izolacją szklaną wytwarzane w procesie wytłaczania na gorąco. Kierownik polskiego zespołu: prof. dr hab. inż. Jarosław Krzysztof Domaradzki, Politechnika Wrocławska. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Hiszpanii i Niemiec.

SLAP: Stabilizacja anod litowo-metalowych za pomocą dodatków elektrolitycznych na bazie porfiryny. Kierownik polskiego zespołu: dr hab. Szymon Godlewski, Uniwersytet Jagielloński. Projekt realizowany będzie z udziałem partnerów z Danii i Niemiec.

Lista w .pdf

Wszystkim nagrodzonym serdecznie gratulujemy!